1-2. Al­laaserisami matumani suut sam­mineqas­sap­pat?

INUUNEQ sivikitsuin­naavoq ‘eq­qis­sinaatsorsior­narlunilu’, taman­nalu pil­lugu nikal­lungasarsin­naavugut. (Job 14:1) Aam­ma itsaq Jehovap kif­fai arlal­lit taamatut misigisarsimap­put. Al­laal­lumi ilaat toquin­narusus­simap­put. (1 Kng 19:2-4; Job 3:1-3, 11; 7:15, 16) Jehoval­li tatigin­nitsini taak­ku tup­pal­lersarlugil­lu nakus­satsit­tuarsimavai. Misigisaat ilin­niarfigalugil­lu tup­pal­lersaatiginias­sagatsigit Biibilimi ilan­ngun­neqarsimap­put. – Rom 15:4.

² Jehovap kif­faasa aalajaatsut ilaat atugarliuuteqarsimasut – soorlu Jaakup er­nera Josefi, uil­lar­neq No’omi ukuaalu Ruthi, tus­siaasior­toq Levik­kuusoq, kiisalu apustili Petrusi – al­laaserisami matumani sam­mineqas­sap­put. Jehovap qanoq nakus­satsip­pai? Misigisaat qanoq ilin­niarfigisin­naavavut? Apeq­qutit taak­ku akis­sutis­sarsigutsigit paasis­savar­put ‘Jehovap sequmis­simasumik uum­matil­lit qanik­kai aseror­tersimasumil­lu anersaal­lit an­naat­tarai’. – Tuss 34:19.

3-4. Josefi inuusut­tuul­luni qanoq misigisaqar­pa?

³ Josefi 17-it mis­saan­nik ukioqarluni Guutimit marloriarluni sin­nat­tor­tin­neqar­poq. Sin­nat­tumini paasitin­neqar­poq pingaarutilim­mik akisus­saaf­filer­neqar­nini pis­sutigalugu ilaqut­taminit ataq­qineqangaalerumaarluni. (1 Mos 37:5-10) Josefi angutaavoq ataataminit iluarisaasoq, sin­nat­tor­tin­neqar­nermili kingunin­ngua qatan­ngutaasa inus­siatut tunivaat. Kingusin­nerusuk­kut Potifarimut, Egyptenimi kun­ngik­kormiumut  Guutimil­lu nalusumut, inus­sian­ngor­poq. (1 Mos 37:21-28; 39:1) Josefip inuunera al­lan­ngorujus­suar­poq.

⁴ Josefil­li atugai ajorsineruin­nar­put. Potifarip nulia sal­lul­luni oqar­poq Josefip pin­ngitsaalil­luni atoqatiginiarsarisimagaani. Un­nerluutit misis­soq­qaar­nagit Potifarip Josefi par­naarus­saatip­paa isigaalu kalun­ner­nik pitul­lugit. (1 Mos 39:14-20; Tuss 105:17, 18) Eq­qun­ngitsumik un­nerluun­neqar­nini pil­lugu Josefi qanoq misigisimas­sasoq takorlooruk. Tamatuma saniatigut pisoq taman­na pil­lugu Josefip Guutia, Jehova, inun­nit ajor­tumik eq­qar­tor­neqar­tarsimas­saaq. Qular­nan­ngitsumik Josefip tamak­ku nikal­lungas­sutigingaar­tarsimas­savai.

5. Josefi nikal­lungajun­naarumal­luni qanoq iliuuseqar­pa?

⁵ Josefip inus­siatut par­naarus­satul­lu pis­sutsit atuk­kani aqus­sin­naan­ngilai. Qanorli isumal­luar­tuarsin­naasimava? Iliuuserisin­naan­ngisani eq­qarsaatigiuar­nagit im­minut sulias­siis­sutigineqar­tut ulap­putigiuar­pai. Pingaar­ner­tul­li, Jehovamit iluarisaajuar­nis­sani noq­qaas­sutigaa. Josefip iliuusii pis­sutigalugit Jehovap pil­luaq­quaa. – 1 Mos 39:21-23.

