Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mibelu idi Nzambi ufila bua mushindu wa kusungula wa kuselangana nende

Mibelu idi Nzambi ufila bua mushindu wa kusungula wa kuselangana nende

Mibelu idi Nzambi ufila bua mushindu wa kusungula wa kuselangana nende

‘Nenkuyishe lungenyi, nenkuleje njila uudi ne bua kuendela, nenkupe meji patshidi dîsu dianyi kuudi.’​—MUSAMBU 32:8.

1. Mmalu kayi adi ne mushinga bua kuenza dibaka dimpe?

 MUEDI wa tutungu kampanda udi utumpika muulu mukuate ku nshinga, udi udibunya ne unyunguluka mu lupepele kakuyi lutatu to. Udi udiolola diakamue, wolola bianza, bamukuata kudi muinende muedi pende wa tutungu udi ku lunga luseke ne banyunguluka nende muulu. Mulume mukuabu ne mukajende badi benza dinaya dia diselemuka pa mabue a mashika, badi benda baselemukapu tshiapamue bimpebimpe. Mutantshi eu, mulume udi wambulula mukajende ne umukupa muulu. Mukaji udi welela katungu muulu amu ukudimuka diakamue ne umata panshi bimpebimpe ne mukolo umue, ne utungunuka ne kuselemuka tshiapamue ne bayende pa mabue a mashika au. Manaya onso abidi aa adi amueneka bu matekete. Kadi nnganyi udi mua kuteta bua ku enza bikalaye kayi muanji kudibidija, kayi ne muntu mukumbane wa kunaya nende, ne kayi nangananga ne mibelu anyi mikenji mimpe ya kulonda? Bia muomumue, dibaka dimpe didi mua kumueneka bu bualu bua ku mpukapuka. Kadi, diodi padi didi dilomba muntu muimpe wa kudienza nende, dilomba kabidi dimanya mua kuenza malu pamue ne nangananga mibelu mimpe. Bushuwa, mibelu mimpe idi ne mushinga wa bungi.

2. (a) Nnganyi wakenza dibaka, ne mbua tshinyi? (b) Mmushindu kayi utubu benza amue mabaka?

2 Mbualu bua ku tshifukilu padi nsonga mujike wela meji bua muntu wa kuselangana nende, wikalaye mua kusomba nende matuku ende onso a muoyo. Katshia Yehowa Nzambi wenza dibaka dia mulume ne mukaji, ditu dilue bumue bua ku malu atu enzeka pa tshibidilu mu nsombelu wa bantu. Kadi Adama mulume wa kumpala kavua mudisunguile mukaji nansha. Yehowa ke uvua mumupesha nende bua dinanga diende. (Genese 2:18-24) Mulume ne mukaji ba kumpala aba bavua ne bua kuvulangana, ne ndekelu wa bionso buloba buvua ne bua kuula tente ne bantu. Kunyima kua dibaka dia kumpala adi, baledi ba mulume ne ba mukaji ke bavua pa tshibidilu basunguila bana babu bantu ba kuselangana nabu, imue misangu kunyima kua bamane kupeta dianyisha dia bavua ne bua kuselangana abu. (Genese 21:21; 24:2-4, 58; 38:6; Yoshua 15:16, 17) Nansha mutshidi mu amue matunga ne imue miaba baledi basunguila bana babu bantu ba kuselangana nabu, bantu ba bungi lelu batu badisunguila badibu basue kuselangana nabu.

3. Mmushindu kayi utudi ne bua kusungula muntu wa kuselangana nende?

3 Mmushindu kayi udi muntu ne bua kusungula udiye mua kubuela nende mu dibaka? Bamue batu balonda buimpe bua mpala. Bakuabu badi balonda muaba wa bena kantu ku bianza, bakeba muntu wikala mua kubadisha ne kubavuadika bimpe ne kukumbaja majinga abu makuabu onso. Kadi malu aa nkayawu ke adi mua kufikisha ku dibaka dimpe ne dia disanka anyi? Nsumuinu 31:30 udi wamba ne: “Bulenga bua mpala budi bushima. Buimpe bua kuisu budi tshianana. Mukaji udi utshina [Yehowa] ke wa kutumbisha!” Bualu bunene budi mu mvese eu budi se: Uvuluke Yehowa paudi usungula muntu uudi ujinga kubuela nende mu dibaka.

