1. Nĩ mawatho marĩkũ mamwe marĩ Bibilia-inĩ, na kũmathĩkĩra gũtũgunaga atĩa?

KŨGERERA Kiugo gĩake, Jehova nĩ atũheete mawatho matiganĩte. Kwa ngerekano nĩ atwĩrĩte twĩtheme ngomanio itaagĩrĩire, ũhoi wa mĩhianano, ũici na ũrĩĩu. (1 Kor. 6:9, 10) Makĩria ma ũguo, Jesu Kristo, Mũrũ wa Ngai, aaheire arũmĩrĩri ake watho ũyũ wonekaga ũrĩ mũritũ no wa gũcanjamũra: “Thiĩi mũgatue andũ a ndũrĩrĩ ciothe arutwo akwa, mũkĩmabatithagia thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩa Ithe witũ, na rĩa Mũriũ, na rĩa roho mũtheru, mũkĩmarutaga kũrũmia maũndũ marĩa mothe ndĩmwathĩte. Na rĩrĩ, niĩ ndĩkoragwo hamwe na inyuĩ mĩthenya yothe nginya ithirĩro rĩa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ.” (Mat. 28:19, 20) Mawatho macio makoretwo marĩ ũgitĩri mũnene. Kũmathĩkĩra gũtũmĩte twĩhe gĩtĩo makĩria, tũkagĩa na ũgima mwega wa mwĩrĩ, na famĩlĩ citũ igakorũo na gĩkeno. Makĩria ma ũguo, gwathĩkĩra mawatho ma Jehova tũrĩ na wĩhokeku, marĩa nĩ hamwe na watho wa kũhunjia, nĩ gũtũmĩte twĩtĩkĩrĩke nĩwe na agatũrathima.

2, 3. (a) Nĩkĩ Bibilia ndĩtũheaga mawatho megiĩ maũndũ mothe ma ũtũũro witũ? (b) Nĩ ciũria irĩkũ ikwarĩrĩrio gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

 ² O na kũrĩ ũguo, nĩ harĩ maũndũ matiganĩte Bibilia ĩtatũheaga watho wa ĩmwe kwa ĩmwe. Kwa ngerekano, Maandĩko matitũheete watho wĩgiĩ nĩ nguo cia mũthemba ũrĩkũ Mũkristiano agĩrĩirũo kwĩhumba. Ũndũ ũcio wonanagia atĩa ũũgĩ wa Jehova? Mĩhumbĩre na ũndũire nĩ itiganĩte kũringana na o kũndũ thĩinĩ wa thĩ na ningĩ o ũrĩa mĩaka ĩrathiĩ maũndũ macio mathiaga magĩcenjagia. Angĩkorũo Bibilia nĩ yoigĩte nguo iria twagĩrĩirũo nĩ kwĩhumba, nĩ ingĩhĩtũkĩtwo nĩ mahinda. Nĩ ũndũ ũcio, Kiugo kĩa Ngai gĩtiheanaga mawatho maingĩ ma gũtongoria Akristiano maũndũ-inĩ megiĩ wĩra, ũrigitani na maũndũ ma gwĩkenia. Kwoguo o mũndũ na mĩtwe ya famĩlĩ marĩ na wĩyathi wa gũtua matua maũndũ-inĩ macio.

³ Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ ndũkoragwo ũrĩ ũndũ wa bata harĩ Jehova rĩrĩa tũratua matua marahutia ũtũũro witũ? Hihi Ithe witũ wa igũrũ nĩ akenagio nĩ matua maitũ mothe angĩkorũo matiroina watho wa Bibilia? Tũngĩmenya atĩa matua marĩa megũkenia Jehova angĩkorũo gũtirĩ watho mũna wĩgiĩ ũndũ ũcio?

4, 5. Matua maitũ matũhutagia na makahutia andũ arĩa angĩ atĩa?

⁴ Andũ amwe monaga atĩ no meke ũrĩa wothe mangĩenda. O na kũrĩ ũguo, nĩguo tũtue matua ma ũũgĩ megũkenia Jehova, no mũhaka twĩcũranie mawatho na motaaro marĩa marĩ thĩinĩ wa Kiugo gĩake na tũmahũthĩre. Kwa ngerekano, nĩguo twĩtĩkĩrĩke nĩ Ngai no mũhaka tũrũmĩrĩre watho wake wĩgiĩ thakame. (Kĩam. 9:4; Atũm. 15:28, 29) Mahoya nĩ marĩtũteithagia gũtua matua maratwarana na motaaro na mawatho ma Bibilia.

