Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 2

Jehová alicachishca concienciata charipashunchi

Jehová alicachishca concienciata charipashunchi

“Ali yuyaihuan [o ali concienciahuanmi] causana canguichi” (1 PEDRO 3:16).

1, 2. a) ¿Imamandata pipash maita rinata ricuchichun minishtipanchiman? b) Ñucanchita ayudangapaca ¿imatata Jehová Diosca cushca?

 PENSARIPASHUN: Chulunlla, na rijsishca ñanda rinajushcanchiman. Ama chingangapaj, tal vez ama huañungapaca pipash maita rinata ricuchichunmi minishtinchiman. Shinami maiman rijushpapash seguro, ali chayaita ushapanchiman.

2 Huaquinbica problemacuna ricurijpimi chingashcashna sintirinchi. Ama chashna sintirichunmi, Jehová Diosca concienciata cushca (Santiago 1:17). Shinaca, concienciaca ¿imata can? ¿Imashinata ayudan? Ali yachajushca concienciata charingapaca ¿imatata rurana capanchi? ¿Imamandata shujcunapa concienciapipash pensarina capanchi? ¿Imamandata ali concienciata charinaca ñucanchipallata ali can? Ricupashun.

CONCIENCIACA ¿IMATA CAN? ¿IMASHINATA AYUDAN?

3. Concienciaca ¿imata can?

3 Concienciataca Jehová Diosmi gentecunaman carashca. Concienciami ñucanchi shungu ucupica, ima ali cajta ima nali cajta cuenta japichijun. Quichua Bibliapica, “conciencia” nishpami huaquinbica “shungu”, “ali yuyai” nishpa churan. Ñucanchi conciencia ali cashpaca, ñucanchi shungupi imashina sintirijushcata, imata pensajushcata cuenta japichunmi ayudan. Shinallata, nali ruraicunamanda caruyashpa alita rurachunmi ayudan. Ashtahuangarin, ali decidijpica cushillami sintichin, cutin nali decidijpica nalimi sintichin (nota 5​ta ricupangui).

4, 5. a) Adán y Eva paicunapa concienciata na cazushpaca ¿imata tucurca? b) ¿Imashinata concienciaca ayudan? Bibliapa ejemplocunamanda parlapai.

4 Cada unomi ñucanchi concienciata catinata, o na catinataca ricuna capanchi. Adán y Evaca paicunapa concienciata na catimandami, Jehovata na cazushpa juchata rurarca. Jipaman nali sintirishpapash, huashaman tigraitaca ñana usharcachu (Génesis 3:7, 8). Adán y Evaca jucha illaj concienciata charimanda nalita ruragrinajushcata yachashpapash, paicunapa conciencia imata nijtaca na catircachu.

5 Cutin shujcunaca, juchayucuna cashpapash paicunapa conciencia imata nijtami catirca. Jobpa ejemplota Bibliapi ricupashun. Paica paipa conciencia imata nijta catishpa ali decisiongunata agllashpami nirca: “Ñuca shunguca napacha juchachihuangachu” nishpa (Job 27:6). “Shungu” nishpaca paipa concienciamandami Jobca parlajurca. Concienciami ima ali cajta, ima nali cajta cuenta japichirca. Cutin Davidca, huaquinbica paipa concienciata na catishpami Jehovata na cazurca. Shuj punllaca, rey Saulta na respetaimandami ninanda nali sintirishpa ‘paipa shungupi ninanda musparirca’ (1 Samuel 24:5). Paipa concienciami nalita rurashcata cuenta japichirca. Paipa concienciata cazushpaca, cutinga na chashna pandarinachu carca.

6. ¿Imamandata nipanchi, Jehová Diosca tucuicunamanmi concienciata cushca nishpa?

6 Jehovata na sirvij gentecunapashmi ima ali cajta, ima nali cajta cuenta japin. Bibliapica ninmi, gentecunaca ‘paicunapa shungupillatami imatapash nalicachin, na cashpaca alicachin’ nishpa (Romanos 2:14, 15). Ashtaca gentecunami shuhuana, huañuchina nali cashcataca ali yachan. Shinami na yachashpapash paicunaca, Jehová Dios carashca concienciata catinajun. Shinallata, Taita Dios imata yachachishcata catishpami ali decisiongunata agllanajun.

7. ¿Imamandata huaquinbica, ñucanchi concienciaca pandarinlla?

