1, 2. 1) ¿Tiʼ baʼax ku tuukul le máaxoʼob táant u tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil teʼ xookaʼ?

 KOʼOX tuukul tiʼ juntúul x-chʼúupal yéetel juntúul xiʼipal táan u tsʼoʼokol u beeloʼob. Jach kiʼimak u yóol u yilaʼaloʼob, táan u tuukuloʼob tiʼ bix ken u máansil u kuxtaloʼob yéetel tiʼ baʼaxoʼob jatsʼutstak ken u beetoʼob. Ku tsʼíiboltkoʼob u múul kuxtaloʼob ich kiʼimak óolal utiaʼal mantatsʼ.

² U jaajileʼ yaʼab tiʼ le ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ tu káajbaleʼ kiʼimak u yóoloʼob, chéen baʼaleʼ le kéen máanak kʼiineʼ ku káajal u yantal problemas tiʼob. Utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼob yéetel utiaʼal maʼ u pʼatkubaʼobeʼ kʼaʼabéet u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen Dios. Koʼox ilik baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal lelaʼ: ¿Baʼax utsiloʼob ku taasik u tsʼoʼokol u beel máak? ¿Bix jeʼel u yéeyik máak tubeel máax yéetel kun tsʼoʼokol u beeleʼ? ¿Bix jeʼel u beetkuba máak juntúul maʼalob íichamtsil wa atantsileʼ? ¿Baʼax unaj u beetik le tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal maʼ u pʼatkubaʼoboʼ? (xok Proverbios 3:5, 6).

3. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ maʼ pʼis wa tsʼokaʼan u beel máak utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ?

³ Yaan máaxoʼob tuklikeʼ chéen jeʼel u yantal kiʼimak óolal tiʼ máak wa ku tsʼoʼokol u beeleʼ. Chéen baʼaleʼ leloʼ maʼ  jaajiʼ. Jesúseʼ tu yaʼaleʼ yaan máakeʼ letiʼ chʼaʼtuklik maʼ u tsʼoʼokol u beel (Mateo 19:11, 12). Apóstol Pabloeʼ tʼaanaj tiʼ le utsiloʼob ku taasik maʼ u tsʼoʼokol u beel máakoʼ (1 Corintios 7:32-38). Chéen baʼaleʼ cada máak unaj u chʼaʼtuklik wa yaan u tsʼoʼokol u beel wa maʼ. Maʼ unaj u tsʼoʼokol u beel máak chéen tumen táan u sen aʼalaʼaltiʼ tumen u amigoʼob, tumen u láakʼtsiloʼob mix chéen tumen bey suukaʼanil teʼ tuʼux kajaʼanoʼ.

4. ¿Baʼax utsiloʼob ku taasik le tsʼoʼokol beeloʼ?

⁴ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le tsʼoʼokol beeloʼ junpʼéel regalo ku taal tiʼ Dios yéetel yaan utsiloʼob ku taasik. Junpʼéel tiʼ le utsiloʼoboʼ letiʼe baʼax tu yaʼalaj Jéeoba le ka tsʼoʼok u beetik le yáax wíinikoʼ, tu yaʼalaj: «Maʼ maʼalob ka seguernak u pʼáatal le máak chéen tu juunaloʼ. Yaan in beetik u núup, juntúul máax utiaʼal áantik» (Génesis 2:18). Jéeoba túuneʼ tu beetaj Evaeʼ ka tu tsʼoʼoksaj u beel yéetel Adán, bey úuchik u yantal le yáax familia way Luʼumeʼ. Uláakʼ utsil ku taasik le tsʼoʼokol beeloʼ letiʼe u páajtal u líiʼsaʼal tubeel le paalal kun yantaloʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ chéen ku tsʼoʼokol u beel máak utiaʼal u yantal u paalaliʼ (Salmo 127:3; Efesios 6:1-4).

5, 6. Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u pʼáatloʼob bey «junpʼéel suum óoxchʼooteʼ»?

