Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 49

Nitukigumya ngu Okuhumbuuka Nikwija Kubaho

Nitukigumya ngu Okuhumbuuka Nikwija Kubaho

“Ndina okunihira hali Ruhanga . . . ngu halibaho okuhumbuka.”​—ENG. 24:15.

EKIZINA 151 Alibeeta

EBITURAYEGA *

1-2. Kunihira ki okurungi abaheereza ba Yahwe okubaine?

KIKURU muno kuba n’okunihira. Okunihira okw’abantu abamu, kusigikirra ha kuba n’obuswere oburumu okusemererwa, kukuza abaana abaine obwomeezi oburungi, rundi kukira oburwaire obw’amaani. Naitwe nk’Abakristaayo nitusobora kugonza kutunga ebintu nk’ebi. Baitu okunihira kwaitu tikurukugarukira aho, nitunihra ngu nitwija kutunga obwomeezi obutahwaho omu kasumi ak’omu maiso, kandi nitunihira ngu abagonzebwa baitu abaafiire nibaija kwongera babe bomeezi.

2 Omukwenda Paulo akagamba ati: “Ndina okunihira hali Ruhanga . . . ngu halibaho okuhumbuka okwabahikiriire nabatahikiriire.” (Eng. 24:15) Paulo tali nuwe yabandize kubazaaho okunihira okw’okuhumbuuka, n’omuheereza wa Yahwe omwesigwa Yobu akakubazaaho. Yali nakigumya ngu Ruhanga akaba nagenda kumwijuka kandi amuhumbuule.​—Yob 14:7-10, 12-15.

3. 1 Abakolinso 15 n’esobora kutukonyera eta?

3 ‘Okuhumbuuka okw’abafu’ kicweka ky’omusingi rundi enyegesa enkuru Abakristaayo baikiriza. (Baheb. 6:1, 2) Paulo ebiyabalize ha kuhumbuuka nibisangwa omu 1 Abakolinso 15. Ebiyahandiikire biine kuba by’agarwiremu amaani Abakristaayo ab’omu kyasa ky’okubanza. Esuura enu n’esobora kutugarramu amaani kandi n’okugumya okunihira kwaitu omu kuhumbuuka okutusobora kuba tubaire twine ha bw’akasumi kaingi.

4. Habwaki nitukigumya ngu abantu baitu abaafiire nibaija kuhumbuuka?

4 Okuhumbuuka kwa Yesu nikutugumya ngu abantu baitu abaafiire nibaija kuhumbuuka. “Enjiri” Paulo yatebiize Abakolinso ekaba netwarramu okuhumbuuka kwa Yesu. (1 Kol. 15:1, 2) Kandi akagamba ati kakuba Omukristaayo aba atarukwikiririza omu kuhumbuuka, okwikiriza kwe nikuba kutaine mugaso. (1 Kol. 15:17) Habwokuba Yesu akahumbuuka, niyo nsonga habwaki nitwikiriza ngu n’abantu abandi nibaija kuhumbuuka.

5-6. Ebigambo ebiri omu 1 Abakolinso 15:3, 4 nibimanyisa ki halitwe?

5 Paulo obwakaba natandika kuhandiikaho okuhumbuuka, akabazaaho ebintu bisatu ebihikiire kimu. Binu nibyo (1) “Kristo akafa habwebibi byaitu.” (2) “Akazikwa.” (3) “Akahumburwa ha kiro ekyakasatu nkebyahandikirwe okubigamba.”​—Soma 1 Abakolinso 15:3, 4.

6 Okufa kwa Yesu, kuziikwa, hamu n’okuhumbuuka kwe nibimanyisa ki halitwe? Nabbi Isaya akaranga ngu, Masiya yakwihirwe omu nsi y’abomeezi kandi yakuziikirwe hamu n’ababi. Baitu haroho ekintu ekindi ekyakubaireho. Nabbi Isaya akongeraho ati Masiya akaba nagenda kwetweka “ebibi byabaingi.” Kinu Yesu akakikora obuyahaireyo obwomeezi bwe nk’ekicunguro. (Is. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Bar. 5:8) Nahabweki, okufa, okuziikwa, hamu n’okuhumbuuka kwa Yesu, nibigumiza kimu okunihira kwaitu ngu nitwija kucungurwa kuruga omu kibi, n’okufa, kandi nitwija kwongera kuba n’abantu baitu abaafiire.

