Go Hwetša Tharollo ya sa Ruri ya Bodiidi

GO SA šetšwe dipego tšeo di sa rategego tša mabapi le bodiidi tšeo di tšwago lefaseng ka bophara, go na le bao ba sa dutšego ba e-⁠na le kholofelo ya gore go ka dirwa selo se sengwe se se kwagalago. Ka mohlala, go ya ka sehlogo seo se lego ka go Manila Bulletin, Asian Development Bank e begile gore “Asia e ka fediša bodiidi ka nywaga e 25.” Panka e kgothaleditše gore go be le go oketšega ga tša boiphedišo bakeng sa go ntšha batho bodiiding bjo bo feteletšego.

Mekgatlo e mengwe le mebušo e tšweleditše lelokelelo le letelele la ditšhišinyo le dithulaganyo e le go leka go rarolla bothata. Gare ga tšona go na le: mananeo a inšuranse ya tša leago, thuto yeo e kaonefaditšwego, go phumola dikoloto tšeo dinaga tše di hlabologago di di kolotago dinaga tše di hlabologilego, go tloša mapheko a go tlišwa ga dithoto go tšwa dinageng tša ka ntle gore ditšhaba tšeo di nago le palo e kgolo ya badiidi di kgone go rekiša ditšweletšwa tša tšona gabonolo gotee le go agela badiidi dintlo tša bao ba golago tšhelete ya tlase.

Ka ngwaga wa 2000, Seboka-kakaretšo sa Ditšhaba tše Kopanego se ile sa bea dipakane tšeo di swanetšego go fihlelelwa ka 2015. Tše di be di akaretša go fediša bodiidi bjo bo feteletšego le tlala gotee le go se lekane mo gogolo ga ditseno dinageng. Gaešita le ge dipakane tše bjalo e ka ba tše botse, ba bantši ba belaela gore di ka fihlelelwa lefaseng le leo le aroganego.

 Megato e Šomago ya go Lebeletšana le Bodiidi

Ka ge kholofelo ya tšwelopele ya kgonthe lefaseng ka bophara e le e nyenyane, motho a ka retologela kae bakeng sa thušo? Bjalo ka ge go boletšwe pejana, go na le mothopo wa bohlale bjo bo šomago woo o ka thušago batho gona bjale. Ke ofe? Ke Lentšu la Modimo, e lego Beibele.

Ke’ng seo se dirago gore Beibele e be e fapanego le methopo e mengwe ka moka ya tsebišo? E tšwa go molaodi yo a phagamego, e lego Mmopi wa rena. Ka matlakaleng a yona o tsentše bohlale bjo bohlokwa​—melao ya motheo yeo e šomago yeo e ka dirišwago ke batho bohle, mafelong ohle le gona ka dinako tšohle. Ge e ba e dirišwa, melao ye ya motheo e ka thuša badiidi go thabela bophelo bjo bo kgotsofatšago gona bjale. Anke re eleng hloko mehlala e sego kae.

E ba le pono e nepagetšego ka tšhelete. Beibele e re: “Gobane bohlale ke tšhireletšo, tšhelete le yona ke tšhireletšo; eupša tsebo ke e phalago, gobane e tsebiša motho [mola] bohlale bo nea mong wa bjona bophelo.” (Mmoledi 7:​12, PK) Ntlha ya temana ye ke efe? Tšhelete ga e reke dilo tšohle. Ke therešo gore e nea tekanyo ya tšhireletšego. E re dira gore re kgone go reka dilo tše itšego tšeo re di nyakago, eupša e na le mo e palelwago. Go na le dilo tše dingwe tšeo e lego tša bohlokwa kudu tšeo tšhelete e ka se kgonego go di reka. Go lemoga therešo ye go tla re thuša go boloka dilo tše di bonagalago di leka-lekanetše, ka go rialo ra phema dikgakanego tša bao maphelo a bona a ithekgilego ka go kgoboketša tšhelete. Tšhelete e ka se kgone go reka bophelo, eupša go dira dilo ka bohlale go ka šireletša bophelo gona bjale gomme go ka ba gwa bula kgonagalo ya bophelo bjo bo sa felego.

Phela ka seo o kgonago go se fihlelela. Dilo tšeo re di ratago ga se gore ke tša bohlokwa go swana le dinyakwa tša rena. Re swanetše go etiša dinyakwa tša rena pele. Re ka ikgodiša gabonolo gore re nyaka selo, mola ge e le gabotse e le selo seo re se ratago gomme e se senyakwa. Motho yo bohlale o tla thoma pele ka go diriša tšhelete yeo a e hweditšego go reka dinyakwa tša kapejana​—dijo, diaparo, bodulo, bjalo bjalo. Ke moka, pele a diriša tšhelete bakeng sa selo le ge e le sefe sa tlaleletšo, o tla lebelela ge e ba tšhelete ya gagwe yeo e šetšego e ka lekana dilo tše oketšegilego. Go e nngwe ya dipapišo tša gagwe, Jesu o ile a kgothaletša gore motho a ‘thome a dule fase ke moka a bale tšhelete ya gagwe, gore a tle a bone ge e ba a na le ye e lekanetšego.’​—Luka 14:⁠28.