⁵ Rey Salomóneʼ tu yaʼalaj: «Maas maʼalob kaʼatúul ke chéen juntúul, tumen maas ku bin utsil tiʼob yoʼolal le meyaj ku beetkoʼoboʼ. Tumen wa ku lúubul juntúul tiʼ letiʼobeʼ jeʼel u yáantaʼal tumen uláakʼ juntúul utiaʼal u líikʼleʼ. Pero ¿baʼax jeʼel u yúuchul tiʼ le máax ku lúubul wa minaʼan mix máak líiʼsikoʼ? [...] Tsʼoʼoleʼ junpʼéel suum óoxchʼooteʼ maʼ tu jáan tʼoʼokol» (Eclesiastés 4:9-12).

⁶ Wa le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku paklan áantkubaʼob, ku líiʼsik u yóoloʼob yéetel ku kanáantkubaʼobeʼ jeʼel u  páajtal u jach biskubaʼob tubeeleʼ. Le yaabilaj ku yeʼeskoʼobaʼ ku yáantaj utiaʼal ka u bisubaʼob tubeel, pero maas jeʼel u bin utsil tiʼob wa tu kaʼatúulal ku adorarkoʼob Jéeobaeʼ. Bey túunoʼ ku pʼáatloʼob bey «junpʼéel suum óoxchʼooteʼ». Junpʼéel suum beyaʼ maas maʼ tu séeb tʼóokol ke junpʼéel suum chéen kaʼachʼoot yaniliʼ. Bey xan u yúuchul yéetel le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ maas jeʼel u bin utsil tiʼob wa ku chʼaʼikoʼob en cuenta Jéeoba ichil u kuxtaloʼobeʼ.

7, 8. ¿Baʼax tu yaʼalaj Pablo yoʼolal le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ?

⁷ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jeʼel u páajtal u núupchitaloʼobeʼ (Proverbios 5:18). Chéen baʼaleʼ wa juntúul máak ku tsʼoʼokol u beel chéen tumen taak u núupchitaleʼ maʼ xaaneʼ maʼ ken u yéey tubeel u núup. Le oʼolal apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ kʼaʼabéet maʼ jach táankelmoʼobiʼ. Beyoʼ tsʼoʼok u jéetsʼel u tsʼíibolaloʼob (1 Corintios 7:36). Maas maʼalob ka u páaʼt máak u jéetsʼel u tsʼíibolaloʼob, tumen beyoʼ jeʼel u tuklik tubeel baʼax ken u beeteʼ yéetel jeʼel u yéeyik tubeel máax yéetel kun tsʼoʼokol u beeleʼ (1 Corintios 7:9; Santiago 1:15).

⁸ Wa táan a tuklik u tsʼoʼokol a beeleʼ maʼ unaj a tuklik wa junpuliʼ maʼ kun antaltech problemasiʼ. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ «yaan u yantaltiʼob yaʼab problemas» (1 Corintios 7:28). Tak le máaxoʼob jach maʼalob u biskubaʼoboʼ yaan horaeʼ ku yantal problemas tiʼob. Wa teech tsʼoʼok a tuklik u tsʼoʼokol a beeleʼ ilawil a yéeyik tubeel máax yéetel kun tsʼoʼokol a beel.

9, 10. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa ku tsʼoʼokol u beel máak yéetel juntúul máax maʼatech u meyajtik Jéeobaiʼ?

⁹ Le kéen u yéey máak máax yéetel kun tsʼoʼokol u beeleʼ  unaj u chʼaʼik en cuenta baʼax ku yaʼalik 2 Corintios 6:14: «Maʼ a nupkabaʼex yéetel máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Dios». Le ka tu yaʼalaj apóstol Pablo le tʼaanoʼobaʼ táan kaʼach u tuukul tiʼ le u cheʼil kuuch ku kʼaʼaxal tu yóokʼol kaʼatúul baʼalcheʼoboʼ. Wa le baʼalcheʼob maʼ igual u nojchiloʼob yéetel maʼ igual u muukʼoʼoboʼ maʼ tu tsʼaʼabaloʼob múul meyaj, tumen wa maʼeʼ tu kaʼatúulal kun muʼyaj. Lelaʼ bey xan u yúuchul wa juntúul sukuʼun wa juntúul kiikeʼ ku tsʼoʼokol u beel yéetel máax maʼatech u meyajtik Jéeoba. Le kéen úuchuk beyaʼ ku bin kʼaasil tiʼob. Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalik ka tsʼoʼokok u beel máak «chéen yéetel juntúul máax ku meyajtik Yuumtsil» (1 Corintios 7:39).