OBWAKAISO KURUGA OMU BANTU BAINGI

7-8. Kiki ekikonyera Abakristaayo kukigumya ngu Yesu akahumbuuka?

7 Okunihira kwaitu omu kuhumbuuka, kwine akakwate n’okuhumbuuka kwa Yesu. Nahabweki tusemeriire kuba nitukigumiza kimu ngu Yesu akahumbuuka. Habwaki nitukigumya ngu Yahwe akahumbuura Yesu?

8 Hakaba haroho abantu baingi abahaire obwakaiso ngu bakarora Yesu hanyuma y’okuhumbuuka kwe. (1 Kol. 15:5-7) Kaiso ow’okubanza Paulo ouyabalizeeho akaba ali omukwenda Petero (Kefa). Ekitebe ky’abegeswa kikagumya ngu Petero akarora Yesu hanyuma y’okuhumbuuka. (Luk. 24:33, 34) Kwongerraho, “abakwenda bona” bakarora Yesu hanyuma y’okuhumbuuka kwe. Hanyuma Kristo ‘akarorwa bene baitu abarukuhingura omu 500 ha murundi gumu’ kandi kinu nikisobora kuba kyabireho ha rusorrokano omu Galiraya orukubazibwaho omu Matayo 28:16-20. Yesu akarorwa na Yakobo kandi onu nasobora kuba akaba ali mugenzi we enyumaho ow’akaba atamwikiririzeemu ngu nuwe Masiya. (Yoh. 7:5) Hanyuma ya Yakobo kurora Yesu ahumbuukire akatandika kumwikiririzaamu. Ekirukuhuniriza, nk’omu mwaka 55 C.E. Paulo nambere yahandiikire ebbaruha ye, abantu baingi abarozere Yesu amazire kuhumbuuka bakaba bakyali bomeezi. Nahabweki, wena ow’akaba nagurukyagurukya akaba nasobora kukaguza bakaiso abo abarukwesigwa.

9. Kusigikirra ha Engeso Ezabakwenda 9:3-5, habwaki Paulo akaba n’asobora kwongerra ha bwakaiso ngu Yesu Kristo akahumbuuka?

9 Hanyuma Yesu akabonekera Paulo wenyini. (1 Kol. 15:8) Paulo (Saulo) obwakaba nagenda Damasiko akahurra iraka lya Yesu ow’akaba amazire kuhumbuuka kandi yatunga okwolekwa yamurora ali omu iguru. (Soma Engeso Ezabakwenda 9:3-5.) Ekyahikire hali Paulo kikongera kugumiza kimu ngu Yesu akaba ahumbukire kwo.​—Eng. 26:12-15.

10. Kiki Paulo ekiyakozere habw’okukigumya ngu Yesu Kristo akahumbuuka kuruga omu bafu?

10 Obwakaiso bwa Paulo bwali nibugenda kukwataho muno abantu abamu habwokuba enyumaho akaba ahiganiize Abakristaayo. Hanyuma ya Paulo kukigumya ngu Yesu Kristo akaba ahumbuukire, akekamba kukonyera abantu abandi nabo kugumya amananu ganu. Paulo akagumisiriza omu kutebeza amananu agarukukwata ha kufa n’okuhumbuuka kwa Yesu nobukiraaba ngu akateerwa, yasibwa omu nkomo kandi n’eryato ery’akaba nagenderamu kucweka. (1 Kol. 15:9-11; 2 Kol. 11:23-27) Paulo akaba nakigumiza kimu ngu Yesu Kristo akahumbuuka kuruga omu bafu kandi akaba ayehaireyo n’okufa habw’okutebeza enyikiriza enu. Obwakaiso bunu obw’Abakristaayo abakara, tiburukukunanura ngu Yesu Kristo akahumbuuka kuruga omu bafu? Kandi tiburukwongera kukugumya ngu nihaija kubaho okuhumbuuka omu kasumi ak’omu maiso?

