Ehecha oĩva pype

Ehecha oĩva pype

ARTÍKULO OJESTUDIÁVA 21

¿Jaagradesépa umi mbaʼe porã omeʼẽ vaʼekuére ñandéve Ñandejára?

¿Jaagradesépa umi mbaʼe porã omeʼẽ vaʼekuére ñandéve Ñandejára?

“Ñandejára, avave ndaikatúi oñekompara nderehe. Iporãitereíma umi ne rembiapokue ha umi mbaʼe reipotáva oréve g̃uarã” (SAL. 40:5).

PURAHÉI 5 Ñandejára rembiapokue porãite asy

¿MBAʼE REHEPA ÑAÑEʼẼTA? *

1, 2. Heʼiháicha Salmo 40:5, ¿mbaʼe mbaʼépa hína umi rregálo porãite Jehová omeʼẽ vaʼekue ñandéve, ha mbaʼérepa ñaanalisáta umíva ko artíkulope?

JEHOVÁ ningo peteĩ Dios ipojeraitereíva. Ñapensamíntena umi mbaʼe porã haʼe omeʼẽvare ñandéve, por ehémplo omeʼẽ ñandéve ko yvy porãite jaiko hag̃ua pype, ojapo porãiterei ñane apytuʼũ ha omeʼẽ ñandéve Iñeʼẽ porãite la Biblia. Koʼã mbohapy rregálo rupive Jehová omeʼẽ ñandéve peteĩ lugár jaiko hag̃ua, ñanembokatupyry ñapensa ha ñañeʼẽ hag̃ua, ha okontesta umi pregúnta iñimportantevéva ikatúva ñañeporandu (elee Salmo 40:5).

Ko artíkulope ñañeʼẽta mbykymi koʼã mbohapy rregálore. Amáske jajepyʼamongeta koʼã rregálore, ñamombaʼevéta umíva ha ñañehaʼãvéta ñambovyʼa hag̃ua ñande Apohare ñanderayhuetéva Jehovápe (Apoc. 4:11). Avei ñaimevéta preparádo ñaipytyvõ hag̃ua umi persóna ogueroviávape pe evolusión oñembotavy rupi chupekuéra.

ÑANDE YVY IJOJAHAʼỸVA

3. ¿Mbaʼérepa ko ñande yvy ndaijojahái?

Ñamañáramo mbaʼéichapa Ñandejára ojapo vaʼekue ko yvy, jahechakuaáta haʼe iñaranduha (Rom. 1:20; Heb. 3:4). Oĩ ningo heta planéta ojeréva avei pe kuarahýre, péro ko yvy ndaijojahái pórke koʼápente oĩ entéro mbaʼe yvyporakuéra oikotevẽva oikove hag̃ua.

4. ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe Jehová ojapo porãiterei hague ko yvy? Emoĩ peteĩ ehémplo.

Ikatu jaʼe ko ñande yvy ojoguaha peteĩ kolektívo henyhẽtévape héntegui, ha oviaháva ohóvo peteĩ ñu guasúre. Péro peteĩ kolektívo henyhẽtéva ningo tuichaiterei avei idiferénte ko ñande yvýgui. Por ehémplo, ¿mboy tiémporepa osegíta oikove umi hénte oĩva pe kolektívope haʼekuéra voi oprodusítaramo pe oxíheno, tembiʼu ha y oikotevẽva, ha ndaikatumoʼãiramo omombo hikuái ni peteĩ yty pe ventaníllarupi? ¿Ajépa umi hénte ndoikoveʼaremoʼãi pe kolektívope? Péro ko yvy idiferénte pórke pype ikatu osegi oikove hetaiterei persóna ha animalkuéra. Haʼe ijeheguiete oprodusi oxíheno, tembiʼu ha y ñaikotevẽva, ha umíva núnka ndopái ñandehegui. Umi yty noñemombóiramo jepe pe univérsope, ko yvy osegi iporã ha ikatu gueteri ojeiko pype. ¿Mbaʼéichapa ikatu oiko upéva? Jehová ojapo vaʼekue ko yvy ikatu hag̃uáicha umi yty térã umi mbaʼe hembývagui oiko hag̃ua álgo ideprovécho jeýtava. Jahecháta mbykymi mbaʼéichapa Jehová ojapo porãite rakaʼe ani hag̃ua opa pe oxíheno ha pe y.

5. ¿Mbaʼérepa ndopái pe oxíheno, ha mbaʼépa ohechauka upéva?

