Wĩgerekanie na Wĩtĩkio Wao | Nuhu

Nĩ Aahonokirio “na Andũ Angĩ Mũgwanja”

TA HŨŨRA mbica Nuhu na famĩlĩ yake methunanĩire thĩinĩ wa thabina rĩrĩa mbura nene mũno yoiraga. Maramũrĩkĩrũo nĩ kagwatĩra marĩ na kĩmako magĩthikĩrĩria mũhũyũko wa mbura ĩyo na maĩ mayo makĩnyũrũrũka igũrũ rĩa thabina na makĩmĩhũũra mĩena-inĩ. Mũhũyũko ũcio no mũhaka ũkorũo warĩ mũnene.

Hatarĩ nganja no mũhaka Nuhu akorũo nĩ aakenaga mũno arora mũtumia wake, anake ake atatũ ehokeku na atumia ao. Ihinda-inĩ rĩu iritũ mũno, no gũkorũo ndaarĩ na kĩeha tondũ aarĩ hamwe na andũ arĩa eendete thĩinĩ wa thabina. Gũtirĩ warĩ na kaũru. No nginya akorũo nĩ aahoithirie famĩlĩ yake, na agĩka ũguo na kayũ kanene ũndũ mekũmũigua agĩcokia ngatho.

Nuhu aarĩ na wĩtĩkio mũnene. Jehova Ngai wake aamũgitĩire hamwe na famĩlĩ yake nĩ ũndũ wa wĩtĩkio ũcio. (Ahibirania 11:7) No hihi nĩ maabataraga wĩtĩkio thutha wa mbura kwambĩrĩria kuura? Ĩĩ nĩ maũbataraga nĩguo mahote kũhiũrania na moritũ marĩa mangĩacemanirie namo. Ũguo noguo gũtariĩ nginya matukũ-inĩ maya tũratũũra ma ũgwati. Nĩ ũndũ ũcio, rekei tũthuthurie ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na wĩtĩkio wa Nuhu.

“MATUKŨ MĨRONGO ĨNA”

Mbura ĩyo yoirire “matukũ mĩrongo ĩna, mũthenya o na ũtukũ.” (Kĩambĩrĩria 7:4, 11, 12) Maĩ mayo magĩthiĩ na mbere kũiyũra. Hĩndĩ ĩyo, Nuhu nĩ onire wega Jehova Ngai akĩgitĩra andũ arĩa athingu o akĩniinaga arĩa aganu.

Mũiyũro ũcio nĩ waniinire ũremi ũrĩa woimanĩte na araika. Tondũ araika aingĩ nĩ maagucĩrĩirio nĩ roho mũũru wa Shaitani, nĩ matiganĩirie “kũndũ kwao kĩũmbe gwa gũtũũra,” makĩyoera atumia gũkũ thĩ magĩciara nao andũ metagwo Anefili. (Judasi 6; Kĩambĩrĩria 6:4) Tondũ andũ nĩo ũũmbi wa Jehova ũrĩa wa bata mũno gũkũ thĩ, no mũhaka Shaitani akorũo nĩ aakeneire ũremi ũcio ũrĩa watũmire maraihĩrĩrie Ngai makĩria.

O na kũrĩ ũguo, o ũrĩa mũiyũro waingĩhaga, araika acio aremi meehumbire mĩĩrĩ ya roho na matiacokire rĩngĩ kwĩhumba mĩĩrĩ ya andũ. Magĩtiganĩria atumia na ciana ciao arĩa macokire kũniinwo na maĩ hamwe na andũ angĩ.

Hakuhĩ mĩaka magana mũgwanja mbere ĩyo hĩndĩ ya Enoku, Jehova nĩ aahete andũ mũkaana atĩ nĩ Angĩkaanina arĩa matamwĩtigĩrĩte. (Kĩambĩrĩria 5:24; Judasi 14, 15) Kuuma hĩndĩ ĩyo, andũ maathiaga na mbere mathũkĩte makĩũnũhaga thĩ, na makĩiyũria ũhinya thĩinĩ wayo. No rĩu ihinda rĩao rĩa kũniinwo rĩarĩ ikinyu, na nĩ kũniinwo maaniinagwo. Hihi Nuhu na famĩlĩ yake nĩ maakenereire ũndũ ũcio?

