ىشىمدىكتىڭ شەگىن قالاي بىلۋگە بولادى؟
كەيبىرەۋلەر سترەسس سەزىنگەندە، جالعىزسىراعاندا نە ىشتەرى پىسقاندا، سپيرتتىك ىشىمدىكتى كوبىرەك ٸشىپ جاتادى. ٴسىز بۇرىنعىعا قاراعاندا جيىرەك ىشە باستاعانىڭىزدى بايقادىڭىز با؟ ىشىمدىكتى تىم كوپ ٸشىپ جۇرمەگەنىڭىزدى نەمەسە وعان تاۋەلدى بولىپ بارا جاتپاعانىڭىزدى قالاي بىلە الاسىز؟ بۇل رەتتە سىزگە تومەندەگى كەڭەستەردىڭ كومەگى ٴتيىپ قالار.
ىشىمدىكتىڭ ورىندى مولشەرى قانشا؟
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «شاراپ ىشكىشتەردىڭ اراسىندا بولما» (ناقىل سوزدەر 23:20).
كوڭىل قويىڭىز. الكوگولدى ىشىمدىكتەردى ورىندى مولشەردە ىشۋگە كيەلى كىتاپتا تيىم سالىنباعان (ۋاعىزداۋشى 9:7). الايدا كيەلى كىتاپ ماس بولعانشا ٸشۋ مەن سالىنىپ ٸشۋدى قۇپتامايدى (لۇقا 21:34؛ ەفەستىكتەرگە 5:18؛ تيتكە 2:3). كوپ ىشكەننەن ادام ماسكۇنەم بولىپ كەتپەسە دە، بۇل ونىڭ ساناسىن ۋلايدى، دەنساۋلىعىن قۇرتادى جانە وزگەلەرمەن اراقاتىناسىن بۇزادى (ناقىل سوزدەر 23:29، 30).
ٴبىراز ەلدەردە الكوگولدى ىشىمدىكتىڭ ٴقاۋىپ كەلتىرەتىن جانە ٴقاۋىپ كەلتىرمەيتىن نورماسى ورناتىلعان. سول نورما كۇنىنە نەمەسە اپتاسىنا قانشا مولشەردە ىشۋگە بولاتىنىن كورسەتەدى a. دەسە دە ٵربىر ادام ٵرتۇرلى كوتەرەدى. ال كەيدە ىشىمدىكتى مۇلدەم ىشپەگەن دۇرىس. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمدەۋىنە ساي:
«از ىشكەننىڭ ٶزى كوپ بولۋى مۇمكىن. مىسالى:
كولىك ايداعاندا نە تەحنيكامەن جۇمىس ىستەگەندە؛
جۇكتىلىك كەزىندە يا بالا ەمىزگەندە؛
ەم قابىلداپ جۇرگەندە؛
قانداي دا ٴبىر اۋرۋىڭىز بولسا؛
ٶز-ٶزىڭىزدى توقتاتا الماساڭىز».
ماسكۇنەمدىكتىڭ بەلگىلەرى قانداي؟
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «جولىمىزدى تەكسەرىپ، سارالايىق» (ەرەميانىڭ زارى 3:40).
كوڭىل قويىڭىز. ىشىمدىكتىڭ زاردابى تيمەس ٷشىن قانشا ىشەتىنىڭىزدى تەكسەرىپ وتىرىڭىز. كەرەك بولسا، وزگەرىس جاساڭىز. ارتىق ٸشىپ جاتسىز با، جوق پا — سونى انىقتاۋعا مىنا بەلگىلەر كومەكتەسەدى:
كوڭىلدى بولۋ ٷشىن سىزگە ىشىمدىك كەرەك. ٴسىز ىشپەسەڭىز بوساڭسي الماي، ادامدارمەن ارالاسۋعا قينالاسىز، ويناپ-كۇلە المايسىز. قيىندىقتارمەن كۇرەسۋ ٷشىن دە سىزگە ٸشۋ قاجەت.
بۇرىنعىعا قاراعاندا كوپ ىشەسىز. ٴسىزدىڭ ٸشۋىڭىز جيىلەپ كەتتى. بۇرىنعىداي اسەر الۋ ٷشىن اشتى سۋدىڭ كۇشتىرەگىنە ٶتتىڭىز.
