1, 2. a) ¿Mbaʼépa hiʼãiterei umi omendávape? b) ¿Mbaʼe mbaʼépa ñambohováita ko kapítulope?

EÑEIMAHINAMÍNA mbaʼeichaitépa ovyʼa umi nóvio pe omendataha díape. Haʼekuéra ningo ojoayhueterei ha oĩ segúro ovyʼaitereitaha imatrimóniope. Hiʼãiterei voi chupekuéra odisfruta pára siémpre oñondive.

² Upéicharõ jepe, ñambyasyeterei oĩ haguére heta matrimónio ojogueraha porãitereíva omenda ramóme, péro tiémpo rire oñepyrũ heta iprovléma hikuái oñondive. Ikatu hag̃uáicha umi matrimónio osẽ porã, pe ména ha avei pe tembireko oikotevẽ Ñandejára ogia chupekuéra. Upévare, jahechamína mbaʼéichapa la Biblia ombohovái koʼã porandu: ¿mbaʼe mbaʼépa ikatu ohupyty umi omendáva? ¿Mbaʼéichapa ikatu reiporavo porã ne irũrã? ¿Mbaʼépa nepytyvõta rejapo hag̃ua opa mbaʼe oñehaʼarõva peteĩ ména térã peteĩ tembirekógui? ¿Ha mbaʼépa pejapo vaʼerã oho porã hag̃ua peẽme pene matrimóniope? (Elee Proverbios 3:5, 6).

3. ¿Mbaʼépa nde repensa, ñamendámante vaʼerãpa javyʼa hag̃ua? Emyesakã.

³ Oĩ heta opensáva omendáramo añoite ikatutaha  ovyʼa, péro añetehápe ningo ndahaʼéi upéicha. Jesús heʼi vaʼekue pe soltería haʼeha avei peteĩ rregálo oúva Ñandejáragui (Mateo 19:11, 12). Ha apóstol Pablo heʼi vaʼekue umi odesidíva opyta soltéro ikatuha avei ohupyty heta mbaʼe (1 Corintios 7:32-38). Péro tahaʼe haʼeháicha, ndete redesidi vaʼerã remendátapa térãpa nahániri. Ani reheja ne amígo, ne hentekuéra ni umi kostúmbre ojeguerekóva ndejopy remenda hag̃ua.

4. ¿Mbaʼe mbaʼépa ikatu ohupyty umi omendáva?

⁴ La Biblia heʼi pe matrimónio haʼeha avei peteĩ rregálo oúva Ñandejáragui, ha umi omendáva ikatuha ohupyty heta mbaʼe. Jehová heʼi vaʼekue Adán rehe jatopáva Génesis 2:18-pe: “Naiporãi pe kuimbaʼe oiko haʼeño, upévare ajapóta chupe iñirũrã oipytyvõtava chupe”. Jehová ojapo vaʼekue Évape Adán rembirekorã, ha mokõivévagui oiko pe primera família oĩ vaʼekue ko yvy ape ári. Pe matrimónio oipytyvõ avei umi odesidívape orekotaha mitã, ikatu hag̃uáicha omongakuaa porã chupekuéra. Péro jareko vaʼerã avei enkuénta pe matrimónio ndahaʼeiha katuete umi omendáva ifamília hag̃ua añoiténte (Salmo 127:3; Efesios 6:1-4).

5, 6. ¿Mbaʼépa oikotevẽ umi matrimónio oiko hag̃ua chuguikuéra “peteĩ pióla mbohapy isãva”?

⁵ Rréi Salomón heʼi vaʼekue: “Upévare mokõi iporãve peteĩgui, pórke hetave mbaʼe okonsegíta hikuái ombaʼapo rupi oñondive. Ha peteĩva hoʼáramo, pe ótro ikatúta oipytyvõ chupe opuʼã hag̃ua. Péro, ¿mbaʼe oikóta peteĩva hoʼáramo ha ndaipórirõ avave oipytyvõ vaʼerã chupe? [...] Ha peteĩ pióla mbohapy isãva, ndosoichéne oimeháicha rei” (Eclesiastés 4:9-12).

