Nte Ekemede Ndida Ọniọn̄ Abasi N̄kpeme Nditọ Fo

IDEM nnyịn esin̄wana en̄wan kpukpru usen. Enye enyene ndin̄wana mbiọn̄ọ ifọt udọn̄ọ ye n̄kpri unam udọn̄ọ. Ke mfọniso, ata ediwak nnyịn idada editịbe udọn̄ọ imana, emi esikpemede nnyịn ọbiọn̄ọ n̄kpri unam udọn̄ọ mînyụn̄ iyakke nnyịn imen ediwak idiọk udọn̄ọ.

Kpasụk ntre, ana mme Christian ẹn̄wana ẹbiọn̄ọ mme ekikere ye mme edumbet oro mîkemke ye N̄wed Abasi, ẹnyụn̄ ẹn̄wana ẹbiọn̄ọ mme mfịghe oro ẹkemede ndinam nnyịn idọn̄ọ ke n̄kan̄ eke spirit. (2 Corinth 11:3) Man ikan en̄wan emi in̄wanade ye esịt ye ekikere nnyịn kpukpru usen mi, ana nnyịn inyene editịbe eke spirit.

Nditọ nnyịn ẹnen̄ede ẹyom mme utọ editịbe emi, sia mmọ mîdaha-da mme editịbe eke spirit imana, emi ekemede ndibiọn̄ọ mme edu ererimbot. (Ephesus 2:2) Nte nditọ ẹkọride ẹkponi, oyom mme ete ye eka ẹn̄wam mmọ ẹfori mme editịbe idemmọ. Mme utọ editịbe oro ẹkọn̄ọ ke nso? Bible anam an̄wan̄a ete: ‘Jehovah ke idemesie ọnọ ọniọn̄, onyụn̄ ekpeme usụn̄ mbon-ima esie.’ (Mme N̄ke 2:6, 8, NW) Ọniọn̄ Abasi ekeme ndikpan n̄kparawa ndidụk ndiọi nsan̄a, ndidomo ndikpebe ubọkn̄ka, m̀mê ndibuana ke unọ idem inemesịt emi mîfọnke. Didie ke mme ete ye eka ẹkeme nditiene ndausụn̄ Jehovah nnyụn̄ n̄kpep nditọ mmọ ọniọn̄ Abasi?

Ndiyom Nti Nsan̄a

Edi ndammana n̄kpọ mme uyen ndidụk nsan̄a ye mme uyen eken, edi ndidụk nsan̄a ye mme uyen kpọt idiyakke owo enyene ọniọn̄ Abasi. Mme N̄ke odụri owo utọn̄ ete: “Ndisịme ido eyịre ke esịt eyenọwọn̄.” (Mme N̄ke 22:15) Do, didie ke ndusụk ete ye eka ẹn̄wam nditọ mmọ ẹda ọniọn̄ Abasi ẹmek nsan̄a?

Ete kiet emi ekerede Don * ọkọdọhọ ete: “Nditọ nnyịn ẹma ẹsibiat ekese ini ye mme ufan mmọ emi ẹdide ubọkn̄ka mmọ, edi mmọ ẹkesibiat n̄kponn̄kan ini ke ufọk nnyịn, ke iso nnyịn. Nnyịn ima isinyịme mme uyen ẹdi ufọk nnyịn, ndien ke ntre ediwak mmọ ẹma ẹsidi ufọk nnyịn, nnyịn ima isinyụn̄ inọ mmọ udia  inyụn̄ idara mmọ. Ekesinenem nnyịn ndiyọ uyom ye editịm oro mmọ ẹkesisịnde ke ufọk nnyịn man otodo inam nditọ nnyịn ẹkop inem uwem ke eti idaha.”

