MANARAQ yurikuptïmi James y Jessie Sinclair teytäkunaqa, 1930 wata witsankuna Escocia nacionpita Nueva Yorkchö këkaq Bronx nishqan sitiuman ëwakuyarqan. Tsëchömi Willie Sneddon jutiyoq nunawan reqinakuyarqan, y pëpis Escociapitam kanaq. Tsëchömi familiankunapita cuentanakur qallëkuyarqan.

Mamänïpa teytanwan turinqa wanukuyarqan ëwëkäyanqan barcu lamarchö churayanqan bombawan choquëkuptinmi. Tsëqa pasakurqan Punta kaq Jatun Guërra manaraq kaptinmi. Tsëtam mamänïqa Willieta cuentarqan. Tsënam pëqa, “teytëkiqa infiernuchömi këkan” nirirqan. Pëqa Testïgum kanaq. Y tsënömi mamänïta Jehoväpita parlapar qallëkurqan.

Tsënö ninqanqa mamänïta manam gustarqantsu, porqui teytanqa alli nunam karqan. Tsënam Willieqa kënö nirirqan: “¿Manaku Jesuspis infiernumanqa ëwarqan?”. Tsënam mamänïqa yarpärirqan yachatsiyanqan crëdu rësuchö, “Jesusqa infiernumanmi ëwarqan y kima junaqtam kawariramurqan” ninqanta. Tsënam pensarirqan mana alli nunakuna castigashqa kayanqan infiernuman Jesus imanir ëwashqa kanqanta. Mamänïqa rasumpa kaqtam musyëta munarqan. Tsëmi Testïgukunapa reunionninkunaman ëwar qallëkurqan. Y 1940 watam bautizakurirqan.

Tsë witsankunaqa manam teytakunata niyaqllatsu wamrankunata Bibliapita yachatsiyänan precisanqanta. Tsëmi mamänï reunionkunaman ëwanqanyaq y semäna ushëkuna yachatsikoq yarqunqanyaqqa papänïwan wayichö quedakoq kä. Peru tiempuwanqa reunionmanmi ëwar qallëkuyarqä. Mamänïqa seguïdum yachatsikoq yarqoq y atskaq nunakunatam Bibliapita yachatseq. Höraqa atskaqta juntëkurmi yachatseq. Y escuëlapita vacacionta yarqurirqa mamänïtam yanaqaq kä y tsënöpam wakinkunata imanö yachatsita y Bibliapitapis maslla yachakurqä.

Wamrallaraq këkaptïqa Diospita yachakïqa manam gustamaqllatsu. Peru 12 watayoq këkarmi publicador tikrarirqä, y  tsëpita patsëqa Diospita yachatsikïta manam jaqishqätsu. Y 1954 wata 24 de julium 16 watayoq këkar juk asamblëachö bautizakurqä. Tsëqa karqan Toronto (Canadä) markachömi.

Congregacionnïchö wakin wawqikunaqa Betelchömi trabajashqa kayarqan y wakinkunaqa jinallaran trabajëkäyarqan. Pëkunaqa alläpam yanapayämarqan. Bibliapita imanö yachatsikuyanqanqa alläpam gustamaq. Profesornïkuna universidäta ëwanäta munëkäyaptimpis, noqaqa Betelchö sirwitam munarqä. Tsëmi bautizakunqä junaq juk solicitudta llenarqä. Y juk wata pasariptinmi Nueva York markachö këkaq, Estadio de los Yankees nishqanchö rurakaq asamblëachö solicitudta yapë llenarqä. Tsëpita ichik tiempullatanam 17 watayoq këkaptï invitayämarqan Brooklynchö këkaq Betelchö yanapakunäpaq. Y tsëchöqa trabajar qallarqä 1955 wata 19 de septiembri junaqmi. Ishkë junaq trabajëkaptïnam, publicacionkunata rurayanqan tallermanna mandayämarqan. Tsëchöqa trabajarqä librukuna jirakänampaq höjakunata choqpaq mäquinata manejarninmi.

