Mbụk Eyouwem

Ẹnen̄ede Ẹdiọn̄ ke Ndika Iso Nnyene Edu Isụn̄utom

NTE TOM COOKE OBỤKDE

Uyom ikan̄ oro ẹketopde ama etịmede ifụre uwemeyo oro ke mbuari. Itiatikan̄ ẹma ẹbara ẹduọn̄ọ ke eto in̄wan̄ nnyịn. Nso iketịbe? Ikebịghike nnyịn ima ikop ke ẹma ẹbọ ukara ke odudu ndien nte ke Uganda okodu idahaemi ke idak ukara Etubom Idi Amin. Emi eketịbe ke 1971.

 NTAK emi ami ye Ann, n̄wan mi, ikọwọrọde ikpọn̄ England emi uke uke emem okodude ika ikpehe Africa emi eketiede afai afai mi? N̄kere ke ami ndi owo oro amade ndidomo n̄kpọ nse, edi n̄kpọ oro ekesịnde udọn̄ akpan akpan ọnọ mi ndinyene edu isụn̄utom ekedi ifịk ifịk uwụtn̄kpọ ete ye eka mi ke utom Obio Ubọn̄.

Mmeti usen ọkpọsọn̄ ufiop eyo kiet ke August 1946, oro ete ye eka mi ẹkesobode ye Mme Ntiense Jehovah ke akpa ini. Mmọ ẹma ẹda ke enyịnusụn̄ ẹneme nneme ye isenowo iba ke ata anyan ini. Isenowo emi, Fraser Bradbury ye Mamie Shreve, ẹma ẹfiak ẹdi ediwak ini, ndien ke mme ọfiọn̄ oro ẹketienede, uwem ubon nnyịn ama okpụhọde ke ndyọ ndiyọ usụn̄.

Uko Uko Uwụtn̄kpọ Ete ye Eka Mi

Ete ye eka mi ẹma ẹsitiene ẹbuana ke ediwak edinam ke obio. Ke uwụtn̄kpọ, esisịt ini mbemiso mmọ ẹketọn̄ọde ndikpep Bible, ẹma ẹda mme ndise Winston Churchill ẹbana ufọk nnyịn. Ke ini umekowo ofụri idụt oro ke ekọn̄ ama okokụre, ẹkeda ufọk nnyịn nte iwụk ebiet usopidem Conservative Party Committee eke n̄kann̄kụk. Ubon nnyịn n̄ko ama emehe ye ediwak ikpọ owo ke ufọkabasi ye ke obio. Okposụkedi n̄kedide isua usụkkiet kpọt ini oro, mma  n̄kụt nte idem akakpade mme iman nnyịn ke ini mmọ ẹkefiọkde ẹte ke nnyịn imọn̄ ikabade idi Mme Ntiense Jehovah.

Uwụtn̄kpọ edinam n̄kpọ ke ofụri esịt ye uko oro Mme Ntiense oro nnyịn ikodụkde nsan̄a ẹkenyenede ama onụk ete ye eka mi ndisịn ifịk ke utom ukwọrọikọ. Ikebịghike ete mi ama esikama ukwak utịn̄ikọ ọnọ utịn̄ikọ ke eferife ke an̄waurua Spondon, kpa obio emana nnyịn, ke adan̄aemi nnyịn nditọwọn̄ ikesidade ke mme ebiet oro ẹkemede ndisọp n̄kụt nnyịn iwụt Enyọn̄-Ukpeme ye Awake! Nnyene ndinyịme nte ke mma nsikere nte isọn̄ akpatatde inua emen mi ke ini nditọwọn̄ oro nnyịn ikesikade ufọkn̄wed ntre ẹkesisobode ye ami.

Uwụtn̄kpọ ete ye eka mi ama esịn udọn̄ ọnọ Daphne, adiahaeka mi, nditọn̄ọ utom usiakusụn̄. Ke 1955, enye ama odụk Ufọkn̄wed Enyọn̄-Ukpeme Ukpep Bible eke Gilead ndien ẹma ẹnọ enye aka Japan nte isụn̄utom. * Nte ededi, Zoe, ekpri eyeneka mi an̄wan ama etre ndinam n̄kpọ Jehovah.

