Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Baʼaloʼob maʼalobtak ku kanaʼal tiʼ u yóox jaats yéetel tiʼ u kan jaats u libroi Salmos

Baʼaloʼob maʼalobtak ku kanaʼal tiʼ u yóox jaats yéetel tiʼ u kan jaats u libroi Salmos

U Tʼaan Jéeobaeʼ kuxaʼan

Baʼaloʼob maʼalobtak ku kanaʼal tiʼ u yóox jaats yéetel tiʼ u kan jaats u libroi Salmos

UTÉENJEAKILEʼ le salmistaoʼ tu kʼáataj tiʼ Dios: «¿Jeʼel wa u tsikbaltaʼal [...] a yaakunaj ich [le] muknal tuʼux yaan le kimenoʼoboʼ?» (Salmo 88:11). Lelaʼ upʼéel baʼal maʼ tu páajtal u beetaʼal. Tumen wa kimenoʼoneʼ maʼ tu páajtal k-kiʼikiʼtʼantik Jéeoba. Le oʼolaleʼ, u tsʼíibolil k-kiʼikiʼtʼantik Jéeobaeʼ unaj u beetik u taaktal k-kuxtal, le kuxtal xan u siimajtoʼonoʼ unaj u beetik u taaktal k-kiʼikiʼtʼantik.

U yóox jaats yéetel u kan jaats tiʼ u libroi Salmoseʼ ku káajal teʼ Salmo 73 yéetel ku tsʼoʼokol teʼ Salmo 106. Le salmoʼobaʼ ku yaʼalikoʼob baʼaxten kʼaʼabéet k-kiʼikiʼtʼantik le Máax beet tuláakal baʼaloʼ yéetel baʼaxten kʼaʼabéet k-nojbeʼenkúuntik u kʼaabaʼ. Wa k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik le salmoʼobaʼ yaan u péekskoʼon k-maas yaabilt «u tʼaan Jajal Dios» yéetel yaan u péekskoʼon k-maas kiʼikiʼtʼant Jéeoba jeʼex utstutʼaaneʼ (Hebreob 4:12). Yáaxeʼ, koʼoneʼex tʼaan tiʼ u yóox jaats tiʼ u libroi Salmos.

«YAAN IN NATSʼIKIMBA TIʼ JAJAL DIOS, TUMEN IN TIAʼAL TENEʼ LETIʼ U MAʼALOBIL»

(Salmo 73:1-89:52)

Le Salmo 73 tak 83 tsʼíibtaʼaboʼob tumen Asaf, wa maʼ xaaneʼ tumen u paalal. Le Salmo 73 ku tsolik baʼax áant Asaf utiaʼal maʼ u náachtal tiʼ Dios le ka káaj u yantal tuukuloʼob maʼ maʼalobtak tiʼoʼ. Ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ kʼuch u naʼateʼ maas maʼalob ka u natsʼuba tu yiknal Dios. Tu yaʼalaj: «Teneʼ yaan in natsʼikimba tiʼ Jajal Dios, tumen in tiaʼal teneʼ letiʼ u maʼalobil» (Salmo 73:28, LSM). Le Salmo 74 ku yeʼesik bix tu yuʼubiluba u le israelitaʼob le ka xuʼulsaʼab tiʼ u kaajil Jerusalenoʼ. Le Salmo 75, 76 yéetel 77 ku yaʼalikoʼobeʼ Jéeobaeʼ utúul utsul Juez, ku salvartik le máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼoboʼ yéetel ku chʼenxikintik baʼax ku yaʼalaʼal tiʼ. Le Salmo 78 ku tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj le israelitaʼob desde tu kʼiiniloʼob Moisés tak tu kʼiiniloʼob David. Le Salmo 79 ku yeʼesik bix úuchik u yokʼol u kajnáaliloʼob Jerusalén le ka xuʼulsaʼab tiʼ le templooʼ. Teʼ salmo 80 le israelitaʼoboʼ ku kʼáatkoʼob tiʼ Jéeoba ka áantaʼakoʼob utiaʼal ka suunakoʼob tu luʼumoʼob. Le salmo 81 ku yaʼalik unaj u yuʼubaʼal u tʼaan Jéeoba. Teʼ salmo 82 yéetel 83 ku kʼáat óoltaʼal ka xuʼulsaʼak tiʼ le juesoʼob maʼatech u beetkoʼob baʼax tojoʼ yéetel ka xuʼulsaʼak tiʼ le máakoʼob pʼekmil Diosoʼ.