⁵ Matua maitũ mothe nĩ mahutagia ũgima witũ wa kĩĩroho. Ningĩ nĩ mahutagia ũkuruhanu witũ na Jehova na njĩra njega kana njũru. Itua rĩega nĩ rĩrĩkagĩra hinya ũkuruhanu witũ na Ngai no itua rĩũru no rĩũthũkie. Makĩria ma ũguo, itua rĩũru no rĩhutie andũ arĩa angĩ kĩĩroho na njĩra ya kũmahĩnga kana rĩthũkie ũrũmwe wa kĩũngano. Hatarĩ nganja matua maitũ nĩ ma bata.—Thoma Aroma 14:19; Agalatia 6:7.

6. Twagĩrĩirũo gũtongorio nĩ kĩĩ tũgĩtua matua?

⁶ Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa maũndũ-inĩ marĩa tũtaheetwo watho wa ĩmwe kwa ĩmwe kuuma Bibilia-inĩ? Maũndũ-inĩ ta macio, nĩ wĩra witũ gũthuthuria na kinyi wendi wa Jehova na gũtua matua maratongorio nĩguo, no ti wendi witũ.—Thoma Thaburi 37:5.

7. Harĩa Bibilia ĩtaheanĩte watho wa ĩmwe kwa ĩmwe-rĩ, tũngĩmenya atĩa wendi wa Jehova ũndũ-inĩ ũcio?

⁷ Kwahoteka no wĩyũrie ũũ: ‘Tũngĩmenya atĩa ũndũ ũrĩa Jehova endete angĩkorũo Kiugo gĩake gĩtiheanĩte watho wĩgiĩ ũndũ ũcio?’ Aefeso 5:17 yugaga: “Thiĩi na mbere gũtaũkĩrũo nĩ wendi wa Jehova.” Tũngĩtaũkĩrũo nĩ wendi wa Ngai atĩa angĩkorũo Bibilia ndĩrĩ na watho wa ĩmwe kwa ĩmwe? Nĩ na njĩra ya kũmũhoya na gwĩtĩkĩra ũtongoria wake kũgerera roho mũtheru.

8. Jesu aataũkĩirũo atĩa ũrĩa Jehova eendaga eke? Heana ngerekano.

⁸ Hĩndĩ ciothe Jesu nĩ ataũkagĩrũo nĩ ũrĩa Jehova eendaga eke. Bibilia nĩ ĩgwetete maita merĩ Jesu aambire akĩhoya  agĩcoka akĩhe andũ aingĩ irio na njĩra ya kĩama. (Mat. 14:17-20; 15:34-37) Ĩndĩ nĩ aaregire kũgarũra mahiga matuĩke mũgate rĩrĩa aahũtiĩ na aageragio nĩ Mũcukani werũ-inĩ. (Thoma Mathayo 4:2-4.) Tondũ Jesu nĩ oĩ wendi wa Ithe, nĩ aamenyaga atĩ ndaagĩrĩire kũgarũra mahiga matuĩke mũgate. Nĩ aamenyaga atĩ ndwarĩ wendi wa Ngai ahũthĩre hinya ta ũcio nĩguo egune. Nĩ ũndũ wa kũrega gwĩka ũguo, nĩ onanirie atĩ eehokete Jehova amũtongorie na amũhe mabataro make.

9, 10. Nĩ kĩĩ kĩrĩtũteithagia gũtua matua ma ũũgĩ? Heana ngerekano.

⁹ Angĩkorũo nĩ tũgũtua matua ma ũũgĩ ta Jesu, no mũhaka twĩhoke Jehova atũtongorie. Tũrabatara gwĩka kũringana na ciugo ici: “Ĩhokage Jehova na ngoro yaku yothe, ũtigage gwĩtiirania na mbuguĩro yaku mwene; Mwĩtĩkagĩre o we mĩthiĩre-inĩ yaku yothe, nacio njĩra ciaku nĩarĩkũrũngagĩra. Tigaga kwĩona wee mwene ta wĩ mũũgĩ; ĩtigagĩre Jehova, ũthemage maũndũ marĩa moru.” (Thim. 3:5-7) Kũmenya mwĩcirĩrie wa Jehova kũgerera kwĩruta Bibilia no gũtũteithie gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa Ngai angĩenda twĩke ũndũ-inĩ mũna. O ũrĩa tũgũthiĩ na mbere kũmenya meciria ma Ngai, noguo ngoro citũ igũthiĩ na mbere gwĩtĩkĩra ũtongoria wake.—Ezek. 11:19.