Aca! O na Ngai wao ũrĩ tha ndakenereire. (Ezekieli 33:11) Jehova nĩ aamahete mũkaana o mbere nĩguo amahonokie. Nĩ eerĩte Enoku amahe mũkaana, na akĩra Nuhu ake thabina. Nuhu na famĩlĩ yake nĩ meerutanĩirie biũ mwako-inĩ ũcio mũnene mĩaka mĩingĩ, na andũ no meyonagĩra. Makĩria ma ũguo, Jehova nĩ aahete Nuhu wĩra atuĩke “mũhunjia  wa ũhoro wa ũthingu.” (2 Petero 2:5) O ta Enoku, Nuhu nĩ aaheire andũ mũkaana wĩgiĩ ituĩro rĩrĩa rĩakuhĩrĩirie. Hihi meekire atĩa? Jesu, ũrĩa weyoneire maũndũ ma hĩndĩ ya Nuhu arĩ igũrũ, oigire ũũ thutha-inĩ: “Nao matiamenyire [matiatindanĩire] kinya rĩrĩa kĩguũ kĩu kĩnene gĩokire gĩkĩmatwara othe.”—Mathayo 24:39.

Ta hũũra mbica ũrĩa kĩngĩkorũo kwarĩ harĩ Nuhu na famĩlĩ yake thikũ cia mbere 40 thutha wa Jehova kũhinga mũrango wa thabina. No kũhoteke o ũrĩa mbura yoiraga, he mawĩra Nuhu na famĩlĩ yake maarutaga ta kũrũmbũiya nyamũ na mawĩra marĩa mangĩ ma mũciĩ. Ihinda nĩ rĩakinyire, thabina ĩgĩkeka. Ĩkĩambĩrĩria ‘kũrera maĩ igũrũ.’ (Kĩambĩrĩria 7:17) Na githĩ ũndũ ũcio ndũtuonagia hinya mũnene wa Jehova!

No mũhaka Nuhu akorũo aarĩ na ngatho nyingĩ tondũ Jehova nĩ aamũhonoketie hamwe na famĩlĩ yake na makĩria tondũ nĩ aamahũthĩrĩte kũhe andũ arĩa maniinagwo mũkaana. No gũkorũo nĩ maakuaga ngoro hĩndĩ ya wĩra ũcio mũnene. Andũ matioyaga ikinya. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ, no kũhoteke Nuhu nĩ aarĩ na ariũ na aarĩ a nyina na andũ angĩ a mbarĩ ciao mbere ya Mũiyũro, no matiamũthikĩrĩirie tiga o famĩlĩ yake iki. (Kĩambĩrĩria 5:30) Nĩ ũndũ ũcio, rĩrĩa maarĩ thĩinĩ wa thabina no gũkorũo nĩ meciragia ũhoro wa mahinda maingĩ marĩa maahũthĩrĩte makĩhunjĩria andũ nĩguo matikaniinwo.

Jehova ndarĩ acenjia. (Malaki 3:6) Jesu Kristo aatarĩirie atĩ matukũ maitũ mangĩkaahanana biũ na “matukũ ma Nuhu.” (Mathayo 24:37) O na ithuĩ tũratũũra mahinda marĩ na waganu mũingĩ ũrĩa ũgathira hĩndĩ ĩrĩa thĩ ĩno njũru ĩkaaniinwo. O na ũmũthĩ andũ a Ngai nĩ maratwara ndũmĩrĩri ya mũkaana kũrĩ arĩa othe mekwenda gũthikĩrĩria. Hihi wee nĩ ũkũmĩthikĩrĩria na woe ikinya? Angĩkorũo wee nĩ ũmĩthikĩrĩirie na ũkoya ikinya-rĩ, hihi nĩ ũkũnyitanĩra na arĩa angĩ kũmĩhunjia? Nuhu na famĩlĩ yake nĩ maatũigĩire kĩonereria ithuothe.