Upʼéel kʼaay beetaʼab tiʼ Jéeoba tumen u paalaloʼob Coreiʼ ku yaʼalik: «Bukaʼaj in yaayamtik yéetel in tsʼíiboltik [in wantal] tu táankabiloʼob a templo» (Salmo 84:2, LSM). Teʼ Salmo 85 ku kʼáat óoltaʼal tiʼ Jéeoba ka u yáant le israelitaʼob tsʼoʼok u suutoʼob Jerusalenoʼ. Le salmo xanaʼ ku yeʼesikeʼ u bisikuba máak yéetel Dioseʼ maas jach maʼalob tiʼ u bin máak tu paach ayikʼaliloʼob. Teʼ Salmo 86, Davideʼ ku kʼáat óoltik tiʼ Jéeoba ka kanáantaʼak yéetel ka kaʼansaʼak. Le Salmo 87, ku taasik upʼéel kʼaay ku tʼaan tiʼ Sión yéetel tiʼ le máaxoʼob sijnaloʼoboʼ. Teʼ Salmo 88 le salmistaoʼ ku kʼáat óoltik u yáantaj Jéeoba. Le Salmo 89, ku yaʼalikeʼ le pacto tu beetaj Jéeoba yéetel Davidoʼ ku yeʼesik u yaabilaj Jéeoba; le Salmoaʼ tsʼíibtaʼab tumen Etán, maʼ xaaneʼ utúul tiʼ le kantúul máakoʼob jach yaan u naʼatoʼob kuxlajoʼob tu kʼiiniloʼob Salomonoʼ (1 Reyes 4:31).

U núukil kʼáatchiʼob:

73:9. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le teksto ken u yaʼalaʼal le kʼasaʼan máakoʼoboʼ «ku yaʼalikoʼob baʼal tiʼ le kaʼanoʼ» yéetel «ku yáalkabtikoʼob xan le [luʼum] yéetel u yaʼalaj [baʼaloʼoboʼ]»? Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ maʼatech u yéeyikoʼob tiʼ máax ken u yaʼaloʼob baʼal; ku yaʼalikoʼob baʼal tiʼ Dios yéetel ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contra u yéet máakiloʼobiʼ.

74:13, 14. ¿Bix úuchik u paʼabal «u pool le nukuch baʼalcheʼob» yanoʼob ichil le kʼáaʼnáaboʼ yéetel bix úuchik u yachʼaʼal «u pooloʼob le nojoch baʼalcheʼ ku kʼaabaʼintik Leviatanoʼ»? Tiʼ Faraón, u reyil Egiptoeʼ, ku yaʼalaʼal kaʼacheʼ utúul «nojoch baʼabaʼal» chilikbal ichil u yáalkab jaʼi le Nilooʼ (Ezequiel 29:3). Le Leviatán ku yaʼalaʼal teʼ tekstoaʼ maʼ xaaneʼ táan u tʼaan tiʼ u soldadoʼob Faraón (Salmo 74:14). Le oʼolaleʼ, ken aʼalaʼak tumen le teksto ku yachʼaʼal u pooloʼoboʼ táan u tʼaan tiʼ bix úuchik u xuʼulsaʼal tiʼ Faraón yéetel u soldadoʼob tumen Jéeoba le ka tu jóoʼsaj le israelitaʼob tu luʼumil Egipto, tuʼux palitsiltaʼanoʼob kaʼachoʼ.

75:4, 5, 10. ¿Baʼaxten maʼ maʼalob ka u taasuba nojbaʼalil máakiʼ? Tumen Jéeobaeʼ ku mix baʼalkúuntik le máaxoʼob nojbaʼal u taaskubaʼoboʼ, baʼaleʼ ku nojbeʼenkúuntik le máaxoʼob kabal u yóoloʼoboʼ. Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ maʼ unaj k-taasikba nojbaʼaliliʼ yéetel maʼ unaj u kaʼantal k-ich yoʼolal le meyaj tsʼaʼan k-beet teʼ múuchʼuliloʼ, tumen lelaʼ tiʼ Jéeoba u taal (Salmo75:7).