Juk killa tsëchö trabajëkaptïnam, mäquinawan qellqëta yachaptï, revistakunata munarnin anotakoqkunata atiendeqkunachöna trabajanäpaq mandarayämarqan. Tsë witsanqa, revistakunata munaq nunakunapa direccionninkunatam mäquinawan qellqayaq. Juk ishkë killakuna pasariptinllanam, publicacionkunata apatsiyanqanchöna yanapakurqä. Tsëchöqa Klaus Jensen jutiyoq wawqim encargädu karqan. Pëmi nimarqan, barcukuna chänan sitiuman publicacionkunata apar yanapakunäpaq, porqui juk nacionkunamanmi apatsiyaq. Y Estädus Unïduschö këkaq llapan congregacionkunaman corrëupa  apatsinäpaq. Jina tsëchö trabajëqa salornïpaq alli kanqantam nimarqan, porqui noqaqa 57 kïlullam lasaq kä. Tsënö yanapakunqämi, wawqi Jensen ninqannöpis mas kallpayoqta tikratsimarqan.

Revistakunata munarnin anotakoqkunata atiendeqkunallam, congregacionkuna mañakuyanqan revistakunatapis apatsiyaq. Tsënöpam revistantsikkunata imprimiyanqan mëtsika idiömakunapa jutinkunata musyarqä. Tsë idiömakunapa jutinkunataqa manam imëpis wiyashqatsu karqä, peru revistantsikkunata Patsapa kuchunkunayaq mandanqantsikta musyëqa alläpam kushitsimarqan. Tiempuwan tsë markakunaman watukakoq ëwanäpaq kaqtaqa manam ni ichikllapis pensarqätsu.

1961 wataqa, qellë asuntuta rikaq oficïnamannam mandayämarqan, y tsëchöqa Grant Suiter jutiyoq wawqim encargädu karqan. Juk ishkë wata pasariptinllanam, Nathan Knorr wawqipa oficïnanman ëwanäpaq niyämarqan. Pëqa entëru Patsachö Diospita yachatsikïta rikaqmi karqan. Wawqi Knorrqa nimarqan, pëta yanapëkaq wawqi juk killapa juk escuëlaman ëwanampaq kaqta y kutiramurqa Diospita Yachatsikïta Rikaqkunapa oficïnanchöna yanapakunampaq kaqtam. Tsëmi tsë wawqi rurëkanqanta ruranäpaq y Don Adams wawqiwan trabajanäpaq nimarqan. Y Adams wawqim 1955 wata qellqanqä solicitudta aprobashqa kanaq. Y Robert Wallen y Charles Molohan wawqikunaqa tsëchönam trabajëkäyänaq. Y pëkunawanqa 50 watapitapis masmi juntu trabajayarqä. Diosta kuyaqkunawan trabajëqa alläpa shumaq y kushikïpaqmi kashqa (Sal. 133:1).

1970 watam juk mushoq carguta chaskirqä: cada juk o ishkë watatam viajanä  karqan juk nacionkunachö Betel wayikunachö trabajaqkunata y misionërukunata watukanäpaq y tukï documentukunata rikänäpaq. Unëqa visitas de zona nirmi reqirqantsik. Galaad escuëla qallanqan witsan ëwaqkunatam reqirqä, y mëtsika watakunana pasashqa kaptimpis ëwayanqan nacionkunachömi sirwirnin sïguikäyan. 90 nacionkunapitapis mastam visitakoq ëwarqö. Tsë rurëqa alläpa kushikïpaqmi kashqa.

Brooklyn Betelchö trabajaqkunataqa Nueva York markachö këkaq congregacionkunamanmi mandayaq. Y noqataqa mandayämarqan Bronx nishqan lädupam. Tsëchöqa ishkë congregacionmi kaq, y noqaqa ëwaq kä Upper Bronx nishqan congregacionmanmi.

1965 wata witsankunam, Letonia nacionpita juk familia congregacionnïchö këkaq sitiuman täraq ëwakayämurqan. Livija jutiyoq mayor kaq wamrankunaqa colegiunta usharirllam precursöra tikrarirqan. Y tsëpita juk ishkë killakunallatam Boston nishqan markachö mas yachatsikoqkunata wanayaptin yanapakoq ëwakurqan. Congregacionchö pasanqankunata willarmi cartata qellqapaq kä, y pënam willamaq Boston markachö Diospita yachatsikïqa shumaq kanqanta.

