1, 2. Ewi wãween an ijo me jej dik im rũttol̦o̦k ie kab wãween ad kar rũtto m̦aantak jelõt kõj?

 IJO me jej dik im rũttol̦o̦k ie kab wãween ad kar rũtto m̦aantak ej lukkuun jelõt l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko ad. Kõn men in, epidodo ad l̦oore ta ko ro m̦õttad rej kõm̦m̦ani im m̦anit ko an aelõñ eo ad. Eñin unin ewõr jet kain nuknuk, m̦õñã, im m̦anit me rem̦m̦an ippãd.

² Ewõr jet men ko im el̦apl̦o̦k aer aorõk jãn baj nuknuk im m̦õñã ko. Ñan waanjoñak, ke jaar dik im rũttol̦o̦k, kar katakin kõj bwe ekkar ñan m̦anit, ewõr jet men rem̦m̦an im ewõr jet men renana. Bõtab, eoktak an armej ro l̦õmn̦ak jãn doon. Kõn men in, eoktak an armej ro l̦õmn̦ak kõn ta eo ejim̦we im ta eo ebõd. Maroñ eo ad ñan jel̦ã em̦m̦an im nana ej bar jelõt kõj im jokãlõt ko jej kõm̦m̦ani. Eñin unin jet armej rej kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an meñe rejaje kien ko an Anij. Baibõl̦ ej ba: “Ri aelõñ ro ejjel̦o̦k kien ippãer rej kõm̦m̦an kõn piktokier men ko an kien.” (Rom 2:14) Ak ta eo jen kõm̦m̦ane el̦aññe ejjel̦o̦k juon kien ilo Baibõl̦ kõn juon men? Em̦m̦an ke ñan baj l̦oore m̦anit ko me baam̦le ko ad im ro jet me jej pãd ibwiljier rej kõm̦m̦ani? Eokwe, jen lale.

3. Ta un ko ruo unin an Kũrjin ro jab l̦oor m̦anit ko an armej in lal̦ in?

³ Ewõr ruo un ko raorõk unin an Kũrjin ro jab l̦oor m̦anit ko me ro jet rej kõm̦m̦ani. Un eo kein kajuon, ej kõnke Baibõl̦ ej ba bwe “ewõr ial̦ ãinwõt ejim̦we ñan juon armej, a jem̦l̦o̦kin, ial̦ in mej.” (Jabõn Kõnnaan 16:25) Jejjab weeppãn, kõn men in jejjab maroñ make peek buñtõn need ak kõm̦m̦ani pepe ko rejim̦we. (Jabõn Kõnnaan 28:26, UBS; Jeremaia 10:23, UBS) Un eo kein karuo, ej kõnke Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe Setan ej “anij in lal̦ in.” Setan ej tõlpiloik aolep armej in lal̦ in bwe ren errã ilo l̦õmn̦ak ko an kõn ta eo ejim̦we im ta eo ebõd. Im ikijjeen men ko rebuñbuñ im em̦m̦an ippãn armej, e eo ej pãd ilikin men kein. (2 Korint 4:4; 1 Jon 5:19) Bõtab, el̦aññe jekõn̦aan bwe Jeova en m̦õn̦õn̦õ  ippãd im kajeraam̦m̦an kõj, eokwe jej aikuj pokake naan ko ilo bok in Rom 12:2, UBS.—Riit.

4. Ta eo jenaaj katak kake ilo katak in?

⁴ Ilo katak in jenaaj katak kõn jilu men ko raorõk im rej wal̦o̦k ilo Rom 12:2 (UBS). Erkein jilu: (1) Etke jej aikuj oktak jãn kar m̦okta? (2) Ta eo jej aikuj ukote? (3) Ewi wãween jemaroñ kõm̦m̦ane men in?

5. Ilo Rom 12:2, Paul ear je naan in kakapilõk eo ie ñan wõn ro?

⁵ Ke Paul ear je lõta eo an ñan Ri Rom ro ilo kar iiõ eo 56, ear jab je lõta in ñan aolep armej in Rom. Paul ear je lõta in ñan Kũrjin ro me rej ri kapit im rar jokwe ilo Rom. (Rom 1:7) Ear rõjañ er bwe ren kõm̦m̦an oktak ko im “jab anõk m̦antin lal̦ in.” Ta mel̦el̦ein an ba “m̦antin lal̦ in”? Eokwe, ekitibuj aolep m̦anit ko an Ri Rom ro, ekoba wãween aer nuknuk, im kõm̦m̦an ko aer. Ebar kitibuj wãween aer l̦õmn̦ak kõn ta eo em̦m̦an im ta eo enana. Ilo Baibõl̦ eo ilo kajin Grik, eoon in ej ba: “Kom̦win bõjrak jãn ami anõk m̦antin lal̦ in.” Etke Paul ear jiroñ ri tõmak rein ñan bõjrak jãn aer anõk m̦antin lal̦ in? Kõnke ilo kar tõre eo, jet iaaer rar l̦oor wõt kõm̦m̦an ko an Ri Rom ro kab wãween aer l̦õmn̦ak. Ta m̦anit ko an armej ro ilo Rom me emaroñ kar jelõt ri tõmak rein?

