Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

“¿Imëtaq këkuna kanqa?”

“¿Imëtaq këkuna kanqa?”

“[¿]Ima señaltaq rikätsikunqa këkämunqëkita, y më tsëchö imëkapis imanö këkanqampa ushënin witsanna kanqanta?” (MAT. 24:3, NM)

1. Apostulkunanöpis, ¿imatataq alläpa musyëta munëkuntsik?

JESUSQA yachatsikïta ushëkarqannam, y qateqninkunaqa alläpam musyëta munayarqan shamoq tiempuchö pasakunampaq kaqkunata. Tsëmi wanunampaq ichikllana pishikaptin, chuskoq qateqninkuna kënö nir tapuriyarqan: “¿Imëtaq këkuna kanqa, y ima señaltaq rikätsikunqa këkämunqëkita, y më tsëchö imëkapis imanö këkanqampa ushënin witsanna kanqanta?” (Mat. 24:3, NM; Mar. 13:3). Pënam contestarqan Mateu librupa 24 y 25 kaq capïtulunkunachö këkaq willakïkunawan. Tsëchömi musyatsikurqan imakuna pasakunampaq kaqta. Këqa noqantsikpaqpis alläpam precisan, porqui pasakunampaq kaqkunataqa musyëtam munantsik.

2. a) Watakuna pasanqanmannö, ¿imatataq alleq entiendita procurarquntsik? b) ¿Ima kima tapukïkunapitataq yachakushun?

2 Watakuna pasanqanmannömi Jehoväpa sirweqninkunaqa, ushanan junaqkunapaq Jesus parlanqankunata, Diospa yanapakïninwan alleq estudiayashqa. ¿Imarëkur? Jesus parlanqankuna imë junaqkuna pasakunanta alleq musyëta munarmi. Alleq entiendïkanqantsikta musyanapaq, rikärishun kë kima tapukïkunata: ¿Imëtaq qallan ‘jatun sufrimientu’? ¿Imëtaq Jesus juzgan “üshakunata” y ‘cabrakunata’? ¿Imëtaq chämun o shamun Jesus? (Mat. 24:21; 25:31-33, NM).

¿IMËTAQ QALLAN ‘JATUN SUFRIMIENTU’?

3. ¿Imatataq creirqantsik ‘jatun sufrimientupaq’ pasaq watakunachö?

3 Pasaq watakunachöqa creirqantsik, Punta kaq Jatun Guërra 1914 watachö qallariptin, ‘jatun sufrimientu’ qallanqantam. Y ciëlupaq akrashqakuna alli willakïta entëru Patsachö musyatsikuyänanrëkur, 1918 watachö tsë guërrata Jehovä raslla pasaratsinqantam (Mat. 24:21, 22, NM). Jina tsë alli willakïkuna entëru patsaman chäriptin, Satanaspa mandakïnin ushakärinampaq kaqtam. Tsëwanqa creirqantsik, ‘jatun sufrimientuqa’ kimaman rakikashqa kanqantam: punta kaqqa, 1914 watapita hasta 1918 watayaq kanqanta; ishkë kaqqa, 1918 watapita patsë pärakärinqanta; y kima kaqqa, Armagedonwan ushanqanta.

4. ¿Jesus willakunqankunapita imatataq alli cläru entiendirintsik?

4 Peru tiempuwanqa, alleq estudiarninmi entiendirquntsik ushanan junaqkunapaq Jesus parlanqankunaqa, wakinqa, ishkë kutichö cumplikanqanta (Mat. 24:4-22, NM). Punta kaqqa cumplikarqan, Judëa markachömi, apostulkuna kawayanqan witsan, y ishkë kaqqa, kanan witsankunam entëru patsachö cumplikänan karqan. Këkunata entiendinqantsikmi yanapamantsik wakin kaq willakïkunatapis entiendinapaq. *

5. a) ¿Imataq qallarqan 1914 watachö? b) ¿Imëtaq “imeca juc warmi qeshpicunanpaq nanatsicushqannollaran [...] y sufrimientucunapa qallananllaran” ninqanqa puntata cumplikarqan?