Brian ye Mary ẹnyene ndiye nditọ ita emi mmọ ẹnyịmede in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke isidịghe mmemmem n̄kpọ ndinọ mmọ ukpep. Mmọ ẹkebụk ẹte: “N̄kaiferi emi Jane eyen nnyịn akpadade odụk nsan̄a ikawakke ke esop nnyịn. Nte ededi, enye ama enyene ufan kiet emi ekekerede Susan, emi ekedide n̄kaiferi emi eketiede ufan ufan esinyụn̄ okopde inemesịt. Edi ete ye eka esie ikenyeneke iwụk nte nnyịn. Nnyịn ikesiyakke Jane ọwọrọ an̄wa tutu eyo okụt edi ẹma ẹsiyak Susan ọwọrọ tutu n̄kụteyo, esịne mbio isọn̄ọfọn̄, okop ndiọi ikwọ, onyụn̄ ese ndiọi ndise senima. Ke anyan ini, ama ọsọn̄ Jane ndikụt ekikere nnyịn kaban̄a mme n̄kpọ emi. Enye ekekere ke ete ye eka Susan ẹma ẹfọn ido ẹkan nnyịn, onyụn̄ ekere ke nnyịn ima itie ukpan ukpan ikaha. Ekedi ke Susan ama okodụk afanikọn̄ ke Jane ekedikụt ke iwụk oro nnyịn ikenyenede ekedi ke ufọn imọ. Esịt adat nnyịn koro nnyịn mîketekke ubọk ke se nnyịn ikọfiọkde ke ekedi ke ufọn eyen nnyịn.”

Ukem nte Jane, ediwak uyen ẹmekụt ọniọn̄ oro odude ke ndiyom ndausụn̄ ete ye eka mmọ ke ndimek nsan̄a. Mme N̄ke ọdọhọ ete: “Utọn̄ eke okopde nduari uwem odụn̄ ke otu mbon eti ibuot.” (Mme N̄ke 15:31) Ọniọn̄ Abasi esinam mme uyen ẹdụk nsan̄a ye mbon oro ẹnyenede nti edu.

Ndiyọ Udọn̄ Edikpebe Ubọkn̄ka

N̄kpọ oro enyenede ebuana ye nsan̄a edi udọn̄ edikpebe ubọkn̄ka. Udọn̄ edikpebe ubọkn̄ka esifịna editịbe eke spirit nditọ nnyịn kpukpru usen. Sia mme uyen ẹsiyomde ubọkn̄ka mmọ ẹma mmimọ, udọn̄ edikpebe ubọkn̄ka ekeme ndinam mmọ ẹnam mme n̄kpọ oro ererimbot amade.—Mme N̄ke 29:25.

Bible eti nnyịn ete ke “ererimbot ke ebebe efep, ye mbumek esie.” (1 John 2:17) Ntem, mme ete ye eka ikpayakke mme ekikere ererimbot ẹkara nditọ mmọ. Didie ke mmọ ẹkeme ndin̄wam nditọ mmọ ẹkere n̄kpọ nte mme Christian?

Richard ọkọdọhọ ete: “Eyenan̄wan nnyịn ekesiyom ndisịne ukem ọfọn̄ oro mme uyen eken ẹkesisịnede. Ntre nnyịn ima isida ime ikọk ibuot ye enye iban̄a nti ye ndiọi utịp n̄kpọ kiet kiet oro enye ọkọdọhọde nnyịn iyak imọ inam. Idem kpa ye mme n̄kon̄ine ọfọn̄ oro nnyịn ikenyịmede enye esịne, nnyịn ima isinam nte ekemde ye item oro ikokopde ke ediwak isua emi ẹkebede, ‘Owo emi edide ọniọn̄ isidịghe akpa owo ndimek obufa n̄kon̄ine ọfọn̄, isinyụn̄ idịghe akpatre ndikpọn̄ enye.’”

Eka kiet emi ekerede Pauline ama ada usụn̄ en̄wen abiat udọn̄ edikpebe ubọkn̄ka. Enye ọkọdọhọ ete: “Mma nnyene udọn̄ ke mme n̄kpọ oro nditọ mi ẹkemade, nsinyụn̄ n̄ka ubet mmọ n̄kenyene nneme ye mmọ. Nnyan nneme oro nnyịn ikesinemede ẹma ẹn̄wam  mi ndinen̄ede ekikere mmọ nnyụn̄ n̄n̄wam mmọ ẹse mme n̄kpọ ke usụn̄ en̄wen.”

Udọn̄ edikpebe ubọkn̄ka iditreke, ntre ekeme ndiyom mme ete ye eka ẹn̄wana kpukpru ini man ‘ẹwụri mme ekikere ererimbot’ ẹnyụn̄ ẹn̄wam nditọ mmọ ẹmụm kpukpru ekikere ‘nte mbuot-ekọn̄, ẹnam mmọ ẹsụk ibuot ẹnọ Christ.’ (2 Corinth 10:5) Ebede ke ‘ndikọbọ ke edibọn̄ akam,’ mme ete ye eka ye nditọ ẹyenyene uko ndinam ọkpọsọn̄ utom emi.—Rome 12:12; Psalm 65:2.