¹⁰ Kwa ngerekano, ta hũũra mbica mũtumia ũhikĩte athiĩte kũgũra indo. Akona iratũ na agacienda no irĩ na goro mũno. Na kwoguo akeyũria ũũ: ‘Mũthuri wakwa ekũigua atĩa ingĩhũthĩra mbeca nyingĩ ũguo?’ Kwahoteka nĩ aramenya macokio o na gũtuĩka matirĩ na mũthuriwe. Aramenya nĩkĩ? Tondũ nĩ maikaranĩtie kwa ihinda, nĩ amenyete mwĩcirĩrie wa mũthuriwe wĩgiĩ kũhũthĩra mbeca. Na njĩra o ta ĩyo, o ũrĩa tũgũthiĩ na mbere gũtaũkĩrũo nĩ meciria na njĩra cia Jehova, noguo tũkwagagĩria ũhoti witũ wa kũmenya ũrĩa Ithe witũ wa igũrũ angĩenda twĩke maũndũ-inĩ matiganĩte.

11. Nĩ ciũria irĩkũ tũngĩĩyũria rĩrĩa tũrathoma kana kwĩruta Bibilia? (Rora gathandũkũ “ Rĩrĩa Ũreruta Kiugo kĩa Ngai, Wĩyũrie Ũũ.”)

¹¹ Nĩguo tũtaũkĩrũo nĩ mwĩcirĩrie wa Jehova, tũrabatara gwĩkĩrĩra mũno wĩruti witũ. Rĩrĩa tũrathoma kana kwĩruta Kiugo kĩa Ngai, no twĩyũrie ũũ: ‘Ũndũ ũyũ ũraguũria ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ Jehova, njĩra ciake cia ũthingu na mwĩcirĩrie wake?’ Tũrabatara gũkorũo na mwerekera ta wa Daudi ũrĩa wainire ũũ: “Menyithia njĩra ciaku, Jehova; ndutaga ikĩro ciaku, ndĩimenye. Ndwaragĩra o ũhoro-inĩ waku wa ma, o ũkĩndutaga; nĩ gũkorũo wee nĩwe Ngai mwene ũhonokio wakwa; mũthenya wothe ndindaga njetereire o wee.” (Thab. 25:4, 5) Rĩrĩa ũrecũrania gĩcunjĩ wathoma Bibilia-inĩ, no wĩyũrie ciũria ta ici: ‘Ingĩhũthĩra atĩa ũhoro ũcio thĩinĩ wa famĩlĩ yakwa? Ingĩũhũthĩra kũ? Thĩinĩ wa mũciĩ? Wĩra-inĩ? Cukuru? Ũtungata-inĩ?’ Tũngĩmenya nĩ kũ tũngĩhũthĩra ũhoro ũcio, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũmenya ũrĩa tũngĩũhũthĩra.

12. Mabuku maitũ na mĩcemanio ingĩtũteithia atĩa kũmenya mwĩcirĩrie wa Jehova maũndũ-inĩ matiganĩte?

¹² Njĩra ĩngĩ ya kũmenya wega mwĩcirĩrie wa Jehova nĩ gũthikagĩrĩria na kinyi ũtongoria wa Kĩĩmandĩko ũrĩa tũheagwo nĩ ithondeka rĩake. Kwa ngerekano, ibuku rĩa Fahirisi na rĩa Ũteithio wa Ũthuthuria Harĩ Aira a Jehova marutĩtwo nĩguo matũteithie kwĩruta igũrũ rĩgiĩ mwĩcirĩrie wa Jehova maũndũ-inĩ matiganĩte  marĩa tũbataraga gũtua matua. Ningĩ nĩ tũgunĩkaga mũno rĩrĩa twathikĩrĩria na kinyi na twanyitanĩra gũcokia ciũria mĩcemanio-inĩ ya Gĩkristiano. Gwĩcũrania maũndũ marĩa tũrutagwo nĩ kũrĩtũteithagia gũtaũkĩrũo wega nĩ mwĩcirĩrie wa Jehova na tũkahota gwĩciria take. Tũngĩhũthĩra wega irio cia kĩĩroho iria Jehova atũheaga, nĩ tũgũthiĩ na mbere gũtaũkĩrũo wega nĩ njĩra ciake. Nĩ ũndũ ũcio nĩ tũrĩhotaga gũtua matua mega marĩa Ngai witũ ũrĩ wendo arĩrathimaga.

