Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Sara * keghi kha wẹẹ, “Ọmwa ne ekhue mu ẹre I wa khin, I i mobọ sẹtin guan vbuwe ẹbu. I ghaa rre uwu ẹbu emwa ni si ukankan ye emwi, orhiọn mwẹ i sotọ. Sokpan I ghaa rre uwu ẹbu emwa ni fu kevbe ni mu egbe rriotọ, orhiọn mwẹ ghi wa sotọ, ekhue i ghi mu mwẹ, ẹghẹ nii, I ghi sẹtin ta emwi hia nọ rrọọ mwẹ orhiọn ma iran, ya sẹ egbe ọlọghọmwa ne I la gberra. Emwa vbenian ẹre I gu ru ọse.”

Emwi ne Sara tae na ya ima rẹn wẹẹ, ma ghaa re emwa ọmẹhẹ ra emwa ni fu, emwa ghi gha hoo ne iran sikẹ ima. Ẹmwẹ ima ghi vbe gha yẹẹ e Jehova. Evbagbẹn Nọhuanrẹn keghi rhie igiọdu ne ima wẹẹ: “Wa gha mwẹ ekhọe . . . ọmẹhẹ.” (Kọl 3:12) Vbọ re ufumwẹ ra ọmẹhẹ? De vbene Jesu ya rhiẹre ma hẹ wẹẹ ọmwa ọmẹhẹ ẹre irẹn khin? De vbene akpa na khian ya ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ oghọghọ vbe arrọọ ọghe ima?

Ufumwẹ keghi re akpa ọghe ọmwa ọfunmwegbe. Ọmwa nọ fu keghi ya obọ esi mu emwa ọvbehe, emwa gha vbe ru emwi nọ sọnnọ rẹn, ọ ghi gbe ibiẹ rrie.

Ọmwa nọ fu i re ọmwa avbiẹrẹ. Ẹmwẹ e Grik na ke zedu ufumwẹ ladian, keghi re na loo ya gie ẹsin oha na ghi do maa re emwi vbe owa. Agharhemiẹn wẹẹ ẹsin nii ye mwẹ ẹtin, ẹi loo ẹtin ẹnrẹn ghee ihan, sokpan ọ ghi gha dia egbe ẹre rhunmwuda vbene a ya maa re emwi. Erriọ vbe ye, ọmwa ghaa mwẹ ekhọe nọ fu, ọ ghi sẹtin gha dia egbe ẹre, ẹghẹ nii, ọ ghi do gu emwa ọvbehe gha rrọọ vbe ọfunmwegbe.

Ma sẹtin gha kha wẹẹ, ‘I i wa re ọmwa nọ fu.’ Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, emwa ọkpankpan kevbe emwa nẹi mwẹ izinegbe ẹre ọ ghi vuọn agbọn ne ima ye vbe ẹdẹnẹrẹ, rhunmwuda ọni, ọ sẹtin gha lọghọ ne ima gha mwẹ ekhọe nọ fu. (Rom 7:19) Nọnaghiyerriọ, ẹrhiọn ẹre ima khian loo, ma ke sẹtin gha mwẹ ekhọe nọ fu, yevbesọni, orhiọn nọhuanrẹn ọghe Jehova gha ru iyobọ ne ima, ne ima ya sẹtin do gha mwẹ akpa na. (Gal 5:22, 23) Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima hia ne ima gha mwẹ ekhọe nọ fu?

Ma ghaa re emwa ni fu, emwa ghi gha hoo ne iran sikẹ ima. Zẹvbe ne Sara ka tae sin, ma ghaa rre uwu ẹbu emwa ni fu, orhiọn ima ghi sotọ. Jesu keghi re igiemwi esi ọghe ọmwa nọ mwẹ ekhọe nọ fu kevbe ekhọe esi. (2 Kọr 10:1) Uhiẹn, te ibiẹka ni ma rẹn ọnrẹn ẹdẹ wa vbe gha hoo ne iran sikẹ ọre.—Mak 10:13-16.

Ma ghaa re emwa ni fu, ma gha miẹn ere vbọ, emwa ni lẹga ima gha vbe miẹn ere vbọ. Ma ghaa re emwa ni fu, emwi i rherhe sọnnọ ima, ma i vbe ya ohu ru emwi. (Itan 16:32) Ekhọe ima i khian vbe gha fi ima uwẹnrhiẹn wẹẹ ima ru emwi nọ sọnnọ emwa ọvbehe, katekate emwa ne ima hoẹmwẹ ọnrẹn. Emwa ọvbehe keghi miẹn  ere vbe ima ghaa re emwa ni fu, rhunmwuda ma i khian gha ru emwi nọ balọ iran.

