Xikita nochi

Tlen kiualika

¿Moneki kinpiaskej santuarios akinmej kichiuaj ken Cristo pampa kiueyichiuaskej toTajtsin Dios?

¿Moneki kinpiaskej santuarios akinmej kichiuaj ken Cristo pampa kiueyichiuaskej toTajtsin Dios?

SEJSE xiuitl, kanaj seis millones tlaltikpaktlakamej yauij itech se kuajyo tlen uejka kajki uan kipia cedros itech península de Shima itech ueyi altepetl Japón. Yejuan yauij itech Gran Santuario de Ise, yikipia kanaj 2,000 xiuitl ompa kiueyichiuaj Amaterasu Omikami, diosa sintoísta del Sol. Ijkuak ajsitiuij akinmej ompa yauij tetlajpalotiuij, momapajpakaj uan mokamapajpakaj pampa kijtoaj ijkon mochipauaj. Ijkuakon, moketsaj iixpan haiden, kanin motlatlaujtiaj, uan kichiuaj nin: tlatennamikij, momatlaxkaloaj uan kitlatlaujtiaj nin teotsin. * Uan noijki okseki tlaneltokalismej ken budistas, akinmej kijtoaj kichiuaj ken Cristo uan oksekimej noijki tlaueyichiuaj ken sintoístas itech non santuario.

Miakej tlaneltokalismej kinpiaj santuarios uan sapanoa miakej tlaltikpaktlakamej ompa yauij tetlajpalotiuij. * Itech seki uejueyij altepemej tlen kijtoaj kichiuaj ken Cristo, kinpiaj teopamej uan capillas pampa Jesús, María uan okseki inteotsitsiuan. Noijki katej santuarios kanin sekimej kineltokaj ompa opanokej seki tlamantli tlen kijtoa Biblia noso “milagros” tlen yikin opanokej uan kanin kintlatiaj tlamantli tlen yiuejkika okintekitiltiayaj itech tlaneltokalistli. Miakej ompa yauij motlatlaujtitiuij pampa kineltokaj inteotsitsiuan kinkakiskej pampa yauij kanin sagrado. Uan oksekimej, kichiuaj peregrinaciones uan yauij uejka pampa kinekij kiteititiskej sapanoa tlaneltokaj itech inteotsitsiuan.

Akinmej tetlajpalotiuij itech Gran Santuario de Ise itech ueyi altepetl Japón uan itech Gruta de la Virgen de Lourdes itech ueyi altepetl Francia.

¿Moneki ma timotlatlaujtikan itech se santuario pampa ma kinkakikan uan ma kinnankilikan totlatlaujtiluan? ¿Kipaktia toTajtsin Dios peregrinaciones tlen ompa kinchiuaj tlaltikpaktlakamej? Akinmej kichiuaj ken Cristo, ¿moneki kiueyichiuaskej toTajtsin Dios itech santuarios? Intlanankilis ninmej tlajtlanilmej techmachtis ken moneki tikitaskej ijkuak tlaltikpaktlakamej ompa kiueyichiuaj toTajtsin Dios uan ken kineki ma tikueyichiuakan.

“IKA ESPÍRITU UAN IKA MELAUAK”

¿Tlen kijtosneki tlen okijto Jesús moneki tikueyichiuaskej toTajtsin Dios ika “ika espíritu uan ika melauak”?

Tlen omotlapoui Jesús iuan se siuatl samaritana kiteititia tlen mokuayejyekoa toTajtsin Dios ijkuak sekimej tlaueyichiuaj itech teopamej sagrados noso santuarios. Ijkuak Jesús oyaya Samaria, tepitsin omoseui inauak se atekochtli tlen amo uejka okatka itech altepetl Sicar. Ompa opejki motlapouia iuan se siuatl tlen okikuito atl. Ijkuak omotlapouijtokaj, siuatl okilui itlaj tlen tlatlamantli okichiuayaj judíos uan samaritanos: “Towejkatatawah okiweyiliayah Dios itech nin tepetl. Pero nomejwah non de Judea nonkijtoah moneki matikweyilikah Dios kan Jerusalén” (Juan 4:5-9, 20).

Siuatl otlapojtoka itech tepetl Guerizim, tlen okatka 50 kilómetros ik norte itech Jerusalén. Samaritanos ompa okipiayaj se teokali kanin okinchiuayaj iluimej ken Pascua. Pero Jesús amo opejki tlajtoa itech non, ye okilui: “Siwatl, xikneltoka, ajsiki tonati ijkuak nomejwah weletis nonkiweyijkachiwaskeh Dios maya amo nonwitseh itech nin tepetl nion nonyaskeh Jerusalén” (Juan 4:21). ¡Melauak tetlajtlachialtia tlen okijto, okachi pampa ye okatka judío! ¿Uan tleka ayakmo kiueyichiuaskiaj toTajtsin Dios itech iteokal tlen okatka Jerusalén?

Jesús noijki okilui: “Hora uits, uan yoajsiko non hora, ijkuak akinmej melauak kiueyichiuaj toTajtsin Dios, kiueyichiuaskej ika espíritu uan ika melauak, pampa toTajtsin Dios kintemoa akinmej ijkon kichiuaj pampa ma kiueyichiuakan” (Juan 4:23, TNM). Itech sapanoa miak xiuitl, judíos okiueyichiuayaj Dios itech iteokal tlen okatka Jerusalén. Eyi uelta itech xiuitl ompa oyayaj uan okitlamaniliayaj inTajtsin Dios, Jehová (Éxodo 23:14-17). Pero Jesús okijto ayakmo ijkon kichiuaskiaj, pampa akinmej melauak kiueyichiuaskiaj toTajtsin Dios, kichiuaskiaj “ika espíritu uan ika melauak”.