7 Panda pensamientocuna, panda munaicunami huaquinbica ñucanchi concienciata huaglichishpa, nalita rurachinlla. Shinapash, ali concienciata charingapaca, na maqui cruzashcachu quedana capanchi. Josepa ejemplota ricupashun. Ali yachajushca concienciata charimandami paica na tentacionbi urmarca (Génesis 39:1, 2, 7-12). Ali yachajushca concienciata charingapaca, Jehovapa espíritu santo ayudachunmi saquina capanchi. Shinallata, Jehovapa yachachishcacunatapash catinami capanchi (Romanos 9:1). Shinaca huaquin yuyaicunata ricupashun.

ALI YACHAJUSHCA CONCIENCIATA CHARINGAPACA ¿IMATATA RURANA CAPANCHI?

8. a) ¿Imashinata ñucanchi shungu munaicunaca ñucanchi concienciata pandachinlla? b) Shuj decisionda nara agllashpallata ¿imapita pensarina capanchi?

8 Huaquin gentecunaca pensanmi, shungu ima munashcata catishpami concienciata catinajunchi. Ali sintirishpaca, ñucanchi munashcata ruranallami canchi nishpa. Shinapash, juchayucunami capanchi. Chaimi ñucanchi shungu munaicunapash pandarishpa, ñucanchi concienciatapash umachishpa pandachinlla. Bibliapica ninmi: “Runapaj shunguca, tucui imatapash yali umachijlla, jatun nalimi. ¿Chaitaca pipash rijsingachu?” nishpa (Jeremías 17:9). Chaimandami huaquinbica, nalitara alitashna ricui callarinchi. Apóstol Pablota yaripashunchi. Jesusta nara cati callarishpaca, alitami rurajuni yashpa, concienciapi tranquilo sintirishpami, Jehovata sirvijcunataca catiriashpa llaquichirca. Shinapash jipamanga nircami, Jehová Diosca ricujuhuanmi nishpa (Hechos 23:1; 1 Corintios 4:4, NM; 2 Timoteo 1:3). Shinaca, paipa rurashcacunata Jehová Dios nalicachijta yachajushpami, apóstol Pabloca cambiana cashcata cuenta japirca. Imashinami ricupashcanchi, shuj decisionda nara agllashpallatami, “Jehová Diosca imata rurachunda munan” nishpa pensarina capanchi.

9. Taita Diosta manllanaca ¿imata can?

9 Pitapash juyashpaca, paita llaquichingapaca na munanchichu. Chaimandami, Jehovata juyaimandaca na paitapash llaquichingapaj munanchi. Jehovataca manllanami capanchi. Paita manllanami canchi nishpaca, paita juyaimanda imapipash na llaquichingapaj munanatami shina nin. Nehemiaspa ejemplota ricupashun. Gobernador caimandaca, charij tucungapaj aprovecharinallami carca. Shinapash ‘Taita Diosta manllaj cashcamandami’ chaitaca na rurarca (Nehemías 5:15). Nehemiasca Jehová Dios paita nalicachishpa ricunatami manllarca. Ñucanchipashmi, nalita rurashpa Jehovapa ñaupajpi nali ricurinataca manllanchi. Bibliata liishpami Jehová imata alicachijta, imata nalicachijtapash yachajui ushapanchi (nota 6​ta ricupangui).

10, 11. Ufianata o na ufianata ali decidichunga ¿Bibliapa maijan textocunata ayudan?

10 Huaquinbica, ashaguta ufianata o na ufianatami agllana tucushun. Ali decisionda agllangapaca ¿maijan textocunapita pensarita ushapanchi? Bibliapica, imatapash na ufianachu canguichi nishpaca na prohibijunllu. Bibliapica ninmi, vinotaca Taita Diosmi carajun nishpa (Salmo 104:14, 15). Shinapash Jesusta catijcunaca, ‘amingacaman’ o yapataca na ufianachu capanchi (1 Pedro 4:3, MTQI). Apóstol Pablopash consejarcami na maipash cachun fiestacunata rurashpa machanachu canguichi nishpa (Romanos 13:13). Ashtahuangarin, machajcunaca Taita Diospa Reinopica “napacha imatapash japigringachu” nircami (1 Corintios 6:9, 10).