6, 7. Ilo raan ko an Paul, etke ear pen an Kũrjin ro ilo Rom dãpij aer tiljek?

⁶ Ilo raan kein, ñe armej ro rej etal im alwõje Rom rej lo elõñ tampel̦ ko, lõb ko rekilep lõbõn ri etto ro im ekjab ko. Armej ro rar kõm̦m̦ani men kein ilo raan ko an rijjelõk ro. Men kein rej kwal̦o̦k ñan kõj kõn m̦antin armej in etto ilo kar Rom im kõn wãween aer kabuñ ñan anij ko aer. Ilo bok ko me rej kwal̦o̦k kõn bwebwenatoun Ri Rom ro, rej kwal̦o̦k kõn iukkure ko aer me relukkuun lãj, aer kõn iãekwõj kidia, im tieta ko aer kõn mour in ejej. Bareinwõt, elõñ Ri Rom ro rar m̦weiie kõnke ear juon jikin em̦m̦an ñan peejnej.​—Rom 6:21; 1 Piter 4:3, 4, UBS.

⁷ Ekar lõñ tampel̦ ko an Ri Rom ro, im rar kabuñ ñan elõñ anij ko. Meñe ãindein, ak ear jab juon men eaorõk ñan er bwe ren lukkuun epaake anij ko aer. Men eo eaorõktata ilo kabuñ eo aer ej bwe ren l̦oore jet m̦anit ko. Ñan waanjoñak, elõñ m̦anit ko rar aikuj l̦oori ilo iien l̦otak ko, iien m̦are ko, im iien mej ko. Armej ro rar imminene in kõm̦m̦ani m̦anit kein im rar aorõk ilo mour ko aer. Eñin unin emaroñ kar pen an Kũrjin ro ilo Rom dãpij aer tiljek. Elõñ iaaer rar kabuñ ñan anij waan ko ke rar dik im rũttol̦o̦k, innem rar aikuj kõm̦m̦an oktak ko ke rar kõn̦aan erom Kũrjin. Im ãlikin aer peptaij rar aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im bar kõm̦m̦an oktak ko.

8. Etke jukjukun pãd in ej juon jikin ekauwõtata ñan kõj Kũrjin ro?

⁸ Ãinwõt Rom ilo kar iien ko etto, jukjukun pãd in ej juon jikin ekauwõtata ñan kõj Kũrjin ro. Etke? Kõnke wãween an armej in lal̦ in l̦õmn̦ak ejeeded aolep jikin im emaroñ jelõt jabdewõt armej. (Riit Epesõs 2:2, 3, UBS; 1 Jon 2:16.) Armej in lal̦ in rej  kajjioñ kareel kõj bwe jen kõn̦aan men ko rekõn̦aan, errã ilo l̦õmn̦ak ko aer kõn ta ko rem̦m̦an im ta ko renana, im l̦oore m̦anit ko aer. Jej aikuj kõjparok bwe jen jab oktak im ãinwõt er. Eñin unin ekanooj aorõk bwe jen pokake naan in kakapilõk eo ke ej ba bwe jen “jab anõk m̦antin lal̦ in” im bwe jen oktak jãn mour eo ad kar m̦okta. Kajjitõk eo in kiiõ: Ta eo ej aikuj oktak?

9. M̦okta jãn an juon armej peptaij, ta oktak ko ej kõm̦m̦ani?

⁹ Ñe juon armej ej katak Baibõl̦ im l̦oore men ko ej katak kaki, enaaj jino epaake Jeova. Tokãlik, armej in ej kam̦õje jãn kabuñ eo eriab im ej kõm̦m̦an elõñ oktak ko ilo mour eo an. Ej kate wõt e bwe en kõn̦ak armej eo ekããl im anõke Jijej. (Epesõs 4:22-24) Jelukkuun m̦õn̦õn̦õ bwe kajjojo iiõ, elõñ to̦ujin armej ro rej kõm̦m̦ani oktak kein ilo mour ko aer. Rej ajel̦o̦k mour ko aer ñan Jeova Anij, innem rej peptaij. Ejjel̦o̦k pere bwe men in ej bar kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova. (Jabõn Kõnnaan 27:11) Ak ebar wõr ke men ko jet me juon armej ej aikuj ukoti ak jol̦o̦ki?

