Skip to content

Skip to table of contents

TALA KE HE MOUI

Tau Lakaaga he Moui Haaku he Fekafekauaga he Kautu

Tau Lakaaga he Moui Haaku he Fekafekauaga he Kautu

He 1947, ko e tau akoako Katolika i Santa Ana i El Salvador, ne lali ke fakalagalaga lekua ke he Tau Fakamoli. He taute e tau matakainaga he Fakaako Watchtower ha lautolu he tau tapu takitaha, ne tauliti he tau fanau taane e tau patuō lalahi he gutuhala mahafagi he kaina misionare. Ti kamata e fakaholoaga ne takitaki he tau akoako. Falu he fakaholoaga ne totō e tau hulu; falu ne totō e tau fakatino. Ua e tulā he tauliti e lautolu e fale aki e tau patuō ti kalaga: “Kia moui loa e Taopou!” mo e, “Kia mate a Iehova!” Lata e mena ia ke fakamatakutaku e tau misionare ke o kehe mai he taone. Iloa e au, ha ko e mena ko au taha ia lautolu, ti fano au ke he feleveiaaga ia he 67 e tau kua mole. a

UA E TAU ato tupu e mena nā i luga, ne kautū a Evelyn Trabert, ko e hoa misionare haaku mo au mai he vahega ke fāaki he Aoga Tohi Tapu a Kiliata he Kolo Toko ne haia i Ithaca i New York. Kua kotofa a maua ke fekafekau i Santa Ana. Ka e to matutaki au mo e tala kū haaku ke he fekafekau misionare ne teitei 29 e tau, to tala atu e au e kakano ne fifili e au ke taute e gahua ia.

TUFAAGA FAKAAGAAGA HAAKU

Ne nonofo e tau matua haaku ko John mo Eva Olson i Spokane, Washington i U.S.A., he 1923, ko e tau ia ne fanau au. Ko laua ko e tau tagata Lutheran ka e nakai talia e fakaakoaga he tapu ke he afi tote, ha kua nakai felauaki ai mo e taofiaga ha laua ke he Atua fakaalofa. (1 Ioa. 4:8) Gahua e matua taane he fale tao falaoa, ti taha pō ne tala age e tagata gahua ki a ia kua nakai fakaako he Tohi Tapu ko e matakavi fakakikiveka e afi tote. Nakai leva ti kamata fakaako e tau matua haaku mo e Tau Fakamoli a Iehova ti iloa e mena ne fakaako mooli he Tohi Tapu hagaao ke he moui ka mole e mate.

Hiva laia e tau haaku he moui, ka e manatu e au he fanogonogo ke he tau talahauaga hakahakau he tau matua haaku hagaao ke he ha laua a kupu mooli moua foou he Tohi Tapu. Ne tupu lahi foki e hakahakau ha laua he iloa e higoa he Atua mooli, ko Iehova, ti fakatoka noa mai he taofiaga halahū he Tolu Taha. Kamata au ke hufia ke he tau fakaakoaga ofoofogia faka-Tohi Tapu tuga e omomi, he fakaako ‘ko e mena moli foki ke toka noa ai e tagata.’ (Ioane 8:32) Nakai manamanatu au ke he fakaako he Tohi Tapu ko e mena ahumate, ka e fiafia tumau au he kumikumi ke he Kupu he Atua. Pete he mā au, ne fano au mo e tau matua haaku he gahua fakamatala. Papatiso a laua he 1934. He 1939, he 16 e tau he moui, ne fakalataha au mo laua ko e fekafekau papatiso ha Iehova.

Mo Mami mo Tete he toloaga i St. Louis i Missouri he 1941

He vahā mafana he 1940, ne sela he tau matua haaku e kaina ha laua, ti kamata a mautolu tokotolu ke he fekafekauaga mau ko e tau paionia i Coeur d’Alene i Idaho. Nonofo a mautolu he poko totogi i luga he fale taute motokā. Ne eke foki e kaina ha mautolu mo matakavi he feleveiaaga. He mogoia, ne gahoa e fakapotopotoaga ne fai Fale he Kautu, ti feleveia a lautolu he tau kaina nonofo po ke tau poko totogi.

