Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Yehowa udi mulami wetu

Yehowa udi mulami wetu

Yehowa udi mulami wetu

“Yehowa udi mulami wanyi, tshiena nkengela tshintu.”​—MUSAMBU 23:1.

1-3. Bua tshinyi kabiena bitukemesha muvua Davidi mufuanyikije Yehowa ne mulami wa mikoko?

 BOBU bakulombe bua kumvuija mushindu utu Yehowa utabalela bantu bende, newambe tshinyi? Udi mua kuangata tshilejilu kayi bua kuleja mudiye ubatabalela ne bulenga buonso? Mukalenge Davidi (uvua ne muoyo kukadi bidimu bipite pa 3 000) wakangata tshilejilu tshia mu mudimu wende wa kale e kutshifunda bua kuleja bimpe malu atu Yehowa wenza.

2 Davidi uvua mulami wa mikoko pavuaye nsonga, ke bualu kayi uvua mumanye mutubu balama mikoko. Uvua mumanye bimpe ne: kabitu bikole bua mikoko kupambuka anyi kuyibabu yoyi kayiyi milama bimpe. (1 Samuele 17:34-36) Mikoko yoyi kayiyi ne mulami muimpe, kayena mua kupeta mpata wa kudila to. Mbimueneke ne: pakavua Davidi mukulakaje, uvua uvuluka mêba a bungi avuaye upitshisha bua kulombola mikoko, kuyilama ne kuyidisha.

3 Nanku, kabiena bitukemesha pavua Davidi muvuluke mudimu wa mulami wa mikoko pavua nyuma wa Nzambi mumusake bua kumvuija mushindu utu Yehowa utabalela bantu bende. Musambu wa 23 uvua Davidi mufunde udi utuadija nunku: “Yehowa udi mulami wanyi, tshiena nkengela tshintu.” Tumonayi bua tshinyi mêyi aa mmalelela. Pashishe, Musambu wa 23 eu neutuambuluishe bua kumona mutu Yehowa ulama bantu badi bamutendelela anu bu mutu mulami ulama mikoko yende.​—1 Petelo 2:25.

Difuanyikija malu dimpe

4, 5. Mmunyi mudi Bible wakula bua mikoko?

4 Bible utu ubikila Yehowa mêna makuabu, kadi dia “Mulami” didi munkatshi mua aa adi atamba kuleja bulenga budiye nabu. (Musambu 80:1) Bua kumvua bua tshinyi mbiakanyine kubikila Yehowa ne: Mulami, mbimpe tumanye malu abidi: bua kumpala mbua mushindu utu mikoko ne buibidi mbua midimu ya mulami muimpe ne ngikadilu idiye ne bua kuikala nayi.

5 Bible utu wakula misangu ya bungi bua mikoko, uleja mutuyi inanga mulami udi muyinange (2 Samuele 12:3), mutuyi kayiyi iluishangana (Yeshaya 53:7) ne kayiyi ne bukole bua kudisungila. (Mika 5:8) Mufundi kampanda uvua mumune mikoko munkatshi mua bidimu bia bungi wakafunda ne: “Mikoko kayitu ‘idilama yoyi nkayayi’ bu mudi ba bungi mua kuela meji to. Idi ilomba ntema dîba dionso ne bidi bikengela kuyitabalela mu mushindu wa pa buawu kupita bimuna bikuabu bionso.” Bua mikoko kuikalayi bimpe idi dijinga ne mulami muimpe.​—Yehezekele 34:5.

6. Mmunyi mudi munga nkonga-miaku umvuija muvua dituku dia mulami wa mikoko wa kale dipita?

6 Dituku dia mulami wa mikoko wa kale divua dipita bishi? Munga nkonga-miaku wa malu a Bible udi umvuija ne: “Mu dinda menemene uvua upatula mikoko mu tshikumbi, wenda kumpala kuayi too ne mu mpata. Uvua uyitangila dituku dijima bua nansha umue kaujiminyi, ne pavua umue umujimina ku mêsu ne upambuka, uvua uukeba too ne pavuaye uupeta ne uupingaja muaba uvua mikuabu. . . . Uvua uyibueja mu tshikumbi butuku, uyibala pavuayi ibuela mu tshibi bua kujadika ne: nansha umue kauvua mujimine. . . . Misangu ya bungi uvua ne bua kulama tshikumbi butuku bua nyama ya luonji anyi bivi kabalu kuyikuata.” *