Ọkpọsọn̄ Odudu Oro Unọ Idem Inemesịt Enyenede

Ọyọhọ n̄kpọ ita oro ekemede ndisọn̄ mme ete ye eka ndinọ ndausụn̄ edi unọ idem inemesịt. N̄kpri nditọwọn̄ ẹnyene ndammana udọn̄ ndibre mbre. Ediwak n̄kparawa owo n̄ko ẹsinen̄ede ẹnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndinọ idem inemesịt. (2 Timothy 2:22) Edi edieke ẹyụhọde udọn̄ emi ke idiọk usụn̄, emi ekeme ndibiat editịbe eke spirit mmọ. Orụk n̄kpọndịk iba ẹsiwak ndidu.

Akpa, ekese unọ idem inemesịt ẹwụt oburobụt ido uwem ererimbot emi. (Ephesus 4:17-19) Kpa ye oro, ẹsiwụt enye ke usụn̄ oro etiede inem inem onyụn̄ edemerede owo udọn̄. Emi ekeme ndikama n̄kpọndịk nnọ n̄kpri owo emi mîfiọkke mme n̄kpọndịk emi.

Udiana, ini emi ẹbiatde ke unọ idem inemesịt ekeme ndida mme mfịna ndi. Udia uwem akabade edi ata akpan n̄kpọ ke uwem ndusụk uyen, adade ata ekese ini ye odudu mmọ. N̄wed Mme N̄ke odụri owo utọn̄ ete ke “ifọnke ndidia aran-ọkwọk n̄kaha.” (Mme N̄ke 25:27) Kpasụk ntre, edinọ idem inemesịt n̄kaha idiyakke owo enyene udọn̄ ke mme n̄kpọ eke spirit, onyụn̄ ekeme ndinam owo okop mba eke ekikere. (Mme N̄ke 21:17; 24:30-34) Ndidia ererimbot emi ọyọhọ ọyọhọ iyakke mme uyen ‘ẹmụm uwem eke edide ata uwem ẹkama’—kpa nsinsi uwem ke obufa ererimbot Abasi. (1 Timothy 6:12, 19) Mme ete ye eka ẹsinam n̄kpọ didie ẹban̄a mme n̄kpọ emi?

Mari Carmen emi edide eka nditọ ita ọkọdọhọ ete: “Nnyịn ikoyom nditọ nnyịn ẹnọ idem inemesịt ke eti usụn̄ ẹnyụn̄ ẹkop inem uwem. Ntre nnyịn ima isiwọrọ an̄wa kpukpru ini nte ubon, mmọ ẹma ẹsinyụn̄ ẹkese mme ufan oro ẹkedude ke esop nnyịn. Edi nnyịn ima inyene ekikere oro adade ukem ukem iban̄a unọ idem inemesịt. Nnyịn ikesimen enye idomo ye ukọn̄ọde udia—okposụkedi enemde, enye idịghe iso udia. Mmọ ẹma ẹkpep ndisinam n̄kpọ ke ufọk, ke ufọkn̄wed, ye ke esop.”

Don ye Ruth ẹma ẹsịn ukeme ndisidiomi unọ idem inemesịt. Mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Ekedi edu nnyịn ndisio Saturday nnịm nte ‘usen ubon nnyịn.’ Nnyịn ima isiwọrọ an̄wautom ke usenubọk, ika ewọk uwemeyo, inyụn̄ idia san̄asan̄a udia ke mbubịteyo.”

Ikọ mme ete ye eka emi ẹwụt ufọn edida ukem ukem ke ndidiomi unọ idem inemesịt nnyụn̄ nnịm enye ke nnennen itie esie ke uwem Christian.—Ecclesiastes 3:4; Philippi 4:5.