Mibelu milenga idi Nzambi ufila

4. Mmunyi mudi Nzambi mutuambuluishe bua mushindu wa kusungula muntu wa kuselangana nende?

4 Yehowa Tatu wetu wa mu diulu mmutupeshe Dîyi diende didiye mufundishe ku diambuluisha dia nyuma wende bua ditulombole mu malu etu onso. Udi wamba ne: ‘Meme ndi Yehowa Nzambi webe, udi ukuyisha bua wewe wikale ne diakalengele, udi ukulombola mu njila uudi ne bualu bua kuendelamu.’ (Yeshaya 48:17) Nanku kabiena bikemesha bua kumona se: mu Bible mudi mibelu ikadi miambuluishe bantu ba bungi bua kusungula muntu wa kuselangana nende. Yehowa mmusue bua mabaka etu ashale kashidi ne ikale a disanka. Ke bua tshinyi udi utuambuluisha bua kumvua mibelu eyi ne kuyitumikila. Ebu mbualu butudi mua kutekemena bua kutuenzelabu kudi Mufuki wetu wa dinanga.​—Musambu 19:8.

5. Ntshinyi tshidi tshikengela bua kuikala ne disanka dia kashidi mu dibaka?

5 Pakenza Yehowa dibaka, dijinga diende divua dia se: dibaka dishale kashidi. (Mâko 10:6-12; 1 Kolinto 7:10, 11) Ke bualu kayi ‘mmukine dishipa dia dibaka,’ kadi udi witaba bua kufuadi anu bua “masandi.” (Malaki 2:13-16; Matayo 19:9) Nunku, kusungula muntu wa kuselangana nende mbumue bua ku malu matambe bunene atudi katuyi ne bua kupepeja nansha. Mapangadika makese ke atu ne bukole bua bungi bua kukebela muntu diakalenga ta diakabi. Kusungula muntu muimpe wa kuselangana nende kudi mua kufila disanka, kadi kusungula muntu mubi kudi mua kukebelangana tunyinganyinga tudi katuyi tujika to. (Nsumuinu 21:19; 26:21) Bua disanka kutungunukadi, mbimpe kusungula ne meji ne kuitaba bua kuditshipa bua kashidi, bualu Nzambi wakenza dibaka bua mulume ne mukaji bikale bumvuangana ne bambuluishangana.​—Matayo 19:6.

6. Bua tshinyi bansonga balume ne bakaji badi nangananga ne bua kudimuka padibu basungula bantu ba kubuela nabu mu dibaka, ne mmunyi mudibu mua kuangata dipangadika dia meji menemene?

6 Nangananga bansonga balume ne bakaji ke badi ne bua kutamba kudimuka bua dilonda patupu bulenga bua mpala ne majinga makole a mubidi kabikutakaji lungenyi luabu padibu basungula wa kuselangana nende. Kuselangana anu bua malu aa kudi mua kubafikisha ne lukasa ku dipepejangana anyi mene ku dikinangana. (2 Samuele 13:15) Kadi tudi mua kulua kumunanga bikole patudi tuenda tumanya eu utudi tujinga kubuela nende mu dibaka ne patudi tuenda tudimanya tuetu bine bimpe. Tumanye kabidi ne: bualu budi mua kutamba kutuambuluisha kabuena mua kuikala budi muoyo wetu udianjila kujinga nansha. (Yelemiya 17:9) Ke bua tshinyi mibelu ya mu Bible idi Nzambi ufila idi ne mushinga wa bungi. Idi ituambuluisha bua kujingulula ne kuangata mapangadika a meji mu nsombelu wetu. Mufundi wa Misambu wakamba mêyi akamanyisha Yehowa a se: ‘Nenkuyishe lungenyi, nenkuleje njila uudi ne bua kuendela, nenkupe meji patshidi disu dianyi kuudi.’ (Musambu 32:8; Ebelu 4:12) Nansha mudidi mua kukumbaja dijinga ditu muntu yonso nadi katshia ku tshifukilu dia kuikalaku ne munanga anyi mulunda, dibaka ditu kabidi ne ntatu ya bungi idi ilomba bujinguludi ne lungenyi lua buntu bukole.