ىشىمدىكتىڭ كەسىرىنەن ۇيدە، جۇمىستا قيىندىقتار تۋىنداپ جاتىر. مىسالى، قالتاڭىز كوتەرمەسە دە، ىشىمدىككە كوپ اقشا جۇمسايتىن بولدىڭىز.
ٸشىپ العان سوڭ ەسسىز ارەكەت ەتەسىز. مىسالى، كولىك ايدايسىز، شومىلۋعا باراسىز نە تەحنيكامەن جۇمىس ىستەي باستايسىز.
ٴسىزدىڭ ٸشىپ جۇرگەنىڭىز باسقالاردى ۋايىمداتادى. ولار بۇل جايىندا ايتا باستاعاندا، اقتالىپ شىعا كەلەسىز، ٸشىپ جۇرگەنىڭىزدى باسقالاردان جاسىرۋعا تىرىساسىز. ياكي قانشا ٸشىپ جۇرگەنىڭىز جايلى وتىرىك ايتاسىز.
ٸشۋدى ەش قويا المايسىز. از ٸشىپ يا مۇلدەم اۋىزعا الماۋعا تىرىستىڭىز، ٴبىراق قولىڭىزدان ەش كەلمەدى.
ٴشەگىن ٴبىلىپ ىشۋگە كومەكتەسەتىن بەس كەڭەس
1. جوسپار قۇرىڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «ىنتالىنىڭ جوسپارلارى تابىسقا جەتەلەر» (ناقىل سوزدەر 21:5).
ىستەپ كورىڭىز. ىشىمدىكتى اپتانىڭ قاي كۇندەرى ىشەتىنىڭىزدى انىقتاپ الىڭىز جانە قانشا مولشەردە ىشەتىنىڭىزگە شەك قويىڭىز. اپتاسىنا، كەم دەگەندە، 2 كۇن ىشپەۋگە تىرىسىڭىز.
«ىشىمدىككە تاۋەلدى بولمايىن دەسەڭىز، وندا ەڭ دۇرىسى — ودان دەمالىپ تۇرۋ»،— دەلىنگەن ٴبىر بريتاندىق ەڭبەكتە.
2. جوسپارىڭىزدى ىسكە اسىرىڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «ەندى سونى اياعىنا دەيىن جەتكىزىڭدەر» (قورىنتتىقتارعا 2-حات 8:11).
ىستەپ كورىڭىز. ماسايىپ قالماۋ ٷشىن ىشىمدىكتىڭ قۇرامىندا قانشا الكوگول بار ەكەنىنە ٴمان بەرىڭىز. وزىڭىزگە ۇنايتىن الكوگولسىز سۋسىنداردى الىپ قويىڭىز. ىشىمدىك ىشكىڭىز كەلگەندە، ورنىنا سونى ىشەسىز.
«ٴتىپتى كىشىگىرىم وزگەرىستەردىڭ ٶزى ىشىمدىكتىڭ كەسىرىنەن تۋىندايتىن قيىندىقتاردى ازايتادى»،— دەيدى الكوگولدىڭ كەرى اسەرى مەن ماسكۇنەمدىكتى زەرتتەيتىن ۇلتتىق ينستيتۋت (اقش).
3. شەشىمىڭىزدەن اينىماڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «ٴيا» دەگەندەرىڭ «ٴيا»، «جوق» دەگەندەرىڭ «جوق» بولسىن» (جاقىپ 5:12).
ىستەپ كورىڭىز. ٴسىز ىشپەيمىن دەپ شەشكەن كۇنى بىرەۋ ىشىمدىك ۇسىنسا، «جوق» دەپ ايتۋعا دايىن بولىڭىز. جاۋابىڭىز سىپايى، ٴبىراق نىق بولسىن.
«ۇسىنىستارعا بىردەن جوق دەپ ايتساڭىز، ولارعا بەرىلىپ قالۋىڭىز ەكىتالاي»،— دەپ مالىمدەيدى الكوگولدىڭ كەرى اسەرى مەن ماسكۇنەمدىكتى زەرتتەيتىن ۇلتتىق ينستيتۋت (اقش).
