1, 2. Кызытсе Юмын служитлышыже-влакын ситуацийышт Иерусалимыш пӧртылшӧ еврей-влакын ситуацийышт дене мо дене икгай улыт? (« Аггейын, Захариян да Ездран кечыже-влак» схемым ончыза.)

 ОНЧЫКЫЛЫК илышда нерген те южгунам тургыжланеда мо? Очыни, те пашам йомдаренда да кузе ешым пукшаш ода пале. А можыч, элыштыда политический ситуаций сай огыл, те поктылмаш дене але таныклымаште еҥ-влакын уда отношенийышт дене тӱкнеда. Тидлан кӧра родыда-влак верч чот тургыжланеда. Тугеже, айста ончен лектына, кузе ожно Иегова израильтян-влаклан тыгайрак проблемым сеҥаш полшен.

² Вавилон гыч Иерусалимыш пӧртылшӧ еврей-влаклан ӱшанымаш кӱлын. Нуно пеш сай илышым коденыт да тыгай элыш илаш каеныт, кудыжо нерген шукышт шагал гына паленыт. Тушко толмеке, нуно чот вашке нелылык дене тӱкненыт. Ешым пукшашлан нунылан окса ситен огыл. Персий империйыште пуламыр-влак лийыныт. А пошкудо калык-влак Израиль калыкым тушманлан шотленыт. Тидлан кӧра южо израильтян-влаклан эн тӱҥ пашам — храмым чоҥымаш пашам — икымше верыш шындаш йӧсӧ лийын. Теве молан мемнан эра деч ончыч иктаж 520 ийыште Иегова нунын дек кок пророкшым, Аггей ден Захариям, колтен. Нуно Иегова верч тыршаш калыкын кумылыштым нӧлтышаш ыльыч (Агг. 1:1; Зах. 1:1). Кузе ме ужына, нине пророк-влакын тыршымышт сай лектышым конден. Но 50 ий наре эртымеке, еврей-влакын  угыч кумылышт волен. Тунам Вавилон гыч Иерусалимыш Ездра лӱман законым кусарен возышо толын. Тудо калыкым кумылаҥден да нунылан Иеговам илышыште икымше верыш шындаш полшен (Езд. 7:1, 6).

3. Могай йодыш-влакым ончен лектына? (Притчи 22:19).

³ Аггей ден Захариялан кӧра израильтян-влак, пошкудо калык-влакын уда отношенийыштым ончыде, Иеговалан умбакыжат тӱрыснек ӱшаненыт. Нине пророк-влакын мутышт мыланнат нелылыкым сеҥаш полшен кертеш. (Притчи 22:19 лудын лекса.) Ме Аггей ден Захариян ончылгоч каласымашыштым ончен лектына, тыгак Ездран примержым ончалына да тыгай йодыш-влаклан вашмутым налына: Иерусалимыш пӧртылшӧ еврей-влакын могай нелылыкышт лийын? Йӧсӧ обстоятельствыштат Иегован эрыкшым икымше верыш шындаш мо полша? Тыгай годым кузе Иеговалан ӱшанымашнам пеҥгыдемдаш?

4, 5. Молан израильтян-влакын храмым чоҥаш кумылышт волаш тӱҥалын?

⁴ Иерусалимыш пӧртылмеке, еврей-влакым шуко паша вучен. Нуно Иеговалан жертвенникым чоҥеныт да храмлан негызым пыштеныт (Езд. 3:1—3, 10). Но чот вашке нунын кумылышт волаш тӱҥалын. Молан? Нунылан храмым чоҥаш гына огыл, тыгак шкаланышт пӧртым чоҥаш, шурным ӱдаш да ешым пукшаш кӱлын (Езд. 2:68, 70). А эше нуным тушман-влак шыгыремденыт, кудышт храмым чоҥымым чараш тыршеныт (Езд. 4:1—5).

⁵ Тыгак эре вашталтше экономический да политический ситуаций-влак израильтян-влакын илышыштым нелемденыт. Нунын элыштым Персий империй вуйлаташ тӱҥалын. Мемнан эра деч ончыч 530 ийыште Кир II кугыжан колымыж деч вара тудын олмеш вуйлаташ тӱҥалше Камби́з II Египетыш сар дене каен. Тудын армийже израиль кундем гоч эртен да, очыни, сарзе-влак израильтян-влак деч кочкышым, вӱдым да малаш пураш йодыныт. Тиде израильтян-влакын илышыштым эше чотрак нелемден. Камбиз II деч вара Персийым Дарий I вуйлаташ тӱҥалын. Тудын вуйлатымыж годымат политический ситуаций сай могырыш вашталтын огыл. Тӱрлӧ вере пуламыр-влак эртеныт. Тидлан кӧра, мутат уке, еврей-влак шоненыт, кузе нуно шке ешыштым ончаш тӱҥалыт, да южыжо шотлен, пуйто кызыт храмым чоҥаш сай жап огыл (Агг. 1:2).