76:10. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal «u kʼuuxilil wíinikeʼ» ku suut kiʼikiʼtʼaanil utiaʼal Jéeoba? Yaan kʼiineʼ jeʼel u taasiktoʼon utsiloʼob le u chaʼik Jéeoba u beetaʼal k-muʼyaj tumen le máaxoʼob pʼekmailoʼonoʼ. Jeʼel baʼaxak talamil ka u beetoʼob u yantaltoʼoneʼ jeʼel u yáantkoʼon ichil k-kuxtaleʼ. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ yaan u chaʼik k-muʼyaj chéen tak le tuʼux ku yilik jeʼel u páajtal k-muʼyajtikeʼ (1 Pedro 5:10). Tsʼoʼoleʼ, tak u maas chichanil u kʼuuxilil le máakoʼoboʼ yaan u suut kiʼikiʼtʼaanil utiaʼal Jéeoba. ¿Kux túun wa k-kíimil yoʼolal le baʼax k-muʼyajtikoʼ? Leloʼ jeʼel xan u beetik u kiʼikiʼtʼantaʼal Jéeobaeʼ, tumen le máaxoʼob il bix úuchik u chúukpajal k-óoloʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u nojbeʼenkúuntkoʼob Jéeobaeʼ.

78:24, 25. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal tiʼ le maná u «waajil kaʼan» yéetel «u yoʼoch waaj angeloʼob»? Mix upʼéel tiʼ le kaʼapʼéel tʼaanoʼob u kʼáat u yaʼal wa le manaoʼ letiʼe ku jaantik kaʼach le angeloʼoboʼ. Ku yaʼalaʼal kaʼach u «waajil kaʼan» tumen teʼ kaʼan u taaloʼ (Salmo 105:40). Le angeloʼob tiʼ kajaʼanoʼob teʼ kaʼanoʼ, le oʼolaleʼ ken aʼalaʼak le maná «u yoʼoch waaj le angeloʼob[oʼ]», maʼ xaaneʼ u kʼáat u yaʼal tiʼ Jéeoba u taal, tumen letiʼ xaneʼ tiʼ kajaʼan teʼ kaʼanoʼ (Salmo 11:4). Maʼ xan xaneʼ, letiʼe angeloʼob túuxtaʼaboʼob tumen Jéeoba utiaʼal u tsʼaʼob le maná tiʼ le israelitaʼoboʼ.

82:1, 6, LSM. ¿Tiʼ máaxoʼob kaʼach ku yaʼalaʼal «[diosoʼob]» yéetel «u [paalaloʼob] le Sen kaʼanaloʼ»? Tiʼ u juesiloʼob u úuchben kaajil Israel. Tiʼ letiʼobeʼ ku yaʼalaʼal kaʼach diosoʼob, tumen letiʼob kaʼach ku tʼaanoʼob tu kʼaabaʼ Dios tu táan le israelitaʼoboʼ yéetel tiʼ letiʼob tsʼaʼan kaʼach u páajtalil u nuʼuktikoʼob le kaajoʼ (Juan 10:33-36).

Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:

73:2-5, 18-20, 25, 28. Toʼoneʼ, maʼ unaj k-kʼuuxil ken k-il bey táan u bin utsil tiʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ, mix xan unaj k-beetik le baʼaloʼob kʼaastak ku beetkoʼoboʼ. Tumen letiʼobeʼ bey tiaʼanoʼob tiʼ upʼéel «kúuchil jajalki[leʼ]» yéetel yaan u bin kʼaasil tiʼob. Tsʼoʼoleʼ u gobernación chéen máakeʼ maʼ tu páajtal u xuʼulsik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ, le oʼolaleʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ chéen kunel ka k-il beetik wa baʼax utiaʼal k-xuʼulsik. Le oʼolaleʼ, jeʼex tu beetil Asafeʼ, maas maʼalob ka k-natsʼba tiʼ Dios.

73:3, 6, 8, 27. Toʼoneʼ kʼaʼabéet k-kanáantikba utiaʼal maʼ k-nojbaʼalkúuntikba, utiaʼal maʼ k-pʼaʼastik mix máak yéetel utiaʼal maʼ k-ookol. Kex ka k-il bey ku taasik yaʼab utsil u beetaʼaloʼobeʼ.

73:15-17. Wa le bix k-tuukul maʼ maʼalobeʼ maʼ unaj k-máan tsikbaltiʼ. Tumen wa k-tsikbaltikeʼ jeʼel k-beetik u lúubul u yóol u maasileʼ. Baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-utskíintik bix k-tuukul yéetel k-kaxtik u yáantaj le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ (Proverbios 18:1).

