BIBLIAQA clärum nin: “Ollqucuna, imanollam cuerpiquicunata cuyayanqui tsenollam warmiquicunatapis cuyayänequi”. Y warmi kaqkunatanam nin: “Qamcunapis warmicuna qowequicunata respetacuyë”. ‘Juk ëtsallana’ karmi ishkankunapis casädu kawakïninkunachö cargunkunata shumaq cumpliyan (Efes. 5:33; Gen. 2:23, 24). Y tiempu pasanqanmannömi kuyanakuyanqanqa mas sinchiyan. Imëka qaqaraq plantakunapa watsinkuna (matsunkuna) trensanakureqnömi, shumaq kawakïninkunachö kuyanakuyanqanqa jukllëllanö tikrarin.

Peru ¿imataq pasakun majan wanuriptinqa? Jukllëllanö kawakuyanqanmi ushakärin. Viudu o viuda quedaq kaqqa alläpam sufrin; japallanmi sientikun, piñakun o hasta culpayoq kanqantam pensan. 58 watapanam Danielaqa casäda karqan, y mëtsikaqtam viudu o viuda quedaqkunata reqirqan. * Peru majan wanuriptinqa kënömi nirqan: “Kananmi sïqa alleq musyarirqö maja oqrë imanö kanqanta. Manaraq pasamashqaqa manam entiendintsiktsu”.

Yachaq nunakunam (runakunam) niyan, kuyë majata oqrarir yarpachakur llakikïnöqa imapis mana kanqanta. Mëtsikaq viudukunapis tsënöllam niyan. 25 watapam Miliqa casäda karqan, y atska watapana majan wanukushqa kaptimpis,  imanö sientikunqampita parlarmi imëka pakikushqanö sufrenqanta nin.

Susanqa pensarqan, atska tiempupa waqarlla kakoq viudakuna ardëna alläpa waqayanqantam. Tsënö nikaptinmi, pëpis 38 watakunapana majanwan shumaq kawakïkar viuda quedarirqan. Majan wanunqampita ishkë chunka watakunapitapis masna pasashqa këkaptimpis kënömi nin: “Nunämanqa cada junaqmi yarparä”. Pëpis waqarllam kakun nunanta alläpa llakirnin.

Juk maja wanuriptin llakikïqa alläpa sinchi y atska tiempupa kanqantam Bibliaqa willakun. “Abrahanmi alläpa llakir Särapaq waqarqan.” (Gen. 23:1, 2.) Pëqa alläpam markäkoq wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman, peru kuyë warmin wanuriptinqa, alläpam llakikurqan (Heb. 11:17-19). Jina Jacobpis, kuyë warmin Raquel wanuriptin manam rasllaqa qonqarirqantsu. Alläpa kuyëpam Raquelpaq wamrankunata parlapaq (Gen. 44:27; 48:7).

Biblia tsënö willakunqanqa, ¿imatataq rikätsimantsik? Majankunata oqrashqakunapa llakikïninkunaqa mëtsika tiempupa kanqantam. Tsëmi llakishqata o waqaqta rikarqa alläpa delicädu kayanqanta pensashwantsu, sinöqa rasumpa alläpa llakikur waqayanqantam entiendishwan. Itsa wanayanqa atska watakunapa entiendinantsikta y yanapanantsikta.

Maja oqrëqa manam soltëru tikrarinanllatsu. Atska watapana juntu karmi, ollquqa musyanna warmin imapitapis llakikuptin imanö shoqanampaq y animanampaq kaqta. Peru ollqu kaq wanuriptinqa, warmi kaqqa mananam kuyakïta ni shoqakïta chaskinnatsu. Jina atska tiempuna juntu karmi, warmipis musyanna nunanta següruta y kushishqata imanö sientikatsinampaq kaqta. Manam imapis igualantsu nunanta shumaq yatëkur parlapärinqannöqa y gustanqanta y wananqanta qonqannöqa. Peru warmi kaq wanuriptinqa, ollqu kaqqa pasëpa pïninnaqmi sientikurin. Tsëmi wakin viudukuna y viudakunaqa imanö këtapis musyayantsu y mantsapakur kakuyan. ¿Biblia ima ninqantaq pëkunata yanapanman següru y alli sientikuyänampaq?