7. Bua tshinyi kuvua misangu ivua mulami ne bua kuleja lutulu lua bungi ne bulenga?

7 Kuvua mêba avua mikoko (nangananga eyi ivua ne mafu anyi itshivua miana) ikengela kuikala nayi ne lutulu lua bungi ne kuyitabalela bikole. (Genese 33:13) Mukanda mukuabu udi wamba ne: “Bana ba mikoko bavua batamba kubalelela kule menemene pa mukuna. Mulami uvua ulama mukoko wa dishina pavuawu ulela ne dinanga dionso ne uvua wambula kana ne uya naku too ne ku tshikumbi. Uvua wambula kana mu maboko ende anyi mu mpaya wa tshilamba tshiende too ne pavuaku kamanya kuenda.” (Yeshaya 40:10, 11) Nunku, mulami muimpe uvua ne bua kuikala ne makanda ne bulenga.

8. Mmalu kayi adi Davidi utela adi amusaka bua kueyemena Yehowa?

8 Kuamba ne: “Yehowa udi mulami wanyi,” ki ntshimfuanyi tshilenga tshia Tatu wetu wa mu diulu anyi? Patudi tukonkonona Musambu wa 23, netumone mudi Nzambi ututabalela ne bukole ne bulenga bia buena bia mulami wa mikoko. Mu mvese wa 1, Davidi udi uleja mudiye mushindike ne: Nzambi neenze tshidi tshikengela kuenza bua mikoko Yende ‘kayikengedi tshintu.’ Mu mvese idi ilonda, Davidi udi utela malu asatu adi amusaka bua kuitaba ne: Yehowa udi ulombola mikoko yende, uyikuba ne uyidisha. Tumonayi malu aa bumue ku bumue.

“Udi undombola”

9. Nnsombelu kayi wa ditalala udi Davidi uleja? Mmunyi mudi mikoko mua kufika mu nsombelu eu?

9 Bualu bua kumpala: Yehowa udi ulombola bantu bende. Davidi wakafunda ne: ‘Yeye udi undadika mu mitoloka ya mashinde. Udi undombola pepi ne mâyi adi talalaa; udi ukankamija mutshima wanyi. Udi undombola mu njila ya buakane bualu bua dîna diende.’ (Musambu 23:2, 3) Mikoko mikale mu ditalala ne biakudia bia bungi; mu mêyi aa, Davidi udi uleja nsombelu wa disanka, muimpe ne wa ditalala. Muaku wa tshiena-Ebelu udibu bakudimune “mitoloka ya mashinde” muaba eu udi mua kumvuija “muaba mulenga.” Imue misangu, mikoko kayena mua kudipetela muaba mulenga wa kudila ne kuikishila mu ditalala to. Mulami wayi udi ne bua kuyilombola “miaba milenga” eyi.

10. Mmunyi mudi Yehowa uleja ne: mmutueyemene?

10 Mmunyi mudi Yehowa utulombola lelu’eu? Udi utulombola ku tshilejilu tshidiye ufila. Dîyi diende didi dituambila bua ‘kuidikija mudi Nzambi wenza’ malu. (Efeso 5:1) Mvese mikuabu idi pamue ne mvese eu idi yakula bua luse, kubuikidilangana bilema ne bua dinanga. (Efeso 4:32; 5:2) Bushuwa, Yehowa mmufile tshilejilu tshimpe tshitambe bualu udi ne ngikadilu milenga eyi. Padiye utulomba bua kumuidikija, udi utulomba bualu butudi katuyi mua kukumbaja anyi? Tòo. Mubelu eu udi uleja ne: udi utueyemena. Mushindu kayi? Mmutufuke mu tshimfuanyi tshiende, mbuena kuamba ne: tudi ne ngikadilu mimpe ne tudi mua kunanga malu a mu nyuma. (Genese 1:26) Nunku, Yehowa mmumanye ne: nansha mutudi bapange bupuangane, tudi ne mushindu wa kuikala ne ngikadilu idiye nayi. Anji ela meji tung: Nzambi wetu wa dinanga mmushindike ne: tudi mua kuikala bu yeye! Tuetu balonde tshilejilu tshiende, nebienze anu bu ne: udi utulombola ‘muaba mulenga wa kuikishila.’ Mu buloba bukadi bunyanguke ebu, ‘netusombe talalaa,’ bikale ne ditalala bualu tudi bamanye ne: malu atudi tuenza adi asankisha Nzambi.​—Musambu 4:8; 29:11.