Juk ishkë watakuna pasariptinnam, Livijataqa precursöra especial kanampaq nombrariyarqan. Llapan tiempunwan Jehoväta sirwita munarninmi pëqa solicitudta llenarqan Betel wayichö yanapakunampaq y 1971 watam invitariyarqan. ¡Pëwan casakunäta Jehovä munanqantanömi sientirqä! Tsëmi 1973 wata 27 de octubri junaq casakuyarqä, y ¡kushikïpaqqa wawqi Knorrmi casakuyaptï discursuta ruramurqan! Proverbius 18:22 textuqa kënömi nin: “Alli warmita tarishqa nunaqa, juk bendiciontam chaskishqa, y Jehoväpa favornintam tarin”. Tsëqa rasunmi, 40 watakunapitapis masraq Betel wayichö Livijawan juntu sirwiyänäta permitiyämarnïmi Jehoväqa bendiciyämashqa. Jinamampis, Bronx nishqan sitiuchö këkaq congregacionchömi yanapakurnin sïguiyä.

Wawqi Knorrwan trabajëqa alläpa kushikïpaqmi kashqa. Pëqa alläpam trabajëkoq y Diospa kaqchö rurëkunata y misionërukunatam alläpa kuyaq. Wakin misionërukuna ëwayanqan nacionchöqa pëkunallam qallananchö Testïgu kayarqan. 1976 watam wawqi Knorrqa cancerwan qeshyarirqan, y sufreqta rikëqa llakikïpaqmi karqan. Juk kutiqa cämachö këkarmi, tsëraq imprimiyänampaq juk publicacionta leyipunäpaq nimarqan. Jina Frederick Franz wawqipis wiyanampaq qayanäpaqmi nimarqan. Tsëpitaran musyarirqä wawqi Franz alleq mana rikaptin, wawqi Knorrqa imprimikänampaq kaq publicacionkunata unëpitana leyipunqanta.

 1977 watam wawqi Knorrqa wanukurqan. Peru kë Patsachö wanukunqanyaq Jehoväta mana jaqipa sirwinqanta rikëqa alläpam shoqayämarqan (Rev. 2:10). Tsëpitaqa wawqi Franznam, entëru patsachö Diospita yachatsikïta dirigirqan.

Tsë witsanqa, wawqi Milton Henschelpa secretariunmi karqä. Pëqa mëtsika watakunapam wawqi Knorrwan trabajarqan. Y pëmi nimarqan wawqi Franztana yanapanäpaq. Wawqi Franzntaqa imëpis leyipoq kä imprimikänampaq kaq publicacionkunatam. Pëqa llapan leyipunqätam alleq yarpaq. 1992 watachö wanukunqanyaq pëta yanapëqa, kushikïpaqmi karqan.

Teytäkunapis wanukuyanqanyaqmi Jehoväta sirwiyarqan, y Shumaq Patsachö kawariyämuptin yapë rikëtaqa alläpam munëkü (Juan 5:28, 29). 61 watakunapa Betelchö sirwinqäqa rasllam pasarishqa. Diosta alläpa kuyaqkunawan, entëru Patsachö këkaq panikunata y wawqikunata sirwiqa manam imawampis igualantsu. Awmi, llapan tiempükunawan sirwiyanqächöqa, Jehovä qoyämanqan kushikïmi tsapäyämaqnï wayinö kashqa (Neh. 8:10).

Jehoväpa markanchö imapis rurakänampaqqa manam juk nunaraqtsu precisan. Ima pasakuptimpis Diospa Gobiernumpita yachatsikurninqa sïguishunllam. Diosta alläpa kuyaq panikunawan y wawqikunawan trabajëqa alläpa kushikïpaqmi kashqa. Juntu trabajayanqä ciëlupaq akrashqakunaqa ciëluchönam këkäyan. Tsënö wawqikunawan Jehoväta sirwirnin juntu trabajayanqäpitaqa, alläpam agradecikü.