Pe oxíheno ningo peteĩ gas umi yvypóra ha animalkuéra oikotevẽva osegi hag̃ua oikove. Ojekalkula ñande yvypóra ha umi animalkuéra jarrespira hag̃ua ñaikotevẽha hetaiterei oxíheno káda áño. Péro avei jarrespirávo ñaguenohẽ ñande retepýgui peteĩ gas hérava dióxido de karvóno. Upéicharõ jepe pe oxíheno núnka ndopái, ha ko yvy nahenyhẽinte avei dióxido de karvónogui, haʼéva pe gas hemby reímava. ¿Mbaʼéichapa oiko upéva? Pórke Jehová ojapo vaʼekue avei opaichagua plánta michĩva ha tuicháva, ha haʼekuéra oipuru pe dióxido de karvóno ha opoi oxíheno. Péicha ombaʼapo rupi pe áire jarrespiráva ikatu jaʼe siertoha pe heʼíva Hechos 17:24, 25: “Ñandejára [...] hína upe omeʼẽva enterovépe hekove, pe áire jarrespira hag̃ua ha entéro mbaʼe”.

6. ¿Mbaʼérepa ndopái pe y, ha mbaʼépa ohechauka upéva? (Ehecha avei pe rrekuádro “ Pe y ningo peteĩ rregálo oúva Jehovágui”).

Ko yvy oĩ peteĩ distánsia exákta pe kuarahýgui ikatu hag̃uáicha jareko y. Michĩmi hiʼag̃uivérire pe kuarahýgui, pe y hypáta kuri ha ko yvy hakueterei ha isékota, ha ndaiporimoʼãi oikovéva pype. Péro michĩmi mombyryvérire pe kuarahýgui, kompletoite pe y oñekonheláta kuri, ha ko yvy tuichakue ojagarrapáta iélo ha niéve. Jehová omoĩ rupi ko yvy pe lugár tekotevẽhaitépe oĩ, ikatu oĩ y ko yvy ape ári ha ikatu ojeikove. Pe kuarahy ombyaku pe y oĩva umi oséano ha ko yvy ape ári, ha umíva ojeevapora térã ojupi yvate, ha oiko chugui umi arai. Káda áño ningo pe y millones de lítro ojeevapora, ha oiko rire chugui arai opyta upépe 10 díarupi, ha upéi oky térã hoʼa niéveramo. Tiémpo rire pe y ou jey umi oséanope térã umi ótro lugárpe, ha pe y osegi orrepeti upe tape. Jehová ojapo rupi péicha, núnka ndopamoʼãi pe y ko yvy ape ári, ha upéva ohechauka haʼe iñarandu ha ipoderosoha (Job 36:27, 28; Ecl. 1:7).

7. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka jaagradeseha pe rregálo oñeñeʼẽvare Salmo 115:16-pe?

7 ¿Mbaʼépa ikatu jajapo ñamombaʼeve hag̃ua ko ñande yvy ijojahaʼỹva ha entéro mbaʼe porã oĩva pype? (elee Salmo 115:16). Upearã ikatu jajepyʼamongeta umi mbaʼe porãita Jehová ojapo vaʼekuére. Upéva ñanemomýita káda día jaagradese hag̃ua chupe umi mbaʼe porãite omeʼẽvare ñandéve. Ha jahechauka avei ñamombaʼeha ko yvy ñamantenévo potĩ asy pe lugár jaikoha.

ÑANE APYTUʼŨ IJOJAHAʼỸVA

8. ¿Mbaʼérepa ojejapo lája ñane apytuʼũ ndaijojahái?

Ñane apytuʼũ ojejapo lája ningo ndaijojahái. Ñaimérõ guare ñande sy retepýpe, ñane apytuʼũ oñepyrũ oñeforma osegívo peteĩ pláno. Ha káda minúto oñeforma vaʼekue hetaiterei sélula oĩva ñane apytuʼũme, hérava neuróna. Umi estudióso okalkula peteĩ persóna okakuaapámava apytuʼũme oĩha amo 100 mil millónrupi umi neuróna. Koʼã sélula oforma hína ñane apytuʼũ orekóva 1 kílo imédiorupi. Jahechamína por ehémplo mbaʼépa ikatu ojapo ñane apytuʼũ.

9. ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe pe kapasida jarekóva ñañeʼẽ hag̃ua haʼeha peteĩ rregálo omeʼẽva ñandéve Ñandejára?

Ñande ningo jareko pe kapasida ñañeʼẽ hag̃ua, ha upéva haʼe peteĩ milágro. Ñapensamíntena mbaʼépa oiko ñande ñañeʼẽ jave. Káda palávra jaʼévape, ñane apytuʼũ omonguʼe vaʼerã oñondive amo 100 múskulorupi oĩva ñande kũ, ñande ahyʼo, ñane rembe, ñande karretílla ha ñande péchope. Entéro koʼã múskulo okuʼe vaʼerã en órden ikatu hag̃uáicha oñentende umi mbaʼe jaʼéva. Oñeʼẽvo pe kapasida jarekóvare ñaaprende hag̃ua heta idióma, peteĩ informasión osẽ vaʼekue 2019-pe ohechauka umi mitã onase ramóva ikatumaha odiferensia unas kuánta palávra. Ko informasión oapoja heta estudióso ogueroviáva: Ñanasérema voi ikatuha ñantende ha ñaaprende umi idióma. Añetehápe ikatu ñañeʼẽ pórke Ñandejára omeʼẽ vaʼekue ñandéve upéva peteĩ rregáloramo (Éx. 4:11).

10. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka jaagradeseha ikatu haguére ñañeʼẽ?

10 ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka jaagradeseha ikatu haguére ñañeʼẽ? Ñamombaʼe rupi ko rregálo, ikatu ñamombeʼu umi ogueroviávape pe evolusión mbaʼérepa ñande jaguerovia Ñandejára ojapo hague entéro mbaʼe (Sal. 9:1; 1 Ped. 3:15). Umi oapojáva pe evolusión oipota jaguerovia ko yvy ha entéro mbaʼe oikovéva pype oaparesénte hague, ha ndaipóri hague peteĩ ojapo vaʼekue. Jaipurúramo la Biblia ha umi mbaʼe oñeanalisáva ko artíkulope, ikatúta ñadefende ñande Ru yvagapeguápe ha jaexplika umi ñanerendusévape mbaʼérepa ñande jaguerovia Jehová ojapo hague ko yvy ha pe yvága (Sal. 102:25; Is. 40:25, 26).

11. ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe ñane apytuʼũ ndaijojahaiha?

11 Ñande ningo jareko pe kapasida ñanemanduʼa hag̃ua heta mbaʼére, ha upéva ndaijojahái. Yma peteĩ sientífiko okalkula vaʼekue peteĩ persóna apytuʼũ ikatuha imanduʼa pe informasión oĩvare 20 millón de lívrope. Péro koʼág̃a ojekalkula ikatuha voi ñanemanduʼa hetave mbaʼére. ¿Ha mbaʼépa avei ikatu jajapo jareko haguére pe kapasida ñanemanduʼa hag̃ua heta mbaʼére? Jahechamína.

12. ¿Mbaʼéichapa ñanediferénte umi animálgui ikatu rupi ñaaprende ñande reko porã hag̃ua?

12 Entéro mbaʼe oikovéva apytépe ko yvy ape ári, yvyporakuéra añoite ikatu oaprende heko porã hag̃ua, imanduʼa ha ojepyʼamongeta rire umi mbaʼe ohasa vaʼekuére. Upéicha rupi ikatu ñakambia ñapensa ha jaiko lája, ha oiko ñandehegui mehór persóna (1 Cor. 6:9-11; Col. 3:9, 10). Hiʼarive ikatu ñamombaʼapo ñane konsiénsia odiferensia hag̃ua mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai (Heb. 5:14). Ikatu ningo ñaaprende japorohayhu, ñaporombyasy ha japoroporiahuvereko hag̃ua. Ha ikatu avei jasegi Jehová ehémplo ñandehústo hag̃ua.

13. Heʼiháicha Salmo 77:11, 12, ¿mbaʼéichapa jaipuru vaʼerã pe kapasida jarekóva ñanemanduʼa hag̃ua heta mbaʼére?

13 ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka jaagradeseha ikatu haguére ñanemanduʼa heta mbaʼére? Ikatu jahechauka ñamombaʼeha ko rregálo ñanemanduʼávo mbaʼéichapa Jehová ymaite guive ñanepytyvõ ha ñanekonsola. Upéva omombaretevéta ñande jerovia haʼe ñanepytyvõtaha avei amo gotyove (elee Salmo 77:11, 12; 78:4, 7). Avei ikatu ñanemanduʼa umi mbaʼe porã umi ótro ojapo vaʼekuére ñanderehehápe, ha jaagradese chupekuéra umívare. Umi estudióso ohechakuaa umi hénte ijagradesídova ovyʼaveha jepi. Iporãta avei jasegíramo Jehová ehémplo ha jadesidi ñañembyesaráinte algúna kósagui. Por ehémplo, Jehová ikatu imanduʼa entéro mbaʼére, péro ñande ñañarrepentíramo haʼe odesidi ñaneperdona ha oñembyesarái umi mbaʼe vai jajapo vaʼekuégui (Sal. 25:7; 130:3, 4). Ha haʼe oipota avei jajapo upéva ñande rapichakuéra rehehápe, haʼekuéra ofalla jave ñanendive (Mat. 6:14; Luc. 17:3, 4).

Ñande jahechauka jaagradeseha Jehovápe omeʼẽ haguére ñandéve ñane apytuʼũ jaipurúvo ñamombaʼeguasu hag̃ua chupe (Ehecha párrafo 14) *

14. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka ñamombaʼeha ñane apytuʼũ ijojahaʼỹva?