11. Padi Yehowa ulombola mikoko yende, ntshinyi tshidiye utangila, ne mmunyi mudibi bimueneka mu bidiye utulomba?

11 Yehowa udi utulombola ne bulenga ne lutulu luonso. Bu mutu mulami mumanye butekete bua mikoko yende, utu uyilombola bilondeshile ‘luendu luayi.’ (Genese 33:14) Bia muomumue, Yehowa udi ulombola mikoko yende bilondeshile ‘luendu luayi.’ Udi utangila nsombelu wetu ne malu atudi mua kukokesha bua kuenza. Udi ulonda luendu luetu ne kêna utulomba malu atudi katuyi mua kuenza nansha. Tshidibi, udi utulomba bua kuenza tshitudi mua kuenza kadi ne muoyo mujima. (Kolosai 3:23) Netuambe tshinyi biwikala ukadi muntu mukulumpe ne kutshiyi wenza malu auvua wenza kale? Kadi biwikala ne disama didi dikupangisha mua kuenza amue malu? Ke padi kuenza malu ne muoyo wetu mujima kuimpe apu. Tumanye ne: kakutu bantu babidi batu bafuanangane mu bionso to. Kuenza mudimu ne muoyo mujima nkudifila ne bukole buebe buonso mu mudimu wa Nzambi. Yehowa udi usanka patudi tumutendelela ne muoyo mujima nansha mudi ntatu mua kutekesha luendu luetu.​—Mâko 12:29, 30.

12. Ntshilejilu kayi tshia mu Mikenji ya Mose tshidi tshileja ne: Yehowa udi ulombola mikoko yende ‘bilondeshile luendu luayi’?

12 Bua kuleja mudi Yehowa ulombola mikoko yende ‘bilondeshile luendu luayi,’ tumonayi tshivua Mikenji ya Mose yamba bua milambu ya dibuikila nayi mibi. Yehowa uvua musue milambu mimpe mifila ne muoyo umue. Kadi milambu eyi ivua ilonda tshivua muntu muikale natshi. Mikenji ivua yamba ne: ‘Bikaleye kayi ne mushinga wa muana wa mukoko, yeye neafile nansha nyunyi ya nkutshi ibidi nansha mputu nyunyi ibidi.’ Kadi bu yeye kayi mukokeshe nansha nyunyi ya nkutshi ibidi? Uvua mua kufila ‘bukula bulenga.’ (Lewitiki 5:7, 11) Nunku, Nzambi kavua ulomba bintu bivua muntu kayi mua kukokesha to. Bidi bitukolesha ku muoyo bua mushindu udi Nzambi kayi ushintuluka, mudiye kayi mua kutulomba lelu’eu malu atudi katuyi mua kuenza to; kadi utu witaba ne disanka tshionso tshitudi mua kumupesha. (Malaki 3:6) Bulelela, tudi ne diakalenga dinene bu mudi Mulami wa dinanga utulombola!

‘Tshiena ntshina bualu bubi, bualu wewe udi nanyi’

13. Mmunyi mudi Davidi wakula bua Nzambi bu mulunda mu Musambu wa 23:4? Bua tshinyi kabiena bitukemesha?

13 Davidi udi utela bualu buibidi budi bumusaka bua kueyemena Yehowa uleja ne: Yehowa udi ukuba mikoko yende. Tudi tubala mu Bible ne: ‘Nansha bingenda mu lupongo lua mundidimbi wa lufu, tshiena ntshina bualu bubi; bualu bua wewe udi nanyi; tshibongo tshiebe ne tshibangu tshiebe bidi binsamba.’ (Musambu 23:4) Mpindieu Davidi udi wakula ne Yehowa bu mulunda, umuamba ne: “wewe.” Kabiena bitukemesha to, bualu Davidi udi uleja muvua Nzambi mumuambuluishe bua kutantamena ntatu. Davidi uvua mupitshile mu mpongo ya bungi ya njiwu ya lufu, bikondo bivuabu bakeba kumushipa. Kadi kakatshina to, bualu uvua mumanye ne: Nzambi uvua nende muikale ne “tshibongo” ne “tshibangu” tshiende bua kumuambuluisha. Kumanya ne: Nzambi uvua umukuba kuakasamba Davidi ne kuakamuvuija mulunda wende. *