6. Sooq Josefip sin­nat­tuni tup­pal­lersaatigisarsimas­savai?

⁶ Josefip Jehovamit sin­nat­tor­tin­neqarsimanini tup­pal­lersaatigisarsimas­savaa. Eq­qarsaatigigaangamigim­mi eq­qaasin­neqar­tar­poq ilaqut­tani takoq­qik­kumaarlugit pis­sutsil­lu atuk­kani ajun­ngin­nerulerumaar­tut. Taamatorluin­narlu pisoqar­poq! 37-t mis­saan­nik ukioqar­toq Josefip sin­nat­tui tupin­naqisumik eq­quuk­kiar­tuler­put. – 1 Mos 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. Petrusip al­lagai siul­liit 5:10 naaper­torlugu misilin­neqar­nitsin­ni qanoq aalajaat­tuarsin­naavugut?

⁷ Oqalut­tuaq qanoq ilin­niar­figisin­naavarput? Nunarsuarmi peq­qar­niisaarfiusumi inuuvugut. Taamaat­tumik inoqatitsin­nit,  al­laal­lumi up­peqatitsin­nit, ajor­tumik pineqarsin­naasar­pugut. Jehovali qimar­nguf­figisarutsigu nikal­lungagaluarluta kif­far­torfigiun­naar­navian­ngilar­put. (Tuss 62:7, 8; 1 Petrusi 5:10 atuaruk). Aam­ma maluginiarsin­naavar­put Josefi Jehovamit sin­nat­tor­tin­neqarami 17-inik ukioqarunar­toq. Tas­sa Jehovap kif­fani inuusut­tut tatigai. Nalitsin­ni inuusut­tor­pas­suit Josefitut Jehovamut up­perluar­put. Al­laam­mi taak­kua ilaat Guutimut ilumoorfigin­nin­ner­tik pis­sutigalugu par­naarus­saasimap­put. – 1 Joh 2:14.

8. No’omi Ruthilu qanoq misigisaqar­pat?

⁸ Judami kaan­nersuaqalermat No’omi, uia Elimeleki er­nerilu marluk Moabimut nunasip­put. Elimeleki Moabimi toquvoq. Kingor­na er­nerisa Ruthi Or­palu, ar­nat Moabik­kuusut, nuliar­taaraat. Ukiut qulit mis­saat qaangiut­tut er­neri toqum­mata No’omi kisimiiler­poq. (Ruth 1:1-5) Takorlooruk ar­nat pingasut taak­ku qanoq aliasutsigisimas­sasut. Ruthi Or­palu uineq­qis­sin­naap­put, kial­li No’omi utoq­qalisimasoq isumagis­savaa? No’omi nikal­lungangaar­nermini ima oqar­poq: “No’omimik taananga Maramik taasaler­niarsinga Ajugaqan­ngitsup narrutsatsis­simam­manga.” No’omi isumatsas­simaqaaq. Taava aalajanger­poq Betlehemimut uter­niarluni, Ruthil­lu ilagaa. – Ruth 1:7, 18-20.

9. Ruthi 1:16, 17, 22-milu al­las­simaneratut Ruthip No’omi qanoq tup­pal­lersar­paa?

⁹ No’omip suna tup­pal­lersaatigaa? Ilumoorfigineqarlunilu asaneqar­nini. As­sersuutigalugu Ruthimit najor­neqar­tuar­poq. (Ruthi 1:16, 17, 22 atuakkit). Ruthi Betlehemimi ilungersungaarluni suaasias­sanik katersuisar­poq No’omilu nerisas­saqar­nias­sagamik. Sivitsun­ngitsoq Ruthi sul­laris­sutut tusaamaneqaler­poq. – Ruth 3:11; 4:15.