Kan̄a ke emi, mma n̄kụre ubọ ukpep ke ndiwet mbuwed ye nditịm mme ndise ndọn̄ ke n̄wed. Ini oro, ndinyenyịk owo odụk ekọn̄ ekedi akpan eneni ke otu nditọ ufọkn̄wed nnyịn. Ke ini n̄kasiande mmọ ke ami ndidụkke utom ekọn̄ ke ntak ido ukpono, mmọ ẹkeda emi ke mbubru. Eneni emi ama ọnọ mi ifet ndinyene nneme Bible ediwak ini ye ndusụk nditọ ufọkn̄wed. Ikebịghike, ẹma ẹbiere n̄kpọkọbi ọfiọn̄ 12 ẹnọ mi ke ndisịn ndidụk utom ekọn̄. Ke ukperedem, eyen ufọkn̄wed kiet ke ufọkn̄wed utom usọ oro okowụtde udọn̄ ke etop Bible ama akabade edi n̄wan mi. Edi mmọn̄ nyak Ann etịn̄ ọnọ fi nte enye akasan̄ade ekpep akpanikọ.

Nte Ann Ọkọbọde Akpanikọ

“Ubon mi ikenyeneke udọn̄ ke ido ukpono, ami n̄konyụn̄ nnaha baptism ke ido ukpono ndomokiet. Edi mma nnyene udọn̄ ke ibuot nneme oro aban̄ade ido ukpono, mma nsinyụn̄ ntiene n̄ka ufọkabasi ekededi oro mme ufan mi ẹkedụkde. Udọn̄ mi ke Bible ekedemede ke ini n̄kakpan̄de utọn̄ ke inem inem nneme oro Tom ye Ntiense efen ẹkenyenede ye nditọ ufọkn̄wed eken ke ufọkn̄wed. Ke ini ẹkesịnde Tom ye Ntiense efen ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak edisịn ndidụk utom ekọn̄, idem ama akpa mi.

“Mma n̄ka iso ndiwet Tom leta ke ini enye okodude ke ufọk-n̄kpọkọbi, ndien udọn̄ mi ke Bible ama etetịm okpon. Ke ini n̄kọwọrọde n̄ka London man n̄kaka iso ke ufọkn̄wed, mma nnyịme Muriel Albrecht ekpep mi Bible. Muriel akanam utom nte isụn̄utom ke Estonia, ndien enye ye eka esie ẹkedi akwa nsịnudọn̄ ẹnọ mi. Ke ufan̄ urua ifan̄, mma ntọn̄ọ ndidụk mme mbono esop nnyụn̄ nda ke itiembehe tren Victoria Station nnọ Enyọn̄-Ukpeme ye Awake!

“N̄kabuana ye Esop Southwark ke edem usụk London. Enye ekedi esop oro ekenyenede nditọete iren ye iban oro ẹkerede n̄kpọ eke spirit ẹkenyụn̄ ẹtode nsio nsio idụt, emi ediwak mmọ ẹkenyenede esisịt n̄kpọ obụkidem. Okposụkedi n̄kedide esenowo, mmọ ẹkenam n̄kpọ ye ami nte n̄kpọ eke n̄kedide kiet ke otu mmọ. Ima emi okodude ke esop oro ama enen̄ede anam nnịm ke ido ukpono akpanikọ edi emi, ndien mma nna baptism ke 1960.”

