Ngaahi Fehuʻi mei he Kau Lautohí
Ngaahi Fehuʻi mei he Kau Lautohí
Ko e hā naʻe ʻuhinga ki ai ʻa e ʻapositolo ko Paulá ʻi heʻene pehē ko e kakai fefiné ʻoku totonu “ke nau longo pe ʻi he ngaahi fakataha”?
Naʻe tohi ʻa Paula ki he fakatahaʻanga Kalisitiane ʻi Kolinitoó: “Ko e anga ia ʻoku faiʻaki ʻi he ngaahi siasi ʻo e kau Lotu. Ko e meʻa ki he kau fefine, ke nau longo pe ʻi he ngaahi fakataha; he ʻoku ʻikai ngofua kiate kinautolu ke lea.” (1 Kolinito 14:33, 34) Ke tau mahinoʻi totonu ʻení, ʻoku tokoni lahi ke tau fakakaukau ki he potutohi ʻo e akonaki ʻa Paulá.
ʻI he 1 Kolinito vahe 14, naʻe lāulea ai ʻa Paula ki he ngaahi meʻa fekauʻaki mo e ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻanga Kalisitiané. Naʻá ne fakamatala ki he meʻa ʻoku totonu ke lāulea ki ai ʻi he ngaahi fakataha peheé pea fokotuʻu mai ʻa e founga ʻoku totonu ke fakahoko ai kinautolú. (1 Kolinito 14:1-6, 26-34) ʻIkai ngata aí, naʻá ne fakamamafaʻi ʻa e taumuʻa ʻo e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané—“ke maʻu ai e he jiaji [pe fakatahaʻanga] ae laga hake.”—1 Kolinito 14:4, 5, 12, 26, PM.
Ko e fakahinohino ʻa Paula ke “longo pe” ʻoku hā tuʻo tolu ia ʻi he 1 Kolinito vahe 14. ʻI he taimi taki taha, ʻoku fakahanga ia ki ha kulupu kehe ʻi he fakatahaʻangá, ka ʻi he ngaahi tuʻunga kotoa ko iá, ʻoku ʻoatu ia ki he ʻuhinga tatau pē—“ko e meʻa kotoa pe ke fai ke tāu mo māu.”—1 Kolinito 14:40.
ʻUluakí, naʻe pehē ʻe Paula: “Kapau ko e pehe ke fai ha lea ʻi ha lea kehe, ke ngata pe ʻi ha toko ua pe tolu, pea fai fakalakanga, pea ke hiki lea ʻe ha toko taha. Pea kapau ʻoku ʻikai ha hikilea, pea ke ne longo pe ʻi he fakataha; ka ne lea kiate ia pe mo e ʻOtua.” (Fakaʻītali ʻamautolu; 1 Kolinito 14:27, 28) Naʻe ʻikai ke ʻuhinga iá ko e tokotaha ko iá naʻe ʻikai ʻaupito te ne lea ʻi he ngaahi fakatahá ka naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi taimi te ne longo pē. Ko hono moʻoní, ko e taumuʻa ko ia ʻo e ngaahi fakatahá—ke felangahakeʻakí—ʻe ʻikai ke maʻu ia kapau naʻá ne lea ʻi ha lea naʻe ʻikai mahinoʻi ia ʻe ha taha.
Ko hono uá, naʻe pehē ʻe Paula: “Ko e meʻa ki he kau malanga-palofisai, tuku ke lea ha toko ua pe toko tolu, kae nofo ʻo sivi ʻe hono toe. Pea kapau ʻe fakaha ha meʻa mei he taʻehamai ki ha taha ʻoku nofo, pea ke tukuā [pe longo pē] ʻe he ʻuluaki.” ʻOku ʻuhinga ʻení, ʻoku ʻikai ke pehē ia ʻe fakaʻehiʻehi ʻa e ʻuluaki palōfitá mei he lea ʻi he ngaahi fakatahá, ka naʻe pau ke ne longo pē ʻi ha ngaahi taimi. Ko e tokotaha leva naʻá ne 1 Kolinito 14:26, 29-31.
maʻu ʻa e fakahā fakaemaná ʻe malava ke ne lea ki he fakatahaʻangá, pea ko e taumuʻa ʻo e ngaahi fakatahá—ʻa ia ko e “maʻu ai kotoa pe ha enginaki” pe fakalototoʻa—ʻe aʻusia.—Ko hono tolú, naʻe lea ai ʻa Paula ki he kau fefine Kalisitiané pē, ʻo pehē: “Ko e meʻa ki he kau fefine, ke nau longo pe ʻi he ngaahi fakataha; he ʻoku ʻikai ngofua kiate kinautolu ke lea: kae tuku ke nau tali angi.” (1 Kolinito 14:34) Ko e hā naʻe fai ai ʻe Paula ʻa e tuʻutuʻuni ko ʻení ki he fanga tuofāfiné? Ke tauhi ʻa e māú ʻi he fakatahaʻangá. ʻOkú ne pehē: “Pea kapau ʻoku ai ha meʻa ʻoku nau fie ʻilo ki ai, ke nau toki fehuʻi ʻi ʻapi ki honau husepaniti ʻonautolu: he ko e meʻa taʻengali mo ha fefine ke lea ʻi ha fakataha.”—1 Kolinito 14:35.