73:21-24. Teʼ versiculoʼobaʼ le máaxoʼob ku kʼuuxiloʼob ken u yiloʼob bey jach táan u bin utsil tiʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ ku keʼeteloʼob yéetel baʼalcheʼob minaʼan u naʼatoʼob. U jáan kʼuuxil máak beyaʼ ku taal chéen tiʼ baʼaxoʼob ku yilik yéetel ku yuʼubik u yaʼalaʼal. Le oʼolaleʼ maʼ unaj k-jáan kʼuuxil ken k-il baʼaloʼob beyoʼ, baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-chaʼik k-nuʼuktaʼal tumen le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaik Jéeobaoʼ yéetel unaj k-oksaj óoltik jach yaan u yáantkoʼon. Wa k-beetik beyaʼ yaan k-maas natsʼikba tiʼ letiʼ.

77:6. Utiaʼal ka k-kʼaj óolt tubeel le kaʼansajoʼob ku taal tiʼ Diosoʼ, kʼaʼabéet k-jóoʼsik u súutukil utiaʼal k-xokik le Bibliaoʼ yéetel k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob k-kanikoʼ. Le oʼolaleʼ jach maʼalob ka k-jóoʼs le súutukoʼob pʼaatloʼon t-juunal utiaʼal k-beetikoʼ.

79:9. Jéeobaeʼ ku chʼenxikintik k-payalchiʼob, baʼaleʼ maases le yaan yil yéetel u kiliʼichkúunsaʼal u kʼaabaʼoʼ.

81:13, 16. Wa k-beetik baʼax u kʼáat Jéeoba yéetel k-xíimbal tu beeloʼobeʼ yaan k-kʼamik yaʼab utsiloʼob (Proverbios 10:22).

82:2, 5. Le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku beetaʼal tumen le autoridadoʼoboʼ ku meentik «u kíilbal u chuun pakʼiloʼob le luʼumoʼ». Ku beetik xan u pʼáatal minaʼan jeetsʼelil teʼ luʼumaʼ.

84:1-4, 10-12. Le salmistaʼoboʼ jach utstutʼaanoʼob kaʼach u binoʼob u adorartoʼob Jéeoba tu templo, tsʼoʼoleʼ ku beetkoʼob yéetel kiʼimak óolal le meyaj tsʼaʼan u beetoʼob kaʼachoʼ. Toʼoneʼ bey unaj xan k-beetkoʼ.

86:5. Jach k-tsʼáaik u nib óolalil tiʼ Jéeoba tumen letiʼeʼ u líiʼsmuba utiaʼal «saʼatsaj siʼipil». Jéeobaeʼ ku yilik mantatsʼ baʼax yaan tu puksiʼikʼal le máax yaachajaʼan u yóol yoʼolal baʼax u beetmoʼ, utiaʼal ka u chʼaʼaj óotsilil tiʼ.

87:5, 6. Le máaxoʼob kun kuxtaloʼob teʼ Paraísooʼ, ¿yaan wa u kʼuchul u yojéeltoʼob u kʼaabaʼob le máaxoʼob kaʼa kuxkíintaʼaboʼob utiaʼal gobernar teʼ kaʼanoʼ? Yoʼolal baʼax ku yaʼalik le versiculoʼobaʼ maʼ xaaneʼ yaan.

88:13, 14. Wa k-ilik bey tsʼoʼok u xáantal maʼ núukaʼak le payalchiʼ t-beetaj utiaʼal ka áantaʼakoʼon k-aktáant wa baʼax talamileʼ, maʼalob ka k-tukulteʼ, maʼ xaaneʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-eʼes yéetel u jaajil k-óol k-kʼáatik tiʼ ka u yáantoʼon.

«¡TSʼAʼEX NIB ÓOLAL TIʼ LETIʼ KIʼIKIʼTʼANTEʼEX U KʼAABAʼ!»