¹⁰ Kex beyoʼ yaan sukuʼunoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ utiaʼal maʼ u pʼáatloʼob tu juunaloʼobeʼ maas maʼalob ka tsʼoʼokok u beeloʼob yéetel máax maʼatech u meyajtik Dios. Chéen baʼaleʼ wa maʼ t-chʼaʼik en cuenta baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yaan u bintoʼon kʼaasil yéetel maʼ kun antaltoʼon kiʼimak óolal. Unaj k-kʼaʼajsikeʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼan ichil k-kuxtaloʼ letiʼe k-meyajtik Jéeobaoʼ. Chéen tukult bix jeʼel a wuʼuyikaba wa maʼ tu páajtal a múul meyajtik Jéeoba yéetel a núupeʼ. Yoʼolal lelaʼ yaʼabeʼ tsʼoʼok u yilik maas maʼalob ka pʼáatak tu juunal ke ka tsʼoʼokok u beel yéetel máax maʼatech u meyajtik Jéeoba (xok Salmo 32:8).

11. ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal a yéeyik máax yéetel kun tsʼoʼokol a beeleʼ?

¹¹ Chéen baʼaleʼ lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa unaj u tsʼoʼokol u beel máak yéetel jeʼel máaxak ku meyajtik Jéeobaeʼ. Le oʼolal wa táan a tuklik u tsʼoʼokol a beeleʼ unaj a kaxtik juntúul máax jach tu jaajil uts ta wich yéetel ka biskaba maʼalob tu yéetel. Páaʼt u jóokʼol juntúul máax ku tuukul jeʼex techeʼ yéetel jach u tsʼaamaj u yóol u meyajt Dios.  Jóoʼs u yutsil le publicaciónoʼob u beetmaj u kaajal Dios ku tʼaanoʼob tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ. Jóoʼs u súutukil utiaʼal a xokikoʼob yéetel utiaʼal a tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalikoʼob (xok Salmo 119:105).

12. ¿Baʼax tu chʼaʼaj en cuenta Abrahán utiaʼal u yéeyik máax yéetel kun tsʼoʼokol u beel u hijooʼ?

¹² Yaan tuʼuxeʼ letiʼe taatatsiloʼob kaxtik máax yéetel kun tsʼoʼokol u beel u paalaloʼoboʼ tumen ku tuklikoʼobeʼ maas jeʼel u yéeyikoʼob tubeeleʼ. Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ máaxoʼob bey tu beetiloʼoboʼ. Wa teʼ tuʼux kajaʼanech bey u beetaʼaloʼ maʼ xaaneʼ a taataʼobeʼ jeʼel u chʼaʼtuklikoʼob máax yéetel kun tsʼoʼokol a beeleʼ. Le Bibliaoʼ jeʼel u yáantkoʼob u yiloʼob baʼax jatsʼuts modosil unaj u yantal tiʼ le máax ken u yéeyoʼoboʼ.  Jeʼel u páajtal u beetkoʼob jeʼex Abraháneʼ. Letiʼeʼ le ka tu yéeyaj máax yéetel kun tsʼoʼokol u beel u hijoeʼ maʼ tu kaxtaj juntúul koʼolel yaan taakʼin tiʼiʼ mix juntúul koʼolel jach kʼaj óolaʼan le familia tuʼux u taaloʼ. Baʼaxeʼ tu yilaj u yéeyik juntúul koʼolel ku meyajtik Jéeoba (Génesis 24:3, 67; ilawil nota 25).

13-15. 1) ¿Baʼax ku páaʼtaʼal ka u beet juntúul maʼalob íichamtsil? 2) ¿Baʼax ku páaʼtaʼal ka u beet juntúul maʼalob atantsil?

¹³ Wa táan a tuklik u tsʼoʼokol a beeleʼ ilawil tubeel wa jeʼel u páajtal a beetik le baʼax ku páaʼtaʼal ka u beet juntúul máax tsʼokaʼan u beeloʼ. Maʼ xaaneʼ ka tuklikeʼ jeʼel a tsaʼayaleʼ, chéen baʼaleʼ koʼox ilik baʼaxoʼob ku páaʼtaʼal ka a beete.