5 Jina entiendirquntsikmi ‘jatun sufrimientuqa’ 1914 watachö mana qallanqanta. ¿Imanirtaq tsëta nintsik? Porqui Bibliam musyatsikun ‘jatun sufrimientuqa’, nacionkuna guërrata rurayanqanwan mana qallanqanta, sinöqa mana alli religionkunapa ushakëninwan qallanqanta. Tsëmi nintsik, 1914 wata pasakunqankunawanqa, ‘jatun sufrimientu’ mana qallanqanta. Tsëpa rantinqa 1914 watachöqa qallarqan, ‘imeca juc warmi qeshpicunanpaq nanatsicushqanno [...] sufrimientucunapa qallananllaran’ (Mat. 24:8). “Juc warmi qeshpicunanpaq nanatsicushqannollaran canqa y sufrimientucunapa qallananllaran” ninqanqa, puntata cumplikarqan 33 y 66 watakunam Jerusalenta y Judäta ushakätsiyaptin.

6. ¿Ima pasakunqantaq rikätsikunqa ‘jatun sufrimientu’ qallëkunqanta?

6 Tsënö kaptinqa, ¿imakunataq rikätsikunqa jatun sufrimientupa qallananta? Jesusmi nirqan: “Tsëpaq parlar profëta Daniel ninqannö, ushakätsikoq melanëpaq cösasta, santu sitiuchö shëkaqta rikarqa, (këta leyeq kaqqa alleq tantiyatsun), Judëachö kaqkuna jirkakunapa qeshpir ëwakuyätsun” (Mat. 24:15, 16, NM). Kë willakïqa puntata cumplikärirqan 66 watachömi, romänu tröpakuna (‘mëlanëpaq cösas’) ‘santu sitiuta’ (Jerusalentawan templunta) ushakäratsiyänampaq yëkuriyaptin (tsë sitiutam judïukuna rikäyarqan ‘santutanö’). Y ishkë kaqqa cumplikanqa: Organización de las Naciones Unidas (kanan witsan ‘mëlanëpaq cösas’) nishqan, cristiänutukoqkunata (santu sitiuta) y jatun Babilonia markata ushakätsir qallariyaptinmi. Këkuna pasakunqanmi rikätsikun, Apocalipsis 17:16-18 willakunqan, ‘jatun sufrimientu’ qallëkunqanta.

7. a) Apostulkuna kawayanqan witsankuna, ¿imanötaq cumplikarqan salvakuyänampaq kaq awnikï? b) ¿Shamoq tiempuchö ima pasakunantataq shuyarantsik?

7 Jina Jesusqa nirqan, “tsë junaqkuna raslla” ‘pasarinampaq’ kaqtam. Kë ninqanqa cumplikarqan 66 watachö romänukuna Jerusalenta ushakätsiyänampaqna këkar witikuriyanqanwanmi. Jerusalenchö y Judëachö ciëlupaq akrashqa cristiänukunaqa tsë höratam provechayarqan ëwakuyänampaq y salvakuyänampaq (leyi Mateu 24:22 *; Mal. 3:17). ¿Y shamoq tiempuchö ima pasakunantataq shuyarantsik? ‘Jatun sufrimientu’ witsanqa, Naciones Unidas nishqan uli (llulla) religionta ushakëkätsiptinmi Jehovä ‘raslla pasaratsinqa’ o pärakäratsinqa, tsëtaqa ruranqa rasumpa kaq religion, mana alli kaq religionwan juntu mana ushakänampaqmi. Tsëmi yanapakunqa Diospa markan salvakunampaq.

8. a) ¿Imaraq pasakunqa punta kaq ‘jatun sufrimientu’ pasariptin o pärakäriptin? b) ¿Imëtaq 144.000 kaqpita ultimu kaq ciëluta ëwakunqa? (Jina rikäri kë yachatsikïpa ushananchö këkaq 2 kaq willakïtapis.)