⁶ Pe ména ha tembireko oñopytyvõramo, oñokonsoláramo ha ojoprotehéramo oñemoag̃uivéta ojuehe ha  oikóta chuguikuéra oñoamigoite. Haʼekuéra ojoayhúramo imbaretevéta la imatrimónio, péro katuete imbaretevétantema mokõivéva omombaʼéramo Jehovápe. Upéicha oikóta chuguikuéra “peteĩ pióla mbohapy isãva” ha oñetrensa mbaretéva voi ojuehe, upévare ijyetereive peteĩ pióla mokõinte isãvagui. Upéicha avei peteĩ matrimónio imbaretevéta Jehová oĩramo hendivekuéra.

7, 8. ¿Mbaʼépa heʼi vaʼekue Pablo umi omendávare?

⁷ Mokõi persóna omenda rire ikatu oreko rrelasión sexuál ovyʼa hag̃ua oñondive (Proverbios 5:18). Péro peteĩ persóna omendáramo orekoséguinte rrelasión sexuál, provávlemente ndaikatumoʼãi hína oiporavo porã iñirũrã. Upévare apóstol Pablo heʼi vaʼekue peteĩ persóna ikatuha omenda “ndahaʼéima guive la imitãitereíva”, pórke ñanemitãiterei aja imbareteterei umi deséo sexuál (1 Corintios 7:36). Péro jahasa rire péva pe tiémpo, ikatúma ñapensa porãve ha upévare ikatúma avei jadesidi porãve (1 Corintios 7:9; Santiago 1:15).

⁸ Oiméramo remendase, ereko vaʼerã enkuénta umi omendáva ombohovaiha avei heta mbaʼe ijetuʼúva. Pablo heʼi vaʼekue voi: “Umi omendáva heta iprovlémata” (1 Corintios 7:28). Umi matrimónio imbaretevéva jepe oguerekónte avei provléma sapyʼapyʼa. Upévare, redesidíramo remendataha, eiporavo porã vaʼerã ne irũrã.

9, 10. ¿Mbaʼépa ikatu ojehu peteĩ persónape omendáramo peteĩ ndoservírivare Jehovápe?

⁹ Jaiporavóta jave ñane irũrã, iporã jareko enkuénta pe konsého jatopáva 2 Corintios 6:14-pe, upépe heʼi: “Ani peñemoĩ peteĩ júgo guýpe peteĩ ndoservíriva ndive Ñandejárape”. Ko ehémplo oñeʼẽ peteĩ mbaʼe ojapóvare jepi umi ombaʼapóva kokuépe. Oĩ animál tuichavéva ha  imbaretevéva ótrogui, ha peteĩ oñemitỹva nomoĩmoʼãi oñondive peichagua animál idiferénteva ojuehegui peteĩ júgo guýpe, pórke mokõivéva ohasa asýta. Upéicha avei peteĩ Jehová siérvo omendáramo peteĩ ndoservírivare Ñandejárape, ikatu hína heta iprovléma. Upévare la Bíbliape jatopa pe konsého heʼíva jaiporavo hag̃ua ñane irũrã “haʼéma guive ñande Ruvicha disípulo” (1 Corintios 7:39).

¹⁰ Ñambyasýramo jepe, oĩ heʼíva ikuentaveha omenda peteĩ ndoservírivare Jehovápe opyta rangue haʼeño. Péro ndajasegíriramo umi konsého bíblico, provávlemente heta jasufríta ha ndajavyʼamoʼãi. La iñimportantevéva ñandéve g̃uarã ningo haʼe hína jaservi Jehovápe. ¿Mbaʼéichapa reñeñandúne ndaikatúiramo rekomparti pe mbaʼe iñimportantevéva ndéve g̃uarã ne mborayhu járandi? Opensávo koʼã mbaʼére oĩ heta odesidíva iporãveha opytánte soltéro omenda rangue peteĩ ndohayhúivare Jehovápe (elee Salmo 32:8).

11. ¿Mbaʼépa nepytyvõta reiporavo porã hag̃ua ne ména térã ne rembirekorã?