¹⁴ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ yaan meyajoʼob kʼubéentaʼan tiʼ le íichamtsiloʼ yéetel yaan meyajoʼob kʼubéentaʼan tiʼ le atantsiloʼ. Le oʼolal cada juntúuleʼ yaanal bix u prepararkuba utiaʼal u tsʼoʼokol u beel. Le xiiboʼ unaj u yilik wa jeʼel u páajtal u nuʼuktik tubeel u yotocheʼ. Jéeobaeʼ ku yaʼalikeʼ le íichamtsiloʼ unaj u tsʼáaik tuláakal baʼax kʼaʼabéet tiʼ u yatan bey xan tiʼ u paalal. Chéen baʼaleʼ baʼax maas kʼaʼabéet u beetkeʼ u yáantik u familia u meyajt Dios. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ juntúul máak maʼatech u kanáantik u familiaeʼ «maas kʼaas yanil ke juntúul máak minaʼan u fe» (1 Timoteo 5:8). Juntúul sukuʼuneʼ unaj xan u chʼaʼik en cuenta baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Chʼaʼtukult bix ken a meyajt le luʼumoʼ yéetel ilawil a listokíintik, kéen tsʼoʼokkeʼ ka beetik a wotoch». Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ táanil tiʼ u tsʼoʼokol u beeleʼ unaj u yilik wa jeʼel u páajtal u beetkuba juntúul maʼalob íichamtsil jeʼex u yaʼalik Jéeobaoʼ (Proverbios 24:27).

¹⁵ Juntúul x-chʼúupal táan u tuklik u tsʼoʼokol u beeleʼ unaj u tuklik tubeel wa jeʼel u páajtal u beetik le baʼax ku  páaʼtaʼal ka u beet juntúul atantsil wa juntúul maamatsiloʼ. Le Bibliaoʼ ku chʼaʼchiʼitik jujunpʼéel tiʼ le yaʼabkach baʼaloʼob unaj u beetik le atantsil utiaʼal u kanáantik u yíicham yéetel u paalaloʼ (Proverbios 31:10-31). Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab máakoʼobeʼ chéen ku tuukuloʼob tiʼ baʼax jeʼel u páajtal u tsʼaʼabaltiʼob tumen u núupoʼobeʼ. Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka tuukulnakoʼon tiʼ baʼax jeʼel u páajtal k-tsʼáaik tiʼ k-núupeʼ.

16, 17. ¿Tiʼ baʼax unaj a tuukul táanil tiʼ u tsʼoʼokol a beel?

¹⁶ Tuukulnen tiʼ le baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beet le íichamtsil yéetel atantsiloʼ. Kex letiʼe xiib u poolil le familiaoʼ leloʼ maʼ tu tsʼáaiktiʼ derecho utiaʼal u maltratartik u yatan wa u paalal mix u yaʼalik baʼal tiʼob. Juntúul máax ku nuʼuktik u familia tubeeleʼ ku beetik jeʼex Jesúseʼ, letiʼeʼ mantatsʼ tu yeʼesaj yaabilaj yéetel tu yeʼesaj u yutsil tiʼ u discípuloʼob (Efesios 5:23). Le koʼoleloʼ unaj u tuukul tiʼ bix jeʼel u yáantik u yíicham tiʼ le baʼaxoʼob ku chʼaʼtuklik u beetkoʼ (Romanos 7:2). Unaj u tuklik tubeel wa jeʼel u beetik yéetel kiʼimak óolal le baʼax kun aʼalbiltiʼ tumen juntúul kʼeban máakoʼ. Wa ku tuklik maʼ kun béeytal u beetkeʼ maas maʼalob maʼ u jáan tsʼoʼokol u beel.

¹⁷ Juntúul máax tsʼokaʼan u beeleʼ unaj u kaxtik táanil u yutsil u núup (xok Filipenses 2:4). Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Cada juntúul tiʼ teʼexeʼ u yaabilt u yatan jeʼex u yaabiltmilubaeʼ. Le atantsil xanoʼ unaj u jach respetartik u yíicham» (Efesios 5:21-33). U jaajileʼ tuláakal máak uts tu tʼaan u yuʼubik yaabiltaʼan yéetel ku respetartaʼal. Chéen baʼaleʼ utiaʼal u yantal kiʼimak óolal ichil junpʼéel familiaeʼ le íichamtsiloʼ kʼaʼabéet u yuʼubik ku respetartaʼal tumen u yatan. Le atantsil xanoʼ kʼaʼabéet u yuʼubik yaabiltaʼan tumen u yíicham.