He 1941 ne fano au mo e tau matua haaku ke he toloaga i St. Louis i Missouri. Ko e Aho Tapu ko e “Aho he Tau Tama,” ti ko lautolu he vahāloto he 5 mo e 18 e tau tau he moui ne nonofo i mua. He tapunu he lauga haana, ne vagahau e Matakainaga Joseph F. Rutherford ki a mautolu ne ikiiki: “Ko mutolu oti . . . ma tau fanau . . . ne talia ke omaoma ke he Atua mo e haana Patuiki, fakamolemole tutū ki luga!” Tutū hake oti a mautolu. Ti fakailoa mogoia e Matakainaga Rutherford: “Kitiala, molea 15,000 he tau fakamoli foou ke he Kautu!” Ko e mogo tonu ia ne lagomatai au ke fakamatapatu e fifiliaga haaku ke eke e paionia mo fekafekauaga he moui haaku.

TAU KOTOFAAGA HE MAGAFAOA HA MAUTOLU

Fai mahina he mole he toloaga i St. Louis, ne hiki e magafaoa ha mautolu ke he faahi toga ha California. He taone ko Oxnard, ko e kotofaaga ha mautolu ke fakatū e fakapotopotoaga. Nonofo a mautolu he tulela tote ne taha ni e mohega. Ko e “mohega” haaku kua fakatoka he tau pō takitaha i luga he laulau kai ha mautolu​—hiki lahi ha ia mai he poko mohe ni haaku!

Ato hohoko a mautolu ki California, ne totoko atu a Sapanī ki Pearl Harbor i Hawaii ia Tesemo 7, 1941. He aho hake, ne matutaki atu a Amerika ke he Felakutaki II he Lalolagi. Ne peehi he tau tui ne mua ke tamate e tau mena, ti kua lata ia mautolu ke tamate e tau molī oti he pō. Ko e tau sapamalini he tau Sapanī hane leoleo e kautahi ha California, ti ko e pouli katoatoa ne lagomatai ke taofi a lautolu neke fana mai ke he taone.

Fai mahina he mole ia Sepetema 1942, ne o atu a mautolu ke he New World Theocratic Assembly i Cleveland i Ohio. Ne fanogonogo a mautolu i ai ki a Matakainaga Nathan H. Knorr ne lauga “Mafola​—Maeke Nakai ke Tumau?” Fakatutala a ia ke he Fakakiteaga veveheaga 17, ne fakamaama e “manu favale” ne “moui a ia, ti kua nakai moui foki to hake foki a ia mai he pahua nakai gata mai.” (Fakakite. 17:8, 11) Fakamaama he Matakainaga Knorr ko e “manu favale” e Kautaha he Tau Motu ne nakai liu gahuahua he 1939. Talahau tuai he Tohi Tapu to hukui e Kautaha, ti takitaki atu ke he magahala he mafola. Ti pihia tonu he 1945, ne oti e Felakutaki II he Lalolagi. Mole ia, liu kitia e “manu favale” ko e Tau Motu Kaufakalataha. Ne fakalaulahi he Tau Fakamoli a Iehova ha lautolu a gahua fakamatala he lalolagi katoa, ti ha ha ai e tupu lahi mahaki ne nakaila pihia fakamua!

Tipiloma Kiliata haaku

Lagomatai he perofetaaga ia au ke kitia e mena ne fakatoka mai i mua. He mogo ne fakailoa to kamata e Aoga Kiliata he tau hake, ne fakalagā e manako haaku ke eke mo misionare. He 1943, ne kotofa au ke paionia i Portland i Oregon. He tau aho ia, fakaaoga e mautolu e lapakofe ke tā e tau lauga ke he tau tagata he kaina he tau gutuhala ha lautolu, ti foaki e mautolu e tau tohi faka-Tohi Tapu hagaao ke he Kautu he Atua. He tau katoa ia, manamanatu tumau au ke he fekafekauaga misionare.

He 1944, fiafia lahi au ke moua e uiina ke fano ki Kiliata mo e kapitiga uho haaku ko Evelyn Trabert. Lima e mahina, ne fakakite mai he tau faiaoga ha maua e puhala ke moua e fiafia mai he fakaako ha maua ke he Tohi Tapu. Ne nava a maua ke he mahani fakatokolalo ha lautolu. He falu mogo he kai a mautolu, ko e tau tagata tufa kai e tau matakainaga taane ia. Ne kautū a maua ia Ianuari 22, 1945.