Buọt Idem ye Jehovah

Nte ededi, esida ediwak isua ndifori editịbe eke spirit. Idụhe n̄kpọ oro ekemede ndinọ ọniọn̄ Abasi ke isọrọ kiet nnyụn̄ nnam nditọwọn̄ ẹbuọt idem ye Ete mmọ eke heaven. Utu ke oro, ana mme ete ye eka “ẹkama mmọ ke ntụnọ ye item Ọbọn̄.” (Ephesus 6:4) Ndikama nditọ ke “ntụnọ ye item Ọbọn̄” ọwọrọ ndin̄wam mmọ ẹse n̄kpọ nte Abasi esede. Didie ke mme ete ye eka ẹkeme ndinam oro?

Ndinịm ukpepn̄kpọ Bible ubon kpukpru ini edi ukpọhọde edikụt unen. Ukpepn̄kpọ emi ‘esifụhọde nditọwọn̄ enyịn man mmọ ẹkụt mme utịbe-n̄kpọ ke n̄wed ibet Abasi.’ (Psalm 119:18) Diego ama ada ukpepn̄kpọ ubon nte  ata akpan n̄kpọ ndien ke ntem enye ama an̄wam nditọ esie ẹnen̄ede ẹsan̄a ẹkpere Jehovah. Enye ọkọdọhọ ete: “Mma nsinen̄ede ntịm idem nnọ ukpepn̄kpọ emi. Mma n̄kpep nditọ mi ẹkụt ke mme owo oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Bible ẹdi mme ata ata owo ebe ke ndinam ndụn̄ọde ke mme n̄wed Bible. Mma nsisịn udọn̄ nnọ mmọ nte ẹkpebe mbon oro ẹkenamde akpanikọ. Emi ama anam nditọ mi ẹnen̄ede ẹfiọk se inemde Jehovah esịt.”

Nditọ ẹsikpep n̄kpọ n̄ko ke mme idaha efen. Moses ama eteme mme ete ye eka ete ẹsikpep nditọ mmọ ibet Jehovah ‘ke ini mmọ ẹtiede ke ufọk, ye ke ini mmọ ẹsan̄ade ke usụn̄, ye ke ini mmọ ẹnade ke isọn̄, ye ke ini mmọ ẹdahade ke enyọn̄.’ (Deuteronomy 6:7) Ete kiet ọkọdọhọ ete: “Eyen mi esiyom mme ifet ndin̄wan̄a esịt esie nnọ mi. Ke ini nnyịn inamde isan̄ m̀mê inamde utom ọtọkiet, enye esin̄wan̄a esịt esie ọnọ mi. Nnyịn imesida mme ifet emi ineme mme n̄kpọ oro ẹnyenede ufọn ẹnọ nnyịn mbiba.”

Akam oro mme ete ye eka ẹsibọn̄de ẹsinen̄ede ẹtụk nditọ mmọ. Nditọ ndikop nte mme ete ye eka ẹsụhọrede idem ẹben̄e Abasi an̄wam mmimọ onyụn̄ efen ọnọ mmimọ, esinam nditọ ẹnịm ‘ke Abasi odu.’ (Mme Hebrew 11:6) Ediwak ete ye eka oro ẹbọkde nditọ uforo uforo ẹsisọn̄ọ ẹtịn̄ nte akam ubon enyenede ufọn, emi esịne akam oro ẹbọn̄de ẹban̄a mme mfịna ufọkn̄wed ye mme n̄kpọ eken oro ẹfịnade nditọ. Ete kiet ọkọdọhọ ke n̄wan imọ esibọn̄ akam kpukpru ini mbemiso nditọ ẹkade n̄wed.—Psalm 62:8; 112:7.

“Ẹyak Ikûkpa Mba ke Edinam Eti N̄kpọ”

Kpukpru ete ye eka ẹnanam ndudue, ndien mmọ ẹkeme nditua n̄kpọfiọk mban̄a usụn̄ oro mmọ ẹkesede ẹban̄a ndusụk mfịna. Kpa ye oro, Bible esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete ika iso isịn ukeme, “ikûkpa mba ke edinam eti n̄kpọ.”—Galatia 6:9.