18. ¿Tiʼ baʼax unaj u yilik u kanáantkuba le máaxoʼob táan u biskubaʼoboʼ?

¹⁸ Juntúul xiʼipal yéetel juntúul x-chʼúupal táan u biskubaʼobeʼ  unaj u máanskoʼob tiempo utiaʼal u kʼaj óoltikubaʼob tubeel. Cada juntúuleʼ unaj u jach ilik wa tu jaajil u kʼáat u máans tuláakal u kuxtal yéetel le máax ku biskubaoʼ. Teʼ kʼiinoʼob táan u biskubaʼobaʼ ku kankoʼob múul tsikbal yéetel ku paklan ilik u yojéeltikoʼob baʼax yaan tu puksiʼikʼaloʼob. Jeʼex u bin u maas kʼaj óoltikubaʼobeʼ bey u maas jatsʼutstal u yilkubaʼoboʼ, le oʼolal kʼaʼabéet u kanik u controlartoʼob bix u yeʼeskoʼob u yaabilajoʼob, beyoʼ maʼ kun lúubloʼob tiʼ baʼax kʼaas. Wa jach tu jaajil u yaabiltmubaʼobeʼ yaan u controlarkubaʼob. Maʼ ken u beetoʼob mix baʼal jeʼel u beetik u kʼastal le bix u biskubaʼoboʼ wa u náachtaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ (1 Tesalonicenses 4:6).

19, 20. Le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ, ¿bix unaj u yilkoʼob le tsʼoʼokol beeloʼ?

¹⁹ Yaʼab máax tuklikeʼ le kéen tsʼoʼokok u beeloʼobeʼ chéen kiʼimak óolal kun antaltiʼob yéetel junpuliʼ maʼ kun antal problemas tiʼob. Pero leloʼ maʼ beyiʼ, le kéen tsʼoʼokok u beeloʼobeʼ tiʼ ku káajal u kanik u múul máans u kuxtaloʼobiʼ. Jéeobaeʼ tu tsʼáaj le tsʼoʼokol beel utiaʼal ka xáanakoʼ (Génesis 2:24).

²⁰ Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab máax tuklikeʼ le tsʼoʼokol beeloʼ maʼ utiaʼal mantatsʼiʼ. Le oʼolal yaneʼ chéen chʼaʼabil u tsʼoʼokol u beel yéetel u jáan divorciarkuba. Yaneʼ ku tuklikeʼ wa ku yantal problemas tiʼobeʼ jeʼel u páajtal u xúumpʼattik u núupeʼ. Baʼaleʼ toʼoneʼ unaj u kʼaʼajaltoʼon le suum óoxchʼoot ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Junpʼéel suum beyoʼ maʼ tu jáan tʼóokol kex jeʼel baʼalak ka úuchkeʼ. Bey xan jeʼel u yúuchul yéetel le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ wa ku kʼáatkoʼob áantaj tiʼ Jéeobaeʼ maʼ ken u pʼatubaʼob kex jeʼel baʼalak ka úuchkeʼ. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Le baʼax tsʼoʼok u nuʼupul tumen Diosoʼ mix máak unaj u jatsik» (Mateo 19:6).

21. ¿Baʼax jeʼel u yáantik le tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼoboʼ?