“MAAHONOKEIRE THĨINĨ WAYO MAĨ-INĨ”

O ũrĩa thabina yahũũragwo nĩ makũmbĩ manene ma maĩ, no gũkorũo arĩa maarĩ thĩinĩ nĩ maiguaga mbaũ ciayo igĩkeka. Hihi Nuhu nĩ  aamakagio nĩ ũnene wa makũmbĩ kana ageciria atĩ thabina nĩ ĩgũthũka? Aca. Ndaahanaga ta andũ amwe ũmũthĩ arĩa mangĩkĩrĩra nganja. Bibilia yugaga ũũ: “Nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia, Nuhu . . . agĩgĩthondeka thabina.” (Ahibirania 11:7) Gwĩtĩkia kĩĩ? Jehova nĩ aarĩkanĩire na Nuhu atĩ nĩ angĩkaamũhonokia hĩndĩ ya Mũiyũro hamwe na indo iria ciothe ingĩaingĩrire thĩinĩ wa thabina. (Kĩambĩrĩria 6:18, 19) Hatarĩ nganja, ũrĩa wombire igũrũ na thĩ hamwe na indo ciothe iria irĩ muoyo ndangĩaremirũo nĩ kũmenyerera thabina ĩyo ndĩgathũke. Nuhu aarĩ na gĩtũmi kĩega gĩa gwĩtĩkia atĩ Jehova nĩ angĩahingirie kĩĩranĩro Gĩake. Hatarĩ nganja nĩ aahonokirio hamwe na famĩlĩ yake hĩndĩ ya Mũiyũro.—1 Petero 3:20.

Mbura yakĩire thutha wa kuura thikũ 40 ũtukũ na mũthenya. Kwarĩ mwaka wa 2370 mbere ya mahinda maitũ mweri-inĩ wa Dicemba kũringana na karenda ya thikũ ici. No ihinda rĩao rĩa gũikara thĩinĩ wa thabina rĩtiathirĩte. Thabina ĩyo yaiyũire nyamũ yarerete ĩrĩ o iki igũrũ rĩa maĩ marĩa maahumbĩrĩte nginya tũcũmbĩrĩ twa irĩma. (Kĩambĩrĩria 7:19, 20) No tũhũũre mbica Nuhu akĩbanga wĩra nĩguo we na anake ake Shemu, Hamu, na Jafethu matigĩrĩre atĩ nyamũ icio ciothe irĩ na irio, nĩ theru, na irĩ na ũgima mwega wa mwĩrĩ. O na kũrĩ ũguo, Ngai o ũrĩa watũmĩte nyamũ cingĩre thĩinĩ wa thabina ihorerete, aarĩ na ũhoti wa kũhingia mabataro ma cio ihinda rĩothe rĩa Mũiyũro ũcio. *

Hatirĩ nganja Nuhu nĩ aaigire rekondi ya maũndũ marĩa mekĩkire. Rekondi ĩyo yonanagia rĩrĩa mbura yambĩrĩirie na rĩrĩa yakĩire. O na nĩ ĩtũguaragĩria atĩ maĩ maahumbĩrĩte thĩ thikũ 150. Maĩ macio magĩcoka makĩambĩrĩria kũhũa. Mũthenya ũmwe thabina ĩkĩrũgama ‘irĩma-inĩ iria ciĩtagwo Ararati’ iria ikoragwo bũrũri-inĩ wa Turkey. Hĩndĩ ĩyo kwarĩ Ĩpuro mwaka wa 2369 mbere ya mahinda maitũ. Mweri wa Juni, thikũ 73 thutha ũcio, nĩrĩo tũcũmbĩrĩ twa irĩma icio tuonekire. Septemba, thutha wa mĩeri itatũ, Nuhu agĩciria kũhingũra kamwanya kanini mwena wa igũrũ wa thabina. No kũhoteke nĩ aakenire kũhuhia rĩera itheru na kuona ũtheri ũkĩingĩra. Kĩambĩrĩria-inĩ, nĩguo Nuhu one kana bũrũri nĩ mwega wa gũikarũo, oimirie ihuru, rĩrĩa rĩathiaga rĩgĩcokaga na rĩkomba igũrũ rĩa thabina. Agĩcoka akiumia ndutura ĩrĩa yathiaga ĩgĩcokaga kũrĩ we nginya rĩrĩa mũthenya ũmwe yathire ĩkĩaga gũcoka.—Kĩambĩrĩria 7:24–8:13.