13. Heana ngerekano ĩronania ũrĩa kũmenya mwĩcirĩrie wa Jehova kũngĩtũteithia gũtua itua rĩa ũũgĩ.

¹³ Ta wĩcirie ngerekano ĩronania ũrĩa kũmenya mwĩcirĩrie wa Jehova kũngĩtũteithia gũtua matua ma ũũgĩ. Tũrĩ ahunjia a Ũthamaki no twĩrirĩrie mũno kũingĩra ũtungata-inĩ wa hĩndĩ ciothe wa ũpainia. Nĩguo tũhote gwĩka ũguo, tũkambĩrĩria kũhũthia ũtũũro witũ. Ĩndĩ no tũtangĩke tũgĩĩcũrania kana nĩ tũgũkorũo na gĩkeno tũtarĩ na indo nyingĩ. Nĩ ma, gũtirĩ watho wa Bibilia uugĩte tũtuĩke mapainia, kwoguo no tũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova tũrĩ o ahunjia ehokeku. No Jesu atũheaga ũũma atĩ arĩa othe meimaga nĩ ũndũ wa Ũthamaki nĩ marĩkoragwo na irathimo nyingĩ. (Thoma Luka 18:29, 30.) Makĩria ma ũguo, Maandĩko matuonagia atĩ Jehova nĩ akenaga rĩrĩa twamũrutĩra ‘mahaki ma tũnua twitũ na mwĩendero’ na tũgatwarithia na mbere ũthathaiya wa ma tũkenete. (Thab. 119:108; 2 Kor. 9:7) Na githĩ Maandĩko ta macio hamwe na kũhoya Jehova atũhe ũtongoria to gũtũteithie gũtaũkĩrũo nĩ mwĩcirĩrie wake? Gwĩcũrania maũndũ macio no gũtũteithie gũtua itua rĩega rĩkũrathimwo nĩ Ithe witũ wa igũrũ.

14. Ũngĩhota kũmenya atĩa kana mwĩhumbĩre mũna nĩ ũkenagia Jehova?

¹⁴ Ta wĩcirie ngerekano ĩngĩ: Kwahoteka no ũkenio nĩ mwĩhumbĩre mũna ĩndĩ ũkorũo ndũrakenia andũ amwe thĩinĩ wa kĩũngano, na no ũkorũo hatirĩ watho ũĩ ũgirĩtie mwĩhumbĩre ta ũcio. No rĩrĩ, Jehova onaga ũndũ ũcio atĩa? Mũtũmwo Paulo aaheanire ũtaaro ũyũ atongoretio nĩ roho: “Atumia magĩrĩirũo nĩ kwĩgemagia na njĩra ya kwĩhumba nguo njega, itakĩrĩtie njano, na ironania meciria mega, no ti na mĩthemba ĩtiganĩte ya kũrama njuĩrĩ na thahabu kana ruru kana nguo cia goro mũno, no nĩ na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire harĩ atumia arĩa meyamũrĩire Ngai, ũguo nĩ kuuga, kũgerera ciĩko njega.”  (1 Tim. 2:9, 10) Ũtaaro ũcio no ũhũthĩkaga harĩ athuri Akristiano. Tũrĩ ndungata cia Jehova, tũtiĩciragia o maũndũ marĩa matũkenagia no nĩ twĩciragia ũrĩa arĩa angĩ mekũhutio nĩ mwĩhumbĩre witũ. Gũkorũo tũrĩ na ũigananĩru na wendo nĩ kũrĩtũmaga twĩciragie mawoni ma Akristiano arĩa angĩ nĩguo twĩtheme gwĩka ũndũ ũtaramakenia. (1 Kor. 10:23, 24; Afil. 3:17) Gwĩcũranagia ũrĩa Maandĩko moigĩte no gũtũteithie gũtaũkĩrũo nĩ mwĩcirĩrie wa Jehova ũndũ-inĩ ũcio na gũtũtongorie gũtua matua maramũkenia.

15, 16. (a) Jehova aiguaga atĩa tũngĩikara tũgĩĩciragia maũndũ megiĩ ngomanio itagĩrĩire? (b) Rĩrĩa tũrathura maũndũ ma gwĩkenia-rĩ, tũngĩmenya atĩa marĩa makenagia Jehova? (c) Twagĩrĩirũo gũtua matua maritũ atĩa?