Ọmwa nọ ghaa mwẹ emwi nibun nọ ru vbe obọ, ẹre Jesu ghaa khin, ọrheyerriọ, ọ na ye gha mwẹ ekhọe nọ fu. Emwa nibun ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ ọghe Jesu wa gha gualọ ifuẹko, rhunmwuda ọlọghọmwa nibun ne iran ghaa la gberra. Ẹi mwẹ orhiọn iran ma sotọ vbe ẹghẹ ne Jesu ya kha wẹẹ: “Wa bu mwẹ gha dee, . . . rhunmwuda, ọmwa nọ fu kevbe ne ọ mu egbe rriotọ ọre imẹ khin”!—Mat 11:28, 29.

De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha re emwa ni fu vbe na ghee Jesu? Ma ghi gha tie Evbagbẹn Nọhuanrẹn vbe ẹghẹ hia, ne ima mieke na rẹn obọ ne Jesu ya gha mu emwa kevbe vbene ọ ya sẹtin lae gberra hẹ ighẹ avbe isievẹn nọ werriẹ aro daa. Ọna gha ru iyobọ ne ima ya gha re emwa ni fu vbe na ghee Jesu, ma ghi sẹtin gha gbe ibiẹ rrie vbe emwi eso gha de rre, nọ gha te ya ima gha balọ egbe. (1 Pit 2:21) Gia ziro yan emwi eha nọ ru iyobọ ne Jesu ya gha mwẹ ekhọe nọ fu.

Ọmwa imuegberriotọ ẹre Jesu ghaa khin. Jesu khare wẹẹ, “ọmwa nọ fu kevbe nọ mu egbe rriotọ” ẹre irẹn khin. (Mat 11:29) E Baibol wa mobọ loo ufumwẹ kevbe imuegberriotọ kugbe rhunmwuda, imuegberriotọ kevbe ufumwẹ ẹre ọ gba khian. (Ẹfis 4:1-3) Odẹ vbo?

Imuegberriotọ ẹre ọ ya ima gbe ibiẹ rrie vbe emwa gha ta ẹmwẹ dan vbekpa ima. De emwi ne Jesu ru vbe ẹghẹ ne emwa ya gha tie ẹre “ọmwa ẹko” kevbe “ọdayọn”? Jesu ma mu ohu ra nọ gha talọ, nọghayayerriọ, irẹn keghi gbe ibiẹ rrie, ọ na fẹko zin egbe, ne emwa lekpae uyinmwẹ ọghe irẹn rẹn aro ọmwa ne irẹn khin.—Mat 11:19.

Adeghẹ ọmwa na gha ya ukpẹ zaan ẹvbo ne u ke rre ra ehe ne u na waan, ra ọmwa na gha zaan ruẹ rhunmwuda ne u na re okpia ra okhuo, u ghi hia ne u gbe ibiẹ rrie. Ọdiọn ọkpa na tie ẹre Peter nọ rre South Africa keghi kha wẹẹ: “Ọmwa gha ru emwi nọ sọnnọ mwẹ, I ghi nọ egbe mwẹ wẹẹ, ‘Adeghẹ Jesu ẹre a ru ẹre emwi vbenian, de emwi nọ gha te ru?’” Ọtẹn na keghi vbe kha wẹẹ, “I keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ọ ma khẹke ne I wa gha si ukankan ye emwi hia.”

Jesu rẹnrẹn wẹẹ, emwa ni ma gba ẹre emwa nagbọn khin. Erhuanegbe Jesu wa gha hoo ne iran gha ru emwi nọ maan vbe ẹghẹ hia, sokpan iran ma sẹtin gha ru vberriọ vbe ugbẹnso, rhunmwuda emwa ni ma gba ẹre iran ghaa khin. Vbe igiemwi, vbe asọn nokiekie ne Jesu gbe vbe agbọn, ọ keghi tama e Pita, e Jems kevbe Jọn ne iran ghẹ vbiẹ, sokpan ne iran gha na erhunmwu, vbọrhirhighayehẹ, iran ma sẹtin ru vberriọ. Ọrheyerriọ, Jesu ma gu iran gui rhunmwuda ọ rẹnrẹn wẹẹ, emwa ni ma gba ẹre iran khin, ọni ẹre ọ si ẹre nọ na kha wẹẹ, “orhiọn wa hoo sokpan egbe khuẹrhẹ.” (Mat 26:40, 41) Obọ vbenian ẹre Jesu ya gha mu erhuanegbe ẹre hia.

Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Mandy. Ọmwa nọ rhie aro tua abakuru ọghe emwa ọvbehe ẹre ọtẹn nokhuo na te wa gha khin, sokpan te irẹn ghi hia nia, ne irẹn gha mwẹ ekhọe nọ fu vbe na ghee Jesu. Ọtẹn nokhuo na keghi kha wẹẹ, “I keghi hia ne I gha yerre vbe ẹghẹ hia wẹẹ, emwa ni ma gbe ẹre ima hia khin, rhunmwuda ọni, uyinmwẹ esi ọghe emwa ọvbehe ẹre I ghi rhie aro tua, zẹvbe ne Jehova vbe ru ẹre.” U ghaa yerre vbe ẹghẹ hia wẹẹ, emwa ni ma gba ẹre ima hia khin, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha ya obọ esi mu emwa ọvbehe vbene Jesu vbe gha ye.

Jesu keghi sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova. Jesu wa werriẹ aro daa ọlọghọmwa nibun vbe ọ rre agbọn. A ba re ifiẹzọ, a vbe rri ẹre oya. Ọrheyerriọ, ọ na ye gha re ọmwa nọ fu, rhunmwuda, ọ “mu idaehọ ẹre hia yan Osanobua, Ọmwa nọ bu ohiẹn ne ẹi bu eku.” (1 Pit 2:23) Jesu wa gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Erha irẹn gha ru iyobọ ne irẹn ya sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ne irẹn ghaa werriẹ aro daa kevbe wẹẹ, ọ gha sẹ ẹghẹ, ọ gha bu ohiẹn emwa ni ghaa ya obọ dan mu irẹn.

Adeghẹ ima na gha hia ne ima rria ikhi ne egbe ima vbe emwa gha ru emwi nọ ya ohu mu ima, ọ sẹtin zẹ ẹbe. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Evbagbẹn Nọhuanrẹn na tama ima wẹẹ: “Izohu ọmwa nagbọn i mwẹ ehe nọ na gie emwamwa nọ maan ọghe Osanobua mwẹ uhunmwu.” (Jems 1:20) Uhiẹn, deghẹ a na miẹn wẹẹ ima ẹre ọ rriase, ọ khẹke ne ima ye gbe ibiẹ rrie, rhunmwuda zẹvbe emwa ni ma gba, ma sẹtin ya ru emwi nọ ma khẹke deghẹ ima na gi ohu mu ima gberra egbe.

Ọtẹn nokhuo ọkpa nọ rre Germany na tie ẹre Cathy te ka gha roro ẹre wẹẹ, ‘Deghẹ ọmwa ma na sinmwi oseghe ne egbe ẹre, ọmwa ọvbehe i rrọọ nọ khian sinmwi oseghe nẹẹn.’ Sokpan vbe ọtẹn nokhuo na ghi rẹn wẹẹ, te ọ khẹke ne irẹn gha sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova, iziro ọghẹe keghi fi werriẹ. Ọ na ghi kha wẹẹ, “Esa i rrọọ ne I khian ya gha rria ikhi ne egbe mwẹ. Te I ghi hia ne I  gha re ọmwa nọ fu, te I ghi vbe sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova rhunmwuda I mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha sẹ ẹghẹ, e Jehova gha dia emwi hia.” Adeghẹ u na hia ne u gha sẹ emwi hia rae ye obọ Osanobua vbene Jesu ru ẹre, u gha sẹtin gha re ọmwa nọ fu agharhemiẹn wẹẹ, u werriẹ aro daa uyinmwẹ agbọmwa ekueku nọ rhirhi gha khin.

Jesu gi ima rẹn wẹẹ, ma gha re emwa ni fu, ma ghi gha mwẹ oghọghọ. Irẹn keghi kha wẹẹ, “Ọ maan ne iran ni fu.” (Mat 5:5) Gia ziro yan ere ne ima khian miẹn deghẹ ima na gha re emwa ni fu.