O na kũrĩ ũguo, maũndũ marĩa Nuhu eekĩrĩire makĩria hĩndĩ ĩyo yothe nĩ ma kĩĩroho. No tũhũũre mbica famĩlĩ ĩyo ĩgĩcemania maita maingĩ nĩguo mahoe hamwe na maarie ũhoro wa Jehova Ithe wao wa matu-inĩ. Nuhu aacaragia ũtaaro wa Jehova agĩtua matua mothe maritũ. O na rĩrĩa Nuhu onire atĩ thĩ nĩ ‘yaniarĩte,’ thutha wa gũkorũo aikarĩte thĩinĩ wa thabina makĩria ma mwaka mũgima, ndaahingũrire mũrango nĩguo atongorie famĩlĩ yake na nyamũ kuuma thĩinĩ wayo. (Kĩambĩrĩria 8:14) Eetereire Jehova amũtaare!

Ũmũthĩ ciongo cia famĩlĩ no ciĩrute maũndũ ma bata kuumana na mũthuri ũcio mwĩhokeku. Aarĩ mũndũ ũrĩ kĩhaarĩro, kĩyo, ũkirĩrĩria, na woĩ kũmenyerera indo iria ciothe aarũgamĩrĩire. Makĩria ma ũguo, aathingataga wendi wa Jehova Ngai maũndũ-inĩ mothe. Tũngĩĩgerekania na wĩtĩkio wa Nuhu maũndũ-inĩ macio mothe, andũ arĩa twendete nĩ marĩgunĩkaga.

“UMA THABINA”

Marigĩrĩrio-inĩ, Jehova akĩarĩria Nuhu akĩmwĩra ũũ: “Uma thabina wee mwene mũrĩ hamwe na mũkaguo, na ariũ aku, na aka ao.” Nuhu na famĩlĩ yake magĩka ũguo, nacio nyamũ ciothe ikĩmarũmĩrĩra. Atĩa? Hihi ciatindĩkanagĩra mũrango-inĩ ikiuma? Aca! Bibilia yugaga atĩ “o nyamũ mũhĩrĩga wayo, igĩkiuma thabina.” (Kĩambĩrĩria 8:15-19) Rĩrĩa Nuhu na famĩlĩ yake moimire, meyoneire thĩ ĩrĩ therie na magĩkenera kũhuhia rĩera rĩega rĩa irĩma cia Ararati. Anefili othe, wĩki naĩ wothe, na araika othe aremi nĩ meheretio! *  Ũcio warĩ mweke wa andũ kwambĩrĩria mũtũũrĩre mwerũ.

Ũndũ wa mbere ũrĩa Nuhu eekire nĩ gwaka kĩgongona na kũrutĩra Jehova igongona rĩa nyamũ imwe iria theru irĩ mahaki ma njino, iria ciaingirĩte thabina irĩ “mũgwanja mũgwanja.” (Kĩambĩrĩria 7:2; 8:20) Hihi Jehova nĩ aakenirio nĩ ũthathaiya ũcio?

Bibilia ĩtwĩraga ũũ: “Nake Jehova akĩigua atĩ mũcingũ wa nyama icio nĩ mwega.” Ruo rwa ngoro rũrĩa Jehova aarĩ naruo hĩndĩ ĩrĩa thĩ yaiyũire ũhinya nĩ rwathirire na ithenya rĩa ruo agĩkenio nĩ famĩlĩ ya athathaiya ehokeku arĩa mehotorete gwĩka wendi wake. Jehova ndeerĩgagĩrĩra matuĩke akinyanĩru. Nĩkĩ? Tondũ mũhari o ũcio ugaga ũũ: “Methugunda marĩa ngoro ciao ithugundaga makoragwo marĩ o moru kuuma o ũnyinyi-inĩ wao.” (Kĩambĩrĩria 8:21) Ta rora ũrĩa Jehova onirie andũ wendo na tha ciake makĩria.