²¹ Tuláakal máak yaan jatsʼuts modos tiʼ bey xan modos maʼ jach jatsʼutstakoʼobiʼ. Chéen baʼaleʼ maas chéen chʼaʼabil u yilik máak le modosoʼob maʼ jach maʼalobtak yaan tiʼ u maasiloʼ, maases le yaan tiʼ u yíicham wa tiʼ u yatanoʼ. Wa k-beetik beyoʼ mix bikʼin kun antaltoʼon kiʼimak óolal. Baʼaleʼ wa k-ilik le jatsʼuts modos yaantiʼ k-núupoʼ yaan u yantal kiʼimak óolal ichil k-familia. ¿Jach wa tu jaajil jeʼel u páajtal k-beetik leloʼ? Jeʼeleʼ. Koʼox tuukul tiʼ bix u beetik Jéeoba. Letiʼeʼ chíikaʼan u yilik le baʼaloʼob maʼ jach maʼalobtak k-beetkoʼ, chéen baʼaleʼ maas ku chʼíikil u yil le jatsʼuts modos yaantoʼonoʼ. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa  maʼ u beetik beyoʼ? Le salmistaoʼ tu yaʼalaj: «Jéeoba, wa ka chʼíikikech a wil le baʼax maʼ maʼalob ku beetik máakoʼ, ¿máax jeʼel u pʼáatal waʼatal ta táaneʼ? Jéeoba Dios, ¿yaan wa máax jeʼel a wilik inocenteeʼ?» (Salmo 130:3). Le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ jeʼel u páajtal u beetkoʼob jeʼex Jéeobaeʼ. Letiʼobeʼ unaj u chʼíikil u yiloʼob le baʼaloʼob maʼalobtak ku beetik u núupoʼoboʼ bey xan u perdonarkubaʼob le kéen kʼaʼabéetchajkoʼ (xok Colosenses 3:13).

22, 23. Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿baʼax jeʼel u kankoʼob tiʼ Abrahán yéetel tiʼ Saraeʼ?

 ²² Jeʼex u bin u maas xáantal tsʼokaʼan u beel máakeʼ bey u bin u maas yaabiltik u núup. Koʼox tuukul tiʼ Abrahán yéetel Sara, letiʼobeʼ xáanchaj tsʼokaʼan u beeloʼob yéetel jach anchaj kiʼimak óolal tiʼob. Le ka aʼalaʼab tiʼ Abrahán tumen Jéeoba ka lukʼuk tu kaajil Ureʼ yaan maas tiʼ 60 años tiʼ Sara. Maʼ xaaneʼ Saraeʼ maʼ chéen chʼaʼabil úuchik u pʼatik u yotoch utiaʼal ka xiʼik kajtal tiʼ najoʼob beetaʼan yéetel nookʼiʼ. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ jach ku respetartik kaʼach u yíicham yéetel jach ku biskuba maʼalob tu yéetel. Yoʼolal lelaʼ tu yuʼubaj u tʼaan u yíicham yéetel tu yáantaj utiaʼal u beetik le baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ (Génesis 18:12; 1 Pedro 3:6).

²³ Lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼaleʼ wa le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ mantatsʼ junpʼéeliliʼ bix kun tuukuloʼobiʼ. Juntéenjeakeʼ Abrahán yéetel Saraeʼ maʼ junpʼéeliliʼ bix úuchik u tuukuloʼob yoʼolal junpʼéel baʼaliʼ, chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Abrahán ka u yuʼub baʼax ku yaʼalik Sara. Abraháneʼ tu beetaj le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ ka bin utsil tiʼ u familia (Génesis 21:9-13). Wa yaan tiʼ baʼax maʼ igual bix a tuukul yéetel a núupeʼ maʼ u lúubul a wóol. Le kéen úuchuk beyaʼ jach kʼaʼabéet a weʼeskeʼex yaabilaj yéetel respeto.

24. ¿Baʼax unaj a beetik utiaʼal u alabartaʼal Jéeoba?

²⁴ Yaʼab tiʼ le máaxoʼob yanoʼob ichil u kaajal Diosoʼ tsʼokaʼan u beeloʼob yéetel kiʼimak u yóoloʼob. Wa a kʼáat tsʼoʼokol a beeleʼ unaj a yéeyik tubeel máax yéetel kun tsʼoʼokol a beel, tumen wa maʼ ta beetkeʼ jeʼel u bintech kʼaasileʼ. Kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech. Beyoʼ yaan a yéeyik tubeel máax yéetel kun tsʼoʼokol a beel, yaan a wilik baʼaxoʼob unaj a chʼaʼik en cuenta yéetel maʼ ken a pʼataba yéetel a núup. Tsʼoʼoleʼ yaan u yantalteʼex kiʼimak óolal yéetel yaan a beetkeʼex u alabartaʼal Jéeoba.