10. Jehova piitsunut qanoq asan­nit­tulior­pa, taman­nalu No’omimut Ruthimul­lu qanoq sun­niuteqar­pa?

¹⁰ Jehovap piitsunut, soorlu No’omimut Ruthimul­lu, misigin­neqataangaar­nera Israelik­kun­nut inatsisaanit erser­poq. Piitsut nerisas­samin­nik katersuisin­naanias­sam­mata in­nut­tani peq­quai “[narsaatimik] avam­mut kil­linga tikivil­lugu” katersuisas­san­ngitsut. (3 Mos 19:9, 10) Tas­sa No’omi Ruthilu qin­nuulooq­qaaratik nerisas­sarsiorsin­naap­put.

11-12. Boazip No’omi Ruthilu qanoq nuan­naalerseq­qip­pai?

¹¹ Ruthip katersuif­figisar­tagaa angutip pisuup Boazimik atil­lip narsaatigaa. Ruthip sakiminut, No’omimut, ilumoorfigin­nil­luni asan­nin­nera Boazip maluginiar­paa. Taman­na kil­litsis­sutigalugu Ruthip katin­neratigut narsaat No’omip er­nerisa kingor­nus­sas­saraluat uter­til­lugu pisiaraa. (Ruth 4:9-13) Aap­pariit taak­ku er­ner­taar­put Obedimik atilim­mik, taan­nalu kun­ngip Daavip siuaasaraa. – Ruth 4:17.

¹² Takorloorsin­naaviuk No’omip Obedi kis­sumiaq­qaaramiuk qanoq nuan­naar­tigisimas­sasoq? Qular­nan­ngitsumik qinunik­kut Jehovamut qujasimas­saaq. Siunis­samili Ruthilu makititaagunik an­nerusumik nuan­naarutis­saqas­sap­put. Taamanik­kus­samum­mi paasis­savaat Obedi Mis­siarsimut neriorsuutigisamut, Jiisusimut, siuaasan­ngorsimasoq.

13. No’omimik Ruthimil­lu oqalut­tuaq qanoq pingaarutilim­mik ilin­niarfigisin­naavar­put?

¹³ Oqalut­tuaq qanoq ilin­niar­figisin­naavarput? Misilin­neqar­nitsin­ni isumatsal­lutalu nikal­lungalersin­naavugut. Im­maqa misigivugut ajor­nar­torsiutivut aaq­qin­neqarsin­naan­ngitsut. Taama misigigaangat­ta Ataatar­put qilam­miusoq tatigil­luin­narlugulu qatan­ngutivut qanit­tuar­tariaqar­pavut. Imaas­sin­naavoq Jehovap ajor­nar­torsiutivut aaq­qin­niapal­lan­ngik­kai,  soorlu No’omip uia er­nerilu uum­mar­teq­qin­ngik­kai. Piner­tusaar­nias­sagat­tali ilumoorfigin­nil­luni asan­nin­nini ersersis­savaa, ilaatigut qatan­ngutit aq­qutigalugit. – Uss 17:17.

14. Sooq tus­siaasior­toq Levik­kuusoq nikal­lungangaaler­pa?

¹⁴ Tus­siaat 73-imik tus­siaasior­toq Levik­kuugami Jehovamik pal­lorfigin­nit­tarfim­mi kif­far­tor­poq. Taamaak­kaluar­toq nikal­lungaler­poq. Sooruna? Inuit ajor­tut an­neruniar­tul­lu ajor­tulior­tar­nerat sin­ngagin­ngik­kaluarlugu inuul­luataar­pasin­nerat pil­lugu sin­ngagileramigit. (Tuss 73:2-9, 11-14) Taak­ku pisuujup­put, inuunermin­ni iluatsitsil­luar­pasip­put isumakuluuteqar­pasin­natil­lu. Amigaateqar­pasin­ngin­nerat nikal­lungas­sutigalugu tus­siaasior­toq ima al­lap­poq: “Uum­matiga minguitsuutin­niarsimavara asuliin­naasumik, pin­ngitsuutin­niarlungalu as­sak­ka asat­tarsimal­lugit.” Ersarip­poq anersaak­kut navianar­torsior­toq.