 8 ¿Imaraq pasakunqa punta kaq ‘jatun sufrimientu’ pärakäriptin? Jesus willakunqanqa rikätsikun Armagedon qallanampaqqa, juk tiempu kanampaq kaqtaran. Peru ¿imataq pasakunqa tsë tiempuchöqa? Tsëtaqa musyatsimantsik Ezequiel 38:14-16 y Mateu 24:29-31 * (leyi) textukunam. * Tsëpitanam, 70 watachö ushakë kanqannö, Armagedon chäramunqa (Mal. 4:1). Armagedonwanqa, jatun sufrimientupa ushëninqa kanqa, “mundu qallanampita hasta kananyaq” imëpis mana kashqannömi (Mat. 24:21, NM). Armagedon pasariptinnam qallëkunqa, Waranqa Watapa Cristupa Mandakïnin.

9. Jatun sufrimientupaq willakïkuna, ¿imanötaq yanapamantsik?

9 Jatun sufrimientupaq willakïqa alläpam yanapamantsik. ¿Imanir? Porqui, mëtsika sasakunapa (ajakunapa) pasëkarnimpis Diospa markan salvakunapaq kaqtam rikätsimantsik (Apoc. 7:9, 14). Peru masqa kushitsimantsik, Armagedon junaqchö Jehovä jutinta respetatsir limpianampaq kaqta musyanqantsikmi (Sal. 83:18; Ezeq. 38:23).

¿IMËTAQ JESUS JUZGAN “ÜSHAKUNATA” Y ‘CABRAKUNATA’?

10. Puntataqa, ¿üshakuna y cabrakuna imë juzgashqa kayanqantataq creirqantsik?

10 Kananqa yachakurishun, juk igualatsikïwan üshakunapaq y cabrakunapaq Jesus parlanqan imë cumplikänampaq kaqpita (Mat. 25:31-46, NM). Atska watakunapam creirquntsik, cabranö kaq y üshanö kaq nunakunata, ushanan junaqkunapita patsë (1914 watapita patsë) Jesus juzgarnin rakir qallanqanta. Jina creirqantsikmi, jatun sufrimientu manaraq qallaptin, Diospa Gobiernumpita willakïta mana chaskikur wanoq kaqqa cabra cuenta kayanqanta, y manana kawariyämunampaq kaqta.

11. ¿Imanirtaq nintsik 1914 watapita patsë üshakunata y cabrakunata juzgar mana qallakanqanta?

11 La Atalaya revistam, 1995 watachö, Mateu 25:31 (NM) textupita yapë juk yachatsikïta jorqamurqan, kënömi nin kë versïculu: “Nunapa Tsurin alläpa reqishqa këninwan chämuptin y llapan angelninkunapis pëwan chäyämuptinqa, mandakunan täkunanmanmi jamakurinqa”. Tsë revistachöqa clärum nirqan, 1914 watachö Jesus Diospa Gobiernumpa Reynin këman chanqanta, peru ‘llapan nacionkunata’ juzganampaq ‘mandakur täkunanman’ mana täkunqanta (Mat. 25:32, NM; igualaratsi Daniel 7:13 textuwan). Peru üshakunapaq y cabrakunapaq igualatsikïqa rikätsikun, Jesusqa Jueznö juzganampaq kaqtam (leyi Mateu 25:31, 32 *; 25:33, 34, 41, 46). Y 1914 watachö Jesus nacionkunata juzganampaq jamakunanman mana täkushqa këkaptinqa, manachi ushä cuenta y cabra cuenta nunakunata tsë wata rakir qallanmantsu karqan. * Tsëqa, ¿imëtaq qallanman karqan?

12. a) ¿Imëraqtaq Jesus jueznö nacionkunata juzgar qallanqa? b) ¿Imakuna pasakunampaq kaqtataq Mateu 24:30, 31 y Mateu 25:31-33, 46 textukuna willakun? (Jina rikäri kë yachatsikïpa ushananchö këkaq 4 kaq willakïtapis.)