7. Bua tshinyi bamue kabatu bitaba mibelu ya mu Bible idi itangila disungula muntu wa kuselangana nende, ne ngikadilu eu udi mua kufikisha muntu ku tshinyi?

7 Kuteleja tshidi Mufuki wa dibaka wamba bua tshilumbu tshia disungula muntu wa kubuela nende mu dibaka nnjila wa meji. Kadi, bumue tudi mua kubenga musangu umue bua kutumikila mibelu ya mu Bible idibu batupesha kudi muledi anyi bakulu bena Kristo netu. Tudi mua kuela meji ne: ki mbumvue bimpe menemene tshitudi tujinga to, ne majinga makole atudi nawu adi mua kutusaka bua kulonda tshidi mutshima wetu utuambila. Kadi patudi tubanga kumona ntatu ya ku dituku ne ku dituku, tudi mua kulua kunyingalala tuamba ne: tuvua mua kuikala nansha bateleje mubelu wa meji uvuabu batupesha bua diakalenga dietu. (Nsumuinu 23:19; 28:26) Tudi mua kulua kudimona mu dibaka mudi kamuyi dinanga, tukadi ne bana badi batukolele bua kubakolesha, ne pamu’apa baselangane mene ne muntu udi kayi muena Kristo netu. Nebikale bualu bua dibungama be bikala dibaka divua ne bua kutupesha disanka divule dilue tshiledi tshia kanyinganyinga kakole!

Dilamata Nzambi ke bualu bua mushinga

8. Mmunyi mudi dilamata Nzambi diambuluisha bua dibaka kushaladi kashidi ne bua kufiladi disanka?

8 Kakuyi mpata, disuangana didi dikolesha dibaka. Kadi ngikadilu ya muomumue idibu nayi kudi mulume ne mukaji idi ne mushinga wa bungi bua dibaka diabu kushaladi mutantshi mule ne diodi kubapesha disanka. Kakuena tshintu tshikuabu tshidi mua kuenza bua dibaka dishale kashidi ne dikale ne buobumue kupita dilamata Yehowa Nzambi dia mulume ne mukaji nansha. (Muambi 4:12) Padi bena Kristo babidi badi baselangane bangata ntendelelu mulelela wa Yehowa ne mushinga mu nsombelu wabu, badi bashala mu buobumue mu nyuma, mu lungenyi ne mu bikadilu biabu. Badi balonga Dîyi dia Nzambi pamue. Badi basambila pamue, ne abi bibapesha buobumue mu mitshima yabu. Badi baya mu bisangilu bia tshisumbu ne benza mudimu wa buambi pamue. Bionso ebi bidi bibambuluisha bua kuikala balamatangane mu nyuma. Tshidi ne mushinga wa bungi menemene ntshia se: bidi bibapetesha mabenesha a Yehowa.

9. Ntshinyi tshiakenza Abalahama bua kupetela Isaka mukaji, ne ntshinyi tshiakenzeka?

9 Bu muvua nkambua Abalahama mulamate Nzambi, wakakeba bua kusankisha Nzambi pakakumbana tshikondo tshia kusunguila muanende Isaka mukaji. Wakambila musadidi wende uvuaye mutekele muoyo ne: ‘Nenkutshipishe kudi Yehowa, Nzambi wa diulu ne wa buloba, ne wewe kuangatshidi muananyi mulume mukaji wa bana bakaji ba bena Kanâna batudi bashikame nabu; kadi uye biebe kuanyi, kudi bana betu, wangatshile muananyi Isaka mukaji. [Yehowa] mene neatume muanjelu wende kumpala kuebe, ne wewe newangatshile muananyi mukaji kuakua.’ Lebeka uvua mukaji wa pa buende, Isaka wakamunanga ne muoyo wende mujima.​—Genese 24:3, 4, 7, 14-21, 67.