Ukem Utịtmbuba—Nsio Nsio Idaha

Ami ye Ann ima idọ ndọ ke utịt utịt 1960, ndien utịtmbuba nnyịn ekedi ndidụk utom isụn̄utom. Edi idaha nnyịn ama okpụhọde ke ini n̄wan mi ọkọfiọkde ke imọ imoyomo. Ke Sara,  adiaha nnyịn ama akamana, ami ye Ann ikosụk inyenyene udọn̄ ndinam utom ke idụt oro ẹkenen̄erede ẹyom mme asuanetop Obio Ubọn̄. Mma nsịn n̄wed nyom utom ke ediwak idụt, ndien ke akpatre, ke May 1966, mma mbọ leta okotode Itieutom Esede Aban̄a Ubọ Ukpep ke Uganda oro ọkọsọn̄ọde nte ke ẹda mi ke utom. Nte ededi, etisịm ini emi, Ann akasan̄a ye ọyọhọ idịbi iba. Ndusụk owo ẹma ẹkere m̀mê owụt eti ibuot nnyịn ndikere ndiwọrọ idụn̄. Nnyịn ima ikosobo ye abiausọbọ nnyịn oro ọkọdọhọde ete: “Edieke edide ẹmọn̄ ẹka, ana mbufo ẹdụk ubomofụm ẹdaha mbemiso idịbi n̄wan fo ọyọhọde ọfiọn̄ itiaba.” Ntre nnyịn ima isọsọp idaha ika Uganda. Ke ntak oro, ete ye eka nnyịn ikekwe Rachel, udun̄wan nnyịn, tutu ke enye ama ọkọyọhọ isua iba. Idahaemi nnyịn inyenede nditọ nditọ mi, nnyịn imetịm ifiọk edu n̄waidem oro edima ete ye eka nnyịn ẹkenyenede.

Nnyịn ndibehe ke Uganda ke 1966 akasan̄a ye nduaidem ye ndịk. Ke ndondo oro ikọwọrọde ke ubomofụm, nnyịn ima ima mme uduot oro ikokụtde. Mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹye. Akpa ufọk oro ikodụn̄de okodu ekpere ekpri obio Iganga, oro okoyomde usụn̄ ke kilomita 50 ọkpọn̄ Jinja, kpa obio oro okodude ke ibuot Akpa Nile. Mme Ntiense oro ẹkedude ẹkpere nnyịn ẹkan ẹkedi otu oro okodude nsannsan ke Jinja. Gilbet ye Joan Walters ye Stephen ye Barbara Hardy oro ẹkedide mme isụn̄utom ẹkese ẹban̄a otu oro. Mma nsịn n̄wed eben̄e nte ẹnọ mi n̄kanam utom ke Jinja man otodo nnyịn ikeme ndinen̄ede n̄n̄wam otu emi. Esisịt ini ke Rachel ama akamana, nnyịn ima iwọrọ ikodụn̄ ke Jinja. Nnyịn ima ikop idatesịt ndinam utom ye ekpri otu mme anam-akpanikọ Ntiense oro ọkọkọride aka ndikabade ndi ọyọhọ esop iba ke Uganda.

Ndinam Utom nte Ubon ke An̄wautom Esenidụt

Ami ye Ann ikere ke idụhe n̄kann̄kụk efen oro nnyịn ikpekemekde oro ọkpọkọfọnde ndida mbọk ubon nnyịn akan oro. Ekedi n̄kpọ inemesịt nnyịn ndinam utom ọtọkiet ye mme isụn̄utom ẹtode nsio nsio idụt nnyụn̄ n̄n̄wam esop oro ẹketọn̄ọde obufa do ndikọri. Nnyịn ima ima ndidu ke otu nditọete nnyịn iren ye iban ke Uganda, oro ẹkesidide ufọk nnyịn. Stanley ye Esinala Makumba ẹma ẹsinen̄ede ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn.

Idịghe nditọete kpọt ẹkesidi ẹdise nnyịn, koro mme nsio nsio unamikọt oro ẹnyenede ndyọ ẹma ẹdu ẹkanade nnyịn ẹkụk. Mme isantịm ẹma ẹsito Akpa Nile ẹwọrọ ẹsan̄a ẹdọk ẹdi ufọk nnyịn ke okoneyo. Mmenen̄ede nti nte ikokụtde asabọ oro ọkọniọn̄de mita 6 ke in̄wan̄esa nnyịn. Ndusụk ini nnyịn ima isinam isan̄ ikese mme unam ikọt ke ebiet oro ẹkebonde mmọ, emi mme ekpe ye mme unamikọt eken ẹkeyode ẹsan̄a ifụre ifụre.