11 Pensaripashunchi: “¿Ufianata gushtanichu? Ali, cushilla sintiringapaca ¿ufianata minishtinichu? ¿Ashaguta ufiashpalla jarcarita ushanichu? ¿Cada ima tiempota ufianata yachani? * ¿Na ufiashpapash ñuca amigocunahuan cushilla caita ushanichu?” nishpa. Ali decidingapaca Jehovatapashmi ayudahuangui nishpa mañana capanchi (Salmo 139:23, 24, liipangui). Jehovapa yachachishcacunapi aliguta pensarishpami, Bibliapi imata nijujta catichun ñucanchi concienciataca yachachinajupanchi. Chai jahuapash ¿imatata rurana capanchi? Ricupashun.

¿IMAMANDATA SHUJCUNAPA CONCIENCIAPIPASH PENSARINA CAPANCHI?

12, 13. a) ¿Imamandata shican shican concienciata charipanchi? b) Shican shican concienciata charimandaca ¿imatata rurana capanchi?

12 Tucuicunami shican shican concienciata charipanchi. Huaquinbica ñucanchi concienciapi ali sintirishpami ufianchi, o imatapash ruranchilla. Cutin shujcunaca na shinachu can ¿Imamandata shina capanchi?

Ali yachajushca concienciami ashaguta ufiana cashcata, o na ufiana cashcata decidichun ayudanga.

13 Huaquinbica familiamanda, shuj llactapi viñashcamanda, o imacunamandapashmi shican shican concienciata charipanchi. Huaquingunaca pundacuna ufiashpa machaimanda, problemacunata charishcamandami, cunanbica ñana imatapash ufiangapaj munan (1 Reyes 8:38, 39). Pensaripashun: Quiquinga cervezata o imatapash ufiapai nishpa pimanbash cujushcanguiman. “Shinagulla” nishpa na chasquijpica ¿nalichu sintiripanguiman? ¿Ufiaipacha nishpachu atichijunguiman? ¿Imamandata na ufiangui nishpachu tapuchijunguiman? Na. Shina rurashpaca, paipa concienciata respetashcataca na ricuchijupanguimanllu.

14, 15. a) Apóstol Pablopa tiempopica ¿imata pasarca? b) Pabloca ¿ima ali consejotata curca?

14 Apóstol Pablopa tiempopipash, shican shican concienciacunatami charirca. Chai tiempopica, yanga dioscunaman carashpa huañuchishca animalcunapa aichacunatami, plazacunapi jatunajurca. Huaquin huauquipanicunaca pundacuna chashnacunata rurashpa causashcamandami, chai aichacunata randishpa micungapaca na munarca. Shinapash Pabloca, tucui micunallatami Jehovapa can yashpami, chai aichacunata randishpa micunaca, na juchachu can yarca (1 Corintios 10:25). Pabloca pensanallami carca, ñuca concienciapica alimi sintirini, ñuca munashcata micunallami cani nishpa.

15 Shinapash apóstol Pabloca, paipa huauquicunapa concienciapi pensarishpami, pai imata yuyashcataca huashaman saquirca. Pabloca nircami: “Na ñucanchilla cushijunachu canchi. Cristopash na pailla cushijushpa causajurcachu” nishpa (Romanos 15:1, 3). Pabloca Jesuspa ejemplota catishpami, shujcunapira preocuparin carca (1 Corintios 8:13; 10:23, 24, 31-33, liipangui).

16. Shuj huauqui paipa concienciapi ali sintirishpa imatapash rurajpica ¿imamandata nalicachishpaca na rimajuna capanchi?

16 Shuj huauqui paipa concienciapi ali sintirishpa, imatapash rurajujpi, ñucanchicuna nalicachishpa ricunajushpaca, cuidadota charinami capanchi. Ñucami razonda charini yashpaca, na rimajunachu capanchi (Romanos 14:12, 13, liipangui). Shujcunata nalicachishpa ricujunapa randica, ñucanchillata imapi pandarijujta cuenta japichunmi, Jehová Diosca concienciata cushca (Mateo 7:1). Ñucanchi yuyashcacunahuan, decisiongunahuan congregacionda separangapaca, na munapanchichu. Chaipa randica, tucuicuna shujllashna tandanajushca, tranquilo cachunmi ayudangapaj munapanchi (Romanos 14:19).

ALI CONCIENCIATA CHARINACA ¿IMAMANDATA ALI CAN?