4. پايدالى جاقتارىنا نازار اۋدارىڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «ىستىڭ باستاماسىنان گورى سوڭى ارتىق» (ۋاعىزداۋشى 7:8).
ىستەپ كورىڭىز. ىشىمدىكتى قانشا ىشەتىنىڭىزدى نە ٷشىن قاداعالاعىڭىز كەلەتىننىڭ سەبەپتەرىن جازىپ شىعىڭىز. سول سەبەپتەرگە ۇيقىنىڭ، دەنساۋلىقتىڭ، وزگەلەرمەن اراقاتىناستىڭ جاقسارۋىن جانە قاراجاتتىڭ ۇنەمدەلۋىن قوسىپ قويىڭىز. ىشىمدىككە قاتىستى شەشىمدەرىڭىزدى وزگەلەرگە ايتقاندا، قيىن جاقتارىنا ەمەس، پايدالى جاقتارىنا نازار اۋدارىڭىز.
5. كومەكتى قۇدايدان ىزدەڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «سەبەبى ماعان كۇش-قۋات بەرۋشىنىڭ ارقاسىندا ٴبارىن دە ىستەي الامىن» (فىلىپىلىكتەرگە 4:13).
ىستەپ كورىڭىز. ىشىمدىككە اۋەستەنىپ بارا جاتقانداي سەزىنسەڭىز، قۇدايعا دۇعا قىلىڭىز. دۇعادا ۇستامدىلىق سۇراڭىز، كۇرەسۋگە كۇش-قۋات سۇراڭىز b. سونداي-اق ونىڭ ٴسوزى — كيەلى كىتاپتا قانداي اقىل-كەڭەستەر بار ەكەنىن ٴبىلىڭىز. اللانىڭ دەمەۋىمەن ٶز-ٶزىڭىزدى قاداعالاۋ قولىڭىزدان كەلەدى.
a مىسالى، گەرمانياداعى تاۋەلدىلىك ماسەلەسىمەن اينالىساتىن ورتالىق بىلاي دەپ مالىمدەيدى: «دەنى ساۋ ادام ٷشىن الكوگولدىڭ ٴقاۋىپ كەلتىرمەيتىن مولشەرى... ەر ادامدار ٷشىن كۇنىنە 24 گرامم، ال ايەلدەر ٷشىن 12 گرامم. بۇل قۇرامىندا الكوگول مولشەرى ورتاشا سىرانىڭ 0،5—0،6 ليترىنە، ال شاراپتىڭ 0،25—0،3 ليترىنە تەڭ؛ ايەلدەر ٷشىن وسىنىڭ جارتىسى». بۇل نورما ٵر ەلدە ٵرتۇرلى. سوندىقتان سىزگە الكوگولدىڭ ٴقاۋىپ كەلتىرمەيتىن مولشەرىن انىقتاۋ ٷشىن دارىگەرمەن اقىلداسىڭىز.
b ٶز-ٶزىڭىزدى قاداعالاۋ قيىن بولىپ جاتسا، ماماننىڭ كومەگىنە جۇگىنۋ دۇرىس بولاتىن شىعار.
قىزىقتى بولار مالىمەتتەر
كيەلى كىتاپ. سۇراقتار مەن جاۋاپتار
ىشىمدىككە قاتىستى كيەلى كىتاپتا نە ايتىلعان؟ ىشىمدىك ٸشۋ كۇنا ما؟
كيەلى كىتاپتا شاراپتىڭ نە ىشىمدىكتىڭ ٴبىرقاتار پايدالى جاقتارى كەلتىرىلگەن.
جاستاردىڭ ساۋالدارى
ىشىمدىككە قاتىستى نەنى بىلۋگە ٴتيىسپىن؟
زاڭدى بۇزۋ، ابىرويىڭدى توگۋ، جىنىستىق زورلىق، تاۋەلدىلىك پەن ٶلىم سياقتى قاۋىپتى جاعدايلاردىڭ الدىن الۋدىڭ جولىن ٴبىلىپ ال.