Ke an̄wautom, nnyịn iketie esen esen ke enyịn mme owo ke n̄kann̄kụk oro, emi akanam mîkekwe n̄kpọ ukpat nsekeyen. Nte nnyịn ikesisan̄ade  ke ufọk ke ufọk, n̄kpri nditọwọn̄ ẹma ẹsiwak ndiyịre udịm ntiene nnyịn ke edem. Mme owo ẹma ẹsiwụk enyịn ẹse nnyịn ukpono ukpono ndien ekem ẹtụk afia nsekeyen nnyịn. Ekedi n̄kpọ idatesịt ndinọ ikọ ntiense koro mme owo oro ẹkefọnde ido eti eti. Nnyịn ikekere ke kpukpru owo ẹmọn̄ ẹdụk akpanikọ, sia ekedide ata mmemmem nditọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible. Nte ededi, ama ọsọn̄ ediwak owo ndision̄o idem n̄kpọn̄ mme ido eset oro mîkekemke ye N̄wed Abasi. Nte ededi, ediwak owo ẹma ẹnyịme n̄kokon̄ idaha ido uwem Bible, ndien esop ama ọkọri ke ibat. Akpa mbono circuit nnyịn ke Jinja ke 1968 ekedi n̄wọrọnda. Ndusụk mbon oro nnyịn ikekpepde mmọ Bible ndikana baptism ke Akpa Nile ekedi inem inem n̄kpọ oro nnyịn mîdifreke. Edi ikebịghike nnyịn ikenyeneke emem aba.

Ukpan—Idomo Mbuọtidem ye Mbufiọk

Ke 1971, Etubom Idi Amin ama ọbọ ukara ke odudu. Akwa ndutịme ama odu ke Jinja, ndien ekedi ke adan̄aemi nnyịn ikọn̄wọn̄de tea ke in̄wan̄esa nnyịn ke n̄kpọ oro nnyịn iketịn̄de ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ eketịbe. Ke isua iba oro ẹketienede, ẹma ẹbịn akwa udịm mbon Asia ẹsion̄o ke obio. Ata ediwak mbon esenidụt ẹma ẹbiere ndikpọn̄ obio, ndien n̄kpọ ama enen̄ede ọsọn̄ ke ufọkn̄wed ye ufọkibọk. Ekem ẹma ẹnọ ọkpọsọn̄ ntọt nte ke ẹdori ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah. Ke ntak ekekerede aban̄a ifụre nnyịn, Itieutom Esede Aban̄a Ubọ Ukpep ama ọnọ nnyịn ikanam utom ke Kampala oro ekedide ibuot obio. Edika emi ama enyene ufọn iba. Owo iketịmke idiọn̄ọ nnyịn ke Kampala ke ntre nnyịn ima inen̄ede inyene ifụre ndisan̄a ke obio. Ekese utom ama odu ndinam n̄ko ke esop ye ke an̄wautom.

Brian ye Marion Wallace ye nditọ mmọ iba ẹkedu ke ukem idaha oro nnyịn ikodude, ndien mmọ n̄ko ẹma ẹbiere ndika iso ndu ke Uganda. Nnyịn ima inen̄ede ima ndidu ye mmọ nte nnyịn ikanamde utom ọtọkiet ke Esop Kampala ke ọkpọsọn̄ ini oro. Mme mbụk oro nnyịn ikokotde iban̄a nditọete nnyịn oro ẹnamde utom ke mme idụt efen oro ẹdoride ukpan ẹma ẹkabade ẹdi akpan n̄kpọ nsịnudọn̄ ẹnọ nnyịn idahaemi. Nnyịn ikesisop idem ke n̄kpri otu, ndien ini kiet ke ọfiọn̄, nnyịn ima isisop idem ke Entebbe Botanical Gardens, inamde nte ikenịm usọrọ. Nditọ nnyịn iban ẹma ẹnen̄ede ẹma emi.