Nochtin okimatiayaj kanin okatka teokali. Pero espíritu uan melauak amo ueli tikinmitaj nion uelis tikijtoskej kanaj katej. Ik non, Jesús okiyekijto ueyichiualistli tlen melauak amo uelis kanaj yetos; amo itech tepetl Guerizim, amo itech teokali itech Jerusalén nion oksekan tlen sagrado.

Ijkuak omotlapoui iuan siuatl samaritana, Jesús noijki okijto “yoajsiko non hora” ijkuak mopatlaskia ken kiueyichiuaskiaj toTajtsin Dios. Nin hora ouala ijkuak Jesús okitemakak inemilis uan ijkon okitlami ueyichiualistli judío tlen okisaya itech Tlanauatil tlen okijkuilo Moisés (Romanos 10:4). Pero ¿tleka okijto “yoasijko non hora”? Pampa omochi Mesías, yokinpejpentoka imachtijkauan tlen kitlakamatiskiaj tlen okinmilui: “ToTajtsin Dios se Espíritu, uan akinmej kiueyichiuaj moneki kiueyichiuaskej ika espíritu uan ika melauak” (Juan 4:24, TNM). ¿Pero tlen kijtosneki ma tikueyichiuakan ika espíritu uan ika melauak?

Ijkuak Jesús okijto moneki ma tikueyichiuakan ika “espíritu” amo kijtosneki se ueyichiualistli ika miak pakilistli. Okachi kuali, kijtosneki techyekana iespíritu santo toTajtsin Dios, tlen techpaleuia itech miak tlamantli, ken ma tikajsikamatikan Biblia (1 Corintios 2:9-12). Uan ijkuak okijto “ika melauak” kijtosneki tlamatilistli ajsitok itech Biblia. Ik non, kanin tikueyichiuaskej amo non tlen okachi ipati, tlen okachi kiyolpaktis toTajtsin Dios ma tikueyichiuakan ijkon ken kijtoa Biblia uan ma tiktlakamatikan itlayekanalis espíritu santo.

SANTUARIOS UAN AKINMEJ KICHIUAJ KEN CRISTO

¿Ken moneki kitaskej akinmej kichiuaj ken Cristo peregrinaciones ijkuak yauij itech santuarios kanin tlaueyichiuaj? Jesús okijto akinmej kiueyichiuaj Jehová kichiuaj ika espíritu uan ika melauak, ik non, amo itlaj ipati kiueyichiuaskej itech se santuario noso oksekan. Noijki Biblia kiyekijtoa ken kita toTajtsin Dios ijkuak kinueyichiuaj teotsitsintin, kijtoa: “Amo xikinweyijkachiwakah diosmeh no san kinmachijchiwah” uan “amo xikinmotiotikah n diosmeh tlachijchiwalteh” (1 Corintios 10:14; 1 Juan 5:21). Ompa tikitaj akinmej kichiuaj ken Cristo amo moneki kiueyichiuaskej toTajtsin Dios kanin kijtoaj santo nion ika teotsitsintin. Uan ken itech santuarios non tlen kichiuaj, akinmej melauak kichiuaj ken Cristo amo kiueyichiuaj toTajtsin Dios itech santuarios.

Nin amo kijtosneki Biblia amo techkauilia tikpiaskej kanin tikueyichiuaskej toTajtsin Dios, kanin timotlatlaujtiskej, timomachtiskej uan timokuayejyekoskej. Tla tikpiaj se kali kanin timonechikoaj uan tlakualtsin, ompa uelis timomachtiskej uan timotlapouiskej itech toTajtsin Dios. Noijki amo kijtosneki amo kuali, tla tiktlaliskej se tetl noso lápida kanin toktokej tokalchanejkauan noso toyolikniuan. Uelis tikchiuaj pampa tikintlasojtlaj noso pampa tikinmilnamikij. Pero tla kanin toktokej tikitaj sagrado noso ompa tikinueyichiuaj teotsitsintin noso tlamantli tlen yiuejkika okintekitiltiayaj itech tlaneltokalistli, non amo kuali, pampa non amo otlamachti Jesús.

Ik non, amo moneki tias itech se santuario pampa ma kikakikan motlatlaujtilis. Noijki toTajtsin Dios amo mitsteochiuas pampa ompa titetlajpaloti. Biblia tlamachtia Jehová “ye iaxka, n ilwikak iwa n tlaltíkpaktli ye amo chanti itech tiopameh non kinmachijchiwah n tlakah”. Pero nin amo kichiua toTajtsin Dios ma yeto uejka, uelis tiktlatlaujtiskej uan ye techkakis maski san kanin tiyetoskej pampa toTajtsin “Dios amo wejka kajki de tejwah tinochteh” (Hechos 17:24-27).

^ párr. 2 Seki santuarios sintoístas tlatlamantli tlaueyichiuaj.

^ párr. 3 Xikita recuadro “ ¿Tlen kijtosneki santuario?”.