Mme N̄kpọntịbe Ẹtode Isọn̄ Un̄wọn̄ọ

Ndika Shiloh—Nti ye Ndiọi Nditọwọn̄

KE INI afo ekerede aban̄a ikpọ obio, n̄kpri obio, m̀mê mme ikpehe Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, nte ndusụk mme ọwọrọetop iren ye iban ẹsidụk fi ke ekikere? Anaedi ntre, koro n̄wakn̄kan mbụk Bible ẹsịne ikpọ owo. Edi nso kaban̄a nditọwọn̄ ẹmi ẹkedude adan̄aoro? Nte afo emesikere aban̄a mmọ ke ndise emi?

Ndise eke enyọn̄ emi ekeme ndin̄wam nnyịn ndiwụk ntịn̄enyịn ke mbụk ẹmi ẹbuanade mme uyen, ẹmi ndusụk mmọ ẹkedide nti uwụtn̄kpọ ẹnọ mme Christian ye mbon eken ẹmi ẹkedide ntọt uwụtn̄kpọ. Ekara ekara obot oro odude ke ufọt etie nte edi itie emi Shiloh eset okodude. *

Eyedi afo emeti ete ke ini Israel ẹkedụkde Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, mmọ ẹkebemiso ẹwụk ataya utuakibuot Abasi ke Gilgal ekpere Jericho. (Joshua 4:19) Edi ke ini ẹkebaharede idụt oro, edisana ataya emi—kpa iwụk ebiet utuakibuot Israel—edi se ẹkemende ẹkpọn̄ mi ẹka Shiloh. (Joshua 18:1) Emi ekedi n̄kpọ nte itiat 20 ke edem edere Jerusalem ke obot obot ikpehe Ephraim. Iren ye iban ke ofụri Israel ẹma ẹsito ẹka Shiloh; akwa udịmowo ẹma ẹkeme ndisop idem ke itịghede edem usụk emi ekemede ndidi ataya utuakibuot okowụhọ do. (Joshua 22:12) Nte afo emekeme ndida n̄kụt nditọwọn̄ ẹtode ẹdi mi?

Ndusụk mmọ ẹma ẹdi. Uwụtn̄kpọ oro ọwọrọde etop akan oro nnyịn ikpenyenede ndidiọn̄ọ edi eke ekpri Samuel. Ete ye eka esie, Elkanah ye Hannah, ẹkedụn̄ ke ekpri obio ke edem obot n̄kan̄ eken ke edem usoputịn. Kpukpru isua mmọ ẹma ẹsinam isan̄ ẹdi mi, iso-ọfọn ẹsan̄ade ye ndusụk nditọwọn̄ ẹmi n̄wan Elkanah enyeeken akamande. Ke akpatre Jehovah ama ọdiọn̄ Hannah ye eyeneren, emi ẹkekotde Samuel. Nte ini akade ete ye eka esie ẹma ẹda enye edi ete edidụn̄ ke Shiloh man enye ekpekeme ndinam utom ke ataya utuakibuot ye akwa oku Eli.—1 Samuel 1:1–2:11.

Eyeneren emi ama enyene ekese utom ndinam ke ufọk Abasi, ndien anaedi enye ama enyene ekese ifet ndisinam isan̄ ke mme n̄kpet n̄kpet obot oro. (1 Samuel 3:1, 15) Ndusụk mmọ ẹkedi unaisọn̄ ẹnyụn̄ ẹyọhọ ye mme eto olive, nte ẹkụtde ke ndise emi odude ke page 9. Sese ekpri itiat enyọn̄-ukpeme. Mme ọtọin̄wan̄ m̀mê mme ekpemerọn̄ ẹmi ẹdude nsannsan ẹma ẹkeme ndida ke utọ enyọn̄-ukpeme emi n̄kpeme, edi afo emekeme ndikụt ke enyịn ikike nte ekpri Samuel ọdọkde aka ndise n̄kpọ n̄ko. (Men 2 Chronicles 20:24 domo.) Emi ekpedi eti itie ndida n̄kpeme mme idiọk unam.