Nnyịn ikenyene ndinen̄ede n̄kpeme nte inamde utom ukwọrọikọ. Ẹma ẹsisọsọp ẹkụt mfia owo oro ẹwahade ufọk owo ke Uganda. Ke ntak oro, mme ufọkurua, ikpọ ufọk, ye an̄wa ndusụk ikpọ ufọkn̄wed ẹma ẹkabade  ẹdi efakutom nnyịn. Usụn̄ kiet oro n̄kesidade n̄kwọrọ ikọ ke mme ufọkurua ekesidi ndibụp m̀mê ẹnyene n̄kpọurua oro n̄kọfiọkde ke idụhe aba, utọ nte sugar m̀mê edesi. Edieke anyam ufọkurua esemede aban̄a se iketịbede ke idụt oro, mma nsitọn̄ọ ndineme etop Obio Ubọn̄. Usụn̄ utọn̄ọ nneme emi ama enyene uforo. Ke ini ke ini, mma nsinyene mme mfiakn̄ka ke ufọkurua oro, ntọn̄ọ ntak nnyene n̄kpọurua oro akananade.

Kan̄a kemi, afai ama odu ke kpukpru ebiet. Ke ntak oro itie ebuana emi okodude ke ufọt ukara Uganda ye Britain akakade iso ndibiara, ukara ikenyịmeke ndiyak n̄ka iso nnam utom. Ntre ke 1974, ke ima ikodu isua itiaita ke Uganda, ini ama edikem nnyịn ndikọm nditọete nnyịn unyọn̄ mfụhọ mfụhọ. Kpa ye oro, edu isụn̄utom nnyịn ikakpaha.

Ndiwọrọ N̄ka New Guinea

Ke January 1975, nnyịn ima ida ifet oro ndinam utom ke Papua New Guinea. Ntre ke ikọtọn̄ọ inem inem utom isua itiaita ke ikpehe Pacific emi. Nnyịn ndidu ye nditọete nnyụn̄ nnam utom ukwọrọikọ ye mmọ ama akama inemesịt ye utịp.

Ubon nnyịn eti ini oro ikodude ke Papua New Guinea nte mme ini drama—oro edi drama Bible. Kpukpru isua, nnyịn ima isibuana ke nditịm drama nnọ mbono district, ndien emi ekenem nnyịn didie ntem! Nnyịn ima idara ndidu ye ediwak ubon oro ẹkekerede n̄kpọ eke spirit, ndien emi ama enyene eti utịp ke idem nditọ nnyịn iban. Sara, adiaha nnyịn, ama ọdọ Ray Smith emi ekedide akpan asiakusụn̄, ndien mmọ mbiba ẹma ẹnam utom nte mme akpan asiakusụn̄ ẹkpere adan̄a obio Irian Jaya (emi idahaemi edide Papua, mbahade obio ukara Indonesia). Ufọkidụn̄ mmọ ekedi ataya oro ẹkedade mbiet ẹbọp ke obio in̄wan̄ oro, ndien Sara ọdọhọ ete ke ini oro ikanamde utom do ekedi mfọnn̄kan ini ubọ ukpep ọnọ imọ.

Ndikpụhọde N̄kekem ye Mme Idaha Oro Ẹkpụhọrede

Etisịm ini emi, ama enen̄ede oyom inọ ete ye eka nnyịn ntịn̄enyịn. Utu ke ndiyak nnyịn ifiak inyọn̄ idi England, ete ye eka mi ẹma ẹnyịme ndiwọrọ ndidụn̄ ye nnyịn, ndien kpukpru nnyịn ima iwọrọ ikodụn̄ ke Australia ke 1983. Mmọ ẹma ẹdu n̄ko ke ndusụk ini ye Daphne eyeneka mi an̄wan, emi okosụk odude ke Japan. Ke ete ye eka mi ẹma ẹkekpan̄a, ami ye Ann ima ibiere ndidụk utom usiakusụn̄ ofụri ini, ndien emi ama ada ekesịm ifetutom oro akakamade ekese n̄kpọ-ata ọnọ mi.