17. Huaquingunapa concienciaca ¿imata tucushca?

17 Apóstol Pedroca nircami: “Ali yuyaihuan [o ali concienciahuanmi] causana canguichi” nishpa (1 Pedro 3:16). Shinapash huaquingunaca, Jehovapa yachachishcacunata ladoman saquishpami paicunapa concienciapipash ñana imatapash sintin. Apóstol Pabloca nircami ‘nalita ruranatapash na pinganayachinllu. Chashna cashpami Diospa ñaupajpica, imatapash mapatalla cushijushpa ruranajun’ nishpa (Efesios 4:19). Imashinami maquipi callo tiarijpica gentecunaca ñana imatapash sintin, shinallatami nalita ruranajushpapash paicunapa concienciapica ñana imatapash sintin.

Ali concienciami ali decidichun, cushilla cachun, shungu ucupi tranquilo sintirichunbash ayudan.

18. Nalita rurashcamanda nali sintirijushpa o pinganayachijushpaca ¿imatata rurana capanchi?

18 Imamandapash nali sintirijujpica, tal vez ñucanchi concienciami ñucanchitaca imatapash nalita rurashcata pensachijunga. Chaimi, nalita rurashcata cuenta japishpa cambiaita ushapanchi. Rey Davidta yaripashun. Juchata rurashca jipaca, paipa concienciapi nali sintirishpami arripintirirca. Nalita rurashcatapash millanayachishpami, Jehovata cazushpa catingapaj munarca. Chaimi cashna nirca: ‘Jatun Diosca alimi, nalita rurashcatapash cunganmi’ nishpa (Salmo 51:1-19; 86:5; nota 7​ta ricupangui).

19. Arripintirishca jahuapash nali sintirijushpaca ¿imatata yarina capanchi?

19 Juchamanda arripintirishca jahuapash, huaquingunaca nali sintirishpami catinra. Imapapash na sirvij cuendami sintirin. Quiquinbash shina sintirijushpaca, punda imata rurashcata na cambiai ushashcatami intindina capangui. Chai ratopi nalitapacha rurashcata na cuenta japishca cajpipash, Jehová Diosca ñami chaicunataca perdonarca. Pai perdonashpaca, ñana chaitaca yarijunllu. Paipa ñaupajpica alimi ricurijupangui. Quiquinbash cunanbi alita rurajushcata alimi yachapangui. Shungupi nali sintirijujpipash Bibliapica ninmi: ‘Taita Diosca ñucanchi shungutapash yalitami yachan’ nishpa (1 Juan 3:19, 20, liipangui). Shinaca, Taita Dios juyajta, llaquijta yarishpaca, nali sintirijushpapash ñaupaman catita ushapanguimi. Jehová Dios ña perdonashcatapash seguromi caita ushapangui. Pai perdonashcata intindishpami, concienciapi tranquilo sintirishpa paitaca cushilla sirvita ushapangui (1 Corintios 6:11; Hebreos 10:22).

20, 21. a) Cai libroca ¿imacunapillata ayudanga? b) Ñucanchicuna libre sintirichunga ¿imatata Jehová Diosca cushca? ¿Imashinata chaitaca aprovechana capanchi?

20 Cai tucurimui punllacunapira ama llaquicunapi urmachunga, cai libromi quiquin ali concienciata charichun, Jehovapa yachachishcacunatapash pactachishpa causachun ayudanga. Shinapash cai libropica, na tucuipachu shuj ley tian. Ñucanchicuna libre sintirichunga ‘Cristopa mandashca’ nishca leytami Jehová Diosca cushca. Cristopa mandashca leymi, Jehovapa yachachishcacunata intindichun ayudan (Gálatas 6:2). Shinapash, chai ley tiashcamanda nalita rurangapaj aprovecharinapa randica, Jehovata juyashcata ricuchingapami aprovechanchi (2 Corintios 4:1, 2; Hebreos 4:13; 1 Pedro 2:16).

21 Jehovapa yachachishcacunapi pensarishpa, pactachishpami ima ali cajta, ima nali cajta cuenta japishpa, Jehová munashcashna pensanata yachajupanchi (Hebreos 5:14). Shina yachajushpami, ñucanchi ali concienciaca tucui causaipi ali decidichun, Jehovatapash juyashpa catichun ayudanga.

^ Ashtaca doctorcunaca ninmi, ufianata na saqui ushajcunapa, o alcoholicocunapaca ashagutalla ufiashpa jarcarinaca shinllimi can. Chaimi, mejor nimata na ufiashparapash ali canman nishpa.