Go Hwelwa
Go Hwelwa
“Ge ke be ke botšwa gore tate o hlokofetše, ke ile ka šala ke maketše e bile ke tlaletšwe. Ke ile ka ikwa ke le molato ka gobane ke be ke se gona ge a ehwa. Ga go selo seo se ka bapetšwago le bohloko bjo tseneletšego bja go hlokofalelwa ke motho yo o mo ratago. Ke tloga ke hlologetše tate!”—Sara.
GO BA bantši go thata kudu go bolela ka lehu, go sa šetšwe gore re ba morafo ofe goba bodumedi bofe. Maleme a mangwe a na le dipolelwana tše mmalwa tša phefolo e le go homotša motho. Ka Sepedi, go e na le gore go thwe motho o “hwile,” re re motho “o robetše,” “o hlokofetše” goba “o re šiile.”
Lega go le bjalo, gaešita le dipolelwana tšeo tša phefolo di ka se ke tša fokotša go nyama mo go tseneletšego moo gantši go kwewago ke batho bao ba hlokofaletšwego ke motho yo ba mo ratago. Ba bangwe ba kwa bohloko kudu moo e lego gore ga ba dumele seo se diragetšego.
Ge e ba o hlokofaletšwe ke motho yo o mo ratago, le wena o ka thatafalelwa ke go dumela gore go bjalo. Mohlomongwe o ka ba wa itira eka ga se wa kwa bohloko mola ge e le gabotse o kwele bohloko. Ke therešo gore batho ga ba kwe bohloko ka ditsela tše di swanago, ka gona ge e ba o sa bonagale o nyamile, seo ga se bolele gore o gateletša maikwelo a gago. * Lega go le bjalo, go ka tsoga mathata ge e ba o ikwa o gapeletšega go itshwara ka tsela yeo o naganago gore ba bangwe ba letetše gore o itshware ka yona—mohlomongwe ditho tša lapa tšeo di llago.
“Ke be ke se na Nako ya go Lla”
Ela hloko phihlelo ya Nathaniel, lesogana leo le bego le na le nywaga e 24 ge mmago lona a be a ehwa. O re: “Mathomong, ke be ke gakanegile. Ke be ke nagana gore ke swanetše go thekga tate le bagwera ba mma ba bantši bao ba bego ba nyamile. Ke be ke se na nako ya go lla.”
Ka morago ga nako ya ka godimo ga ngwaga, Nathaniel o ile a lemoga gore ga se a hlwa a dumela gore mmagwe o hlokofetše. O re: “Tate o sa fela a mpotša kamoo se se mo nyamišitšego ka gona, e bile seo a se dirago ke selo se sebotse. O hloka yo a ka bolelago le yena ka taba ye, gomme ke thabela go mo thuša. Eupša ge nna ke nyaka thekgo, okare ga go na moo nka lebago gona.”
Bao ba hlokomelago balwetši—go akaretša le ditsebi tša kalafo tšeo gantši di bonago balwetši ba ehwa—le bona ba ka ikwa ba gapeletšega go gatelela maikwelo a bona. Tšea ka mohlala taba ya Heloisa, yo e bilego ngaka ka nywaga e fetago e 20. O be a šoma tikologong yeo batho ba gona ba tsebanago gomme o be a tlwaelane kudu le balwetši ba gagwe. O re: “Ba bantši ba bona ge ba ehwa ke be ke le gona, gomme ba bangwe ba bona e be e tloga e le bagwera ba ka bao ba rategago kudu.”
Heloisa o ile a lemoga gore go lla e be e le tsela ya tlhago ya gore motho a imologe. O re: “Eupša ke be ke thatafalelwa ke go lla. Ke be ke tshwenyegile kudu ka gore ke tie matla gore ke homotše ba bangwe moo e lego gore ke ile ka swanelwa ke go gatelela maikwelo a ka. Ke be ke dumela gore ba bangwe ba letetše gore ke dire bjalo.”
“Go be go Leša Bodutu ge a se Gona”
Mohlomongwe go lewa ke bodutu ke e nngwe ya ditlhohlo tše dikgolo kudu tšeo batho bao ba hlokofaletšwego ke motho yo ba mo ratago ba lebeletšanago le tšona. Ka mohlala, Ashley o be a na le nywaga e 19 ge mmagwe a bolawa ke kankere. O re: “Ka morago ga moo, ke ile ka ikwa ke lahlegile e bile ke le tšhikanoši. Mma e be e le mogwera wa ka wa paale. Re be re fetša nako e ntši re le gotee!”
Ke mo go kwagalago gore go be go le thata ge Ashley a fihla gae letšatši le lengwe le le lengwe gomme a lemoga gore mmagwe ga a gona. O re: “Go be go leša bodutu ge a se gona. Gantši ke be ke fo ya ka phapošing ya ka gomme ke lle ge ke lebeletše dinepe tša gagwe gomme ke nagana ka dilo tšeo re bego re di dira re le ba babedi.”
Kgodišega gore go sa šetšwe gore o hlokofaletšwe ke setho sa lapa goba mogwera yo o mo ratago, ga o kwe bohloko o le noši. Ba bantši ba ile ba hwetša ditsela tše di atlegago tša go lebeletšana le boemo bjo, go etša ge re tla bona.
[Mongwalo wa tlase]
^ ser. 5 Ka ge batho ba ekwa bohloko ka ditsela tše di sa swanego, e ka ba go se naganele batho bao ge e ba ba bangwe ba ka ba sola ge ba sa bontšhe gore ba kwele bohloko ka morago ga lehu la motho yo ba mo ratago.
[Ntlhakgolo go letlakala 5]
“Ke ile ka ikwa ke lahlegile e bile ke le tšhikanoši. Mma e be e le mogwera wa ka wa paale”—Ashley