 12 Ushanan junaqkunapaq willakïkunaqa rikätsikun, llapan mana alli religionkuna ushakäriyaptinraq, Jesusqa Jueznö nacionkunata juzgar qallanampaq kaqtam.  8 kaq pärrafuchö rikanqantsiknömi, tsë tiempuchö wakin pasakunampaq kaqkunataqa Mateu 24:30, 31 (NM) textukuna willakun. Kë textukunam musyatsimantsik, Jesus üshakunapaq y cabrakunapaq parlanqan willakïwan igual-lla kanqanta. Këkunam wakin willakïkuna kayan: nunapa Tsurin alläpa reqishqa këninwan y llapan angelninkunawan shamunampaq kaq; llapan nacionkuna pëpa puntanman ëllushqa (qorishqa) kayänampaq kaq; üshanö juzgashqa kaqkuna salvakuyänampaq kaqta musyar kushikuyänampaq kaq, * y cabranö juzgashqa kaqkunaqa ‘chipyëpa ushakäyänampaq’ kaqta musyarnin ‘alläpa llakikur’ pësakuyänampaq kaq (Mat. 25:31-33, 46, NM).

13. a) ¿Imëtaq Jesusqa juzganqa nunakunata üshatanö o cabratanö? b) ¿Y tsëta musyanqantsik imanötaq yanapamantsik Diospita yachatsikunqantsikchö?

13 ¿Kë yachatsikïkunaqa ima pensëmantaq chätsimantsik? Llapan nacionchö üshanö o cabranö kaq nunakunata, jatun sufrimientu witsanchö Jesus shamurnin juzganampaq kaqtam. Tsënam jatun sufrimientupa ushanan kaq Armagedon guërrachö cabranö kaqkuna ‘chipyëpa ushakäyanqä’. ¿Imanötaq këqa yanapamantsik Diospita yachatsikïnintsikchö? Këqa yanapamantsik, mana alli rurëninkunata jaqirir ‘kawëman apakoq’ nänipa ëwayänampaq nunakunata willanapaqmi. Porqui jatun sufrimientu qallanqanyaqqa, tiempu kanran cambiayänampaq (Mat. 7:13, 14, NM). Kanan witsan üshanö o cabranö kayanqanta nunakuna rikätsikuyaptimpis, jatun sufrimientu witsan juiciuchöran, rakishqa kayanqa üshanö o cabranö karpis. Tsëmi Diospita willakïtaqa qelanäkurinantsiktsu. ¡Llapan puëdinqantsikmannö nunakunata Diospa Gobiernumpita yachatsishun!

Jatun sufrimientu manaraq chämunqanyaqqa, nunakunapaq kanran tiempu mana alli rurëninkunata jaqirïkur alli kaqta rurayänampaq (Rikäri 13 kaq pärrafuta)

¿IMËTAQ CHÄMUN O SHAMUN JESUS?

14, 15. ¿Ima chusku textukunataq Cristu Jueznö shamunampaq kaqta rikätsikun?

14 Jesus ninqankunapita mas alleq yachakurinqantsikqa, ¿shamunampaq kaqpita puntata creinqantsiktapis cambianantsik precisantsuraq? Awmi. Rikärishun tsë profecïallachö.

15 Mateu 24:29–25:46 (NM) textukunam willakun, ushanan junaqkunachö y jatun sufrimientu witsanchö imakuna pasakunampaq kaqta Jesus parlanqampita. Tsë willakïkunachömi puwaq kuti parlan shamunampaq kaqta o chämunampaq kaqta. * Alläpa sufrimientupaq parlarmi kënö nirqan: “Nunapa Tsurintam rikäyanqa ciëlupita pukutëchö [...] shamïkaqta”; “Manam musyayankitsu imë junaq Señornikikuna shamunanta”; “Mana pensayanqëki höram nunapa Tsurin shamunqa”. Y üshapaqwan cabrapaq parlarmi kënö nirqan: “Nunapa Tsurin alläpa reqishqa këninwan chämuptin” (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31, NM). Kë chuskun willakïkunaqa rikätsikun, Jesus Jueznö shamunan tiempupaqmi. ¿Mëqan willäkichötaq chusku masta tarintsik Jesus shamunampaq kaqpita willakïkunata?

16. ¿Mëqan chusku textukuna mastaq Jesuspa shämïnimpaq parlan?

