KUUMA NGOTHI-INĨ | NĨ KĨĨ GĨATŨMIRE JESU ANYAMARĨKE NA AKUE?
Hihi Kũna Ũndũ Ũcio nĩ Wekĩkire?
Mwaka-inĩ wa 33, Jesu wa Nazarethi nĩ oragirũo. Aathitangĩtwo na njĩra ya maheeni atĩ nĩ aacogagĩra andũ mokĩrĩre thirikari, akĩhũrũo ũũru mũno na agĩcuurio mũtĩ-inĩ. Aakuire arĩ na ruo rũingĩ mũno. No Ngai akĩmũriũkia, na thutha wa thikũ 40 akĩambata igũrũ.
Ũhoro ũcio wa magegania tũũthomaga thĩinĩ wa mabuku mana ma Injiri ma Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki, marĩa kaingĩ metagwo Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ. Hihi kũna maũndũ macio nĩ meekĩkire? Kĩu nĩ kĩũria kĩa bata mũno. Angĩkorũo matiekĩkire, wĩtĩkio wa Akristiano nĩ wa tũhũ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa Paradiso nĩ iroto. (1 Akorintho 15:14) No angĩkorũo maũndũ macio nĩ meekĩkire, andũ marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩega kĩa mahinda mokĩte, kĩrĩa o nawe ũngĩkorũo nakĩo. Kwoguo-rĩ, hihi mabuku macio ma Injiri nĩ ma ma kana nĩ ma maheeni?
ŨRĨA ŨTHUTHURIA WONANĨTIE
Ngũrani na ng’ano cia gwĩtungĩra, maandĩko ma Injiri makoragwo na ũhoro mũthuthurie wega nginya tũmaũndũ-inĩ tũnini. Kwa ngerekano, nĩ makoragwo magwetete marĩĩtwa ma kũndũ, na kũingĩ kũrĩ o kuo nginya ũmũthĩ. Ningĩ nĩ magwetete marĩĩtwa ma andũ, na athomi a historĩ nĩ maheanĩte ũira wa atĩ andũ acio maarĩ kuo.—Luka 3:1, 2, 23.
Jesu nĩ agwetetwo nĩ andĩki a mabuku a karine ya mbere na ya kerĩ. * Ũrĩa Jesu oragirũo, ta ũrĩa mabuku ma Injiri mataaragĩria nĩ ũtwaranaga na njĩra iria Aroma moragaga arĩa maatuagĩrũo gũkua. Makĩria ma ũguo, mabuku macio nĩ mataaragĩria ũhoro na njĩra ya ma na wĩhokeku, nginya makonania arutwo amwe a Jesu arĩa meekire maũndũ matarĩ mega. (Mathayo 26:56; Luka 22:24-26; Johana 18:10, 11) Maũndũ macio maronania kũna atĩ andĩki a mabuku ma Injiri maandĩkire ũhoro wa Jesu ũrĩa kwagĩrĩire marĩ na wĩhokeku.
Ĩ NAKUO KŨRIŨKA KWA JESU?
O na gũtuĩka andũ aingĩ nĩ metĩkagia atĩ Jesu aarĩ kuo na agĩkua, amwe matiĩtĩkĩtie atĩ nĩ aariũkire. O na atũmwo ake matietĩkirie rĩa mbere merũo atĩ nĩ aariũkĩte. (Luka 24:11) No nganja ciao ciothe nĩ ciathirire rĩrĩa o, hamwe na arũmĩrĩri angĩ a Jesu maamuonire maita matiganĩte ariũkĩte. O na hĩndĩ ĩmwe, andũ makĩria ma 500 nĩ maamuonire.—1 Akorintho 15:6.
Arutwo a Jesu marĩ na ũmĩrĩru nĩ maahunjagĩria andũ othe ũhoro wa kũriũka kwa Jesu nginya kũrĩ arĩa maamũragire o na gũtuĩka ũndũ ũcio nĩ watũmaga maikio njera na moragwo. (Atũmwo 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Hihi arutwo aingĩ ũguo nĩ mangĩarĩ na ũmĩrĩru ta ũcio angĩkorũo matiarĩ na ũũma atĩ Jesu nĩ aariũkĩte? Ũhoro wa ma nĩ atĩ, kũriũka kwa Jesu nĩkuo gwatũmire Ũkristiano ũkorũo na hinya thĩinĩ wa thĩ hĩndĩ ĩyo na nginya ũmũthĩ.
Ũhoro wĩgiĩ gũkua na kũriũka kwa Jesu ũrĩa ũtaarĩirio thĩinĩ wa mabuku ma Injiri, nĩ mũiganu wa gũtũhe maũndũ ma bata megiĩ historĩ yake. Kũmathoma na kinyi nĩ gũgũgũteithia kũgĩa na ma atĩ maũndũ macio nĩ meekĩkire. Na ũndũ ũcio no ũgwĩkĩre hinya makĩria ũngĩtaũkĩrũo nĩkĩ gĩatũmire maũndũ macio mekĩke. Gĩcunjĩ gĩkĩ kĩrũmĩrĩire nĩ gĩgũtaarĩria.
^ kĩb. 7 Tacitus ũrĩa waciarirũo mwaka wa 55 aandĩkire atĩ “Christus, ũrĩa rĩĩtwa [Akristiano] riumanĩte nake, nĩ aanyamarĩkire mũno arĩ moko-inĩ ma ngavana wetagwo Pontio Pilato hĩndĩ ya wathani wa Tiberio.” Ningĩ Jesu nĩ aagwetirũo nĩ Suetonius (karine ya mbere); Josephus ũrĩa warĩ mwandĩki wa historĩ Mũyahudi (karine ya mbere); na Pliny Mũnini ũrĩa warĩ ngavana wa Bithunia (karine ya kerĩ).