10. Bwe juon en lukkuun oktak jãn mour eo an kar m̦okta, etke ejabwe an baj kakõm̦anm̦anl̦o̦k m̦wilin?

¹⁰ Bwe jen lukkuun oktak jãn mour ko ad kar m̦okta, ejabwe ad baj kakõm̦anm̦anl̦o̦k m̦wilid. Ilo bok in Rom 12:2 ke ej ba “ukot bũruomi,” ej mel̦el̦ein bwe jej kõtl̦o̦k bwe kajoor eo an Anij en lukkuun kõkããl ak ukot wãween ad l̦õmn̦ak. Eñin unin bwe juon en lukkuun oktak jãn mour eo an kar m̦okta, elõñl̦o̦k men ko ej aikuj ukoti jãn an baj bõjrak jãn an kwal̦o̦k naan ko renana im kõm̦m̦ani men ko renana, im rekauwõtata. Jet armej ro me rejjab jel̦ã kien ko ilo Baibõl̦ rej bar kõjparok er jãn men kein. Innem, ta eo kõj Kũrjin ro jej aikuj kõm̦m̦ane bwe jen lukkuun oktak jãn mour ko ad kar m̦okta? Ta eo jen kõm̦m̦ane ñan ukot wãween ad l̦õmn̦ak im eñjake?

11. Bwe juon armej en ukot bũruon, ta eo Paul ear ba bwe ej aikuj kõm̦m̦ane?

¹¹ Paul ear je im ba: “Kõtl̦o̦k an Anij ukõt bũruomi, kõn an lukkuun kõkããl l̦õmn̦ak ko ami.” Ilo eoon in ñe ej ba “l̦õmn̦ak,” emaroñ jitõñl̦o̦k ñan wãween ad l̦õmn̦ak im maroñ eo ad ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn juon men m̦okta jãn ad kõm̦m̦ane. Ilo jinoin lõta in an Paul ñan Ri Rom ro ear kwal̦o̦k kõn armej ro me ‘enana wãween aer l̦õmn̦ak.’ Armej rein rar lukkuun “nana, jerawiwi, an̦kon̦ak, kõjdat, ebbanban, uror, ire, jel̦ã m̦on̦,” im kõm̦m̦ani men ko jet renana. (Rom 1:28-31, UBS) Eñin unin Paul ear kakapilõk Kũrjin ro me rar mour ibwiljin armej rein bwe ren ‘kõtl̦o̦k an Anij ukõt bũrueer, kõn an lukkuun kõkããl l̦õmn̦ak ko aer.’

12. (1) Ta l̦õmn̦ak ko an armej ro raan kein? (2) Etke jej aikuj kõjparok kõj jãn l̦õmn̦ak kein?

¹² Ekabũrom̦õjm̦õj bwe l̦õmn̦ak ko an elõñ armej ro ilo raan kein rej ejja wõt l̦õmn̦ak ko an armej ro me Paul ear kwal̦o̦k kake er. Armej ro raan kein rej l̦õmn̦ak bwe ej m̦antin etto ñan l̦oor kien ko im naan in tõl ko. Rej bar ba bwe ejjab jim̦we an ro  jet iuuni er ñan pokake kien kein. Elõñ ro jemãn im jinen kab ri kaki in jikuul̦ ko rej kõtl̦o̦k an ajri ro kõm̦m̦ani jabdewõt men ko rekõn̦aan. Rej katakin ajri ro bwe ejim̦we an armej ro make peek ta eo em̦m̦an im ta eo enana. Bareinwõt, rej tõmak bwe ejjel̦o̦k juon ejel̦ã ta eo ejim̦we im ta eo ebõd. Elõñ armej rej ba bwe rej tõmak ilo Anij ak rejjab l̦õmn̦ak bwe rej aikuj kõm̦m̦ani men ko Anij ej ba bwe ren kõm̦m̦ani. (Sam 14:1) Elukkuun kauwõtata wãween an armej rein l̦õmn̦ak. Ta ko remaroñ wal̦o̦k el̦aññe jejjab kõjparok kõj jãn l̦õmn̦ak kein? Eokwe, emaroñ jako ad pokake naan in tõl ko an doulul eo an Anij, im jenaaj jino ellotaan im jab m̦õn̦õn̦õ kõn naan in tõl ko rej litoki. Im bõlen jemaroñ jab errã ilo naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ kõn menin kam̦õn̦õn̦õ ko, wãween eo ejim̦we kõn kõjerbal Internet, im kõn college.

