Ehecha oĩva pype

Ehecha oĩva pype

¿Koʼág̃a piko mbaʼe óra?

¿Koʼág̃a piko mbaʼe óra?

¿MBAʼÉPA jajapo jepi jaikuaase jave mbaʼe órapa hína? Péicha jave, oiméne ñamaña pe rrelo jarekóvare ñandejehe térã pe oĩvare parére. Peteĩ ñane amígo oporandúramo mbaʼe órapa, ¿mbaʼépa ñarrespondéta chupe? Heta hendáicha ikatu ñambohovái chupe.

Por ehémplo, ñamoĩ chupe ohasamaha 1 óra 45 minúto mediodía rire. Ikatu jaʼe haʼeha la 1:45 de la tárde térã haʼeha las 2 ménos cuarto. Ótro lugárpe ikatu hína ojeʼeve las 13:45.

Péro, ¿mbaʼéichapa oikuaa vaʼekue mbaʼe órapa umi persóna oñemensionáva la Bíbliape? Haʼekuéra oreko vaʼekue heta fórma heʼi hag̃ua mbaʼe órapa. Escrituras Hebréaspe ojepuru koʼã palávra: “kaʼaruete”, “pyharevete”, “asaje” ha “mediodía” (Gén. 8:11; 19:27; 43:16; Deut. 28:29; 1 Rey. 18:26). Péro la Bíbliape jatopa avei umi párte ojepuruhápe umi palávra ijexaktovéva oñeñeʼẽ hag̃ua la órare.

Ymave oĩmi vaʼekue umi guárdia peteĩ siudápe térã ambue lugárpe, koʼýte pyharekue. Umi israelita odividi vaʼekue la pyhare mbohapy pártepe oikuaa hag̃ua mbaʼe órapa hína (Sal. 63:6). Jueces 7:19-pe heʼi: “Pyharepyte, pe oñokambiaha órape umi guárdia”. Upéi, Jesús oikórõ guare ko yvy ape ári, umi judío odividi 4 pártepe pe tiémpo oduráva peteĩ pyhare ohechauka hag̃ua mbaʼe órapa. Péicha haʼekuéra osegi pe sistéma oipurúva umi griego ha romano.

Escrituras Griégaspe, umi rreláto oñeʼẽva Jesús rekovére omensiona heta vése mbaʼéichapa umi judío odividi pe tiémpo oduráva peteĩ pyhare. Por ehémplo, la Biblia heʼi “koʼẽmbotávo” Jesús oguata hague pe mar ári oho hag̃ua idisipulokuéra rendápe (Mat. 14:25). Ótra vuéltape, Jesús omoĩrõ guare peteĩ ehémplo heʼi: “Pe ogajára oikuaárire mbaʼe oraitépa oúta upe pyharépe pe mondaha, ndokéi vaʼerãmoʼã ha ndohejái vaʼerãmoʼã ojeike hógape” (Mat. 24:43).

Jesús oñeʼẽ vaʼekue umi 4 pártere ojedividihápe peteĩ pyhare heʼírõ guare: “Peñatende porãke peikóvo, cháke ndapeikuaái hína arakaʼépa oúta pe Ogajára. Ndapeikuaái oútapa kaʼarupytũ, pyharepyte, de madrugáda, térãpa koʼẽmbotávo” (Mar. 13:35). Upéicharõ, upépe oñeʼẽ “kaʼarupytũ” rehe ontendeka hag̃ua pe tiémpo ohasáva oike rire kuarahy, la 9 de la nóche peve. Upéi katu omensiona “pyharepyte” heʼiséva hína la 9 de la nóche guive la 12 peve. Pe ótra pártepe ombohéra “de madrugáda” térã “gállo osapukáivo” ohóva la 12 guive la 3 de la mañána peve. Amalisia kóva ko órape osapukái rakaʼe peteĩ gállo pe pyhare Jesúspe ojejagarra rire (Mar. 14:72). Pe cuarta párte ojedividihápe la pyhare oñehenói “koʼẽmbotávo” ha oho la 3 de la mañána guive osẽ meve kuarahy.

Jahechaháicha, umi hénte yma guare ndorekóiramo jepe relo koʼág̃arupi jarekoháicha, lomímonte oguereko vaʼekue fórma oikuaa hag̃ua mbaʼe órapa kuri.