តើលោកអ្នកដឹងឬទេ?

តើលោកអ្នកដឹងឬទេ?

តើ​ឥដ្ឋ​ដែល​បាន​ត្រូវ​រក​ឃើញ​នៅ​បាប៊ីឡូន​សម័យ​បុរាណ​និង​របៀប​ធ្វើ​ឥដ្ឋ​ទាំង​នេះ​បង្ហាញ​យ៉ាង​ណា​ថា​គម្ពីរ​គឺ​ត្រឹម​ត្រូវ?

បុរាណ​វត្ថុ​វិទូ​បាន​ជីក​រក​ឃើញ​ឥដ្ឋ​រាប់​លាន​ដុំ​នៅ​ក្រុង​បាប៊ីឡូន​សម័យ​បុរាណ​ដែល​គេ​ប្រើ​ដើម្បី​សង់​ក្រុង​នោះ។ យោង​ទៅ​តាម​បុរាណ​វត្ថុ​វិទូ​ម្នាក់​ឈ្មោះ​រ៉ូបឺត កុលដេវី ឥដ្ឋ​ទាំង​នេះ​បាន​ត្រូវ​ដុត​ក្នុង​ឡ​«​ក្រៅ​ក្រុង ជា​កន្លែង​ដែល​មាន​ដី​ឥដ្ឋ​ល្អ​និង​សម្បូរ​ព្រៃ​គុម្ពោត​ដើម្បី​ដុត​»។

បុរាណ​វត្ថុ​វិទូ​បាន​រក​ឃើញ​ទី​សំអាង​ដែល​បង្ហាញ​ថា​ពួក​មន្ត្រី​នៅ​បាប៊ីឡូន​ក៏​បាន​ប្រើ​ឡ​ទាំង​នោះ​ដើម្បី​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​មិន​ល្អ​ដែរ។ សាស្ត្រាចារ្យ​ម្នាក់​ខាង​ភាសា​និង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ស្រុក​អាស៊ីរី​បុរាណ​ឈ្មោះ​ផលអាឡេន បុលយូ​ពី​សកល​វិទ្យាល័យ​នៅ​ក្រុង​តូរ៉ុនតូ និយាយ​ថា​៖ ​«​សំណេរ​បុរាណ​របស់​ពួក​បាប៊ីឡូន​បង្ហាញ​ថា​ស្ដេច​ធ្លាប់​បញ្ជា​ថា​ពួក​អ្នក​ដែល​មិន​ស្ដាប់​បង្គាប់ ឬ​ដែល​មិន​បង្ហាញ​ការ​គោរព​ចំពោះ​អ្វី​ពិសិដ្ឋ​គួរ​តែ​បោះ​ចូល​និង​ដុត​នៅ​ក្នុង​ឡ​»។ ជា​ឧទាហរណ៍ សំណេរ​បុរាណ​មួយ​ពី​សម័យ​ស្ដេច​នេប៊ូក្នេសា​សរសេរ​ថា​៖ ​«​បំផ្លាញ​ពួក​គេ​ទៅ ដុត​ពួក​គេ​ទៅ . . . ក្នុង​ឡ . . . ឲ្យ​ផ្សែង​ពី​ពួក​គេ​ហុយ​ឡើង បោះ​ពួក​គេ​ចូល​ក្នុង​ភ្លើង​ឲ្យ​ស្លាប់​ទៅ​»។

នេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​អាន​គម្ពីរ​នឹក​ឃើញ​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​បាន​ត្រូវ​រៀប​រាប់​នៅ​សៀវភៅ​ដានីយ៉ែល ជំពូក​ទី​៣។ យោង​ទៅ​តាម​កំណត់​ហេតុ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នោះ ស្ដេច​នេប៊ូក្នេសា​បាន​ដំឡើង​រូប​មាស​ដ៏​ធំ​មួយ​នៅ​ឯ​វាល​ឌូរ៉ា​នៅ​ក្រៅ​ក្រុង​បាប៊ីឡូន។ ពេល​យុវជន​ជន​ជាតិ​ហេប្រឺ​បី​នាក់​ឈ្មោះ​សាដ្រាក់ មេសាក់ និង​អាបេឌនេកោ​មិន​ព្រម​ក្រាប​គោរព​ដល់​រូប​មាស​នោះ នេប៊ូក្នេសា​មាន​កំហឹង​ជា​ខ្លាំង ហើយ​ក៏​បញ្ជា​គេ​ឲ្យ​ដុត​ឡ​ភ្លើង​ឲ្យ​«​ក្ដៅ​ជាង​ធម្មតា​ដល់​ទៅ​៧​ដង​»​ និង​បោះ​បុរស​វ័យ​ក្មេង​បី​នាក់​នោះ​«​ទៅ​ក្នុង​ឡ​ភ្លើង​ដែល​ឆេះ​សន្ធោ​សន្ធៅ​»។ ទេវតា​ដ៏​ខ្លាំង​ក្លា​មួយ​រូប​បាន​សង្គ្រោះ​ពួក​គាត់​ពី​សេចក្ដី​ស្លាប់​នោះ។—ដាន. ៣:១​-​៦, ១៩​-​២៨

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

ឥដ្ឋ​ដែល​មាន​ចារឹក​ឈ្មោះ​នេប៊ូក្នេសា

ឥដ្ឋ​ដែល​បាន​ត្រូវ​រក​ឃើញ​នៅ​ក្រុង​បាប៊ីឡូន​ក៏​បង្ហាញ​ដែរ​ថា​គម្ពីរ​គឺ​ត្រឹម​ត្រូវ។ ឥដ្ឋ​ជា​ច្រើន​ក្នុង​ចំណោម​ឥដ្ឋ​ទាំង​នោះ​មាន​អក្សរ​ចារឹក​ដែល​សរសើរ​តម្កើង​ស្ដេច។ មាន​អក្សរ​ចារឹក​មួយ​សរសេរ​ថា​៖ ​«​នេប៊ូក្នេសា ស្ដេច​បាប៊ីឡូន . . . វិមាន​ដែល​ខ្ញុំ​ជា​ស្ដេច​ដ៏​អស្ចារ្យ​បាន​សង់​ឡើង . . . សូម​ឲ្យ​កូន​ចៅ​របស់​ខ្ញុំ​ជំនាន់​ក្រោយ​ៗ​គ្រប់​គ្រង​ក្នុង​វិមាន​នេះ​ត​រៀង​ទៅ​»។ អក្សរ​ចារឹក​នេះ​ស្រដៀង​នឹង​ពាក្យ​អំណួត​របស់​នេប៊ូក្នេសា​នៅ​ដានីយ៉ែល ៤:៣០ ដែល​ថា​៖ ​«​តើ​នេះ​មិន​មែន​ជា​ក្រុង​បាប៊ីឡូន​ដ៏​អស្ចារ្យ ដែល​ខ្ញុំ​បាន​សង់​ជា​ដំណាក់​ស្ដេច ដោយ​អំណាច​និង​កម្លាំង​ខ្លាំង​ក្លា​របស់​ខ្ញុំ ដើម្បី​បង្ហាញ​ភាព​រុង​រឿង​នៃ​រាជ្យ​ខ្ញុំ​ទេ​ឬ?​»។