PAULO AKATEREKEREZA ENYIKIRIZA EZITAHIKIRE

11. Kiki ekisobora kuba kyaletiire Abakristaayo abamu omu Kolinso kuba n’entekereza ezitahikire ha kuhumbuuka?

11 Abamu omu rubuga rwa Buyonaani orwa Kolinso bakaba baine enyikiriza ezitahikire ha kuhumbuuka. Abamu bakahika n’okugamba ngu “busaho okuhumbuka omu bafu.” Habwaki? (1 Kol. 15:12) Abafirisofa omu rubuga orundi orwa Buyonaani orwa Asene bakasekereza enyegesa erukugamba ngu Yesu Kristo akahumbuuka. Nahabweki, abamu omu Kolinso nibasobora kuba nabo bakaba baine entekereza nk’enu. (Eng. 17:18, 31, 32) Abamu nibasobora kuba batekerezaaga ngu okuhumbuuka kaali k’okurorraho akarukumanyisa ngu omuntu yabaga afiire habw’ebibi baitu yahumbuukaga obuyafookaga Omukristaayo. Ensonga eyaletiire Abakristaayo abo kutaikiririza omu kuhumbuuka tikiri kikuru, baitu kutakwikiririzaamu kyali nikimanyisa ngu okwikiriza kwabo tikwine mugaso. Kakuba Ruhanga atarahumbwire Yesu kyali nikimanyisa ngu ekicunguro kitasasurwe kandi abantu boona bakasigara omu kibi. Nahabweki abo abayangire okuhumbuuka baali bataine okunihira kwonyini.​—1 Kol. 15:13-19; Baheb. 9:12, 14.

12. Kusigikirra ha 1 Petero 3:18, 22, okuhumbuuka kwa Yesu kwali nikwahukana kuta n’oku okwali kubaireho enyuma?

12 Paulo akaba akimanyire ngu “Kristo akahumburwa omu bafu.” Okuhumbuuka oku kwali nikukira okuhumbuuka kwona okwali kubaireho kara, habwokuba abantu abahumbwirwe bakongera bafa. Paulo akagamba ngu Yesu akaba ali “muganuro gwabo abafire.” Yesu akaba muganuro omu mulingo ki? Habwokuba nuwe yabaire muntu ow’okubanza kuhumbuurwa nk’ekihangirwe eky’omwoyo kandi muntu ow’okubanza kugenda omu iguru.​—1 Kol. 15:20; Eng. 26:23; soma 1 Petero 3:18, 22.

ABO ‘ABALYOMEZEBWA’

13. Mbaganiza ki Paulo eiyabalizeeho eyeri hagati ya Adamu na Yesu?

13 Okufa kw’omusaija omu kwali nikusobora kuta kukonyera obukaikuru bw’abantu kutunga obwomeezi? Paulo akagarukamu kurungi ekikaguzo kinu. Akasoborra kurungi ekyahikire h’abantu habwa Adamu kandi n’ekya Kristo arukwija kubasobozesa kutunga. Paulo obwakaba n’abazaaho Adamu, akagamba ngu okufa kukaija habw’omuntu. Adamu obuyasiisire, akeretera kufa kandi yakuletera n’oruzaaro rwe. Nahati hoona nitukyabonabona habw’obujeemu bwe. Baitu habwokuba Ruhanga akahumbuura Omwana we, twine okunihira habw’akasumi ak’omu maiso. “Nukwo obwomuntu [Yesu] okuhumbuka kwabafu kwaizire kuti.” Paulo akasoborra ati: “Nka bona okubafa omu Adamu, nukwo omu Kristo bona balyomezebwa.”​—1 Kol. 15:21, 22.

14. Adamu arahumbuurwa? Soborra.

14 Paulo akaba namanyisa ki obuyagambire “nka bona okubafa omu Adamu”? Paulo akaba nabazaaho abantu boona habwokuba bakagwetwa ekibi kuruga hali Adamu kandi nahabweki nibaija kufa. (Bar. 5:12) Adamu tali omuli abo ‘abalyomezebwa.’ Ekicunguro kya Kristo tikirukugasira Adamu habwokuba akaba ali musaija ahikiriire baitu yacwamu kujeemera Ruhanga. Ekyahikire hali Adamu nikyo kirukugenda kuhika hali abo boona, “Omwana womuntu” abaalicwera omusango ngu “mbuzi” kandi oku nukwo “okufa okw’ebiro n’ebiro.”​—Mat. 25:31-33, 46, NW; Baheb. 5:9.

