Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 20

‘Nuabanye ditunga bu bumpianyi’

‘Nuabanye ditunga bu bumpianyi’

YEHEZEKELE 45:1

LUNGENYI LUNENE: Tshidi diabanya dia ditunga diumvuija

1, 2. a) Mmalu kayi a kulonda avua Yehowa muambile Yehezekele? b) Nkonko kayi ituandamuna?

 YEHEZEKELE udi ufuma ku dimona tshikena kumona tshidi mua kuikala tshimuvuluije tshikondo tshia Mose ne Yoshua kukadi bidimu bitue ku 900. Tshikondo atshi, Yehowa wakaleja Mose mikalu ya Buloba Bulaya, panyima pa matuku, kuambilaye Yoshua muvuabu ne bua kuabanyina bisa bia Isalele buloba abu. (Nom. 34:1-15; Yosh. 13:7; 22:4, 9) Mpindieu mu tshidimu tshia 593 K.Y., Yehowa udi wambila Yehezekele ne bena Yuda bavuabu bakuate bua kuabanyina kabidi bisa bia Isalele Buloba Bulaya.​—Yeh. 45:1; 47:14; 48:29.

2 Tshikena kumona atshi tshivua ne mukenji kayi uvua utangila Yehezekele ne bena Yuda bavuabu bakuate abu? Bua tshinyi tshidi tshikankamija bantu ba Nzambi lelu? Netshikumbanaku mu mushindu mualabale kumpala eku anyi?

Malu anayi adi akankamija adi mu tshikena kumona etshi

3, 4. a) Mmilayi kayi inayi ya mu tshikena kumona tshia ndekelu tshia Yehezekele ivua itangila bena Yuda bavuabu bakuate? b) Mu nshapita eu, netuakule bua mulayi kayi?

3 Tshikena kumona tshia ndekelu tshia Yehezekele ntshienza ne nshapita tshitema ya mu mukanda wende. (Yeh. 40:1–48:35) Tshivua tshijadikila bena Yuda bavuabu bakuate milayi inayi ivua itangila tshisamba tshia Isalele tshiakajilula. Mmilayi kayi ayi? Wa kumpala, bavua ne bua kujadikilula ntendelelu mukezuke ku ntempelo wa Nzambi. Muibidi, bakuidi ne balami bakane bavua ne bua kulombola tshisamba tshiakajilula. Muisatu, bavua ne bua kuabanyina bantu bonso bavua bapingana mu Isalele bitupa bia maloba. Muinayi, Yehowa uvua ne bua kuikala nabu, usomba kabidi munkatshi muabu.

4 Mu nshapita wa 13 ne wa 14 ya mukanda eu, tuvua bamone muvua milayi ibidi ya kumpala eyi mikumbane, mmumue ne: dijadikulula ntendelelu mukezuke ne dilombola malu kudi balami bakane. Mu nshapita eu, netuakule nangananga bua mulayi muisatu udi utangila diabanya dia buloba bu bumpianyi. Mu nshapita udi ulonda, netuakule bua mulayi udi uleja muvua Yehowa ne bua kuikala ne bantu bende.​—Yeh. 47:13-21; 48:1-7, 23-29.

“Buloba ebu, . . . mbanupeshabu nuenu bu bumpianyi”

5, 6. a) Mbuloba kayi buvuabu ne bua kuabanya mu tshikena kumona tshia Yehezekele? (Tangila tshimfuanyi tshia ku ntuadijilu kua nshapita.) b) Tshikena kumona tshia diabanya dia bitupa bia maloba tshivua ne tshipatshila kayi?

5 Bala Yehezekele 47:14. Mu tshikena kumona, Yehowa udi utuma ntema ya Yehezekele ku tshitupa tshia buloba tshivua ne bua kulua bu “budimi bua Edene” mu katantshi kakese. (Yeh. 36:35) Pashishe Yehowa wakamba ne: “Ebu ke buloba buwapesha bisamba 12 bia Isalele bu buloba bua bumpianyi.” (Yeh. 47:13) “Buloba” buakajilula bua Isalele buvua bena Yuda bavuabu bakuate ne bua kupingana ke buvuabu ne bua kuabanyangana. Bualu bukuabu, anu mudibu bumvuije mu Yehezekele 47:15-21, Yehowa wakatungunuka ne kuleja too ne mu katoba mikalu ya buloba abu bujima.