16 Llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweqpaq parlarninmi Jesus kënö nirqan: “¡Kushishqam kanqa kë sirweq, patronnin chärirnin mandanqannölla rurëkaqta tariptin!”. Jina virgenkunapaq igualatsikïchö parlarmi kënö nirqan: “Pëkuna ranteq ëwayanqanyaqmi noviu chärirqan [“novio chämurgan”, NTCN ninqannö]”. Y sirweqninkunata patronnin qellëta jaqipunqampaq igualatsikïchö parlarmi Jesus kënö nirqan: “Atska tiempu pasariptinnam kë sirweqpa patronnin shamurqan”. Y tsëpitanam kënö nirqan: “Chäramurqa, noqapa kaqtam chaskïman karqan” (Mat. 24:46, NM; 25:10, 1927, NM). Jesus shamunampaq chusku kutipa parlarqa, ¿imë shamunampaq kaqtataq parlëkarqan?

17. ¿Imatataq puntataqa yachatsikurqantsik Jesus chämunampaq kaqpita Mateu 24:46 textu ninqampita?

17 Kë chuskun yachatsikïkunapaqqa, pasaq watakunachöqa publicacionintsikkunachö yachatsikurquntsik, 1918 watachö Jesus shamunqantam o chämunqantam. ‘Llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweqpaq’ parlaq yachatsikïllaman yarpärishun (leyi Mateu 24:45-47 *). 46 kaq versïculu parlanqantaqa entiendirqantsik, ciëlupaq akrashqa kaqkunata Diospa kaqchö imanöpis këkäyanqanta rikänampaq 1918 watachö Jesus chämunqantam, jina creirqantsikmi 1919 watachö, llapan kapunqankunata rikänampaq tsë sirweqta patron churanqanta (Mal. 3:1). Peru mas alleq estudiarninqa cuentata qokuntsik, Jesus chämunampaq kaqta puntata entiendinqantsikqa tsënö mana kanqantam. Rikärishun imanir tsënö mana kanqanta.

18. ¿Imatataq entiendintsik Jesus chämunampaq o shamunampaq kaq willakoq textukunata yachakurirnin?

18 Mateu 24:46 (NM) textupa qëpan kaq versïculukuna shamun nirqa rikätsikun, jatun sufrimientu witsanchöraq llapan nunakunata juzganampaq y condenanampaq Jesus shamunantam (Mat. 24:30, 42, 44, NM). Y  12 kaq pärrafuchö yachakurinqantsiknömi, jina Mateu 25:31 (NM) textupis parlan tsë juiciullapaq, peru shamoq tiempuchöraq Jesus juzganampaq kaqta. Tsëmi nintsik Mateu 24:46, 47 (NM) textupis, shamoq tiempuchöraq o jatun sufrimientu witsanraq, llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweqta llapan kapunqankunata rikänampaq Jesus churanampaq kaq cumplikananta. * Tsëmi, alleq entiendishqa karnin nintsik, nunakunata juzgaq Jesus chämunampaq kaqta rikätsikoq puwaq profeciakunaqa, shamoq tiempuchöraq o jatun sufrimientu witsanchöraq kanampaq kaqta.

19. a) ¿Ima mushoq yachatsikïkunatataq mas alleq entiendirquntsik b) ¿Ima tapukïkunapa respuestantataq qateqnin kaq yachatsikïkunachö yachakushun?

19 Kananqa yapë yarpärishun. Kë yachatsikïpa qallananchömi kima tapukïkunata rurarqantsik, y tsëpitanam respuestankunata yachakurquntsik. Puntataqa yachakurquntsik, jatun sufrimientuqa 1914 watachö mana qallanqantam, sinöa Naciones Unidas nishqan Jatun Garë Babiloniata ushakätsir qallaptinraq qallanantam. Jina yachakurquntsikmi, üshakunata y cabrakunata 1914 watachö Jesus juzgar mana qallanqanta, sinöqa jatun sufrimientu witsanraq qallanampaq kaqta. Jina yachakurquntsikmi, 1919 watachö llapan kapunqankunata rikänampaq llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweqta Jesus mana churanqanta, sinöqa jatun sufrimientu witsanchöraq churanampaq kaqta. Tsë ninanqa, kiman tapukïkunapa respuestanqa jukllëllam: kimampis cumplikanqa jatun sufrimientu witsanraqmi. Tsëqa, ¿imanötaq cambiarin llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweqpaq parlaq igualatsikïta puntata entiendinqantsik? ¿Jina imanötaq entiendishwan ushanan tiempukunapaq igualatsikïkunawan Jesus parlanqampita? Qateqnin yachatsikïkunachömi kë tapukïkunapa respuestankunata yachakurishun.