15. Tus­siaat 73:16-19, 22-25 naaper­torlugit tus­siaasior­toq Levik­kuusoq qanoq nikal­lungajun­naar­pa?

¹⁵ Tussiaat 73:16-19, 22-25 atuakkit. Tus­siaasior­toq “Guutip il­ler­nar­tuutaanut”, im­maqa aam­ma up­peqatimi akor­nan­nut, pigami eq­qis­sil­luni kif­far­tuutini qinunik­kut eq­qarsaatigeq­qis­saar­paa. Kingunerisaanik paasiler­paa eq­qarsar­taatsini kuk­kusuusoq al­lan­ngor­tin­ngik­kuniul­lu Jehovamut at­taveqar­nerminut in­narliutaasin­naasoq. Aam­ma paasiler­paa ajor­tut ‘aq­qutiniit­tut quasar­tuni an­nilaar­nersuarmil­lu nungutitaas­sasut’. Aap, sin­ngajun­naarumal­luni nikal­lungajun­naarumal­lunilu tus­siaasior­tup Levik­kuusup Jehovap isigin­nit­taasia pigiliut­tariaqar­paa. Taamaaliorami isumakuluuteqarun­naarluni nuan­naaq­qiler­poq. Tus­siaasiamini Jehova pil­lugu ima al­lap­poq: “Ilin­niik­kuma nunamiit­tumik sumil­luun­niit kis­saatigisas­saqan­ngilanga.”

16. Tus­siaasior­toq Levik­kuusoq qanoq ilin­niarfigisin­naavar­put?

¹⁶ Oqalut­tuaq qanoq ilin­niar­figisin­naavarput? Inuit ajor­tut inuunermin­ni iluatsitsil­luar­pasit­tut sin­ngagin­ngisaan­narisigit.  Pil­luar­nerat ilumuun­ngitsuuvoq sivikitsuin­naal­lunilu. Inuit taak­ku ataavar­tumik siunis­saqan­ngil­lat. (Oqal 8:12, 13) Sin­ngagigutsigit nikal­lungaliin­nas­saagut anersaak­kul­lu navianar­torsiulerluta. Taamaat­tumik inuit ajor­tut sin­ngageq­qajaaguk­kit tus­siaasior­tutut iliuuseqarit. Guutip asan­nit­tup siun­nersuutai maleruak­kit piumasaanil­lu iliorusut­tut ilagisarlugit. Jehova al­lanit tamanit asaneruguk­ku pil­lualivis­saatit ‘inuunivil­lu pigilersin­naalis­sal­lugu’. – 1 Tim 6:19.

17. Petrusip suut nikal­lungas­sutigisimas­savai?

¹⁷ Apustili Petrusi angutaavoq ilungersor­nik­kaaq, ilaatigul­li eq­qarsaq­qaarani iliuuseqar­tar­poq misigis­sutsinilu oqaasin­ngor­tipal­lat­tarlugit. Taman­nalu pis­sutigalugu peq­qis­simis­sutigisaminik iliuuseqarlunilu oqaaseqar­toor­tar­poq. As­sersuutigalugu Jiisusi apustiliminut oqarmat an­niar­titaal­lunilu toqusus­saal­luni Petrusip avoq­qaaraa oqarfigalugu taamatut pineqar­navian­ngitsoq. (Matt 16:21-23) Jiisusil­lu Petrusi naq­qip­paa. Pisumi al­lami inup­pas­suit Jiisusi tigusariar­tormas­suk Petrusip eq­qarsaq­qaarani palasiunerup kif­faa panarlugu siutaar­paa. (Joh 18:10, 11) Jiisusil­lu Petrusi naq­qeq­qip­paa. Aam­ma Petrusi an­neruniarluni oqarsimavoq apustilit al­lat Jiisusi qimak­kaluar­pas­sul­luun­niit nam­mineq taamaaliun­ngisaan­nas­sal­luni. (Matt 26:33) Im­minul­li tatigival­laar­nini nak­kas­sutigalugu inun­nut qunuler­poq Jiisusilu pingasoriarlugu miserratigalugu. Petrusi aliasungaalerluni “anil­luni qiangaaler­poq”. (Matt 26:69-75) Isumakuluutigisimas­savaa Jiisusip isumak­keerfigisin­naaneraani.