Nnyịn ndinyụn̄ ntọtọn̄ọ usiakusụn̄ ẹma ẹnọ nnyịn utom circuit ẹte inam. Toto ke uyen mi, n̄kesise edidi esenyịn circuit nte akpan edinam. Idahaemi ami mma n̄kabade ndi esenyịn circuit. Enye ekenen̄erede edi utom oro akakamade n̄kpọ-ata akan utom oro akanam nnyịn inamde tutu esịm ini oro ke uwem nnyịn, edi ediwak ini Jehovah ama an̄wam nnyịn ke mme utịbe utịbe usụn̄.

Ke ini Brọda Theodore Jaracz ekedide edise ikpehe Australia ke 1990, nnyịn ima ibụp enye m̀mê enye ekere ke nnyịn imọsọn̄ ikaha ndinam utom uyọhọ ini ke esenidụt. Enye ama ọdọhọ ete: “Nso kaban̄a ndika Solomon Islands?” Ntre ke akpatre, ke ini ami ye Ann ikodude ke mme iduọk isua 50, nnyịn ima idaha ika se ikakabarede idi akpa efakutom isụn̄utom nnyịn oro N̄ka ọkọnọde nnyịn.

 Ndinam Utom ke “Isuo Inemesịt”

Ẹdiọn̄ọ Solomon Islands nte Isuo Inemesịt, ndien ini oro inamde utom mi ke se iwakde ikan isua duop emi ẹbede enen̄ede edi ini inemesịt. Ami ye Ann ima ikụt mfọnido nditọete nnyịn iren ye iban ke Solomon Islands ke ini n̄kanamde utom nte esenyịn district. Ntatubọk oro ẹkewụtde nnyịn ama otụk nnyịn, ndien kpukpru owo ẹma ẹnen̄ede ẹnyene ime nte n̄kodomode ndinam mme n̄kpọ ẹn̄wan̄a ke se n̄kekerede nte edide Usem Pidgin (mbuaha usem) Solomon Islands—kpa usem emi anade edi enye enyene ikọ ekpri akan kpukpru usem ke ererimbot.

Esisịt ini ke ima ikebehe ke Solomon Islands, mme andibiọn̄ọ ẹma ẹdomo ndibiọn̄ọ nnyịn ndida Ufọk Mbono nnyịn nnam n̄kpọ. Ufọkabasi Anglican ama okot Mme Ntiense Jehovah ikpe, ọdọhọde ke obufa Ufọk Mbono nnyịn ke Honiara ebe odụk isọn̄ mmimọ. Ukara ama enyịme ye edori ikọ oro, ntre nnyịn ima ision̄o ikpe ika Akwa Esop. Usion̄o ikpe oro ekenyene ndibiere m̀mê nnyịn iyowụri obufa Ufọk Mbono nnyịn oro odụkde owo 1,200 do.

Ikpe oro ama odu ke esopikpe ke ofụri urua kiet. Ekpeibet mme andibiọn̄ọ nnyịn ama enen̄ede atan̄ idem ke ini eketịn̄de se ẹdade ẹkot nnyịn ikpe. Ekem, ekpeibet nnyịn, Brọda Warren Cathcart emi otode New Zealand, ama ada okopodudu mfan̄a abiat mme edori ikọ oro onyụn̄ ayarade mme nsu oro mme andibiọn̄ọ nnyịn ẹkesion̄ode ẹdi efep. Etisịm Friday, etop aban̄ade edinam oro akadade itie ke esopikpe ama atara asuana, ndien ufọkesop ama ọyọhọ ye ikpọ owo ufọkabasi, ikpọ owo ukara, ye nditọete Christian nnyịn. Mmeti ndudue oro ẹkenamde ke ntọt ukotikpe oro. Enye okokot ete: “Ikpe oro Ukara Solomon Islands ye Ufọkabasi Melanesia ẹkotde Jehovah.” Nnyịn ima ikan.