6 Tshikena kumona tshia diabanya dia ditunga tshivua ne tshipatshila kayi? Diumvuija mua kupima bimpe mikalu divua dijadikile Yehezekele ne bena Yuda nende bavuabu bakuate abu ne: bavua ne bua kuakajilula ditunga diabu divuabu banange. Mushindu uvua Yehowa mumvuije kalu ne kalu konso uvua ne bua kuikala mukoleshe bena Yuda bavuabu bakuate abu ku muoyo. Bantu ba Nzambi ba tshikondo tshia kale bavuaku bushuwa bapete ditunga divuabu bababanyine bu bumpianyi anyi? Eyowa.

7. a) Mmalu kayi avua matuadije mu 537 K.Y.? Adi atuvuluija tshinyi? b) Ndukonko kayi lutuandamuna mu nshapita eu?

7 Mu 537 K.Y., bidimu bitue ku 56 Yehezekele mumane kumona tshikena kumona, bena Yuda binunu bia bungi bavuabu bakuate bakatuadija kupingana mu buloba bua Isalele, kubupianabu. Malu a dikema a kale aa adi atuvuluija bualu bua muomumue budi bufikile bantu ba Nzambi matuku etu aa. Mu mushindu kampanda, bakababanyina pabu bitupa bia maloba. Mushindu kayi? Yehowa wakenza bua batendeledi bende babuele mu ditunga dia mu nyuma ne badipiane. Bu mudibi nanku, diakajilula Buloba Bulaya bua kale didi ditulongesha malu a bungi adi atangila ditunga diasulula dia bantu ba Nzambi lelu. Kadi kumpala kua tuetu kumona malongesha aa, tuanji tuandamune lukonko elu: “Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: bushuwa lelu kudi ditunga dia mu nyuma?”

8. a) Ntshisamba kayi tshivua Yehowa mupingaje pa muaba wa tshisamba tshia Isalele wa ku mubidi? b) Ditunga dia mu nyuma anyi Mparadizu ntshinyi? c) Mparadizu eu wakatuadija dîba kayi? Mbanganyi badi basombelamu?

8 Mu tshikena kumona tshia Yehezekele tshitukadi bakuile kuulu eku, Yehowa wakaleja ne: mêyi a buprofete avua atangila Isalele muakajilula avua ne bua kukumbana mu mushindu mualabale pavua ‘muena mudimu wende Davidi,’ mmumue ne: Yezu Kristo, utuadija kukokesha bu Mukalenge. (Yeh. 37:24) Bualu abu buakenzeka mu 1914 P.Y. Tshikondo atshi, tshisamba tshia Isalele wa mu nyuma tshidi tshienza ne bena Kristo bela manyi a nyuma tshikavua tshipingane pa muaba wa tshia Isalele wa ku mubidi. (Bala Matayi 21:43; 1 Petelo 2:9.) Yehowa kavua mupingaje anu tshisamba tshia Isalele wa mu nyuma pa muaba wa tshisamba tshia Isalele wa ku mubidi to, kadi uvua mupingaje kabidi ditunga dia mu nyuma anyi Mparadizu pa muaba wa ditunga dia Isalele. (Yesh. 66:8) Anu mutukavua bamone mu nshapita wa 17 wa mukanda eu, ditunga dia mu nyuma mmuaba muimpe wa mu nyuma udi ne bukubi peshi muaba wa kuenzela mudimu udi bashadile bela manyi batendelela Yehowa katshia ku 1919. (Tangila kazubu ka 9B, “Bua tshinyi 1919?”) Mu kupita kua bidimu, bantu badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo pa buloba, mmumue ne: “mikoko mikuabu,” bakatuadija pabu kubuela mu ditunga dia mu nyuma edi. (Yone 10:16) Bu mudi Mparadizu wa mu nyuma utungunuka ne kudiunda bikole lelu, netupete mabenesha a mu Mparadizu eu mu mushindu mualabale panyima pa Armagedone.