Kua Philippines, Eufrosina, e lego mma yo a se nago molekane yo a nago le bana ba bararo, o ile a ba le tlhohlo ya go iphediša le go swarelela thulaganyong ya tirišo ya tšhelete ga e sa le monna wa gagwe a mo tlogela nywageng e mentši e fetilego. Ge a dutše a dira bjalo, o ile a tlwaetša bana ba gagwe go lemoga dilo tšeo di tlago pele thulaganyong ya tirišo ya tšhelete. Ka mohlala, bana ba ka bona selo se sengwe seo ba ka se ratago. Go e na le gore a no gana, o bolela le bona ka gore: “Ge e le gabotse, o ka ba le sona ge e ba o rata, eupša o tla swanelwa ke go dira phetho. Re na le tšhelete e lekanego bakeng sa go reka selo setee feela. Re ka reka selo se seo o se ratago, goba re ka reka nama e nyenyane le merogo yeo re tla e jago le reise ya rena bekeng ye. Bjale, o tla rata efe? Dira kgetho.” Gantši bana kapejana ba bona ntlha gomme ba dumela gore ba tla rata go ba le dijo go e na le selo se sengwe.

Kgotsofala. Molao o mongwe wa motheo wa Beibele o re: “Ké xôna, xe re na le dijô le diaparô, a re kxolweng ke tšôna.” (1 Timotheo 6:⁠8) Tšhelete ka boyona ga e tliše lethabo. Batho ba bantši bao ba humilego ga se ba thaba, mola batho ba bantši bao ba diilago ba thabile kudu. Ba ba mafelelo ba  ithutile go kgotsofatšwa ke dilo tše dinyenyane tšeo di nyakegago bophelong. Jesu o boletše ka go ba le ‘leihlo le le nepagetšego’ leo le lebišago tlhokomelo dilong tša bohlokwa kudu. (Mateo 6:​22) Se se thuša motho gore a kgotsofale. Batho ba bantši bao ba diilago ba ikwa ba kgotsofetše kudu ka gobane ba hlagoletše tswalano e botse le Modimo le gore ba na le bophelo bjo bo thabilego bja lapa​—e lego dilo tšeo di ka se rekwego ka tšhelete.

Ye ke mehlala e sego kae feela ya ditšhišinyo tše di šomago tša Beibele tšeo di ka thušago bao ba diilago go lebeletšana le boemo bja bona. Go sa na le tše dingwe tše dintši. Ka mohlala, phema mekgwa e mebe e bjalo ka go kgoga le go petšha, yeo e senyago tšhelete; lemoga dilo tša bohlokwa kudu bophelong, kudu-kudu dipakane tša moya; moo mošomo o lekanyeditšwego, leka go diriša bokgoni goba tirelo yeo ba bangwe ba e nyakago. (Diema 22:​29; 23:​21; Ba-Filipi 1:​9-11) Beibele e kgothaletša go dirišwa mo go bjalo ga “thlaloxanyó le pelokeledi” ka gobane “ké tšôna di phedišaxo môya w’axo.”​—Diema 3:​21, 22.

Gaešita le ge ditšhišinyo tša Beibele di ka nea thušo ya tlhakodišo go bao ba katanago le bodiidi, dipotšišo tša mabapi le bokamoso di sa dutše di le gona. Na badiidi ba ahloletšwe go dula ba tlaišwa ke bodiidi ka mo go sa felego? Na go se lekane magareng ga bao ba humilego kudu le bao ba diilago ka mo go feteletšego go tla lokišwa? Anke re hlahlobišiše tharollo yeo ba bantši ba sa e lemogego.

Beibele e Nea Lebaka la go ba le Kholofelo

Ba bantši ba dumela gore Beibele ke puku e botse. Lega go le bjalo, gantši ga ba lemoge gore e nea tsebišo e lebanyago yeo e šupago go diphetogo tše dikgolo tšeo di tlago go direga kgaufsinyane.

Modimo o ikemišeditše go gata mogato wa go rarolla mathata a batho, go akaretša le bodiidi. Ka ge mebušo ya batho e itlhatsela e le yeo e sa kgonego goba yeo e sa ikemišetšago go dira bjalo, Modimo o ikemišeditše go e tšeela legato. Bjang? Beibele e bolela ka go gatelela go Daniele 2:​44 gore: “Ké mo Modimo a tl’o xo tsoša mmušô wo o ka se kexo wa šwalalanywa neng le neng, wo o ka se kexo wa selêla xo sethšaba se sengwê. O tlo phšatla mebušô e mengwê ka moka wa e fediša xe e le wôna, o tlo êma xo ya xo ile.”