Nte ededi, ekeme ndidọn̄ mme ete ye eka ndision̄o ubọk mfep ke ini mîn̄wan̄ake mmọ nte nditọ mmọ ẹnamde n̄kpọ. Mmọ ẹkeme ndisọsọp mbiere ke nditọ eyo mbịn ẹkpụhọde, ẹnyụn̄ ẹsọn̄ itie. Edi ke nditịm ntịn̄, nditọ eyo mbịn ẹnyene mme ukem mmeme nditọ eyo oko, mmọ ẹnyụn̄ ẹsobo mme ukem idomo, okposụkedi udọn̄ edinam se idiọkde ekemede nditịm nsọn̄ ubọk idahaemi. Ke ntre, ini ekededi oro enye ọnọde eyen esie item, ete kiet ama esidian ete: “Esidọn̄ fi ndinam se ikesidọn̄de mi ke ini n̄kadade nte afo.” Ekeme ndidi mme ete ye eka inen̄ekede ifiọk n̄kpọ iban̄a kọmputa, edi mmọ ẹnen̄ede ẹfiọk se isidọn̄de anana-mfọnmma owo, nte mme uyen.—Matthew 26:41; 2 Corinth 2:11.

 Ekeme ndidi ndusụk nditọ ẹsimen̄e ndinyịme ndausụn̄ oro ete ye eka mmọ ẹnọde ẹnyụn̄ ẹkam ẹsịn ntụnọ oro ẹnọde mmọ. Oyom ime n̄ko-n̄ko. Kpa ye oro ẹsimen̄ede m̀mê ẹsọn̄de ibuot ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, nte ini akade ediwak nditọ ẹsinyịme ntụnọ. (Mme N̄ke 22:6; 23:22-25) Matthew, akparawa Christian kiet emi anamde utom idahaemi ke ọfis n̄kọk itieutom Mme Ntiense Jehovah, okobụk ete: “Ke ini n̄kedide uyen, n̄kesida ke mme ukpan oro ete ye eka mi ẹkenịmde ikọfọnke. Mma nsikere nte, edieke ete ye eka ufan mi ẹyakde nditọ mmọ ẹnam n̄kpọ, ntak emi ete ye eka mi mîyakke mi ntiene nnam? Ndien esịt ama esinen̄ede ayat mi ke ini mmọ ẹketụnọde mi ke ndikpan mi ndusụk ini ndinam n̄kpọ oro n̄kenen̄erede mma—uwat ubom. Nte ededi, ke mfiakde nse n̄kpọ oro, mmedikụt ke ntụnọ oro ete ye eka mi ẹkesinọde mi ama enen̄ede ọfọn onyụn̄ odot. Esịt enem mi koro mmọ ẹkenọde mi ndausụn̄ oro n̄koyomde ye ke ini oro n̄koyomde.”

Eyịghe ndomokiet idụhe iban̄a oro—ndusụk ini okposụkedi nditọ nnyịn ẹkemede ndidu ke ebiet oro mme owo mîmaha n̄kpọ eke spirit, mmọ ẹsụk ẹkeme ndikọri n̄kabade ndi nti Christian. Kpa nte Bible ọn̄wọn̄ọde, ọniọn̄ Abasi ekeme ndinam mmọ ẹnyene editịbe eke spirit. “Koro eti ibuot [“ọniọn̄,” NW] oyodụk fi ke esịt, ifiọk oyonyụn̄ enem ukpọn̄ fo; ekikere eyetie ekpeme fi, mbufiọk eyenịm fi, man osio fi ke idiọk usụn̄ efep.”—Mme N̄ke 2:10-12.

Ndikama eyen ke idịbi nsan̄a ke ufan̄ ọfiọn̄ usụkkiet idịghe ifia ubọk kiet. Ndien isua 20 oro ẹtienede ẹkeme ndinam owo ofụhọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndinam owo okop inemesịt. Edi sia mmọ ẹmade nditọ mmọ, mme ete ye eka oro ẹdide Christian ẹsịn ofụri ukeme ndida ọniọn̄ Abasi n̄kpeme mmọ. Mmọ ẹda nditọ mmọ ukem nte akanieren apostle John akadade nditọ esie eke spirit: “Nnyeneke idatesịt eke okponde akan edikop eke n̄kopde nte nditọ mi ẹsasan̄a ke akpanikọ.”—3 John 4.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 24]

“Nnyịn ima isinyịme mme uyen ẹdi ufọk nnyịn”

[Ndise ke page 25]

Nyene udọn̄ ke se nditọ fo ẹmade

[Mme ndise ke page 26]

“Mma nsinen̄ede ntịm idem nnọ ukpepn̄kpọ emi”