Pono ya Beibele

Na Semelo sa Gago se Laolwa ke Mohuta wa Madi a Gago?

GO HLAOLA semelo sa motho mo go theilwego mohuteng wa madi a gagwe ke selo se se tlwaelegilego dinageng tše dingwe. Ka mohlala, kua Japane ke mo go tlwaelegilego go kwa motho a thoma poledišano ka go botšiša gore, “Mohuta wa madi a gago ke ofe?” Bathekgi ba kgopolo ye ba bolela gore batho ba mohuta wa madi wa A ke batho ba fodilego, ba kgonago go rwala boikarabelo gomme ba gononela batho ba bangwe; ba mohuta wa madi wa B go thwe ke batho ba botho, bao ba feto-fetogago maikwelong, ba forwago gabonolo; bjalo bjalo. Gape go bolelwa go tiišitšwe gore motho wa mohuta o itšego wa madi a ka no hwetša go le thata—goba go le bonolo—go phedišana le motho wa mohuta o mongwe wa madi.

Ba ithekgile ka kgopolo ye, ba bangwe ba tšea mohuta wa madi e le selo sa bohlokwa ge ba arola barutwana ka dihlopha dikolong, ge ba kgetha balaodi dikhamphaning goba gaešita le ge ba kgetha balekane. Na go na le bohlatse bja gore mohuta wa madi a rena o tloga o laola semelo sa rena? Na go na le dithuto le ge e le dife tša Beibele tšeo di bolelago ka taba ye?

Mohuta wa Madi Ke’ng?

The World Book Multimedia Encyclopedia e hlalosa gore: “Matlalwana a disele tše dikhwibidu tša madi a na le diprotheine tšeo di bitšwago di-antigen. Go hlaotšwe di-antigen tša disele tše dikhwibidu tša madi tše fetago 300.” Gaešita le ge batho ba bangwe ba e-na le di-antigen tše itšego, ba bangwe ga ba na tšona, e bile di-antigen tše dingwe di ka se kgone go phedišana. Ka gona, go etša ge saeklopedia e tšwela pele go hlalosa, “bo-rathutamahlale ba arotše madi a batho go ya ka magoro a fapa-fapanego go ithekgile ka go ba gona goba go se be gona ga di-antigen tše itšego.”

Tshepedišo e amogelwago kudu ya go arola madi go ya ka magoro ke tshepedišo ya ABO, yeo e arolago madi a batho ka mehuta e mene—A, B, AB le O. Go oketša moo, tshepedišo ya Rh le yona e dirišwa kudu. Ge e le gabotse, go na le ditshepedišo tše 20 tša go arola madi go ya ka magoro tšeo di  tsebjago. Ka gona, go molaleng gore madi a raragane kudu. Encyclopædia Britannica e re: “Palo e kgolo ya di-antigen tše di fapa-fapanego tša disele tše khwibidu e dira gore go bonagale go tloga go sa kgonege gore batho ba be le mohuta wa madi o swanago ka ntle le ge feela e le mafahla a go swana tlwaa.”

Go bolela therešo, se se bontšha gore motho yo mongwe le yo mongwe o na le “mohuta wa madi” wa moswana-noši. Ka gona, taba ya gore batho ba madi a mohuta o itšego ba na le semelo se se swanago, e bonagala e se na motheo. Go bonagala go e-na le dilo tše mmalwa tšeo di laolago semelo sa rena.

Ke’ng Seo se Laolago Semelo sa Rena?

Encyclopædia Britannica e hlalosa gore: “Semelo ke mekgwa e itšego ya boitshwaro, ya tlhago le yeo motho a e hlagoletšego, ye e dirago gore motho yo mongwe le yo mongwe e be yo a fapanego.” Ee, go oketša go seo re se abetšwego, go na le dika tše dingwe tšeo di kgomago semelo sa rena, tše bjalo ka bophelo bja ka lapeng, thuto, bagwera gotee le diphihlelo tše dibotse le tše mpe. Ka gona, popego ya rena ya tša leabela ga se yona feela yeo e laolago semelo sa rena. Gaešita le mafahla a go swana tlwaa ao a nago le popego e swanago ya tša leabela, le ona gantši a na le dimelo tše di sa swanego.