¹¹ Péro jaikuaaháicha, upéva ndeʼiséi hína oimeraẽ oservíva Jehovápe katuete iporãtaha ne irũrã. Oiméramo remendase, eheka peteĩ persóna ndegustáva añetehápe ha haʼéva ne amígo. Iporãta rehaʼarõramo retopa peve peteĩ persóna ojapose ha ohupytyséva umi mbaʼe ndéve avei ndegustáva, ha siémpre omotenondéva Ñandejárape. Eñemotiémpo vaʼerã relee ha rejepyʼamongeta hag̃ua umi puvlikasión opreparávare pe esklávo de konfiánsa (elee Salmo 119:105).

12. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende la Bíbliagui umi túa ha sy oiporavóva ifamíliape iména térã hembirekorã?

¹² Oĩ heta lugár oñepensahápe umi túa ha sy oikuaa porãveha máva rehepa iporãvéta omenda ifamiliakuéra,  ha upévare umi lugárpe haʼe voi peteĩ kostúmbre chupekuéra g̃uarã haʼekuéra oiporavo ifamíliape iména térã hembirekorã. La Biblia omombeʼu yma heta Ñandejára siervokuéra oreko hague avei ko kostúmbre. Ha ikatu voi oime ne hentekuéra ojepokuaa avei ojapo upéva. Oiméramo upéicha, umi konsého oĩva la Bíbliape katuete oipytyvõta umi tuakuérape oikuaa hag̃ua mbaʼe rehepa ojesareko vaʼerã oiporavóta jave mávarepa omendáta ifamília. Por ehémplo, Abrahán oiporavótarõ guare Isaac rembirekorã, ndohekái vaʼekue peteĩ iplátava térã iñimportánteva, upéva rangue haʼe oheka kuri peteĩ ohayhúva Jehovápe (Génesis 24:3, 67; ehecha nóta 25 entende porãve hag̃ua).

13-15. a) ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã peteĩ kuimbaʼe oiméramo omendase? b) ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã peteĩ kuña oiméramo omendase?

¹³ Oiméramo remendase, rehecha raẽ vaʼerã reimémapa preparádo. Ikatu oime nde repensa upeichaha, péro jahechami raẽna mbaʼépa añetehápe heʼise peteĩ persóna oĩmaha preparádo omenda hag̃ua. Ikatu hína tuicha reñesorprende.

¹⁴ La Biblia omboʼe ména ha tembireko orekoha ilugár pe ogapýpe, ha upévare idiferénte ojeprepara lája kuña ha kuimbaʼe omenda mboyve. Peteĩ kuimbaʼe omendaséramo, ohecha vaʼerã oĩmapa omoakã hag̃uáicha peteĩ ogapy. Jehová ohaʼarõ pe ména okuida porã ifamíliare, upearã omoĩ vaʼerã chupekuéra umi mbaʼe oikotevẽva ha oreko vaʼerã enkuénta umi mbaʼe oñandu ha opensáva hembireko ha ifamiliakuéra. Péro la iñimportantevéva ojapo vaʼerã haʼe hína oipytyvõ ifamíliape omombaʼe hag̃ua Ñandejárape. La Biblia heʼi voi umi ndokuidaporãiva ifamíliare oĩ vaiveha peteĩ ojeroviaʼỹvagui (1 Timoteo 5:8). Peteĩ kuimbaʼe omendaséva opensa vaʼerã avei mbaʼéichapa ikatu ojapo heʼíva Proverbios 24:27: “Ejeprepara rembaʼapo hag̃ua nde kokuépe, reguerekopáma vaʼerã la reikotevẽva reñemitỹ hag̃ua, upe rire ikatúta remopuʼã nde rogarã”. Upéva heʼise peteĩ kuimbaʼe omenda mboyve, ohecha raẽ vaʼerãha ikatútapa ojapo opa mbaʼe Jehová ohaʼarõva peteĩ ménagui.

¹⁵ Peteĩ kuña omendaséramo katu ohecha vaʼerã oĩmapa preparáda ojapo hag̃ua umi mbaʼe oñehaʼarõva peteĩ tembirekógui, ha avei peteĩ sýgui. La Biblia ohechauka oĩha heta mbaʼe ikatúva ojapo peteĩ tembireko okuida porã hag̃ua iména ha imembykuérare (Proverbios  31:10-31). Ñane tiémpope oĩ heta kuña ha kuimbaʼe opensaitereíva umi mbaʼe ikatúvare ojapo hesehápe iména térã hembireko. Péro Jehová katu oipota ñapensa mbaʼépa ikatu ñande jajapo ñane rembiayhúre.