Ngai nĩ aarathimire tĩri ũrĩa wathahĩtio. Mbere ĩyo hĩndĩ ya ũremi wa Adamu na Hawa, Ngai nĩ aarumĩte tĩri na nĩ ũndũ ũcio ũrĩmi ũkaritũha mũno. Lameku aaheete mũrũwe rĩĩtwa Nuhu rĩrĩa hihi riugĩte “Ũhurũko” kana “Ũhooreria” na nĩ aarathĩte atĩ Nuhu nĩ angĩahurũkirie andũ kuumana na wĩra wa mĩnoga wa kũrĩma tĩri ũrĩa warĩ mũrume. No mũhaka Nuhu akorũo nĩ aakenire rĩrĩa aamenyire atĩ nĩ angĩeyoneire ũrathi ũcio ũkĩhinga na atĩ thĩ nĩ ĩngĩagĩire na maciaro mega. Nĩ ũndũ ũcio Nuhu agĩtuĩka mũrĩmi.—Kĩambĩrĩria 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Ihinda-inĩ o rĩu, Jehova nĩ aaheire Nuhu na njiaro ciake mawatho mahũthũ ta gwĩthema kũhũthĩra thakame ũũru na kũũragana. Ningĩ akĩiga kĩrĩkanĩro hamwe na andũ akiuga atĩ gũtirĩ hĩndĩ akaaniina indo iria irĩ muoyo rĩngĩ na maĩ. Eekĩrire mũkonde kĩĩranĩro kĩu na njĩra ya kũmonia mũkũnga-mbura. Nginyagia ũmũthĩ, hĩndĩ ciothe rĩrĩa tuona mũkũnga-mbura tũririkanaga kĩĩranĩro kĩu kĩa wendo kĩa Jehova.—Kĩambĩrĩria 9:1-17.

Angĩkorũo rũgano rwa Nuhu ti rwa ma, o na mũkũnga-mbura ndũngĩkoragwo kuo. No Nuhu aarĩ kuo na ũtũũro wake ndwarĩ mũhũthũ. Hĩndĩ ĩyo, rĩrĩa andũ maatũraga matuku maingĩ, mũthuri ũcio mwĩhokeku nĩ omĩrĩirie mĩaka ĩngĩ 350 ya moritũ. Nĩ eekire mahĩtia maritũ ma kũrĩo nĩ njohi, no maũndũ magĩthũka makĩria rĩrĩa Kanaani, ũrĩa wamwĩtaga guka eekire mehia maritũ makĩria marĩa maareheire famĩlĩ yake moimĩrĩro moru. Nuhu aikarire matukũ maingĩ ũũ atĩ nĩ eyoneire njiaro ciake igĩĩka mehia ta kũhoya mĩhianano na waganu hĩndĩ ya Nimirodi. O na kũrĩ ũguo, Nuhu nĩ aakenire kuona mũrũwe Shemu akĩigĩra famĩlĩ yake kĩonereria kĩega kĩa wĩtĩkio.—Kĩambĩrĩria 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

O ta Nuhu, nĩ tũrabatara kũũmĩrĩria moritũ tũrĩ na wĩtĩkio. Hĩndĩ ĩrĩa andũ arĩa angĩ matiga gũtungatĩra Ngai, ithuĩ tũrabatara gũthiĩ na mbere tũrĩ ehokeku ta Nuhu. Jehova nĩ akenagĩra mũno wĩhokeku wa mũthemba ũcio. O ta ũrĩa Jesu Kristo oigire, “ũrĩa ũgũkirĩrĩria nginya o ithirĩro, ũcio nĩakahonokio.”—Mathayo 24:13. ▪

[Ũhoro wa magũrũ-inĩ]

[Mbica karatathi ka 12]

[Mbica karatathi ka 13]

Nuhu nĩ aatongoragia famĩlĩ yake ũthathaiya-inĩ nginya hĩndĩ ya moritũ manene

[Mbica karatathi ka 15]

Nuhu na famĩlĩ yake moimire thabina magĩkora thĩ ĩrĩ therie