Jesusmi kënö nirqan: “Ama warepaq caqtaqa yarpacachäyëtsu. Porqui warepis yarpacachecunaqa canqam, y cada junaqmi imallapaqpis yarpacachëqa carëcan” (Mat. 6:34). Wanayanqankunapaq parlarpis, Jesus kënö ninqanqa mëtsikaq wanupakushqakunatam yanapashqa. Charles jutiyoq viudum warmin wanurinqampita atska killakuna pasariptin kënö nirqan: “Moniquetaqa llakikällaraqmi y höraqa pasëpa mana allim sientikö. Peru musyämi ichikpa ichikpa alläpa manana llakinäpaq kaqta”.

Charlisqa atska watakunapam alläpa llakirqan. Peru ¿imataq yanaparqan llakikïninta vencinampaq? Kikinmi nin: “Jehoväpa yanapakïninwanmi cada junaqllapaq kawä”. Charlisqa manam ichik tiempullachötsu llakikïninta vencirirqan, peru tsënö karpis manam alläpa llakikurllaqa kakurqantsu. Qampis majëkita oqrashqa  karqa, cada junaqllapaq kawë, itsa waränin junaqkunaqa alli kawakïna kanman.

Jehoväqa manam wanunapaqtsu ruramarqantsik (1 Juan 3:8; Rom. 6:23). Diospita rakimënintsikta y mantsapakurlla kawakunata munarmi, Satanasqa wanïta (wanuyta) utilisan (Heb. 2:14, 15). Alläpam kushikun, yarpachakur llakikushqa y mushoq Patsachöpis kushishqa kawëta mana tarinapaq kaqta pensanatam munan. Diablu engañaptin Adan jutsata ruranqanrëkurmi, alläpa llakikïkunapaqa pasëkanki (Rom. 5:12). Jehoväqa, Satanas mana allikunata ruranqanta altsaramunqanam y wanïtapis ushakäratsinqam. Tsëman yarpararmi, qamnö majanta oqrashqakunaqa wanï apamunqan sufrimientukunata mantsayannatsu.

Wanushqakuna kawarirayämuptinqa, nunapura kawakuyanqanqa jukläyanam kanqa. Këllaman pensari, teytakuna y awilukunam, wamrankunawan y willkankunawan juntu jutsannaq kawakïman chäyanqa. Mananam awkinyë y chakwanyë kanqanatsu, tsëqa mananachi kanan witsan rikäyanqannönatsu, jövinkuna mayornin kaqkunata rikäyanqa. Peru tsëqqa llapan nunakunapaq alläpa allim kanqa.

Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman yarpachakurninqa, mëraq imanö kanampaq kaqpita musyëta munantsik. Këllaman yarpärishun, ¿imaraq pasanqa atska kuti viudu o viuda quedashqakunapa majankuna sharkayämuptinqa? Tsëtam saducëukunapis Jesusta tapuyarqan (Lüc. 20:27-33). Jehovällam musyan imanö  kanampaq kaqta, pëllamanmi markäkunantsik y manam yarpachakunantsiktsu. Peru imatam sïqa alleq musyantsik, shamoq tiempuchö Jehovä imata ruramurpis noqantsikpaq alli kaqta y munanqantsikta ruramunampaq kaqta y manam mantsanqantsik kaqkunatatsu.