16, 17. ¿Mbaʼérepa rejepyʼamongeta vaʼerã remenda mboyve?

¹⁶ Emenda mboyve, ejepyʼamongeta vaʼerã mbaʼépa Jehová ohaʼarõ peteĩ ména ha tembirekógui. Pe kuimbaʼe ningo la omoakãtava pe ogapy, péro upéva ndeʼiséi haʼe ikatuha omaltrata térã ojaʼo vaipa hembireko ha ifamiliakuérape. Peteĩ ména omoakã porã hag̃ua hogapy osegi vaʼerã Jesús ehémplo, haʼe siémpre otrata mborayhúpe umi oĩvape ipoguýpe (Efesios 5:23). Upéicha avei peteĩ kuña ojepyʼamongeta vaʼerã mbaʼéichapa ikatu oipytyvõ iménape odesidi porã hag̃ua ha oapoja vaʼerã chupe (Romanos 7:2). Opensa vaʼerã avei ikatútapa osegi ovyʼa oñemoĩramo peteĩ kuimbaʼe iñimperféktova poguýpe. Ha oiméramo ohechakuaa ndaikatumoʼãiha ojapo upéva, ikatu odesidi hína opytánte soltéra koʼag̃aitérõ.

¹⁷ Pe persóna omendáva ojepyʼapyve vaʼerã oikuaa hag̃ua mbaʼépa ombovyʼáta hembireko térã iménape (elee Filipenses 2:4). Pablo omeʼẽ vaʼekue ko konsého: “Káda uno pehayhu vaʼerã pene rembirekópe peẽ voi pejehayhuháicha. Pe tembireko katu orrespeta vaʼerã iménape ipyʼaite guive” (Efesios 5:21-33). Añetehápe ningo tahaʼe kuimbaʼe térã kuña, entéro oikotevẽ oñandu ojehayhu ha ojerrespetaha chupekuéra. Upévare, peteĩ matrimónio osẽ porã hag̃ua pe ména oñandu vaʼerã hembireko orrespetaha chupe ha pe tembireko oñandu vaʼerã iména ohayhuetereiha chupe.

18. ¿Mbaʼérepa oñatende vaʼerã umi oĩva de nóvio?

¹⁸ Oñeime aja de nóvio, pe paréha oñehaʼã vaʼerã ojokuaa porã ha ohasa porã oñondive. Haʼekuéra opensa  porã ha isinséro vaʼerã oñondive ikatu hag̃uáicha odesidi opytátapa oñondive hikuái tóda la vída. Umi oĩva de nóvio oaprende vaʼerã heʼikuaa hag̃ua ojupe umi mbaʼe oñandúva ha opensáva, ha oñehaʼã vaʼerã oikuaa mbaʼépa añetehápe oreko ikorasõme pe ótra persóna. Amáske umi oĩva de nóvio ojokuaave ojoayhuvéta ha imbaretevéta umi mbaʼe oñandúva ojuehe. Péro oñatende vaʼerã hikuái mbaʼéichapa ohechauka umi mbaʼe oñandúva oĩ aja de nóvio, ani hag̃ua ojapo mbaʼeve ikyʼáva. Umi nóvio añetehápe ojoayhúramo ojejokokuaáta ha ndojapomoʼãi mbaʼeve operhudikátava  chupekuéra, ni oheja vaítava chupekuéra Jehová renondépe (1 Tesalonicenses 4:6).

19, 20. ¿Mboy tiémpopa oĩ vaʼerã oñondive umi omendáva?

¹⁹ Heta lívro ha pelíkula opa peteĩ kasamiéntope ha ohechauka mbaʼéichapa umi omendáva ovyʼa upe moméntope. Péro añetehápe pe kasamiéntope ndopái gueteri, síno oñepyrũ ramo hína. Jehová ningo oipota vaʼekue umi omendáva oiko pára siémpre oñondive (Génesis 2:24).