KOTOFAAGA MISIONARE HAAKU

Ko au mo Evelyn, fakalataha mo Leo mo Esther Mahan, ne hohoko mai ke he kotofaaga foou ha mautolu i El Salvador ia Iuni 1946. Moua e mautolu e fonua ia “kua hina mai nai ke he heleheleaga saito.” (Ioane 4:35) Ko e mena ne tupu ne totoku he kamataaga he tala nei kua fakakite e ita lahi mahaki he tau akoako. He tapu fakamua, ne taute e mautolu e toloaga takaiaga fakamua i Santa Ana. Ne fakatātā fakalaulahi e mautolu e lauga ke he toloaga ti fiafia lahi he teitei 500 ne hohoko mai. He fakamatakutaku ke o kehe he taone, ne malolō lahi e logonaaga ha mautolu ke eketaha ke nonofo mo e lagomatai a lautolu ne loto fakamooli. Pete kua hataki he akoako e tau tagata ke nakai totou e Tohi Tapu mo e tokofiha ni ne moua e lagaki, tokologa kua hoge ma e kupu mooli. Loto fakaaue a lautolu ke he tau laliaga ha mautolu ke fakaako e vagahau Sepania ke maeke ia mautolu ke fakaako a lautolu hagaao ke he Atua mooli, ko Iehova, mo e hagaao ke he amaamanakiaga uho lahi he fakafoou e Parataiso he lalolagi.

Tokolima a mautolu mai he vahega Kiliata haaku ne fakafano ki El Salvador. Hema ke he matau: Evelyn Trabert, Millie Brashier, Esther Mahan, au, mo Leo Mahan

Ko Rosa Ascencio ko e taha he tau tagata fakaako fakamua atu haaku. He mole e kamata a ia ke fakaako e Tohi Tapu, ne vevehe a ia mai he tagata taane ne nofo mo ia. Ti kamata e tagata taane ke fakaako e Tohi Tapu. Ne mau a laua, papatiso mogoia, ti eke ai mo Tau Fakamoli fakamakutu ha Iehova. Ko Rosa e paionia fakamua he matakavi i Santa Ana. b

Ne fai fale koloa tote a Rosa. Ka fano a ia he fonua, ne pā e ia e fale koloa haana ti falanaki ki a Iehova ke leveki e tau mena kua lata mo ia. He liu a ia hafagi e fale koloa haana he fai tulā gahoa he mole, ne hou e tau tagata ki loto ke fakatau. Logona fakamua e ia e mooli he Mataio 6:33 ti mahani fakamooli ato hoko e mate haana.

Taha magahala, ne ahiahi e akoako he matakavi ke he tagata ne nonofo totogi e mautolu ko e tau misionare tokoono e fale ti hataki ki a ia ka matutaki a ia ke nonofo totogi a mautolu he fale, to utakehe a ia mo e hoana haana. Ko e tagata pule he kaina, ko e tagata pisinisi talahaua, ne fakateteki ke he mahani he akoako ti nakai hihiga ke he fakaohoohoaga. Tala age foki e ia ke he akoako kua nakai tupetupe a ia ka vega kehe mai he tapu. Ne fakamafana e ia a mautolu ke nonofo ke leva ka manako a mautolu.

EKE E TAGATA LILIFU HE MOTU MO FAKAMOLI

Tā e la ofisa he 1955

He taone lahi ko San Salvador, taha misionare foki ne fakaako e Tohi Tapu mo e hoana he enisinia ne higoa ko Baltasar Perla. Ko e tagata loto mitaki ia kua galo e tua ke he Atua he kitia e fakatupua he tau takitaki lotu. Mogo ne hoko mai ke tā e la ofisa, ne ole a Baltasar ne nakaila haia he kupu mooli, ke fakatoka mo e talaga e fale ka e nakai totogi e gahua haana.

He fakalataha mo e tau tagata ha Iehova he gahua talaga, ne talitonu a Baltasar kua moua e ia e lotu mooli. Ne papatiso a ia he Iulai 22, 1955, ti nakai leva papatiso e hoana haana ko Paulina. Fekafekau fakamooli e fanau tokoua ha laua ki a Iehova. Ko e tama taane haana ko Baltasar, Jr., ne fekafekau he Peteli i Brooklyn ke 49 e tau, ne lalago e ia e gahua fakamatala he lalolagi katoa hane tupu lahi ti kua fekafekau mogonei he La Komiti i Amerika. c

He kamata a mautolu ke taute e tau fonoaga i San Salvador, lagomatai he Matakainaga Perla a mautolu ke fakaaoga e fale faofao tino lahi. Mogo fakamua, fakaaoga ne mautolu e falu atu nofoa; ka ko e fakamonuinaaga ha Iehova, ne tupu tokologa a mautolu he tau tau takitaha ato puke e fale ti ai hao oti ai! He tau feleveiaaga fiafia ia, kitia e au a lautolu ne fakaako e Tohi Tapu mo au. Manamanatu la ke he logonaaga haaku he mogo ne fakafeleveia he tau fakaako Tohi Tapu fakamua haaku au ke he “tau mokopuna” haaku​—ko lautolu kua papatiso foou ne fakaako mo lautolu!