14 Ñande ikatu jahechauka ñamombaʼeha ñane apytuʼũ ijojahaʼỹva jaipurúvo upéva ñamombaʼeguasu hag̃ua Upe omeʼẽ vaʼekuépe ñandéve. Oĩ algúno odesidíva oipuru iñapytuʼũ ojapo hag̃ua chupekuéra ogustávante, ha odesidi hag̃ua ijeheguínte mbaʼépa oĩ porã ha mbaʼépa oĩ vai. Péro Jehová haʼe rupi ñande Apohare, ikatu jaʼe haʼe odesidi porãvetaha ñandehegui mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai ñandéve g̃uarã (Rom. 12:1, 2). Ñande ningo jaiko pyʼaguapýpe ñaneñeʼẽrendúramo Jehovápe (Is. 48:17, 18). Ha ñaaprende mbaʼépa Jehová oipota jajapo jaikove aja entéro: Ñamombaʼeguasu ñande Apohare ha ñande Túape, ha ñambovyʼa chupe (Prov. 27:11).

LA BIBLIA: PETEĨ RREGÁLO IJOJAHAʼỸVA

15. ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe Jehová omeʼẽ hague ñandéve la Biblia ñanderayhúgui?

15 La Biblia ningo peteĩ rregálo Ñandejára omeʼẽ vaʼekue ñandéve ñanderayhúgui. Ñande Ru yvagapegua ijespíritu sánto rupive ojevale vaʼekue unos kuánto kuimbaʼére oskrivi hag̃ua Iñeʼẽ, pórke haʼe ningo ñanderayhueterei. La Biblia rupive, Jehová okontesta ñandéve umi pregúnta iñimportantevéva ikatu vaʼerã ñañeporandu. Por ehémplo, ¿moõguipa jaju? ¿Maʼerãpa jaikove? ¿Ha mbaʼépa ñaneraʼarõ amo gotyove? Jehová ningo ñanderayhuetereígui oipota enterove ñambohovái koʼã pregúnta. Upévare ymaite guive omomýi umi kuimbaʼépe otradusi hag̃ua la Biblia heta idiómape. Koʼág̃a, la Biblia kompletoite térã en párte oĩma mas de 3.000 idiómape. Ndaipóri ótro lívro la Bíbliaicha hetaiterei idiómape ojetradusíva ha hetaiterei hénte orekóva. Tahaʼe haʼéva pe lugár jaikoha térã mbaʼe idiómapepa ñañeʼẽ, la majoría ikatu ñaaprende mbaʼépa la Biblia omboʼe ñane idiomaitépe (ehecha pe rrekuádro “ Ojetradusi la Biblia heta idióma africánope”).

16. Heʼiháicha Mateo 28:19, 20 ha avei ko párrafo, ¿mbaʼéichapa ikatu jahechauka ñamombaʼeha la Biblia?

16 Ñande ikatu jahechauka ñamombaʼeha la Biblia jaleéramo káda día, jajepyʼamongetáramo umi mbaʼe omboʼévare, ha ñañehaʼãmbaitéramo jaiko upe ñaaprende haguéicha. Avei jahechauka jaagradeseha Ñandejárape ñañehaʼãmbaitéramo ñamombeʼu opa ikatúvape mbaʼépa omboʼe la Biblia (Sal. 1:1-3; Mat. 24:14; elee Mateo 28:19, 20).

17. ¿Mbaʼeichagua rregálo rehepa ñañeʼẽ ko artíkulope, ha mbaʼépa ñaanalisáta pe artíkulo oúvape?

17 Ko artíkulope jahecháma umi rregálo Ñandejára omeʼẽ vaʼekue ñandéve. Umíva apytépe ko yvy jaikoha, ñane apytuʼũ ijojahaʼỹva ha Iñeʼẽ la Biblia. Péro oĩ avei hetave rregálo Jehová omeʼẽ vaʼekue ñandéve ha ndaikatúiva jahecha. Koʼã mbaʼe rehe ñañeʼẽta pe artíkulo oúvape.

PURAHÉI 12 Jehová, ore Jára tuichaitéva

^ párr. 5 Ko artíkulo ñanepytyvõta ñamombaʼeve hag̃ua Jehovápe ha mbohapy mbaʼe porã haʼe omeʼẽ vaʼekue ñandéve. Ñanepytyvõta avei ñañemongeta hag̃ua umi odudávandi Ñandejára oexistiha.

^ párr. 64 JAHECHÁVA PE TAʼANGÁPE: Peteĩ ermána oaprende hína ótro idióma ikatu hag̃uáicha omboʼe Ñandejára Ñeʼẽ umi extranhérope.