10. Mmalu kayi adi Mukanda wa Nzambi ulomba balume ne bakaji babu bua kuenza?

10 Bituikala bena Kristo bajike, dilamata Nzambi nedituambuluishe bua kupeta ngikadilu yatupesha mushindu wa kukumbaja malu malomba mu Bible bua kubuela mu dibaka. Munkatshi mua malu adi balume ne bakaji babu ne bua kuenza mudi adi mupostolo Paulo mutele aa: ‘Bakaji, nukokele babayenu bu munudi nukokela Mukalenge. Balume, suayi bakaji benu bu muakasua Kristo ekeleziya kabidi, wakadifila bua bualu buende. Budi balume nabu mbua kusua bakaji babu mene bu mudibu basue mibidi yabu. Mulume ne mulume, anange mukaji wende bu mudiye udinanga; ne mukaji anemeke bayende.’ (Efeso 5:22-33) Anu mutudi bumvue, mêyi avua Paulo mufunde ku nyuma wa Nzambi aa adi aleja mushinga udi nawu dinanga ne kanemu. Bua muntu kutumikilaye mibelu eyi bidi bimulomba bua ikale mumanye mua kutshina Yehowa. Bidi bilomba kuditshipa ne muoyo mujima bua kusomba ne unudi nende mu dibaka mu bikondo bimpe ne bibi. Bena Kristo badi bajinga kubuela mu dibaka badi ne bua kuikala ne bukole bua kuambula bujitu ebu.

Tshikondo tshia kupangadika bua kubuela mu dibaka

11. (a) Mmubelu kayi udi utangila tshikondo tshia kusela udi Mukanda wa Nzambi ufila? (b) Ntshilejilu kayi tshidi tshileja bulenga bua kulonda mubelu udi mu 1 Kolinto 7:36?

11 Kumanya tshikondo tshitudi pabuipi bua kubuela mu dibaka kudi ne mushinga wa bungi. Bu mudibi bishilangane kudi muntu ne muntu, Mukanda wa Nzambi kawena ujadika bidimu bidi muntu ne bua kuikala nabi to. Kadi udi uleja ne: mbimpe kuindila too ne patudi ‘tupitshisha tshikondo tshia bunsonga’ tshitu majinga makole a kushala pamue ne mulume ta mukaji mafuane kukonyangaja ngelelu muimpe wa meji. (1 Kolinto 7:36, NW) Michelle udi wamba ne: “Pamvua mmona balunda banyi babangilangana ne baselangana, ba bungi batshikale ne bidimu dikumi ne pamutu, imue misangu bivua binkolele bua kutumikila mubelu eu. Kadi ngakajingulula ne: mubelu eu udi ufuma kudi Yehowa, ne yeye udi utuambila anu malu adi mikale bua disanka dietu. Pangakindila bua kulua kubuela mu dibaka kunyima, ngakamanya mushindu wa kukolesha malanda anyi ne Yehowa ne ngakamanya amue malu a mu nsombelu, adi pamu’apa muntu kayi mua kupeta padiye ne bidimu dikumi ne pamutu. Kunyima kua bidimu ndambu, mvua mudiakaje bimpe menemene bua kuambula majitu a mu dîku ne kujandula ntatu itu imuenekamu.”

12. Bua tshinyi mbia meji bua kubenga kubuela mu dibaka ne lukasa pautshidi mupuekele?

12 Aba batu bafuila bua kubuela mu dibaka patshidibu bapuekele batu misangu mivule bamona ne: majinga abu atu ashintuluka padibu bakola. Dîba adi badi bajingulula ne: malu avuabu bamona abasankisha kumpala kaatshiena kabidi ne mushinga wa bungi to. Nsongakaji mukuabu muena Kristo uvua ne muoyo mutume anu ku dibaka patshivuaye ne bidimu 16. Kakuende (mukaji) uvua mubuele mu dibaka pavuaye ne bidimu bungi abu, nansha mamuende kabidi. Pakabenga nsongalume kampanda uvuaye munanga bua kumusela dîba adi, wakitaba muntu mukuabu uvua ujinga bua kumusela. Kadi panyima, wakabanga kunyingalala bikole bua muvuaye muangate dipangadika adi mu tshiputuku.