Unë witsanchö wanushqakuna kawariyanqampita Biblia willakunqanmi alleq rikätsimantsik, Jesus ‘parlashqancunata wanushqacuna wiyarirnin, cawariyämunanpaq’ kaqta, y tsëmi alläpa shoqamantsik (Juan 5:28, 29). Kawarimoq familiankunata chaskeqkunaqa alläpam kushikuyanqa, peru kawarimoq kaqkunaran masqa kushikuyanqa.

Mëtsika millon wanushqakuna kawariyämuptinqa, llapan nunakunam (runakunam) alläpa kushishqa kayanqa (Mar. 5:39-42; Apoc. 20:13). Shamoq tiempuchö tsëkuna pasakunampaq kaqkunaman shumaq yarpachakuyanqanmi, wanupakushqakunata yanapanqa.

Wanushqakuna kawarimoqta rikëkarqa, ¿pillapis llakishqatsuraq kanqa? Manam. Isaïas 25:8 textum kënö nin: “Wanïta[m] limpu ushakäratsinqa”. Tsë ninanqa, manam wanï [wanuy] ni wanï apamunqan ima sufrimientupis kanqanatsu, porqui, “Llapan Autoridäyoq Señornintsik Jehovämi weqinkunata nawinkunapita pitsarapunqa”. Majëkita oqranqëkipita llakishqa këkaptikiqa, kawarimunampaq kaqman yarpanqëkim yanapashunki kushikïta tarinëkipaq.

Jehovä llapan ruramunampaq kaqtaqa manam musyantsiktsu. Kikinmi nirqan: “Imanömi ciëlukuna patsapitapis mas jatun, tsënöllam rurënïkunapis qamkunapa rurënikikunapita mas jatun, y pensënïkuna qamkunapa pensënikikunapitapis mas jatun” (Is. 55:9). Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta Jesus awnikunqanmi yanapamantsik, Abrahannöpis Jehoväman markäkunapaq. Imallatam sïqa ruranantsik, Diosnintsik nimanqantsikkunatam kananllapitana wiyakunantsik. Tsënöpam, “acrashqa” kashun  kawarimoqkunawan juntu mana wanushpa kawakunapaq (Lüc. 20:35).

Imëkapis mana altsakänampaq kaqtam nunakunaqa pensayan. Peru qamqa ama tsënö yarpachakïtsu. Munënintsikkunata Jehovä imanö cumplimunampaq kaqta mana musyashqapis, pëqa alli kaqta qomarnintsikmi awnimanqantsikta cumplimunqa. Apostul Pablum kënö nir qellqarqan: “Pipis änicunganta rasumpa ricaycarnaga, mananam shuyarannatsu. Pero nogantsicmi sïga Dios Yaya änimangantsicta chasquinapagcagta mana ricaycarpis, rasumpa confiacurnin pacienciacur shuyaycantsic” (Rom. 8:24, 25, NTCN). Dios awnikunqankunaman markäkunqëkim yanapashunki, llakikïkunachö alli tsarakunëkipaq. Y tsënö tsarakunqëkipitam, Jehoväqa ‘shonqïki mañakunqankunata qoshunki’. Awmi, “llapan kawaqta[m] munanqanwan” bendicinqa (Sal. 37:4; 145:16; Lüc. 21:19).

Jesus manaraq wanuptinmi, apostulninkuna yarpachakur llakikuyarqan, tsëmi Jesus kënö nir shoqarqan: “Ama llaquicuyëtsu. Diosman y noqaman marcäcuyë”. Jina nirqanmi: “Manam japallequicunallatatsu jaqiriyashqequi. Cutimushaqmi” (Juan 14:1-4, 18, 27). Tsënö ninqanqa mëtsika watakunapam ciëlupaq akrashqakunata yanapëkashqa alli tsarakuyänampaq. Jina tsënöllam kuyë kastankunata oqrashqakunapis, tinkuyänampaq kaqman markäkurnin alläpa kushikuyan. Jehoväwan Jesusqa manam llakishqa kanëkita jaqiyäshunkitsu. ¡Llapanmi cumplikanqa!