6. Еврей-влак могай эше нелылык ден тӱкненыт да Захария нуным мо шотышто ӱшандарен? (Захария 4:6, 7).

⁶ Захария 4:6, 7 лудын лекса. Но израильтян-влак материальный нелылык ден эре вашталтше политический ситуаций дене гына огыл, тыгак поктылмаш дене тӱкненыт. Мемнан эра деч ончыч 522 ийыште тушман-влак Иегован храм чоҥымым чареныт. Но Иегова чыла чаракым шке куатле шӱлышыж дене кораҥден кертеш манын, Захария калыкым ӱшандарен. Мемнан эра деч ончыч 520 ийыште Дарий кугыжа, чоҥымаш паша умбакыжат кайже манын, кӱштымашым луктын. Тыгак тудо чоҥымаш пашалан оксам пуэн да вуйлатыше-влаклан Израиль калыклан полшаш кӱштен (Езд. 6:1, 6—10).

7. Кузе Иегова еврей-влакын храмым угыч чоҥаш тыршымыштым суапландарен?

 ⁷ Иегова Аггей ден Захария гоч сӧрен: израильтян-влак храмым угыч чоҥаш тӱҥалыт гын, тудо нунын дене пырля лиеш (Агг. 1:8, 13, 14; Зах. 1:3, 16). Кумылаҥдыме еврей-влак мемнан эра деч ончыч 520 ийыште храмым угыч чоҥаш тӱҥалыныт да вич ий наре гыч чоҥымым пытареныт. Чыла нелылыкым ончыде, калык Иегован пашажым шукташ  пижын, да Иегова нунылан материальный шотышто полшен да нунын дене пырля лийын. Тидлан кӧра нуно Иеговалан куанен служитленыт (Езд. 6:14—16, 22).

8. Кузе Аггей 2:4 Юмын эрыкшым шуктымым икымше верыш шындаш полша? (Тыгак сноскым ончыза.)

⁸ Чот вашке кугу орлык тӱҥалеш, сандене еҥ-влаклан поро уверым каласкалаш чотак кӱлешан (Мар. 13:10). Но мемнан окса нелылыкна уло гын, але ме поктылмаш дене тӱкнена гын, служитлымаште уло вийым пышташ йӧсӧ лийын кертеш. Юмын Кугыжанышыжым икымше верыш шындаш мо полша? «Иегова, войска-влакым Вуйлатыше Юмо» b мемнан могырыштына улеш манын, эре шарнаш кӱлеш. Юмын эрыкшым шуктымым шкенан деч кӱшкырак шындена гын, тудо мыланна полшаш тӱҥалеш. Сандене мыланна лӱдаш амал уке. (Аггей 2:4 лудын лекса.)

9, 10. Кузе ик еш мужыр Матфейын 6:33 почеламут гыч Иисусын шомакшын чын улмыжым ужын?

⁹ Айста пионер семын служитлыше ик еш мужыр дене палыме лийына — Олег ден Ирина дене c. Нуно вес кундемыш служитлаш кусненыт. Элыштышт экономический нелылыклан кӧра ик ий мучко нуно нигуштат пашам муын кертын огытыл. Мо нунылан тиде нелылыкым сеҥаш полшен? Нуно эре Иегован полшымыжым шижыныт. Тыгак нунылан иза-ака-влак полшеныт. Олег, кудыжо ончыч паша верч тургыжланен, ойла: «Ме шукырак таныклаш тыршенна. Тиде мыланна илышыште эн тӱҥлан шинчанам виктараш полшен». Нуно уло вийым пыштен служитленыт да тугодымак пашам кычалыныт.

¹⁰ Икана, кунам Олег ден Ирина служитлымаш деч вара пӧртылыныт, нуно омсашт воктене  кочкыш дене кок пакетым ужыныт. Тиде пӧлекым нунылан 160 километр тораште илыше йолташышт конден улмаш. Олег ойла: «Ту кечын ме шижынна, мыняр чот Иегова да погынымаш мемнам йӧратат. Ме ужынна: кеч-могай неле ситуаций лиеш гынат, Иегова шке служитлышыже-влакым огеш кодо» (Матф. 6:33).

11. Юмын эрыкшым шукташлан уло вийым пыштена гын, мо шотышто ӱшанен кертына?