Omu bantu abarukugenda kwikara omu iguru, Yesu nuwe y’abandize kuhumbuuka (Rora akacweka 15-16) *

15. Nibaha abali omu abo ‘bona’ abarukwija ‘kwomezebwa’?

15 Wetegereze ngu Paulo akagamba ati “omu Kristo bona balyomezebwa.” (1 Kol. 15:22) Ebbaruha enu Paulo akagihandiikira Abakristaayo abaseserweho amagita omu Kolinso, abaali nibagenda kuhumbuuka bagende omu iguru. Abakristaayo abo bakaba ‘beziibwe omu Kristo Yesu, abeeserwe kuba abarukwera.’ Kandi Paulo akabazaaho “nabo abagwijagiire omu Kristo.” (1 Kol. 1:2; 15:18; 2 Kol. 5:17) Omu bbaruha endi, Paulo akahandiika ngu ‘abateranizibwa [na Yesu] omu kisisani ky’okufa kwe’ nibaija ‘kuteranizibwa [nauwe] omu kisisani eky’okuhumbuka kwe.’ (Bar. 6:3-5) Yesu akahumbuurwa nk’ekihangirwe eky’omwoyo kandi yagenda omu iguru. Eki nikyo kirukugenda kuhika hali abo boona ‘abali omu Kristo,’ abo nubo Abakristaayo boona abaseserweho amagita.

16. Paulo akaba namanyisa ki obuyayesere Yesu ‘omuganuro’?

16 Paulo akahandiika ngu Kristo akahumbuurwa ‘nk’omuganuro ogwabo abaafiire.’ Ijuka ngu n’abandi nka Lazaro bakaba bahumbwirwe bagaruka omu nsi, baitu Yesu nuwe y’abandize kuhumbuurwa omu bafu nk’omwoyo kandi n’okutunga obwomeezi obutahwaho. Akaba nasobora kulengesanizibwa n’emiganuro ey’amagesa Abaisaleri bahayoga hali Ruhanga. Kandi Paulo obuyayesere Yesu ‘omuganuro’ akaba namanyisa ngu haroho n’abandi hanyuma ye, abarukwija kuhumbuurwa bagende kwikara omu iguru. Abakwenda hamu n’abandi “omu Kristo” baali nibagenda kuhondera Yesu. Obwire bwakuhikire nabo batunge okuhumbuuka nk’okwa Yesu.

17. Abo abali “omu Kristo” bakutungire di empeera yabo ey’omu iguru?

17 Okuhumbuuka okw’okugenda omu iguru okwabo abali “omu Kristo” kwali kutakatandikire kubaho nambere Paulo yahandiikire Abakolinso. Baitu Paulo akaba nabazaaho ebiribaho omu maiso, akagamba ati: “Baitu abantu bona omurubu rwabo bonka, Kristo nugwo muganuro hanyuma abo abali ba Kristo omu kasumi ak’okubaho kwe.(1 Kol. 15:23, NW; 1 Bas. 4:15, 16) Hati tuli omu kasumi “ak’okubaho kwa Kristo akarangirwe.” Abakwenda hamu n’Abakristaayo abandi abaseserweho amagita bakaba baine kubanza kulinda okubaho kunu kusobora kutunga empeera yabo ey’omwiguru kandi ‘bateranizibwe [na Yesu] omu kisisani eky’okuhumbuuka kwe.’

OKUNIHIRA KWAWE NIKWIJA KUHIKIRRA!

18. (a) Kiki ekirukutukonyera kukyetegereza ngu halibaho okuhumbuuka okundi hanyuma y’oku okw’okugenda omu iguru? (b) Nk’oku kyolekerwe omu 1 Abakolinso 15:24-26, bintu ki ebirukwija kubaho omu iguru?