Matakainaga F. W. Franz ne tutala ke he tau misionare he fonoaga

He taha toloaga, taha e matakainaga taane ne hau ki a au ti pehē kua manako a ia ke fai manatu fakakite. Nakai mailoga e au a ia mo e fia iloa ai au. Pehē a ia, “Ko au taha tama taane ne tauliti patuō a koe i Santa Ana.” Kua fekafekau a ia mo au ki a Iehova! Ne malagaki e loto haaku he olioli. Ko e fakatutalaaga ia ne fakamooli ki a au ko e fekafekauaga mau e gahua ne mua atu e palepale mitaki ka fifili he ha tagata.

Toloaga takaiaga fakamua ne ō mautolu ki ai i El Salvador

TAU FIFILIAGA FIAFIA

Teitei 29 e tau ne matutaki au he gahua misionare i El Salvador, fakamua he taone ko Santa Ana, ti Sonsonate, ti Santa Tecla, ti fakahiku ki San Salvador. He 1975, he mole e manamanatu fakalahi he liogi, ne fifili au ke toka e kotofaaga misionare haaku mo e liu ki Spokane. Kua lata e tau matua fuakau fakamooli haaku mo e lagomataiaga haaku.

He mole e mate he matua taane haaku he 1979, ne leveki e au e matua fifine ne kua holo ki mua e lolelole mo e nakai fahia lahi. Ne moui a ia ke 8 foki e tau ti mate he 94 e tau. He magaaho uka ia, ne mategūgū e tino mo e logonaaga haaku. Ne tupu mai e gagao shingle ha ko e tupetupe lahi. Ka ko e liogi mo e tau lima fakaalofa ha Iehova ne peka viko ia au ke fakamalolō au, ne maeke au ke fakauka ke he kamatamata ia. Tuga kua pehē a Iehova, “ke hoko foki ke he uluhina, . . . to toto foki e au, to uta ai e au, mo e laveaki e au a koe.”​—Isaia 46:4.

He 1990, hiki au ki Omak i Washington. Ne logona e au e aoga lahi he fonua vagahau Sepania, ti tokologa e fakaako Tohi Tapu haaku ne papatiso. Ia Novema 2007, ne nakai maeke au ke leveki e kaina haaku i Omak, ti hiki au ke he poko he taone ne tata i Chelan i Washington. Ko e fakapotopotoaga Sepania hinei kua leveki fakamitaki au tali mai, ko e mena kua loto fakaaue lahi ai au. Ha ko au ni e Fakamoli fuakau hinei, ne “hiki” he tau matakainaga au mo “tupuna fifine” ha lautolu.

Pete ne nakai fifili au ke fai taane mo e fai magafaoa ke maeke au ke fekafekau fakalahi he fekafekauaga mo e “nakai fakalavelave,” ne tokologa e fanau fakaagaaga haaku. (1 Kori. 7:34, 35) Fakakakano e au he moui nei, nakai moua e au e tau mena oti kana. Ti tuku fakamua e au e tau mena fakamua​—ko e tukuleleaga loto katoa haaku ke fekafekau ki a Iehova. He lalolagi foou, to lahi e magaaho ke olioli ke he tau matagahua oti kua atihake. Ko e kupu tohi mahuiga haaku ko e Salamo 145:16, ne fakamafana a tautolu to “fakamakona e manako he tau mena momoui oti.”

Gahua paionia kua lagomatai au ke fuata tumau e loto

He 91 e tau, mitaki agaia e malolō tino haaku, ti matutaki au ke paionia. Ko e gahua paionia kua lagomatai au ke fuata tumau e loto ti foaki ki a au e kakano he moui. He hoko mai fakamua haaku ki El Salvador, kua kamata laia e gahua fakamatala. Pete tau totokoaga mamahi ha Satani, kua molea 39,000 e tagata fakailoa mogonei he motu ia. Fakamalolō mooli he mena nei e tua haaku. Maaliali ai, ko e agaaga tapu mooli ha Iehova kua lalago e tau laliaga he tau tagata haana!

a Kikite 1981 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, lau 45-46.

b 1981 Yearbook, lau 41-42.

c 1981 Yearbook, lau 66-67, 74-75.