Nte ededi, uke uke ifụre oro okodude ke Isuo Inemesịt ikebịghike. Ami ye Ann ima ifiak idu ke ufọt ndutịme ye afai mbonekọn̄ oro ẹkeyomde ndibọ ukara ke odudu. Utọk ekpụk ama ada ekesịm ekọn̄ mbio obio. Ke June 5, 2000, ẹma ẹkpụhọ ukara ke odudu ndien mbonekọn̄ ẹma ẹda ibuot obio ẹnyene. Ke ediwak urua, Ufọk Mbono nnyịn ama akabade edi iwụk ebiet oro mbon oro mîkenyeneke ufọk ẹkedude. Idem ama akpa ukara ndikụt nditọete Christian nnyịn emi ẹtode ekpụk mbiba oro ẹken̄wanade en̄wan do ẹdụn̄de ke emem nte ubon kiet ke Ufọk Mbono oro. Nso eti ikọ ntiense ke emi ọkọnọ ntem!

Mme an̄wana en̄wan oro ẹma ẹkam ẹwụt ukpono ẹnọ edida san̄asan̄a eke Mme Ntiense Jehovah. Emi ama anam nnyịn ikeme ndiben̄e kiet ke otu mme etubom ekọn̄ oro ayak ubomisọn̄ mbiomo oro ekemende n̄wed Bible ye mme n̄kpọ eken awat ekesịm ekpri otu nditọete nnyịn oro udịmekọn̄ mme asua akabaharede enịm ke n̄kan oko. Ke ini nnyịn ikosobode ye mme ubon oro ẹkebaharede ẹkpọn̄ nnyịn ke ndusụk ọfiọn̄, kpukpru nnyịn ima itua eyet.

Ekese Ntak Ndiwụt Esịtekọm

Ke ifiakde ise uwem nnyịn ke utom Jehovah, nnyịn imenyene ekese ntak ndiwụt esịtekọm. Nte ete ye eka, nnyịn imọbọ edidiọn̄ ndikụt nditọ nnyịn iban iba ye mme ebe mmọ, Ray ye John, ẹkade iso ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah. Mmọ ẹnen̄ede ẹnọ nnyịn ibetedem ke utom isụn̄utom nnyịn.

Ke isua 12 emi ẹbede, ami ye Ann imenyene ifet ndinam utom ke ọfis n̄kọk itieutom Solomon Islands, ndien ke ufan̄ ini oro, nnyịn imokụt ibat mme anditan̄a Obio Ubọn̄ ke Solomon Islands ọdọkde utịm ikaba, awakde ebe owo 1,800. Ke ndondo emi, ẹma ẹnọ mi ifet efen efen ndidụk Ufọkn̄wed Mme Andibuana ke Kọmiti N̄kọk Itieutom ke Patterson, New York. Ke akpanikọ, nnyịn imodu uwem oro ọnọde uyọhọ inyụn̄ ibọ ediwak edidiọn̄ ke ndika iso nnyene edu isụn̄utom.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 23]

Usen udianndọ nnyịn, 1960

[Ndise ke page 24]

Ke Uganda, ubon nnyịn ama enen̄ede ọbọ nsịnudọn̄ oto Stanley ye Esinala Makumba

[Ndise ke page 24]

Sara asan̄a odụk ataya mbọhọidụn̄

[Ndise ke page 25]

Mma nsiwet mbuwed man an̄wam mi ndinọ mbon Solomon Islands ukpep

[Ndise ke page 25]

Ndisobo ye esop oro odude nsannsan ke Solomon Islands

[Ndise ke page 26]

Ubon nnyịn mfịn