14. Ntshinyi tshidi Bible utuambila bua mushindu udi Yehowa utukuba, kadi kabiena biumvuija tshinyi?

14 Mmunyi mudi Yehowa ukuba mikoko yende lelu’eu? Bible udi utuambila ne: kakuena muluishi (demon nansha muntu) udi mua kubutula mikoko ya Nzambi yonso pa buloba to. Yehowa kêna mua kulekela bualu bua nunku buenzeka nansha. (Yeshaya 54:17; 2 Petelo 2:9) Kadi kabiena bisua kumvuija ne: Yehowa Mulami wetu neatukube ku ntatu yonso to. Tudi tupeta ntatu itu bantu bonso bapeta ne badi batuluisha anu mutubu baluisha bena Kristo balelela bonso. (2 Timote 3:12; Yakobo 1:2) Kudi misangu mikuabu itudi mua kumona bu tudi ‘tuenda mu lupongo lua mundidimbi wa lufu.’ Tshilejilu, tudi mua kuamba kufua bua ditukengesha anyi bua disama kampanda; mulela peshi mulunda wetu kampanda udi mua kuikala wamba kufua anyi mmufue. Mu bikondo bibi bia nunku, Yehowa neikale netu ne neatulame. Kadi mmushindu kayi watulamaye?

15, 16. (a) Mmishindu kayi idi Yehowa utuambuluisha bua kutantamena ntatu? (b) Fila tshilejilu tshidi tshileja mutu Yehowa utuambuluisha mu ntatu.

15 Yehowa kêna utulaya bua kutupandisha mu tshishima to. * Kadi tuikale batuishibue ne: Yehowa neatuambuluishe bua kutantamena ntatu. Udi mua kutupesha meji atuambuluisha bua kutantamena ‘mateta a mishindu ya bungi.’ (Yakobo 1:2-5) Mulami katu anu wipata nyama ya luonji ne tshibongo anyi ne tshibangu tshiende to, kadi utu kabidi uludika natshi mikoko mu njila muimpe. Yehowa udi mua kutuma imue misangu muena Kristo netu bua “kutuludika” bua tuetu kutumikila mibelu ya mu Dîyi diende idi mua kushintulula nsombelu wetu bikole. Yehowa udi kabidi mua kutupesha bukole bua kutantamena ntatu. (Filipoi 4:13) Udi mua kutupesha ‘bukole bupite’ butudi nabu dijinga ku diambuluisha dia nyuma wende. (2 Kolinto 4:7, MMM) Nyuma wa Nzambi udi mua kutupesha bukole bua kutantamena diteta dionso didi Satana mua kututekela kumpala. (1 Kolinto 10:13) Kabienaku bitukolesha ku muoyo patudi tumanya ne: Yehowa udiku bua kutuambuluisha anyi?

16 Bushuwa, nansha tuetu mu lupongo lua mundidimbi wa lufu lua mushindu kayi, katuenamu nkayetu nansha. Mulami wetu udi netu, udi utuambuluisha mu mishindu itudi katuyi mua kumona diakamue. Tshilejilu, tangila tshiakamba mukulu muena Kristo uvuabu bapete ne disama dia kansere ka mu buongo: “Ngakanji kudiebeja ne: Yehowa eu mmunkuatshile tshiji anyi mmunnange? Kadi mvua anu mudisuike bua kubenga kumulekela. Ngakamukuatshila lutatu luanyi. Yehowa wakangambuluisha, kutuma misangu ya bungi bena Kristo nanyi bua kunsamba. Ba bungi bakampesha meji a tshia kuenza ne malu avua mabafikile pabu pavuabu basama bikole. Malu avuabu bamba akamvuluija ne: kakuvua tshintu tshia pa buatshi tshivua tshimfikile to. Diambuluisha diabu diakandeja ne: Yehowa kavua mumfikile munda to. Tshidibi ndi ntungunuka ne kuluangana ne disama dianyi ne tshiena mumanye tshiamfikila to. Kadi ndi mutuishibue ne: Yehowa udi nanyi ne neatungunuke ne kungambuluisha.”

‘Wewe udi ulongolola mêsa ku mêsu kuanyi’

17. Davidi udi ufuanyikija Yehowa mu Musambu wa 23:5 ne nganyi? Bua tshinyi kuikala muakididi wa benyi kakuena kubengangana ne kuikala mulami?