13. Mmalu kayi atu bantu badi babuela mu dibaka patshidibu bapuekele bapangila?

13 Paudi ukeba kubuela mu dibaka, bidi bikengela kumvua bimpe menemene malu onso adi atangila dibaka ne lungenyi lua buntu bukole. Kubuela mu dibaka ne buana bonso kudi mua kukebela bansonga badi baselangane ntatu mipite bungi ivuabu kabayi badilongolole bua kuyijikija. Badi mua kupangila dimanya ne lungenyi lua buntu bukole bidi bikengedibua bua kumanya mua kupita ne ntatu ya mu dibaka ne bua kukolesha bana. Tudi ne bua kubuela mu dibaka anu patudi badiakaje ku mubidi, mu lungenyi ne mu nyuma bua kuambula bujitu bua kusomba ne mukuetu bua kashidi.

14. Ntshinyi tshidi tshikengedibua bua kujikija bilumbu mu dibaka?

14 Paulo wakafunda ne: badi basela “nebikale ne kanyinganyinga mu mibidi yabu.” (1 Kolinto 7:28) Bilumbu nebijuke bualu mulume ne mukaji mbantu babidi bashilangane, ne kabakuikala ne lungenyi lua muomumue mu malu onso nansha. Bua dipanga bupuangane dia bantu, bidi mua kuikala bikole bua kukumbaja tshidi Bible utulomba bua kuenza mu dibaka dietu. (1 Kolinto 11:3; Kolosai 3:18, 19; Tito 2:4, 5; 1 Petelo 3:1, 2, 7) Bidi bikengela kuikala bakole ne bashindame mu nyuma bua kumona mua kukeba ne kulonda mibelu idi Nzambi ufila bua kujikija bilumbu ne dinanga.

15. Mmudimu kayi udi baledi mua kuikala nawu bua kudianjila kulongolola bana babu bua dibaka? Fila tshilejilu.

15 Baledi badi mua kudianjila kulongolola bana babu bua dibaka padibu babambuluisha bua kumanya mushinga wa kulonda mibelu ya kudi Nzambi. Baledi buobu benze mudimu bimpe ne Mukanda wa Nzambi pamue ne mikanda yetu mikuabu, badi mua kuambuluisha bana babu bua kujadika bu bikalabu buobu bine anyi aba badibu basua kubuela nabu mu dibaka bikale pabuipi bua kuenza mutshipu wa dibaka. * Blossom (nsongakaji wa bidimu 18), uvua wela meji ne: uvua munange nsongalume mukuabu wa mu tshisumbu tshiabu. Nsongalume au uvua mpanda-njila, ne bavua basue kuselangana nende. Kadi baledi ba Blossom bakamuambila bua anji kuindila tshidimu tshimue tshipite, bualu bavua bela meji ne: Blossom utshivua mupuekele bikole. Blossom wakalua kufunda ne: “Ndi ne disanka dia bungi bua mumvua muteleje mubelu wa meji au. Kunyima kua tshidimu tshijima, ngakakola ndambu ne ngakabanga kumona ne: nsongalume eu kavua ne ngikadilu ivua mua kumuvuija mulume muimpe to. Ndekelu wa bionso nsongalume eu wakumbuka mu bulongolodi, ne ngakapanduka ku bualu buvua mua kuikala bua mulawu mu nsombelu wanyi. Nanku bidi bienza disanka bua kuikala ne baledi ba meji badi ne dijingulula dia malu ditudi mua kueyemena!”

‘Nuselangane anu mu Mukalenge’

16. (a) Mmunyi mudi bena Kristo mua kubuela mu diteta pa bidi bitangila ‘kuselangana mu Mukalenge’? (b) Ntshinyi tshidi muena Kristo udi umvua muoyo umusaka bua kuselangana ne udi kayi muena Kristo ne bua kuvuluka?

