Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

TIʼ U YÁAX TÁAN JUʼUNIL | ¿BA’AXTEN MU’YAJNAJ YÉETEL KÍIM JESÚS?

¿Jach wa tu jaajil úuchi?

¿Jach wa tu jaajil úuchi?

Tu yáaxkʼiinil le año 33, kíimsaʼab Jesús le nazarenooʼ. Aʼalaʼabeʼ táan bin u beetik u líikʼil le máakoʼob tu contra le gobiernooʼ. Jaʼajatsʼaʼabi ka baʼaj teʼ cheʼoʼ. Jach táaj yaj úuchik u kíimil. Baʼaleʼ Dioseʼ tu kaʼa kuxkíintaj, yéetel ka máan 40 kʼiinoʼobeʼ suunaj teʼ kaʼanoʼ.

¿Jach wa tu jaajil úuch le baʼax tsʼíibtaʼan teʼ kanpʼéel Evangelioʼob yaan ichil le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Griego, wa Nuevo Testamentooʼ? Maʼalob ka k-beet le kʼáatchiʼaʼ, tumen wa maʼ úuch le baʼaloʼobaʼ chéen kunel u fe le cristianoʼoboʼ, yéetel minaʼan baʼax oʼolal k-páaʼtik le kuxtal minaʼan u xuul teʼ Paraísooʼ (1 Corintoiloʼob 15:14). Chéen baʼaleʼ wa jach tu jaajil úucheʼ u kʼáat u yaʼaleʼ yaan junpʼéel jatsʼuts kuxtal kun antal way Luʼumeʼ yéetel tak teech jeʼel a kʼamkeʼ. ¿Jaaj wa túun baʼax ku yaʼalik le Evangelioʼoboʼ wa maʼ?

BAʼAX KU YEʼESIK LE PRUEBASOʼ

Le Evangelioʼoboʼ maʼ jeʼex le cuentosoʼ, tumen jach maʼalob u tsolkoʼob tuláakal le baʼax úuchoʼ. Ku yaʼalikoʼob u kʼaabaʼ le máakoʼob yéetel kaajoʼoboʼ. Yaʼab tiʼ le lugaroʼobaʼ tak bejlaʼa jeʼel u páajtal u bin máakeʼ. Tsʼoʼoleʼ tak le libroʼob tiʼ historia ku yeʼeskoʼob jach tu jaajil anchaj le máakoʼob ku yaʼalaʼal teʼ Evangelioʼoboʼ (Lucas 3:1, 2, 23).

Teʼ siglo 1 yéetel 2, anchaj uláakʼ máakoʼob tʼaanajoʼob yoʼolal Jesús. * Le bix u yaʼalik le Evangelioʼob kíimsaʼabik Jesusoʼ letiʼe bix suuk u kíimsaʼal máak tumen le úuchben romanoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ jach claro bix u tsolkoʼob le baʼax úuchoʼ yéetel juntaatsʼ u yaʼalikoʼob; maʼ tu taʼakikoʼob mix le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak tu beetaj jujuntúul u disipuloʼob Jesusoʼ (Mateo 26:56; Lucas 22:24-26; Juan 18:10, 11). Tuláakal lelaʼ ku yeʼesikeʼ le máaxoʼob tsʼíibt le Evangelioʼoboʼ tu yaʼaloʼob u jaajil yoʼolal Jesús.

¿JACH WA TU JAAJIL KAʼA KUXLAJ JESÚS?

Kex yaʼab máak u yojel kuxlaj yéetel kíim Jesuseʼ, jujuntúul máakoʼobeʼ maʼ tu jach creertikoʼob wa kaʼa kuxlaji. U jaajileʼ mix u apostoloʼob tu jáan creertoʼob ka yáax aʼalaʼabtiʼob (Lucas 24:11). Chéen baʼaleʼ ka tu yiloʼob Jesús tiʼ jejeláas súutukileʼ tu creertoʼob tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal. Anchaj xan uláakʼ u disipuloʼob il le tsʼoʼok u kaʼa kuxtaloʼ. Juntéenjeakeʼ tu chíikbesuba tiʼ maanal 500 disipuloʼob (1 Corintoiloʼob 15:6).

Kex u yojloʼob jeʼel u kíimsaʼaloʼobeʼ, le disipuloʼoboʼ maʼ tu chʼaʼajoʼob saajkil u tsikbaltoʼob tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal Jesusiʼ; tu tsikbaltoʼob tak tiʼ le máaxoʼob kíimsoʼ (Baʼaxoʼob [Hechos] 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32). Wa maʼ u yojloʼob wa jach tu jaajil líiʼsaʼabeʼ, ¿jeʼel wa u máan u tsikbaltoʼobeʼ? Maʼ táan. Baʼaleʼ como u yojloʼob jach tu jaajil kaʼa kuxkíintaʼab Jesucristoeʼ tak bejlaʼa yaʼab máakoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼobeʼ.

Tuláakal baʼax eʼesikeʼ le Evangelioʼob tuʼux ku tsikbaltaʼal bix kíimik yéetel bix kaʼa kuxkíintaʼabik Jesusoʼ jaaj baʼax ku yaʼalikoʼob. Wa ka xakʼaltikoʼobeʼ yaan a tsʼáaik cuenta jach bey úuchikoʼ. Baʼax kun áantkech a maas creerteʼ letiʼe a naʼatik baʼaxten úuch le baʼaloʼobaʼ. Koʼox ilik teʼ xook ku segueroʼ.

^ xóot’ol 7 Tácito, máax síij kex tu añoil 55, tu tsʼíibtaj: «Cristo, le Máax tiʼ u taal u kʼaabaʼ [le cristianoʼoboʼ], kíimsaʼab tumen le gobernador Poncio Pilato tu kʼiiniloʼob rey Tiberiooʼ». Jesuseʼ chʼaʼchiʼitaʼab xan teʼ yáax siglo tumen le historiador romano Suetoniooʼ bey xan tumen Josefo, le historiador judíooʼ. Tu káajbal le siglo 2, chʼaʼchiʼitaʼab xan tumen Plinio el Joven, u gobernadoril Bitinia.