13. Etke jej aikuj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn kain armej rot kõj?

¹³ El̦aññe jejjab kõn̦aan “anõk m̦antin lal̦ in” ak l̦oor wãween l̦õmn̦ak ko an armej in lal̦ in, eokwe jej aikuj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn kain armej rot kõj. Jej aikuj lukkuun etale tum̦wilal̦ in bũruod ilo ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn ta eñjake ko ad, ta kõttõpar ko ad, im ta ko jej l̦õmn̦ak bwe rem̦m̦an im renana. Ro jet rejjab lo kobban bũruod im remaroñ ba bwe kõj armej em̦m̦an. Bõtab, kõj make jejel̦ã el̦aññe jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõtl̦o̦k bwe katak ko ilo Baibõl̦ ren ukõt bũruod im kõkããl l̦õmn̦ak ko ad.​—Riit Jemes 1:23-25, UBS.

14. Ta eo enaaj jipañ kõj ñan ukõt ak karreoik bũruod?

¹⁴ Bwe en lukkuun oktak mour ko ad jãn kar m̦okta, jej aikuj ukõt ak karreoik bũruod. Ta eo enaaj jipañ kõj ñan kõm̦m̦ane men in? Eokwe, ñe jej katak Baibõl̦, jej katak kõn kain armej rot eo Jeova ekõn̦aan bwe jen ãinwõt. Innem, ta eo jenaaj kõm̦m̦ane? Jenaaj ke l̦oore ta eo Baibõl̦ ej ba? Uwaak eo ad enaaj kaalikkar ta kobban bũruod. Ad katak Baibõl̦ ej bar jipañ kõj ñan jel̦ã ta oktak ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen kõm̦anm̦an “ankilaan Anij.”​—Rom 12:2, UBS; Hibru 4:12.

15. Ta eo enaaj wal̦o̦k ñan kõj ñe jej kõtl̦o̦k an Jeova ukote bũruod?

¹⁵ Riit Aiseia 64:8, UBS. Jej katak juon men eaorõk ilo waanjoñak eo me ri kanaan Aiseia ej kwal̦o̦k kake ilo eoon in. Ta in? Eokwe, kõj armej jej ãinwõt bwidej kl̦e, im Jeova ej ãinwõt eo ej ãeik ak kõm̦m̦an jãpe jãn kl̦e. Ñe Jeova ej ukote ak ãeiki kõj, ejjab mel̦el̦ein bwe ej ukote jekjekin mejãd ak ãnbwinnid. Men eo ej ukote ej bũruod ak kain armej rot kõj. El̦aññe jej kõtl̦o̦k an Jeova ukote bũruod, enaaj jipañ kõj ñan ukot ak kõkããl l̦õmn̦ak im eñjake ko ad. Eñin ej men eo me jej aikuji bwe jen jab l̦oor l̦õmn̦ak ko an armej ro raan kein. Ak kajjitõk eo in kiiõ: Ta ko Jeova ej kõm̦m̦ani ñan ãeik ak ukote bũruod?

16, 17. (1) Bwe juon ri kõm̦m̦an jãpe en ãeiki juon jãpe eaiboojoj, ta ko ej aikuj kõm̦m̦ani? (2) Ewi wãween an Baibõl̦ jipañ kõj ñan erom kain armej eo me Jeova ekõn̦aan kõjerbale?

¹⁶ El̦aññe juon ri kõm̦m̦an jãpe ej ãeiki juon jãpe eaiboojoj, ej aikuj kõjerbal juon kain kl̦e ak bwidej me elukkuun em̦m̦an. Ebar wõr ruo men ko ej aikuj kõm̦m̦ani bwe en aiboojoj juon jãpe. Kein kajuon, ej aikuj karreoik kl̦e eo. Kein karuo, ej aikuj em̦m̦an joñan an likũt dãn ilo kl̦e eo ilo iien eo ej ãeiki bwe en jab jorrããn.