Mahalo naʻe fakakikihiʻi ʻe ha fanga tuofāfine ʻe niʻihi ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻi he fakatahaʻangá. Naʻe tokoniʻi ʻe he akonaki ʻa Paulá ʻa e fanga tuofāfiné ke nau fakaʻehiʻehi mei ha laumālie taʻemaau pehē pea tali anga-fakatōkilalo honau tuʻunga ʻi loto ʻi he fokotuʻutuʻu tuʻunga-ʻulu ʻa Sihová, tautefito ʻi he fekauʻaki mo honau ngaahi husepānití. (1 Kolinito 11:3) Tānaki atu ki ai, ʻi he fakalongo peé, ʻe fakahāhaaʻi ai ʻe he fanga tuofāfiné naʻe ʻikai te nau holi ke hoko ko ha kau faiako ʻi he fakatahaʻangá. ʻI he taimi naʻá ne tohi ai kia Tīmoté, naʻe fakahaaʻi ai ʻe Paula ʻe taʻetotonu ki ha fefine ke ne fai ʻa e ngafa ʻo e faiakó: “Ka ko e fai akonaki ʻoku ʻikai te u tuku ki he fefine; ʻumaʻā ʻa e pule ki he tangata; ka ke nofo fakalongope.”—1 Timote 2:12.
ʻOku ʻuhinga iá kuo pau ki ha fefine Kalisitiane ke ʻoua ʻaupito te ne lea ʻi he lolotonga ʻo ha fakataha faka-Kalisitiane? ʻIkai. ʻI he ʻaho ʻo Paulá, naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi taimi ʻa ia ko e kau fefine Kalisitiané, ʻi hono ueʻi nai ʻe he laumālie māʻoniʻoní, naʻa nau lotu pe kikite ʻi he fakatahaʻangá. ʻI he ngaahi taimi peheé, naʻa nau lāuʻilo ki honau tuʻungá ʻaki hono ʻai ha pūlou honau ʻulú. a (1 Kolinito 11:5) ʻIkai ngata aí, ʻi he ʻaho ʻo Paulá mo e ʻahó ni, ʻoku enginaki ai ki he fanga tuofāfiné fakataha mo e fanga tokouá ke nau fai ha talaki fakahāhā ʻo ʻenau ʻamanakí. (Hepelu 10:23-25) Tuku kehe hono fai ʻeni ʻi he malaʻe ngāue fakafaifekaú, ʻoku talaki ʻe he fanga tuofāfiné ʻenau ʻamanakí mo fakalototoʻaʻi ʻa e niʻihi kehé ʻi he lolotonga ʻo e ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá ʻaki hono fai ha ngaahi tali ʻosi fakakaukauʻi lelei ʻi he taimi ʻoku fakaafeʻi atu ai ke fai iá pea ʻi hono tali ha ngaahi konga ke kau ʻi he ngaahi fakahāhā pe ngaahi malanga ko ha tokotaha-ako.
Ko ia ai, ʻoku “longo pe” ʻa e kau fefine Kalisitiané ʻaki ʻenau fakaʻehiʻehi mei he feinga ke fai ʻa e ngafa ʻo ha tangata mo e faiako ki he fakatahaʻangá. ʻOku ʻikai te nau langaʻi hake ha ngaahi fehuʻi fakatupu fakakikihi ʻa ia ʻe malava ke poleʻi ai ʻa e mafai ʻo e faʻahinga ʻoku faiakó. ʻI hono fakahoko honau ngafa totonu ʻi he fakatahaʻangá, ʻoku tokoni lahi ai ʻa e fanga tuofāfiné ki ha ʻatimosifia ʻo e melino ʻa ia “ke fai kotoa pe [ʻi he fakatahaʻangá] ke ai ha langa hake.”—1 Kolinito 14:26, 33.
[Fakamatala ʻi lalo]
a ʻI onopooni, ʻoku muimui ai ʻa e fanga tuofāfine matuʻotuʻá ʻi he faʻifaʻitakiʻanga ko iá ʻi he taimi ko ia koeʻuhi ko e ngaahi tuʻungá, kuo pau ke nau fetongi ai ha tangata ʻosi papitaiso ʻi ha fokotuʻutuʻu fakaefakatahaʻanga.—Sio ki he Taua Leʻo, Siulai 15, 2002, peesi 26.