¹¹ Иегован кумылжо почеш тунемше-влакым ямдылымаш илышыште икымше верыште лийже манын, уло вийым пыштышаш улына. Вет тиде паша еҥ-влакын илышыштым утара. Кузе  7 абзацыште палдарыме лийын, Аггей Иегован служитлышыже-влакым шеҥгек огыл, а ончыко ончаш таратен. Вес семынже, тудо нуным храмым угыч чоҥымо пашаш тыгай кумыл дене пижаш таратен, пуйто храмын негызше нигунамат пыштыме лийын огыл, а кызыт веле тудым пышташ тӱҥалыныт. Юмо сӧрен: нуно тыгай кумыл дене пашам ыштат гын, тудо нуным суапландараш тӱҥалеш (Агг. 2:18, 19). Меат пеҥгыдын ӱшанена: Иегован заданийжым уло вийым пыштен шуктена гын, тудо мемнам чынжымак суапландара.

12. Молан Ездралан да пеленже лийше еврей-влаклан пеҥгыде ӱшанымаш кӱлын?

¹² Мемнан эра деч ончыч 468 ийыште Ездра Вавилон гыч Иерусалимыш кокымшо еврей группо дене каен. Тыгай корныш лекташлан нунылан пеҥгыде ӱшанымаш кӱлын, вет нуно шергакан груз дене каеныт — храмлан надыреш пуымо шӧртньӧ да ший дене. Корнышто нуным аген кертыныт (Езд. 7:12—16; 8:31). Тыгак, кузе еврей-влак варажым ужыныт, Иерусалимыштат илаш лӱдыкшӧ лийын. Олаште шагал еҥ илен, а пырдыж ден капкаже-влакым ачалаш кӱлын. Но Ездра Иеговалан тӱрыснек ӱшанен. Ме тудын деч мо́лан тунемын кертына?

13. Ездран Иеговалан ӱшанымашыже молан кӧра пеҥгыдемын? (Тыгак сноскым ончыза.)

¹³ Ездра уже икана ужын, кузе Иегова шке калыкшым утарен. Мемнан эра деч ончыч 484 ийыште Ахашверош кугыжа Персий империйыште илыше чыла еврей-влакым пытараш кӱштымашым луктын. Тунам Ездра Вавилонышто илен докан (Эсф. 3:7, 13—15). Тудын илышыже лӱдыкшыштӧ лийын! Кугыжан кӱштымашыже нерген пален налмеке, чыла провинцийыште илыше еврей-влак пӱтым кученыт да шортыныт. Мутат уке, еврей-влак Иеговам нуным аралаш йодыныт (Эсф. 4:3). Но ситуаций тӱрыснек вашталтын. Шоналтыза гына, мом Ездра ден саде еврей-влак шижыныт, кунам олмешышт тушманышт-влак пуштмо лийыныт (Эсф. 9:1, 2). Чыла тиде Ездрам шушаш тергымашлан ямдылен да, Иегова шке калыкшым утарен кертеш манын, ӱшанымашыжым пеҥгыдемден d.

14. Мо́лан тунемын ик ака, кунам Иегова тудлан нелылыкыште полшен?

¹⁴ Кунам ме ужына, кузе Иегова нелылык годым мыланна полша, тунам ончыкыжымат тудо мемнам огеш кодо манын, ӱшанымашна пеҥгыдемеш. Айста Эрвел Европышто илыше Анастасиян случайжым ончалына. Христиан нейтралитетым аралыме верч тудлан пашам кодаш логалын. Тудо ойла: «Ончыч мый нигунамат окса деч посна шинчен омыл». Тудо умбакыже шуя: «Тиде проблемым мый Иеговалан тӱрыснек ӱшанен пуэнам да ужынам, кузе тудо мыйын верч тырша. Иктаж-кунам мый угыч пашам йомдарем  гын, тиде мыйым огеш лӱдыктӧ. Кавасе Ачам мыйын верч таче тырша гын, тугеже эрлат тудо мыйым огеш кодо».

15. Иегова шотышто Ездралан кокыте шонаш огыл мо полшен? (Ездра 7:27, 28).

¹⁵ Ездра шке илышыштыже Иегован полшымыжым ужын. Ездра шуко случай нерген шарналтен, кунам Иегова тудлан полшен. Сандене Юмын полшымыжо шотышто тудо ик пырчат кокыте шонен огыл. Ончалза «мыйын пелен Иегова Юмем лийын» манме шомакым (буквально «мыйын ӱмбалнем Иегова Юмемын кидше лийын» манын кусаралтеш). (Ездра 7:27, 28 лудын лекса.) Ездра книгаште оригинал йылме дене тиде ойсавыртыш куд гана вашлиялтеш (Езд. 7:6, 9; 8:18, 22, 31).

16. Могай ситуацийыште Иегован полшымыжым ме раш ужына? (Тыгак сӱретым ончыза.)