Ma ghaa re emwa ni fu, ẹzọ ghi si yo vbe orọnmwẹ ọghe ima. Ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Robert nọ rre Australia khare wẹẹ, “Ẹi re avbiẹ ẹmwẹ nọ wegbe ẹre I he ya ohu tama ọvbokhan mwẹ. Sokpan, ẹmwẹ gha fe ọmwa vbe unu nẹ, ẹi ghi werriegbe dee. Ọna ẹre ọ ghi ya mwẹ gbe I ma rẹn vbe okiekie, vbe I gha bẹghe vbene ẹmwẹ ne I tae ya da ọvbokhan mwẹ sẹ ugboloko hẹ.”

“Ẹghẹ hia ma hia ya ba emwi ku ru” vbe ẹmwẹ ne ima ta; deghẹ ima ma begbe, ẹmwẹ na ma ta ẹse sẹtin si ẹzọ ye uwu ẹkpo ọdọ vbe amwẹ. (Jems 3:2) Ẹzọ gha de rre, ekhọe ọmẹhẹ ẹre ọ khian ru iyobọ ne ima ya gbe ibiẹ rrie, ẹghẹ nii, ma i khian ghi gha ya ohu talọ ẹmwẹ nọ gha da ọvbokhan ima ra ọdafẹn ima.—Itan 17:27.

Robert keghi hia nọ gha mwẹ ekhọe ọmẹhẹ kevbe nọ sẹtin gha dia egbe ẹre vbe ohu gha muẹn. Vbọ ghi kẹrikian? Ọ keghi kha wẹẹ, “Ẹzọ gha de rre vbe ẹghẹ na nia, I ghi hia ne I danmwehọ ọvbokhan mwẹ, I ghi hia ne I gu ẹre guan vbe odẹ ne khuẹrhẹ, I ghi vbe hia ne ohu ghẹ mu mwẹ. Nia, te imẹ vbe ọvbokhan mwẹ ghi wa guobọ egbe.”

Ma ghaa re emwa ni fu, ma ghi sẹtin gu emwa ọvbehe gha rrọọ vbe ọfunmwegbe. Emwa ni rherhe mu ohu i mobọ mwẹ ọse. Sokpan emwa ni fu keghi gu emwa ọvbehe rrọọ vbe “ọfunmwegbe” kevbe “akugbe.” (Ẹfis 4:2, 3) Ọtẹn Nokhuo Cathy na ka guan kaẹn ban keghi kha wẹẹ, “Rhunmwuda ne I na hia ne I gha re ọmwa nọ fu, te I ghi sẹtin gu emwa nibun ru ọse, uhiẹn ya sẹ egbe emwa ne ẹmwẹ iran lọghọ.”

Ma ghaa re emwa ni fu, orhiọn ima ghi sotọ. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ma ghaa mwẹ “ẹwaẹn nọ ke odukhunmwu rre,” ma ghi gha re emwa ọmẹhẹ kevbe emwa ọfunmwegbe. (Jems 3:13, 17) Ọmwa nọ fu keghi mwẹ “ekhọe ne ọfunmwegbe ye.” (Itan 14:30) Ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Martin, keghi hia nọ gha re ọmwa nọ fu. Ọtẹn na keghi kha wẹẹ, “I i ghi si ukankan ye emwi, I i ghi vbe rherhe mu ohu, eban ẹre orhiọn mwẹ ghi sotọ, te I ghi vbe mwẹ oghọghọ nọ sẹ otọ ẹko.”

Vbene ẹmwata, na sẹtin gha re ọmwa nọ fu i re emwi nọ khuẹrhẹ. Ọtẹn ọkpa khare wẹẹ, “Ọghe ne ẹmwata, ohu wa ye mu mwẹ vbe ugbẹnso.” Sokpan, e Jehova nọ wẹẹ ne ima gha re emwa ni fu, gha ru iyobọ ne ima ya sẹtin gha mwẹ akpa na. (Aiz 41:10; 1 Tim 6:11) Ọ gha ‘maa ima emwi’, ọ ghi vbe ‘ya ima khian nọ wegbe.’ (1 Pit 5:10) Vbe na ghee ukọ e Pọl, ma gha sẹtin do gha mwẹ “ufumwẹ kevbe itohan e Kristi” zẹvbe ne ẹghẹ ya khian.—2 Kọr 10:1.