Ntlha e nngwe e bohlokwa ke ya gore semelo sa motho se ka fetoga goba sa fetošwa. Moapostola Paulo o ile a gatelela matla a dithuto tša Bokriste bakeng sa go fetola batho. O ngwadile gore: “Le bê ba ba apotšexo motho e motála le ditirô tša xaxwe. Le bê ba ba aperexo motho e mofsa, e a mphsafetšexo a ba wa thlaoloxanyô, a ba seswanthšô sa Eo a mo hlodilexo.” (Ba-Kolose 3:9, 10) Bakriste ba a tseba gore ke badira-dibe le gore ba abetšwe ditshekamelo tša sebe. Ba ile ba swanelwa ke gore ba fetoše dimelo tša bona bakeng sa gore ba amogelwe ke Modimo.

Ke’ng seo se dirago gore diphetogo tše bjalo di kgonege? Ke matla a lentšu la Modimo goba molaetša wa lentšu la gagwe. Mabapi le tutuetšo e matla ya lentšu la Modimo yeo bjale e hwetšwago ka Beibeleng, Paulo o ngwadile gore: “Lentšu la Modimo ké le le phelaxo, ké le matla; ka boxale le phala thšoša efe le efe ya maxale a mabedi; xomme le phololetša la bá la aroxanya pelo le môya, le malokololô le môkô; ’me le tseba xo fênyêka diakanyô le kxopolô tša pelo.” (Ba-Hebere 4:12) Ge motho a ikokobeletša tutuetšo ya moya wa Modimo gomme a leka go phela ka go dumelelana le ditekanyetšo tša boitshwaro tšeo di lego ka Beibeleng, semelo sa gagwe se ka fetoga ganyenyane-ganyenyane. Semelo sa Bokriste seo se dumelelanago le ditekanyetšo tša Beibele se akaretša “kxauxêlô le botho le boikokobetšô le bolêta le xo se fêle pelo.”—Ba-Kolose 3:12.

Teka-tekano ya Bokriste

Ke therešo gore ga go na molao wa motheo wa Beibele woo o thibelago go ithuta ka mehuta ya madi. Eupša mafelelo le ge e le afe ao se se ka bago le ona boitshwarong bja motho, ke taba e nngwe. Go etša dilong ka moka tša bophelo, re swanetše go dumelela Lentšu la Modimo go hlahla dikgato tša rena. (Psalme 119:105) Teka-tekano le yona e bohlokwa kudu.—Ba-Filipi 4:5.

Ruri e tla ba mo go sa kwagalego go diriša mohuta wa madi e le sehlare sa ntšhirela seo se re šitišago go leka go phošolla diphošo tša semelo sa rena. Go sa šetšwe popego ya bona ya tša leabela, Bakriste ba swanetše go tšwela pele ba dira tšwelopele ka go bopa semelo sa bona gore se bonagatše dika tša Jehofa le tša Jesu kudu ka mo go kgonegago.—Ba-Efeso 5:1.

Go oketša moo, Bakriste ba katanela go lebelela ba bangwe ka tsela yeo Jehofa a ba lebelelago ka yona. “Modimo xa a bebe motho.” (Ditiro 10:34, 35) Jehofa o amogela batho ba mehuta yohle ka lethabo. Ka gona e tla ba e le selo se se sa kwagalego e bile e se tsela ya Bokriste go phema goba go efoga go gwerana le batho ba itšego e le feela ka lebaka la mohuta wa madi a bona. Se se akaretša gape le ge e ba motho a be a gwerana feela le batho bao a tšeago gore madi a bona a sepedišana le a gagwe. Beibele e eletša gore: “La tloxa la beba batho difahloxô, Le dira sebe fao.”—Jakobo 2:9.

Ka ge thutamahlale le thekinolotši di tšwela pele, go na le dilo tše dintši tše difsa tšeo di hweditšwego gotee le dithuto tšeo di lego mabapi le mmele wa motho. Ke ga tlhago go kgahlwa ke dilo tše. Lega go le bjalo, Bakriste ba dira gabotse gore menagano ya bona e hlahlwe ke Beibele, e sego dithuto tša batho. Bakriste ba swanetše go ‘kgonthišetša dilo tšohle’ gomme ba ‘swarelele go se sebotse’ dikarolong tšohle tša bophelo.—1 Ba-Thesalonika 5:21, bapiša le NW.

Ge e ba o tla rata go amogela tsebišo e oketšegilego goba o tla rata gore motho yo mongwe a go etele legaeng la gago bakeng sa go tla go swara thuto e sa lefelelwego ya Beibele le wena, hle ngwala gomme o romele leina la gago le aterese ya mo o dulago gona go Jehovah’s Witnesses, Private Bag X2067, Krugersdorp, 1740, South Africa, goba o ngwalele atereseng e swanetšego ye e lokeleditšwego go letlakala 5.