¹⁵ Bibilia ĩguũragia atĩ Jehova nĩ aiguaga ũũru rĩrĩa andũ maarũmĩrĩra njĩra ĩtarĩ njega na ‘methugunda mothe ma meciria mao magakorũo marĩ moru hĩndĩ ciothe.’ (Thoma Kĩambĩrĩria 6:5, 6.) Ũndũ ũcio ũronania atĩ gũthugunda maũndũ megiĩ ngomanio itagĩrĩire nĩ ũũru tondũ no gũtũme mũndũ eke rĩhia iritũ rĩgirĩtio nĩ Maandĩko na rĩtaringaine na mwĩcirĩrie wa Jehova. Mũrutwo Jakubu aandĩkire ũũ: “Ũũgĩ ũrĩa uumaga igũrũ o mbere nĩ mũtheru, ningĩ nĩ ũrĩ thayũ, nĩ ũrĩ ũigananĩru, ũkoragwo wĩhaarĩirie gwathĩka, ũiyũirũo nĩ tha na maciaro mega, ndũrĩ mũthutũkanio, ndũrĩ ũhinga.” (Jak. 3:17) Nĩ ũndũ wa kũmenya ũguo twagĩrĩire gwĩthema gwĩkenagia na maũndũ marĩa mangĩthũkia meciria na methugunda maitũ. Na twataũkĩrũo wega nĩ maũndũ marĩa Jehova endete na athũire, ũgũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ ithuĩ kũmenya nĩ mabuku, thenema, kana mĩthako ĩrĩkũ tũgũthuura. Mwĩcirĩrie wake wĩgiĩ maũndũ macio nĩ wonanĩtio wega thĩinĩ wa Kiugo gĩake.

¹⁶ Kũrĩ njĩra nyingĩ cia gũtua matua matiganĩte na makenie Jehova. No rĩrĩa tũratua matua maritũ, rĩmwe nĩ wega gũcaria ũtaaro kuuma kũrĩ athuri kana Akristiano angĩ marĩ na ũmenyeru. (Tit. 2:3-5; Jak. 5:13-15) O na kũrĩ ũguo, ti wega kũũria arĩa angĩ matũtuĩre itua. No mũhaka Akristiano mamenyerie na mahũthĩre ũhoti wao wa gwĩciria. (Ahib. 5:14) Ithuothe twagĩrĩirũo gwĩka kũringana na ciugo ici Paulo aandĩkire atongoretio nĩ roho: “O mũndũ arĩkuuaga mũrigo wake mwene.”—Gal. 6:5.

17. Tũgunĩkaga atĩa tũngĩtua matua marakenia Jehova?

¹⁷ Rĩrĩa twahocia matua maitũ harĩ mwĩcirĩrie wa Jehova, nĩ tũmũkuhagĩrĩria. (Jak. 4:8) Nĩ twĩtĩkĩrĩkaga nĩwe na agatũrathima. Ũndũ ũcio wĩkĩraga wĩtĩkio witũ hinya harĩ Ithe witũ wa igũrũ. Nĩ ũndũ ũcio, rekei tũtongoragio nĩ mawatho na motaaro ma Bibilia tondũ nĩ maguũragia mwĩcirĩrie wa Ngai maũndũ-inĩ. Hatarĩ nganja, gũtirĩ hĩndĩ tũtarĩkoragwo na ũndũ mwerũ wa kwĩruta wĩgiĩ Jehova. (Ayub. 26:14) O na rĩu, twekĩra kĩyo no tũgĩe na ũũgĩ, ũmenyo na ũtaũku ũrĩa ũbataranagia nĩguo tũtue matua ma ũũgĩ. (Thim. 2:1-5) Mawoni na mĩbango ya andũ matarĩ akinyanĩru ndĩtũũraga no mwandĩki wa Thaburi atũririkanagia ũũ: “Ũndũ ũrĩa Jehova etaarĩte arĩ we ũtũũraga wĩ mũrũmu nginya mĩndĩ na mĩndĩ, mathugunda ma ngoro yake-rĩ, magagĩkinyĩrĩra njiaro na njiaro.” (Thab. 33:11) Hatarĩ nganja, no tũtue matua maitũ na njĩra njega rĩrĩa mwĩcirĩrie na ciĩko citũ iratwarana na mwĩcirĩrie wa Jehova, Ngai witũ mũũgĩ.