18. Jiisusip Petrusi qanoq nikal­lungajun­naar­nis­saanut ikior­paa?

¹⁸ Petrusi nikal­lungangaaraluarluni Jehovamut kif­far­tor­tuar­poq. Kuk­kus­sutini aporfiginagit apustileqatini ilagisar­pai. (Joh 21:1-3; ApS 1:15, 16) Petrusi suut iluaqutigalugit nikal­lungajun­naar­pa? Eq­qaamavaa Jiisusip up­per­tuujuaq­qul­luni  qin­nus­simagaani kajumis­saarsimagaanilu qaqeq­qik­kuni qatan­ngutiminik nakus­satsitsis­sasoq. Jehovap qin­nut taan­na akivaa. Kingor­na Jiisusi Petrusimut saq­qum­mer­poq, qular­nan­ngitsumik tup­pal­lersarumal­lugu. (Luk 22:32; 24:33, 34; 1 Kor 15:5) Aam­ma apustilit un­nuk tamaat susaarlutik aalisareersut Jiisusip saq­qum­merfigai. Taamaasil­luni Jiisusi asanerarlugu oqar­nis­saminut Petrusi periarfis­sin­neqar­poq. Jiisusip ikin­ngutini asasani isumak­keerfigisimavaa sulilu an­nerusumik akisus­saaf­filerlugu. – Joh 21:15-17.

19. Kuk­kusar­nitsin­nut tun­ngatil­lugu Jehovap isigin­nit­taasia Tus­siaat 103:13, 14-imilu qanoq erser­pa?

¹⁹ Oqalut­tuaq qanoq ilin­niar­figisin­naavarput? Jiisusip Ataatamisut nal­lit­tuingaar­tuunera Petrusimik pin­nit­tar­neranit erser­poq. Taamaat­tumik kuk­kugaangat­ta eq­qarsar­tas­san­ngilagut isumak­keerfigineqarsin­naanata, Saatanim­mi taamatorluin­naq eq­qarsalersik­kusut­tar­paatigut. Paarlat­tuanik eq­qarsaatigil­luar­tariaqar­par­put Jehovap qanoq asatigineraatigut pisin­naasat­talu kil­leqar­nerat ilisimagaa. Taava qularis­san­ngilar­put isumak­keerfigerusut­taraatigut, taman­nalu kil­lin­neqaatigalugu ajual­latsin­neqaraangat­ta isumak­keerfigin­nik­kusut­tas­saagut. – Tussiaat 103:13, 14 atuakkit.

20. Al­laaserisami tul­liut­tumi suut sam­mineqas­sap­pat?

²⁰ Josefip, No’omip, Ruthip, tus­siaasior­tup Levik­kuusup kiisalu Petrusip misigisaan­nit erser­poq ‘Jehovap sequmis­simasumik uum­matil­lit qanik­kai’. (Tuss 34:19) Misilin­neqar­tar­nis­sar­put akuerigal­lar­paa paasisin­naal­lugulu ilaatigut nikal­lungasar­tugut. Ikiuinerali iluaqutigalugu misilin­neqar­nitsin­ni piner­tusaaraangat­ta up­per­ner­put nakus­satsin­neqar­tar­poq. (1 Petr 1:6, 7) Taman­na al­laaserisami tul­liut­tumi sam­minerus­savar­put. Paasis­savar­put Jehovap kif­fani aalajaatsut nikal­lungasut, im­maqa naam­mal­luin­nan­ngitsuuner­tik atugarlior­ner­til­luun­niit pis­sutigalugu, qanoq ikior­tarai.