¹⁶ Иегова мыланна неле ситуацийыште полшен кертеш. Мутлан, конгрессыш каяшлан ме начальник деч кече-влакым йодына. Але чыла вашлиймашыш кошташлан ме тудым паша радамнам вашталташ йодына. Кунам ме мом кертына, тудым ыштена, тунам Иеговалан мемнам аралаш йӧным пуэна. Лектышыже мемнан вучымына деч сайрак лийын кертеш. Тыге Иеговалан ӱшанымашна шуко пачаш пеҥгыдемеш.

17. Кузе Ездра неле годым ӱҥышӧ улмыжым ончыктен? (Журнал комышто сӱретым ончыза.)

¹⁷ Ездра ӱҥышын Иегова деч полышым йодын. Южгунам Ездра лукташ кӱлмӧ решений-влак верч чот тургыжланен. Но кажне гана тудо ӱҥышын Иегова деч полышым йодын (Езд. 8:21—23; 9:3—5). Еҥ-влак ужыныт, кузе Ездра Иеговалан тӱрыснек ӱшанен. Нунылан тиде келшен, да нунат тудын гай ыштынешт ыле (Езд. 10:1—4). Ешда дене нимогай уда ынже лий манын шонеда гын, але кузе нуным ончаш тургыжланеда гын, чыла тидын нерген Иеговалан вожылде каласкалыза.

18. Иеговалан эше чотрак ӱшанаш мыланна мо полшен кертеш?

¹⁸ Иеговам полыш нерген ӱҥышын йодына гын, да тудын служитлышыж-влак деч тиде полышым налме деч она кораҥ гын, тунам Юмылан ӱшанымашна пеҥгыдемеш веле. Теве кум йочан Эрика акан примерже. Тудын илышыштыже икмыняр кугу ойго лийын. Кӱчык жапыште тудын шочдымо йочаже да йӧратыме марийже коленыт. Но тудо Иегован полшымыжлан эре ӱшанен. Чытен лекмым шарналтен, тудо ойла: «Тый от пале, кузе Иегова ӧрыктарышын полшаш тӱҥалеш. Чӱчкыдын кумалмемлан вашмутым мый иза-ака-влак гоч налынам. Нуно ойленыт  але ыштеныт тыгайым, мо мыланем лач ту жапыште кӱлын. Йолташет-влаклан чоным почат гын, тунам нуно тыланет полшен кертыт».

19, 20. Еврей-влак деч, кудышт Иерусалимыш пӧртыл кертын огытыл, ме мо́лан тунемын кертына?

¹⁹ Ме еврей-влак деч, кудышт Иерусалимыш пӧртыл кертын огытыл, шукылан тунемын кертына. Нунын гыч южышт шоҥго лиймылан кӧра, чот черле лиймылан кӧра але еш верч Вавилонышто кодыныт. Но нуно Ездран да тудын пелен лийше-влакын решенийышт дене келшеныт да нунылан храмым чоҥашлан чыла кӱлешаным пуэныт (Езд. 1:5, 6). Тыге нуно ик гана огыл полшеныт докан. Еврей-влак гыч икымше группын пӧртылмыж деч вара 19 ий наре эртымеке, Вавилонышто кодшо-влак Иерусалимыш надырым колтеныт (Зах. 6:10).

²⁰ Ме Иеговалан служитлымаште шукыжым ыштен она керт гын, вуйым сакаш огеш кӱл. Иегова тудым куандараш чыла тыршымынам акла. Кушеч ме тидым палена? Иегова Захария пророклан «чапле вуйшӱдышым» ышташ кӱштен. Тидлан Вавилонышто илаш кодшо израильтян-влакын колтымо шӧртньӧ ден шийым кучылташ каласен (Зах. 6:11, сноско). Тиде вуйшӱдыш уло кумылын пуымо надырышт нерген шарныктышаш ыле (Зах. 6:14, сноско). Иегова неле жапыште тудлан служитлаш мемнанат тыршымашнам нигунамат огеш мондо (Евр. 6:10).

21. Ончыко пеҥгыде ӱшанымаш дене ончаш мыланна мо полша?

²¹ Ме пытартыш кечылаште илена. Сандене илыш саемеш манын шонаш огеш кӱл. Ончыкыжым илыш начаремеш веле (2 Тим. 3:1, 13). Но утыждене ида тургыжлане. Шарныза, мом Юмо Аггейын кечылаштыже шке калыкшылан каласен: «Мый тендан дене пырля улам... [...] Ида лӱд» (Агг. 2:4, 5). Ме Иегован эрыкшым уло кумылын шуктена гын, тудо мемнан дене лиеш. Тиде статьяште ме Аггей ден Захариян ончылгоч каласымашыштым ончен лекна, тыгак Ездран примержым лончыленна. Айста пален налмым кучылташ тӱҥалына. Тиде мыланна ончыко лӱдде ончаш да кеч-могай нелылыкыште Иеговалан тӱрыснек ӱшанаш полша.