(Salmo 90:1–106:48)

Utiaʼal a wilik baʼaxten kʼaʼabéet k-kiʼikiʼtʼantik Jéeobaeʼ, tuukulnen tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik u kan jaats tiʼ u libroi Salmosoʼ. Teʼ Salmo 90, Moiseseʼ ku yeʼesikeʼ wíinikeʼ maʼatech u xáantal u kuxtal, baʼaleʼ Jéeobaeʼ kuxaʼan utiaʼal mantatsʼ (1 Timoteo 1:17). Le Salmo 91:2, ku yaʼalikeʼ, Moiseseʼ ku yilik kaʼach Jéeoba bey upʼéel kúuchil tuʼux jeʼel u páajtal u kanáantaʼal tiʼ tuláakal baʼax maʼ maʼalobeʼ. Le uláakʼ salmoʼoboʼ ku tʼaanoʼob tiʼ u jatsʼuts modos Jéeoba, tiʼ u jach nojchil u naʼat yéetel tiʼ u kiʼichkelem meyajoʼob. Óoxpʼéel salmoʼobeʼ ku káajloʼob yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «¡Yuumtsileʼ, letiʼeʼ [rey]!» (Salmo 93:1; 97:1; 99:1). Le salmistaoʼ, ka tsʼoʼok u yaʼalik Jéeobaeʼ letiʼe Máax beetmailoʼonoʼ, tu yaʼalaj xan: «¡Tsʼaʼex nib óolal tiʼ letiʼ kiʼikiʼtʼanteʼex u kʼaabaʼ!» (Salmo 100:4).

¿Bix unaj u gobernar utúul rey ku beetik baʼax u kʼáat Jéeoba? Le Salmo 101, tsʼíibtaʼan tumen Davidoʼ ku tsʼáaiktoʼon u núukil. Le Salmo 102 ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ, yaan u «táan óolt[ik] u payalchiʼ óotsil yéetel [yaan] u yuʼub[ik] u kʼáat óolaloʼob» (Salmo 102:17). Le Salmo 103 ku yaʼalikeʼ, Jéeobaeʼ jach ku yeʼesik yaabilaj yéetel ku chʼaʼik óotsilil. Ka tuukulnaj le salmista tiʼ le baʼaxoʼob u beetmaj Jéeoba way Luʼumaʼ, tu yaʼalaj: «¡Bukaʼaj baʼaloʼob a beetmaj, Yuumtsil! Tuláakal ta beetaj yéetel naʼat» (Salmo 104:24). Le u tsʼook kaʼapʼéel salmo ku taasik le u kan jaatsaʼ ku tsʼáaikoʼob xan nojbeʼenil tiʼ Jéeoba yoʼolal u kiʼichkelem meyajoʼob (Salmo 105:2, 5; 106:7, 22).

U núukil kʼáatchiʼob:

91:1, 2. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u yantal máak «yáanal u boʼoyil [le] j-Sen Kaʼanal[oʼ]»? Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ Dioseʼ ku kanáantik le máaxoʼob meyajtikoʼ utiaʼal maʼ u náachkuntaʼaloʼob tiʼ letiʼ. Baʼaleʼ maʼatech u kanáantik le máaxoʼob maʼatech u kʼubik u yóoloʼob tiʼ letiʼoʼ. Ken k-tsʼáa nojbeʼenil tiʼ Jéeoba, le u Nojoch jalaʼachil Kaʼan yéetel Luʼum bey xan ken k-kʼaʼayt u maʼalob péektsilil le Reinooʼ, k-eʼesik tiaʼanoʼon yáanal u boʼoyeʼ. Toʼoneʼ k-ojel mix baʼal jeʼel u náachkuntkoʼon tiʼ Jéeobaeʼ tumen letiʼeʼ yaan u kanáantkoʼon mantatsʼ (Salmo 90:1).

92:12. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal yaan u loolankil le utsul máakoʼob «jeʼel bix u loolankiloʼob le xaʼanoʼoboʼ»? Le xaʼanoʼoboʼ jach kʼaj óolaʼanoʼob tumen jach ku piintal u yichoʼob. Le máax ku beetik baʼaloʼob maʼalobtak xaneʼ ku keʼetel yéetel u kúul xaʼan, tumen kʼambeʼen tu táan Jéeoba le baʼaxoʼob ku beetikoʼ yéetel tumen maʼatech u xuʼulul u «tsʼáaik maʼalob ich» wa u beetik maʼalob meyajoʼob utiaʼal Jéeoba (Mateo 7:17-20).

Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:

90:7, 8, 13, 14. U beetik máak baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ, jeʼel u beetik u náachtal máak tiʼ Dioseʼ. Tsʼoʼoleʼ tiʼ Jéeobaeʼ maʼ tu páajtal k-taʼakik le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak k-beetkoʼ. Baʼaleʼ, wa k-kʼexik bix k-tuukul yéetel k-tojkíintik k-kuxtaleʼ Jéeobaeʼ jeʼel u saʼasik k-siʼipileʼ yéetel jeʼel u kaʼa eʼesiktoʼon u yaabilajeʼ.

90:10, 12. Tumen maʼatech u xáantal le kuxtaloʼ, unaj «k-maʼalob xokik u kʼiiniloʼob k-kuxtal». Baʼaleʼ ¿bix jeʼel u páajtal k-beetkeʼ? Ka meyajnaktoʼon tuláakal u kʼiiniloʼob k-kuxtal utiaʼal k-beetik baʼax u kʼáat Jéeoba. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ unaj k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal baʼaxoʼob u kʼáat Jéeoba (Efesoiloʼob 5:15, 16; Filiposiloʼob 1:10).

90:17. Maʼalob ka k-kʼáat tiʼ Jéeoba ka u «utsil jetsʼkúunt le k-meyajoʼ» yéetel ka u beet u bintoʼon utsil tiʼ k-meeyjil kʼaʼaytaj.

92:14, 15. Le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u chan yantal u jaʼabiloʼoboʼ wa ku xokikoʼob le Biblia sáamsamal yéetel ku binoʼob tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ yaan u pʼáatal «mantatsʼ muʼukʼaʼanoʼob yéetel toj u yóoloʼob» tu táan Dios yéetel maʼ kun xuʼulul u tsʼáaikoʼob nojoch áantaj teʼ múuchʼuliloʼ.

94:19. Jeʼel baʼalak chiʼichnakil ka yanaktoʼoneʼ jeʼel u líikʼil k-óol wa k-xokik le Bibliaoʼ yéetel wa k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼonoʼ.

95:7, 8. Wa k-tsʼáaik ichil k-kuxtal tuláakal baʼax k-kanik teʼ Bibliaoʼ, yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u chichtal k-puksiʼikʼal (Hebreob 3:7, 8).

106:36, 37. Le versiculoʼobaʼ ku yeʼesikoʼobeʼ u adorartaʼal imagenoʼobeʼ bey ka adorartaʼak le demonioʼob wa kʼaasilbaʼaloʼoboʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ, le máaxoʼob ku adorarkoʼob imagenoʼobeʼ táan u tsʼáaikubaʼob yáanal u páajtalil le demonioʼoboʼ. Le oʼolaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tselabaʼex tiʼ le beetbil [diosoʼoboʼ]» (1 Juan 5:21).

«¡Kiʼikiʼtʼantaʼak le Yuumtsiloʼ!»

Le u tsʼook óoxpʼéel salmo ku taasik le kan jaats tiʼ u libroi Salmosoʼ ku tsʼoʼokol yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «¡Kiʼikiʼtʼantaʼak le Yuumtsiloʼ!» Le salmo 106 ku káajal yéetel le tʼaanoʼob xanaʼ (Salmo 104:35; 105:45; 106:1, 48). K-ilik túuneʼ le tʼaan «¡Kiʼikiʼtʼantaʼak le Yuumtsiloʼ!» yaʼab utéenel ku chíikpajal ichil le kan jaats tiʼ u libroi Salmosoʼ.

Jeʼex túun k-ilkoʼ, jach yaʼab baʼax oʼolal unaj k-kiʼikiʼtʼantik Jéeoba. Le salmo 73 tak 106, jach yaʼab baʼax tsʼoʼok u kaʼansiktoʼon ku péekskoʼon k-tsʼáa nib óolal tiʼ Jéeoba. Ken tuukulnakoʼon tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku tsʼáaiktoʼon Jéeoba yéetel tiʼ le baʼaxoʼob ken u tsʼáatoʼon maʼ kun xáantaloʼ, ¿máasaʼ ku péekskoʼon k-kiʼikiʼtʼant Jéeoba yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 13]

Jeʼex Asafeʼ, wa k-natsʼikba tiʼ Dioseʼ jeʼel u páajtal k-aktáantik le talamiloʼoboʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]

Tiʼ Faraoneʼ xuʼulsaʼab teʼ Chak Kʼáaʼnáaboʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]

¿A wojel wa baʼaxten le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le manaoʼ u yoʼoch waaj le angeloʼoboʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 16]

¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-utskíint bix k-tuukuleʼ?