16 Mubelu udi Yehowa upesha bena Kristo mmutoke be: ‘[Nuselangane] anu mu Mukalenge.’ (1 Kolinto 7:39) Bualu ebu budi mua kubueja baledi bena Kristo ne bana babu mu diteta. Mushindu kayi? Bansonga badi mua kujinga bua kubuela mu dibaka, kadi bantu ba kuselangana nabu badi mua kupangika mu tshisumbu. Peshi ke mudibi bimueneka nanku. Mu musoko kampanda mudi mua kuikala bansongakaji ba bungi bapite bansongalume, peshi mudi mua kuikala kamuyi muntu mukumbane wa kubuela nende mu dibaka. Nsongalume udi kayi muanji kudilambula kudi Nzambi udi mua kukeba bua kusela nsongakaji muena Kristo (peshi eu ukadi muena Kristo udi mua kukeba bua kubuela mu dibaka ne udi kayi muena Kristo), ne umue udi udimona muenzejibue bua kutupa ku mêyi a Yehowa. Mu malu a mushindu’eu, nebikale bimpe bua kuvuluka tshilejilu tshia Abalahama. Bua kulama malanda mimpe ne Nzambi wakenza bua muanende Isaka asele anu mutendeledi mulelela wa Yehowa. Isaka wakenzela muanende Yakoba bia muomumue. Bonso bavua bualu ebu butangila bakenza tshivua tshikengela kuenza, biakasankisha Nzambi ne wakababenesha.​—Genese 28:1-4.

17. Bua tshinyi kuselangana ne muntu udi kayi muena Kristo kudi mua kulela ntatu, ne mbualu kayi bua mushinga wa bungi menemene butudi ne bua ‘kuselelangana anu mu Mukalenge’?

17 Anu bantu bakese patupu ke batu balue bena Kristo. Kadi, kuselangana ne muntu udi kayi muena Kristo kutu misangu mivule kulela ntatu ya bungi. Bantu badi mu mabaka a mushindu’eu batu ne mitabuja ne mikenji anyi bipatshila bishilangane. (2 Kolinto 6:14) Muanda eu udi mua kubanyangila mushindu wa buobu kuikala bayukila ne kuikala ne disanka mu dibaka diabu. Tshilejilu, mukaji mukuabu muena Kristo uvua unyingalala bikole bualu kunyima kua bisangilu bivua bikolesha, pavuaye upingana kumbelu kavua ne mushindu wa kuyikila malu a mu nyuma ne bayende, bu muvuaye kayi muena Kristo bu yeye. Kadi tshidi ne mushinga menemene ntshia se: ‘[kuselangana] mu Mukalenge’ kudi kuleja mutudi balamate Yehowa. Patudi tutumikila Dîyi dia Nzambi, mitshima yetu kayena itupisha to, bualu tudi tuenza “malu adi amusankisha.”​—1 Yone 3:21, 22, MML.

18. Paudi ukeba kubuela mu dibaka, mmalu kayi a mushinga audi ne bua kukonkonona, ne mbua tshinyi?

18 Paudi ukeba kubuela mu dibaka, malu mimpe ne ngikadilu ya mu nyuma ya uudi ukeba kuselangana nende ke bintu bia kumpala biudi ne bua kutangila. Ngikadilu ya buena Kristo, pamue ne dinanga Nzambi ne dimulamata ne muoyo mujima bidi ne mushinga wa bungi kupita bulenga bua mpala. Bantu badi Nzambi wanyisha ngaba badi bitaba ne bakumbaja bukenji buabu bua kuikala bakole mu nyuma mu dibaka. Mulume ne mukajende badi mua kupeta bukole bua bungi menemene padibu bonso balamate Mufuki wabu ne bitaba bua kulonda tshishiki mibelu yende. Mushindu’eu Yehowa udi utumbishibua, ne dibaka didi dituadijila pa tshishimikidi tshikole tshia mu nyuma tshiambuluisha bua diodi kushaladi kashidi.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 15 Bala Tshibumba tshia Nsentedi tshia 15 Luishi 1999, dibeji 4-8.

Newandamune munyi?

• Bua tshinyi tudi dijinga ne mibelu ya mu Bible idi Nzambi ufila bua mushindu wa kusungula muntu wa kuselangana nende?

• Mmunyi mudi dilamata Nzambi diambuluisha bua kukolesha dibaka?

• Mmunyi mudi baledi mua kudianjila kulongolola bana babu bua dibaka?

• Bua tshinyi bidi ne mushinga bua ‘kuselangana anu mu Mukalenge’?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 17]

Kutumikila mibelu idi Nzambi ufila bua mushindu wa kusungula wa kuselangana nende kudi mua kupetesha disanka dia bungi

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

‘Kuselangana anu mu Mukalenge’ kudi kupetesha masanka a bungi