Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

¿ÑUCANCHIJ ALLPAHUANCA IMATAJ TUCUNGA?

Bosquecuna

Bosquecuna

HUAQUIN cientificocunaca cai Allpapi tiyaj bosquecunataca pulmonescunahuanmi chꞌimbapurancuna. Ima shinami pulmoncuna ñucanchij cuerpopi oxígeno limpio cachun ayudan, chashnallatajmi yuracunapish gentecunata unguchij dióxido de carbono gasta aisashpa oxígeno limpio cachun ayudan. Causashpa catingapajca oxigenotami minishtinchij. Bosquecunapica achca animalitocuna plantitacunapishmi tiyan, bosquecuna mana tiyajpica mana causai tucunchijmanchu.

Bosquecunaca peligropimi can

Gentecunaca tarpuna allpata rurangapajmi cada huata achca yuracunata pꞌitincuna. Cai último 75 huatacunapica achca yuracunata pꞌitishcamantami muyundij allpapi casi la mitad bosquecunaca tucurishca.

Bosquecunata pꞌitishpaca tucui plantacunata, animalcunatapishmi chingachinchij.

Ñucanchij Allpaca causai tiyachunmi rurashca can

Pꞌitishca yuracunaca cutinmi mirarishpa catishca. Bosquecunata cuidajcunaca pꞌitishca yuracunata cutin huiñashcata ricushpa, achcata mirarishcata ricushpami sorprendidos saquirishcacuna. Caimanta huaquin ejemplocunata ricushun:

  • Huaquin bosquecunata pꞌitishcamantami agriculturapaj utilizarcacuna. Chai huashaca shitashcami saquirircacuna. Chaimantami estudiaj runacunaca chai shitashca allpacunahuan ima tucushcata yachasha nircacuna. Paicunaca América y Africa llajtacunapi tiyaj 2.200 shitashca allpacunatami estudiai callarircacuna. Chaita estudiashpami chai allpacunaca 10 huatacunapi cutin bosquecuna tucungapaj allichiri tucushcata yachaj chayarcacuna.

  • Science revistapi nishca shinaca investigajcunaca 100 huatacuna qꞌuipaca cai shitashca allpacunaca achca yuracunahuan, tucui laya plantitacunahuan cutinllataj jundari tucushcatami huillancuna.

  • Brasilmanta cientificocunaca shitashca allpacunapi yuracuna paipaj munai huiñashcahuan, gentecuna yuracunata tarpushcahuan ima shina huiñashcatami compararcacuna.

  • National Geographic revistapi nishca shinaca investigajcunaca shitashca allpacunapi yuracunata mana tarpujpipish pichca huatacunallapi cai shitashca allpacunapi tucui laya yuracuna cutin huiñai tucushcatami cuentata cushcacuna.

¿Bosquecunata cuidangapajca imatataj ruracuncuna?

Mundo enteropimi chaquishca allpacunata, bosquecunatapish allichingapaj esforzaricuncuna. Organización de Naciones Unidas nishca shinaca bosquecunata alli cuidacushcamantami último 25 huatacunapica cincuenta por ciento yuracunallata pꞌitishcacuna.

Pero bosquecuna ama chingarichunca mana chaillatachu rurana can. Global Forest Watch nishca organizacionca: “Último huatacunapica bosquecunamanta yuracunataca pꞌitishpami caticuncuna” ninmi.

Huaquincunaca yuracunata pꞌitingapaj permisota mana charishpapish achca cullquita gananga raicumi mundo enteropi bosquecunata pꞌitishpa caticuncuna.

Bosqueta cuidajcunaca maijan yuracunata pꞌitina cashcata, cutin plantitacunata tarpuna cashcatami ricuncuna.

¿Shuj punlla allichiringachu?¿Bibliapica imatataj yachachin?

“Jehová a Diosca allpapica ñahuipi sumaj ricurij, micungapaj granocunata pꞌucuj tucui laya yuracunatami huiñachirca” (Génesis 2:9).

Yaya Diosca bosquecuna paicunallataj allichirishpa catichunmi rurarca. Shinapish bosquecunamanta beneficiaringapajmi cuidashpa catina canchij. Chaita rurachunmi Diosca munan.

Gentecunaca cai Allpata, cai allpapi tucui imalla tiyajcunata cullqui gananga raicullami tucuchicuncuna. Shinapish Bibliapica Yaya Dios cai Allpata tucuchichun mana saquinatami huillan. “Diosca cai Allpa allichirinatami huillan” nishca temata página 15-pi ricui.

a Diospaj shutica Jehovami can (Salmo 83:18).