Ko ke ini oro, mme eto ẹma ẹdu  ẹwak ẹkan nte ẹdude idahaemi, kpa ye mme akai emi mme idiọk unam ẹsiyode. (Joshua 17:15, 18) Nnyịn idiọn̄ọ emi ito n̄kpọntịbe emi akadade itie ke ini Elisha akakabarede edi akpan prọfet Abasi. Elisha akanam isan̄ oto ke Jericho aka Bethel, ntem enye okodu ke ikpehe emi, n̄kpọ nte itiat duop ke edem usụk Shiloh. Didie ke mbon Bethel, emi ama akakabade edi iwụk ebiet utuakibuot nnọ eyen-enan̄ o-gold, ẹdidara enye? (1 Ndidem 12:27-33; 2 Ndidem 10:29) Etie nte ikpọ owo ẹma ẹnyene ọkpọsọn̄ usua ẹban̄a prọfet Jehovah, ndien etie nte edu mmọ ama owụt idem ke edu nditọ mmọ.

Udiana Ndidem 2:23, 24 asian nnyịn ete ke otu nditọwọn̄ ẹma ẹsak prọfet Abasi nsahi ẹte: “Ibọ, dọk: ibọ, dọk.” Ke ibọrọ, Elisha ama “osụn̄i mmọ ke enyịn̄ Jehovah. Ndien uman bear iba ẹto ke akai, ẹdiwai nditọ oro, owo aba ye iba, mbai mbai.” Mme utọ nsan̄ nsan̄ bear mbon Syria oro ẹkeme ndidan̄a ide ke ini ẹbuatde-buat mmọ mîdịghe ke ini etiede nte ke edịghe nditọ mmọ uwem. (2 Samuel 17:8; Mme N̄ke 17:12; 28:15) Abasi akada mmọ ndibiere edinen ikpe nnọ mbon oro ke idiọk usụn̄ ẹkesịnde andida ke ibuot esie ke ndek ndien ke ntem ẹkesịnde Jehovah ke idemesie ke ndek.

Nte ke eyenọwọn̄ ekeme ndisobo ye utọ idiọk unam ntre ke mme obot ke n̄kann̄kụk Shiloh akpan̄wam nnyịn nditotịm n̄wụt esịtekọm mban̄a mbuọtidem oro ete ye eka Samuel ẹkewụtde ke ndikeda enye ndi man edinam utom ke ataya utuakibuot.

Ata andituak ibuot efen ama ebemiso owụt ukem mbuọtidem ye uten̄e Abasi oro—Jephthah Ebiereikpe. Enye okodụn̄ ke obot obot idụt Gilead ke n̄kan̄ edem usiahautịn Jordan. Ke ifiopesịt oro enye ekenyenede ọnọ Jehovah aban̄a mme asua ẹtode Ammon, Jephthah ama akan̄a akan̄a ete ke iyewa se idibemde iso iwọrọ ke ufọk imọ idisobo ye imọ inọ Jehovah. Adiaha esie oro mîkọfiọkke erenowo ekedi owo oro. Ntem enye ama ada ikpọn̄îkpọn̄ eyen esie aka itie utuakibuot Abasi ke Shiloh, kpa ebiet emi eyenan̄wan emi ekedidụn̄de onyụn̄ anamde utom ke edinam akpanikọ ke ediwak isua.—Judges 11:30-40.

Ata uten̄e Abasi oro Samuel ye adiaha Jephthah ẹkewụtde ke n̄kann̄kụk Shiloh enen̄ede edi eti edu oro okokpụhọrede ye etikwo etikwo uwụtn̄kpọ eke mme ọsọn̄ibuot nditọwọn̄ 42 oro ẹkesakde prọfet Jehovah nsahi ke ukem ikpehe obio emi.—Men 1 Corinth 10:6, 11 domo.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 8]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 9]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 9]

Safari Zoo, Ramat-Gan, Tel Aviv