²⁰ Heta oĩ opensáva umi omendáva natekotevẽiha opyta oñondive pára siémpre. Koʼág̃arupi ndahasyiete umi héntepe omenda ha ojedivorsia hag̃ua. Heta oĩ heʼíva mehorveha oheja hembireko térã iménape orekóramo hikuái provléma oñondive. Péro ñanemanduʼa vaʼerã la Biblia oñeʼẽha peteĩ pióla mbohapy isãva ha oñetrensa mbaretévare ojuehe. Peichagua pióla hasy oso hag̃ua ha imbareteve. Upéicha avei pe matrimónio oho porã hag̃ua umi omendáva ojerure vaʼerã Jehovápe toipytyvõ chupekuéra. Jesús heʼi vaʼekue voi: “Ani avave osepara ojuehegui Ñandejára ombojoaju vaʼekue” (Mateo 19:6).

21. ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã umi omendáva osegi hag̃ua ojoayhu?

²¹ Entéronte jareko umi kualida iporãva péro jajavy jepi avei. Ha ndahasyiete jahecha hag̃ua mbaʼépepa ojavy umi ótra persóna, koʼýte haʼéramo ñane rembireko térã ñane ména la ojavýva. Péro ñañekonsentra meméramo upévarente arakaʼeve ndajavyʼamoʼãi. Umi omendáva ikatu ovyʼa káda uno ohecháramo umi mbaʼe porã orekóva hembiayhu. ¿Péro ikatu piko jajapo upéva? Si ikatu. Por ehémplo Jehová oikuaa porã ñande ñaneimperfektoha,  upéicharõ jepe haʼe omaña meme umi kualida porã jarekóvare. ¿Mbaʼépa oikóta haʼe ndojapóirire upéva? Peteĩ salmísta heʼi vaʼekue: “Jehová, nde reikótarõ rekontrola umi mbaʼe vai rojapóva, ni peteĩvare ndaikatumoʼãi ojeʼe iñinosenteha Jehová” (Salmo 130:3). Umi omendáva osegi hína Jehová ehémplo ohecháramo umi mbaʼe porã orekóva hembiayhu ha oñehaʼãramo operdona chupe (elee Colosenses 3:13).

22, 23. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende Abrahán ha Sáragui umi omendáva?

 ²² Umi omendáva ningo ohasávo pe tiémpo ikatu ojoayhu ha oñemoag̃uive ojuehe. Jahechamína Abrahán ha Sara ehémplo, haʼekuéra heta áñore oiko oñondive ha heta ovyʼa hikuái. Jehová ojerure vaʼekue Abrahánpe oheja hag̃ua hóga opytáva Úrpe, ha upérõ Sara oiméne orekóma 60 áño rasa. Katuete oiméne ijetuʼu raʼe chupe oheja hag̃ua pe hóga porãite ha oho oiko peteĩ óga kárpa guýpe. Péro haʼe ohayhu ha orrespeta vaʼekue iménape. Upévare oapoja odesidi vaʼekue ha oipytyvõ chupe osẽ porã hag̃ua (Génesis 18:12; 1 Pedro 3:6).

²³ Umi matrimónio osẽ porãvéva jepe sapyʼánte ikatu ojoavy peteĩ mbaʼe opensávape. Peteĩ vuéltape Abrahán ha Sara nopensái peteĩcha peteĩ témare, péro Jehová heʼi Abrahánpe: “Ehendu la heʼíva ndéve”. Haʼe ojapo upéva ha osẽ porãiterei (Génesis 21:9-13). Sapyʼánte napepensáiramo peteĩcha peteĩ témare, ani peñedesanima. Péicha jave la iñimportantevéva hína pehechauka pejorrespetaha ha pejoayhuha.

24. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã ñane matrimónio omombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe?

²⁴ Oĩ hetaiterei Testígo omendáva ha ovyʼa añetéva imatrimóniope. Oiméramo edesidi emendataha, reiporavo porã vaʼerã ne irũrã, upéva haʼe peteĩ desisión iñimportantetereíva ha ikatúva okambiaite nde rekove. Upévare ejerurékena Jehovápe tanepytyvõ. Haʼe ndegiáta reiporavo porã hag̃ua ne irũrã ha rejeprepara porã hag̃ua remenda mboyve. Upéicha ikatúta pejoayhu ha peguereko peteĩ matrimónio imbaretéva omombaʼeguasúva Jehovápe.