Ka morago ga ge a fedišitše “mebušo” ye goba dipušo, Mmuši yo a kgethilwego ke Modimo ka noši o tla gata mogato. Mmuši yoo ga se motho eupša ke sebopiwa se matla sa legodimong seo se swanago le Modimo ka boyena, seo se nago le bokgoni bja go dira diphetogo tše dikgolo tšeo di nyakegago bakeng sa go fediša go se lekane moo go lego gona ga bjale. Modimo o kgethile Morwa wa gagwe ka noši gore a dire se. (Ditiro 17:​31) Psalme 72:​12-14 e hlalosa seo Mmuši yo a tlago go se dira, ka gore: “Xobane ó tlo hlakodiša modiitšana xe a lla, le mohlaki xe a hlôka monamodi. O tlo xauxêla mosenyi le mohloki; meôya ya bahumanexi ó tlo e phološa. Meôya ya bôná ó tlo e lokolla mohlakong, bošorong; ’me madi a bôná ó tlo a sema selô se bohlôkwa.” A tebelelo e botse gakaakang! Tlhakodišo mafelelong! Mmuši wa Modimo yo a kgethilwego o tla gata mogato legatong la badiidi le bahumanegi.

 Mathata a mantši ao a tswalanago le bodiidi a tla rarollwa ka yona nako yeo. Temana 16 ya Psalme 72 e re: “Xo tlo ba le mohora wa mabêlê’ mo naxeng; ’phoxong tša thaba meré ya dienywa e tlo xwaša.” Go ka se sa ba le go hlaelela ga dijo ka baka la komelelo, go hlaelela ga tšhelete goba go fošagala ga tša taolo.

Mathata a mangwe le ona a tla rarollwa. Ka mohlala, lehono baagi ba bantši ba lefase ga ba kgone go ba le dintlo tša bona ka noši. Lega go le bjalo, Modimo o holofetša gore: “Nywakô ye ba e axaxo ba tlo dula mo xo yôna; dirapa tša merara ba tlo lema ba ja kenyô tša tšôna. Ba ka se kê ba axa, xwa dula o šele; ba ka se kê ba lema xwa ja o šele; xobane matšatši a batho ba-ka a tlo lekana le matšatši a sehlare, ’me bahlaolwa ba-ka ba tlo phela ka tše ba itiretšexo tšôna, tša tlo bá tša ba ônalêla diatleng.” (Jesaya 65:​21, 22) Yo mongwe le yo mongwe o tla ba le ntlo ya gagwe ka noši le go thabela mošomo wa gagwe. Ka gona Modimo o holofetša tharollo yeo e feletšego le ya sa ruri ya bodiidi. Go ka se sa ba le phapano e kgolo magareng ga bahumi le badiidi, go ka se sa ba le batho bao ba gogago ka kgara.

Ka morago ga go kwa dikholofetšo tše tša Beibele, motho a ka nagana gore seo ga se sa kgonthe. Lega go le bjalo, go hlahlobišiša Beibele ka mo go tseneletšego go bontšha gore tšohle tšeo Modimo a di holofeditšego nakong e fetilego di phethagetše. (Jesaya 55:​11) Ka gona ga se taba ya ge e ba di tla direga. Go e na le moo, potšišo ya kgonthe ke gore, Ke’ng seo o swanetšego go se dira gore o holege ge di direga?

Na o tla ba Moo?

Ka ge mmušo e le wa Modimo, re swanetše go ba mohuta wa batho bao Modimo a tlago go ba amogela e le badudi tlase ga pušo yeo. Ga se a re tlogela lefsifsing ge e le mabapi le tsela yeo re ka swanelegago ka yona. Ditlhahlo di ngwadilwe ka Beibeleng.

Mmuši yo a kgethilwego, e lego Morwa wa Modimo, o lokile. (Jesaya 11:​3-⁠5) Ka go rialo, bao ba amogetšwego bakeng sa go phela ka tlase ga mmušo wo go tla lebelelwa gape gore e be bao ba lokilego. Diema 2:​21, 22 e re: “Xobane ba ba tl’o xo dula mo naxeng, ké baloki; ba ba tl’o xo šala bà le xôna, ké bôná ba-ila-bokxôpô. Ba babe ba tlo fedišwa naxeng; bakxeloxi ba tlo rakwa mo xo yôna.”

Na go na le tsela le ge e le efe ya go ithuta go fihlelela dinyakwa tše? Ee, e gona. Ka go bala Beibele le ka go diriša ditlhahlo tša yona, o tla kgona go thabela bokamoso bjo bjo bo thabišago. (Johane 17:⁠3) Dihlatse tša Jehofa di tla thabela go go thuša ka thuto yeo. Re go laletša gore o diriše sebaka se go balelwa bathong bao le ka mohla ba ka se kego ba lebeletšana le bodiidi le go hloka toka.

Eufrosina: “Go swarelela thulaganyong ya tirišo ya tšhelete go thuša lapa la-ka go hwetša seo le se nyakago”

Tswalano e botse le Modimo le bophelo bjo bo thabilego bja lapa di ka se rekwe ka tšhelete