¹⁷ Un eo juon unin an ri kõm̦m̦an jãpe likũt dãn ilo kl̦e ej kõnke men in ej kapidodoik kl̦e eo. Ñe etutu kl̦e eo, ri kõm̦m̦an jãpe eo enaaj maroñ ãeiki kl̦e eo ñan jabdewõt kain jãpe im enaaj lukkuun aiboojoj. Innem, jemaroñ ba bwe dãn ej ukot juon kl̦e. Ilo ejja wãween in wõt, Naan in Anij ak Baibõl̦ ej ukot bũruod. Ñan waanjoñak,  ke jaar jino katak kõn Anij, naan ko ilo Baibõl̦ rar jipañ kõj ñan ukot wãween ad l̦õmn̦ak bwe en jab ãinwõt armej in raan kein. L̦õmn̦ak ko ad rar jino errã ilo l̦õmn̦ak ko an Anij. Ãlikin men in, Anij ear maroñ ukot bũruod ak ãeiki kõj ñan erom kain armej eo me ekõn̦aan kõjerbale. (Epesõs 5:26, UBS) Ekkã an doulul eo an Anij rõjañ kõj ñan riit Baibõl̦ aolep raan im ekkeini ad kweilo̦k. Etke? Ej kõnke ñe jej niknik in kõm̦m̦ani men kein, jej kõtl̦o̦k an Jeova ãeik kõj im ukot ak karreoik bũruod.​—Sam 1:2; Jerbal 17:11; Hibru 10:24, 25, UBS.

18. (1) Etke jej aikuj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn Naan in Anij el̦aññe jekõn̦aan bwe en ukot bũruod? (2) Ta kajjitõk ko jen kajitũkin kõj make ilo iien ad riit Baibõl̦?

¹⁸ El̦aññe jekõn̦aan bwe Naan in Anij en ukot bũruod, ebwe ke ad baj riit im katak Baibõl̦? Ejjab. Elõñ armej ro rej riit Baibõl̦ im jel̦ã kobban. Bõlen em̦õj am̦ bwebwenato ippãn armej rein ilo jerbal in kwal̦o̦k naan. Joñan an jet iaaer jel̦ã kobban Baibõl̦, rekiili eoon ko ie. Meñe ãindein, ak men in ejjab kõkããl aer l̦õmn̦ak im jipañ er ñan kõm̦m̦an oktak ko ilo mour ko aer. Etke? Kõnke Naan in Anij ej ukot bũruon armej ro wõt me rej kõtl̦o̦k bwe naan ko ie ren tõpar tum̦wilal̦ in bũrueer. Kõn men in, jej aikuj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko jej riit ilo Baibõl̦. Ñe jej riiti Baibõl̦, em̦m̦an ñan kajitũkin kõj make: ‘Ij ke tõmak bwe katak in ej an Anij im jab an juon kabuñ? Em̦õj ke aõ iioone men in ilo eoon in im loe bwe em̦ool? Ij ke kõm̦m̦ane men in ilo mour eo aõ im jab baj katakin wõt ro jet kake? Ij ke tõmak bwe katak in ej itok jãn Jeova im ej ãinwõt ñe ej kõnnaan tok ñan eõ?’ El̦aññe jej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn kajjitõk kein ilo iien ad riit Baibõl̦, jenaaj epaake wõt Jeova. Im ñe katak kein rej tõpar bũruod, jenaaj kõn̦aan kõm̦m̦an oktak ko ñan kabuñbũruon Anij.​—Jabõn Kõnnaan 4:23; Luk 6:45, UBS.

19, 20. Ta eo ej wal̦o̦k ñe jej l̦oori naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦?

¹⁹ El̦aññe jej ekkeini ad riit Baibõl̦ im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake, men in enaaj jipañ kõj ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ane men eo juon me Paul ear jiroñ kõj kake. Ear ba: “Wutik armej eo m̦okta im m̦anit ko m̦antin, im kõn̦ak armej eo ekããl. Eñin armej eo ekããl, eo Anij, Ri Kõm̦anm̦an eo, ej kõkããle iien otemjej.” (Kolosse 3:9, 10, UBS) El̦aññe jej lukkuun mel̦el̦e kõn katak ko ilo Baibõl̦ im jej l̦oori katak kein, eokwe jenaaj kõn̦aan kõn̦ak armej eo ekããl. Im el̦aññe jej kõm̦m̦ane men in, jeban l̦orak ilo menin kapo ko an Setan.

²⁰ Rijjelõk Piter ej jiroñtok kõj naan kein im ba: “Kom̦win kipliie ñan Anij, im jab kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan ko ami ilo iien eo kom̦ar jajel̦o̦kjen̦ ren irooj ioon mour ko ami. Ak kom̦win kwõjarjar ilo men otemjej kom̦ij kõm̦m̦ani.” (1 Piter 1:14, 15, UBS) Jen kate kõj ñan jol̦o̦k l̦õmn̦ak ko ad kar m̦okta im kõtl̦o̦k an Anij ukot bũruod. El̦aññe jej ãindein, Jeova enaaj kajeraam̦m̦an kõj. Jenaaj katak kake men in ilo katak in tok juon.