17 Mpindieu Davidi udi utela bualu buisatu budi bumusaka bua kueyemena Yehowa Mulami wende uleja ne: Yehowa udi udisha mikoko yende ne biakudia bia bungi. Davidi wakafunda ne: ‘Wewe udi ulongolola mêsa ku mêsu kuanyi kumpala kua badi nanyi lukuna; udi wela manyi pa mutu panyi, lupanza luanyi ludi lupongoloka’ anyi nduwule tente ne pa mishiku. (Musambu 23:5) Mu mvese eu, Davidi udi uleja mudi Mulami wende wakidila benyi bende ne biakudia ne biakunua bia bungi. Tshimfuanyi tshia mulami muimpe ne tshia muakididi wa benyi, kabiena bibengangana to. Bua kuamba bualu pa bualu, mulami muimpe udi ne bua kumanya kudiye mua kupeta bisosa ne mâyi mimpe bua mikoko yende ‘kayikengedi tshintu.’​—Musambu 23:1, 2.

18. Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yehowa udi utupesha biakudia bia bungi?

18 Mulami wetu udi kabidi muakididi wa benyi muimpe anyi? Eyowa! Anji elayi meji bua bungi bua biakudia bilenga bia mishindu ne mishindu bidiye utupesha. Ku butuangaji bua kasumbu ka mupika wa lulamatu ne wa budimu, Yehowa udi utupesha mikanda idi ituambuluisha ne utulongoluela bisangilu ne mpuilu ne mpungilu mimpe anu bua kukumbaja majinga etu a mu nyuma. (Matayo 24:45-47, NW) Katuena tupangila biakudia bia mu nyuma to. “Mupika wa lulamatu ne wa budimu” mmupatule Bible ne mikanda ya kumulonga nayi ya bungi mu miakulu mipite pa 413. Yehowa udi ufila biakudia ebi mu mishindu ya bungi: kubangila ku “mabele” anyi malongesha a nshindamenu too ne ku ‘biakudia bikole’ anyi malongesha makole. (Ebelu 5:11-14) Nunku, tudi ne bintu bidi bituambuluisha patudi ne ntatu anyi mapangadika a kuangata. Nkuepi kutuvua mua kuikala bu katuyi ne biakudia bia mu nyuma ebi? Mulami wetu udi bushuwa utupesha bintu bia bungi be!​—Yeshaya 25:6; 65:13.

‘Nengikale mu nzubu wa Yehowa tshiendelele’

19, 20. (a) Mu Musambu wa 23:6, ndishindika kayi didi Davidi uleja, ne mmunyi mutudi mua kuikala petu nadi? (b) Netumone tshinyi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

19 Panyima pa Davidi mumane kutangila mudi Mulami wende wenza malu, udi wamba ne: ‘Bulelela, buimpe ne luse nebindonde matuku onso a muoyo wanyi; nengikale mu nzubu wa Yehowa tshiendelele.’ (Musambu 23:6) Davidi udi wakula ne muoyo muwule tente ne dianyisha ne ditabuja: dianyisha bua padiye uvuluka malu a kale, ne ditabuja bua malu enzeka mu matuku atshilualua. Davidi udi muaba mulenga, bualu mmumanye ne: padiye ushala pabuipi ne Mulami wende Yehowa bienze anu bu udi musombele mu nzubu wende, neatungunuke ne kumulama.

20 Bushuwa, tudi ne dianyisha dia bungi bua mêyi adi mu Musambu wa 23. Davidi wakapeta mushindu muimpe wa kuleja mutu Yehowa ulombola, ukuba ne udisha mikoko yende. Mbalame mêyi a Davidi aa mu Bible bua kutushindikila ne: tuetu petu tudi mua kumona Yehowa bu Mulami wetu. Patudi tudia bulunda bua menemene ne Yehowa, neatulame “tshiendelele” anu bu Mulami muimpe. Kadi tuetu mikoko ya Mulami munene Yehowa tudi petu ne dibanza dia kuenda nende. Netumone tshidi kuenda nende kulomba mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 13 Davidi wakafunda misambu ya bungi ivua itumbisha Yehowa bua muvuaye mumuambuluishe pavuaye mu ntatu.​—Tshilejilu, bala mitu ya bualu ya Musambu wa 18, wa 34, wa 56, wa 57, wa 59 ne wa 63.

^ tshik. 15 Bala tshiena bualu tshia “Ndikuatshisha dia mushindu kayi ditudi mua kutekemena kudi Nzambi?” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 Kasuamansense 2003.

Udi muvuluke anyi?

• Bua tshinyi mbikumbane bua mudi Davidi mufuanyikije Yehowa ne mulami wa mikoko?

• Mmunyi mudi Yehowa utulombola mu mushindu muimpe?

• Mmishindu kayi itu Yehowa utuambuluisha bua kutantamena ntatu?

• Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yehowa mmuakididi wa benyi muimpe?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Yehowa udi ulombola mikoko yende anu bu mulami wa mikoko wa mu Isalele