 

^ par. 4 1 kaq willakï (4 kaq pärrafu): Këpita mas yachatsikïtaqa tarinki, 1994 watapa 15 de febreru La Atalaya revistapa 8-21 päginankunachömi, y 1999 watapa 1 de mäyu La Atalaya revistapa 8-20 päginankunachömi.

^ par. 7 Mateu 24:22 (NM): “Tsë junaqkuna raslla mana pasaptinqa, manam ni pipis salvakunqatsu; akrashqakunarëkurmi tsë junaqkunaqa raslla pasarinqa”.

^ par. 8 Mateu 24:29-31 (NM): “Sufrimientu tsë junaqkunachö pasariptinllam inti atsikyanqanatsu, y killapis manam aktsinqanatsu, y qoyllurkunapis ciëlupitam ishkirayämunqa, y ciëluchö këkaq puëdeqkunam tapsishqa kayanqa. Tsënam nunapa Tsurimpa señalnin ciëluchö yuririnqa, y tsënam patsachö llapan kastakuna alläpa llakikur pësakuyanqa, y nunapa Tsurintam rikäyanqa ciëlupita pukutëchö alläpa puëdeq këninwan atsikyar-raq shamïkaqta. Y pëmi angelninkunata kachamunqa trompëtata fuertipa tocayänampaq, tsënöpam pëpa akrashqankunata pëkuna ëlluyanqa entëru patsapita, juk kuchupita hasta juknin kuchunyaq”.

^ par. 8 2 kaq willakï (8 kaq pärrafu): Kë versïculukunachö pasakunampaq kaq juk willakïqa, angelkuna ‘akrashqakunata [...] ëlluyanqami’ (Mat. 24:31, NM). Tsëmi nintsik, itsa jatun sufrimientupa qallanan kaq ushariptin, Armagedon manaraq qallaptin, imë höra karpis kë Patsachö këkaq llapan akrashqakuna kawariramur ciëluta ëwakuyänampaq kaqta. Kë yachatsikïmi 1990 wata 15 de agostu La Atalaya revistapa 30 kaq päginanchö “Preguntas de los lectores” nishqa yachatsikïta cambian.

^ par. 11 Mateu 25:31, 32 (NM): “Y nunapa Tsurin alläpa reqishqa këninwan chämuptin y llapan angelninkunapis pëwan chäyämuptinqa, mandakunampaq täkunanmanmi jamakurinqa. Y llapan nacionkunam pëpa puntanman ëllushqa kayanqa, y pëmi nunakunata rakinqa, juk mitsikoq cabrakunapita üshakunata rakeqnö”.

^ par. 11 3 kaq willakï (11 kaq pärrafu): Rikäri 1995 wata 15 de octubri kaq La Atalaya revistapa 18-28 päginankunata.

^ par. 12 4 kaq willakï (12 kaq pärrafu): Tsë niraq willakïta rikäri Lücas 21:28 textuchö.

^ par. 15 5 kaq willakï (15 kaq pärrafu): Kë yachakunqantsikchö puwaq kutipa shamun y chämun palabrakunata utilisanqantsikqa, griëgu idiömachö érkjomai palabrapitam shamun.

^ par. 17 Mateu 24:45-47 (NM): “¿Pitaq wayinchö kaqkunata mikïnin höranchö qaranampaq patronnin churanqan llapanchö wiyakoq y yachëwan sirweq? ¡Kushishqam kanqa kë sirweq, patronnin chärir mandanqannölla rurëkaqta tariptin! Rasuntam niyaq: llapan kapunqanta rikänampaqmi churanqa”.

^ par. 18 6 kaq willakï (18 kaq pärrafu): Mateu 24:46, (NM) textuchö, griëgu idiömapita “chärirnin” neq palabrataqa, Mateu 24:30, 42, 44, (NM) textukunachöqa, “shamïkaqta” “shamunanta” “shamunqa” nirmi traducikan.