Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CALLARI TEMA

Guerrami cai mundota cambiarca

Guerrami cai mundota cambiarca

Casi 100 huatacuna huashamanga ashtaca ashtaca jovengunami guerraman rinchi nishpa cushijushpa marchanajurca. 1914 huatapica Estados Unidosmanda shuj soldadoca nircami: “Cushijushcami cani, jipamanga alimi causashun” nishpa.

Shinapash jipamanga ashtaca llaquicunami tiarca. Ashtaca soldadocunami Bélgica, Francia llactacunapi tauca huatacunata macanajurca. Chai macanajuitami Jatun Guerra nin carca. Cunanbica Primera Guerra Mundial ninchimi.

Huaquingunaca ninmi, chai guerrapica ashtaca llaquicunami tiarca, casi 10 millón gentecunami huañurca, cutin 20 millón gentecunaca chaqui muchu, maqui muchumi quedarca nishpa. Huaquin llactacuna fiñanajui callarijpimi mundo enteropi fiñanajuicuna tiarca. Shinapash Europamanda politicocunaca na trancai usharcachu. Ashtahuangarin Primera Guerra Mundialmandami cunangaman ashtaca llaquicunata charinchi.

¿IMAMANDATA ASHTACACUNACA ÑANA IMATAPASH CRIN?

Primera Guerra Mundialca ima tucunata nali intindimandami callarirca.

Austria llactamanda shuj principeta huañuchishca jipami Europamanda ashtaca llactacunaca guerrapi yaicurca. Alemania llactamanda cancillertaca tapurcami, ¿imamandata guerraman yaicurcanchi? nishpa. Shina nijpimi chai cancillerca llaquirishpa nirca, na yachanichu nishpa.

Europamanda gobiernocunaca jatun llaquicuna tianataca na yarcachu. Shinapash soldadocuna guerrapi cashpaca gobiernocuna llullashcata, religionguna umachishcata, paicunata mandajcunapash traicionashcatami cuenta japirca.

Gobiernocunaca llullarca, religiongunaca umachirca, soldadocunata mandajcunapash traicionarcami

Gobiernocunaca nircami, cai guerramandami jipamanga ali causashun nishpa. Alemaniamanda cancillerca nircami. “Tranquilo punllacunapi trabajashcata, punda tiempo costumbrecunata, shamuj punllacunapi ali causaita difindingapami guerrapi canchi” nishpa. Estados Unidosmanda Woodrow Wilson presidenteca nircami, guerra tiaimandami gentecunaca paicunallata ali presidenteta agllashpa ali causanga nishpa. Gran Bretañapi gentecunapash yarcami, cai guerrami tucuilla guerracunata tucuchinga nishpa. Shinapash tucuicunami pandarinajurca.

Panda religiongunapash guerrata apoyanmi carca. Shuj libroca ninmi: Curacuna, pastorcunaca Diospa Shimitami yachachinchi nishpapash gentecunataca guerraman richunmi, yachachin carca. Shuj llactamanda gentecunataca na ricunayachinllu carca” nishpa (The Columbia History of the World). La historia del cristianismo libropash ninmi: “Curacuna Jesusta ali catinapa randica guerraman rinatami yachachin carian” nishpa. Ashtaca gentecunaca chashna yuyaicunahuan chapurishpami Jesusta catinchi nishpapash guerracunaman rinata apoyai callarirca. Curacuna, pastorcunaca mandarcami Jesuspa shutipimi contra soldadocunata huañuchina canguichi nishpa.

Soldadocunata mandajcunapash nali yachashpatami soldadocunataca nirca, contracunataca mishashunmi nishpa. Shinapash ashtaca soldadocunami huañurca. Shuj historiador nishca shinaca, ashtaca millón soldadocunami llaquinaita huañurca. Llaquicunataca cungaitapash na ushangachu nishpa. Ashtaca soldadocuna huañunajujpipash paicunata mandajcunaca ashtaca soldadocunatami guerraman cacharca. Chaimandami ashtaca soldadocunaca ñana cazungapaj munarca.

Guerrapi cashca shuj soldadoca nircami: “Guerrami gentecunapa yuyaita, causaitapash huaglichirca” nishpa. Guerramandami ashtaca llactacuna tucurirca. Shinami cai último 100 huatacunapica ninan jatun llaquicuna callarirca. Chai punllacunamandami gentecunaca huelgacunata, parocunata ashtahuan rurai callarirca.

¿Imamandata Primera Guerra Mundial jipaca mundo enteropi gentecuna llaquicunata charirca? Chai guerraca ¿yangamandachu callarirca? Shamuj punllacunapica ¿imashinashi causashun?