18 Baitu kiki ekirukwija kuhika h’Abakristaayo abesigwa abataine okunihira okw’okwikara omu iguru na Kristo? Nabo baine okunihira okw’okuhumbuuka. Baibuli n’egamba ngu Paulo hamu n’abandi abagenda omu iguru, “[baine] omugabo omu kuhumbuka okwokubanza.” (Kus. 20:6) Eki nikyoleka ngu nihaija kubaho okuhumbuuka okundi hanyuma y’oku. Eki nikiikiranganiza n’ekya Yobu akaba naikiriza ngu kyali nikigenda kumubaho omu maiso. (Yob. 14:15) “Abo abali ba Kristo omu kasumi akokubaho kwe” nibaija kuba bali hamu na uwe omu iguru nambere aramarraho gavumenti zoona, obusobozi, hamu n’amaani. ‘N’omunyanzigwa owa ha mpero aliihibwaho nukwo kufa.’ Abo boona abarahumbuuka kugenda omu iguru tibalyongera kufa. Baitu kiki ekirahika hali abandi?​—Soma 1 Abakolinso 15:24-26.

19. Kiki abo abaine okunihira okw’okwikara omu nsi ekibasemeriire kunihira?

19 Kiki abo abaine okunihira okw’okwikara omu nsi ekibasemeriire kunihira? Nibasobora kutunga okunihira nibasigikirra ha bigambo bya Paulo, ayagambire ati: “Ndina okunihira . . . ngu halibaho okuhumbuka okwabahikiriire nabatahikiriire.” (Eng 24:15) Hataroho kugurukyagurukya, busaho muntu atahikiriire asobora kugenda omu iguru, nahabweki ebigambo ebi nibibazaaho okuhumbuuka okuraaba omu nsi omu kasumi ak’omu maiso.

Kwesiga omurago ogw’okuhumbuuka kitukonyera kulindirra obusumi obw’omu maiso oburungi (Rora akacweka 20) *

20. Okunihira kwawe omu kuhumbuuka kweyongiire kuta kuguma?

20 Busaho kugurukyagurukya, “halibaho okuhumbuka”! Abo abalihumbuuka bakagaruka omu nsi, nibaija kuba n’omugisa ogw’okwomeera ebiro n’ebiro. Omurago ogu nigwesigwa. Okunihira oku nikusobora kutuhumuza obututekerezaaho abantu baitu abaafiire. Nibaija kuhumbuuka kuruga omu bafu omu kasumi Kristo hamu n’abandi balirema nk’abakama habw’emyaka 1000. (Kus. 20:6) Naiwe nosobora kukigumya ngu kakuba ofa obulemi bwa Kristo bw’emyaka Rukumi butakatandikire noija kuhumbuuka. Okunihira kunu nikwija kuhikirra, tikurukwija ‘kukwasa ensoni.’ (Bar. 5:5) Okunihira oku nikusobora kutugarramu amaani hati, kandi n’okutukonyera kuheereza Yahwe twine okusemererwa. Omu kicweka ekirukwongeraho, nitwija kwega ebindi bingi kuruga 1 Abakolinso 15.

EKIZINA 147 Nitunihira Kutunga Obwomeezi Obutahwaho

^ kac. 5 1 Abakolinso 15 n’ebazaaho muno okuhumbuuka. Habwaki enyegesa enu nkuru muno halitwe, kandi habwaki nitusobora kukigumya ngu Yesu akahumbuuka? Ekicweka kinu nikiija kugarukamu ebikaguzo binu, hamu n’ebikaguzo ebindi ebirukukwata ha kuhumbuuka.

^ kac. 56 KUSOBORRA EBISISANI: Yesu nuwe yabandize kutwarwa omu iguru. (Eng. 1:9) Abamu h’abegeswa be abakaba nibagenda kumweteranizaaho nibatwarramu, Tomasi, Yakobo, Ludiya, Yohana, Malyamu hamu na Paulo.

^ kac. 58 KUSOBORRA EBISISANI: Ow’oruganda afeerirwe mukazi we ouyagonzaaga muno, ou baali baheeriize hamu kumara akasumi kaingi. Nakigumya ngu naija kuhumbuuka, kandi agumizaamu kuheereza Yahwe n’obwesigwa.