Diabanya buloba bimpe mu bunene bua muomumue

9. Mmalu kayi a kulonda avua Yehowa muleje too ne mu katoba avua atangila diabanya dia bitupa bia maloba?

9 Bala Yehezekele 48:1, 28. Yehowa mumane kujadika mikalu ya buloba, wakaleja too ne mu katoba muvuabu ne bua kubuabanyangana. Wakamba ne: bavua ne bua kuabanyina bisa 12 buloba bua bumpianyi bimpe bunene bua muomumue kutuadijila ku nord too ne ku sud. Bavua ne bua kutuadija ne tshisa tshia Dana tshivua ku nord menemene kua ditunga, bajikija ne tshisa tshia Gada tshivua ku mukalu wa ku sud menemene kua ditunga. Tshitupa tshionso tshia mu bitupa 12 bia bumpianyi tshivua ne bua kuikala mu butshiama bua buloba, kubangila ku mukalu wa ditunga lua ku est too ne ku Mbuu Munene anyi Mbuu wa Mediterane lua ku ouest.​—Yeh. 47:20.

10. Ndikankamija kayi divua tshitupa tshia tshikena kumona etshi tshipeteshe pamuapa bena Yuda bavuabu bakuate abu?

10 Ndikankamija kayi divua tshitupa tshia tshikena kumona etshi tshipeteshe pamuapa bena Yuda bavuabu bakuate abu? Mushindu uvua Yehezekele mubumvuije too ne mu katoba mua kuabanya ditunga adi uvua ne bua kuikala mubashindikile ne: diabanya dia ditunga nedikale dilongolola bimpe. Bualu bukuabu, diabanyina bisa bionso 12 bitupa bia maloba bimpe divua dileja patoke ne: muena Yuda yonso wa ku bavua bapingana abu uvua ne bua kupeta bumpianyi mu ditunga diasulula. Muntu kavua mua kupangila tshitupa tshia buloba anyi muaba wa kusombela to.

11. Mêyi a buprofete adi mu tshikena kumona tshia diabanya dia bitupa bia maloba adi atulongesha tshinyi? (Tangila kazubu ka “Diabanya dia bitupa bia maloba.”)

11 Mmalu kayi adi akolesha atudi tupetela mu tshikena kumona etshi lelu? Mu Buloba Bulaya buakajilula kuvua muaba bua bakuidi, bena Lewi, bamfumu ne bantu bonso ba mu bisa 12. (Yeh. 45:4, 5, 7, 8) Bia muomumue lelu, mu Mparadizu wa mu nyuma kudi muaba wa bashadile bela manyi, wa bana betu ba mu “musumba munene” badi balombola, ne wa bakuabu bonso ba mu musumba munene. * (Buak. 7:9) Nansha tuetu tuenza tshinyi mu bulongolodi buetu, tudi mu muaba wa bukubi ne tudi ne mudimu wa nsongo mu ditunga dietu dia mu nyuma. Edi ndikankamija dimpe ditambe!

Nansha tuetu tuenza tshinyi mu bulongolodi bua Nzambi, Yehowa udi wanyisha patudi tudienzeja bua kumusankisha (Tangila tshikoso tshia 11)

Ntshinyi tshidi malu manene abidi adi mashilangane umvuija buetu?

12, 13. Mmalu kayi masunguluke a kulonda avua Yehowa muleje bua kuabanyina bisa bitupa bia maloba?

12 Amue malu a kulonda avua Yehowa mufile avua atangila diabanya dia ditunga avua ne bua kuikala makemeshe Yehezekele bualu avua mashilangane ne avua Nzambi muambile Mose. Tumonayi malu abidi au. Bumue buvua buakula bua ditunga; bukuabu buvua butangila benamu.

13 Bua kumpala, ditunga. Nzambi uvua muambile Mose bua kupesha bisa binene miaba minene kupita bisa bikese. (Nom. 26:52-54) Kadi mu tshikena kumona tshia Yehezekele, Yehowa uvua muleje malu masunguluke a mua kuabanyina bisa bionso “bitupa bia bunene bua muomumue [“muntu ne muntu mushindu umue ne muanabu,” dim.].” (Yeh. 47:14) Nunku, bitupa bionso 12 bia bumpianyi bivua ne bua kuikala bunene bua muomumue kubangila ku mukalu wa ku nord too ne ku mukalu wa ku sud. Muena Isalele yonso, nansha yeye wa mu tshisa kayi, uvua ne bua kupeta bintu bia bungi menemene mu mushindu wa muomumue ne bana babu bivua Buloba Bulaya buvua ne mâyi a bungi mua kubapatuila.

14. Malu a kulonda avua Yehowa muleje bua bantu ba ku babende avua mashilangane ne avuaye muleje mu mikenji ya Mose mushindu kayi?

14 Buibidi, bena mu ditunga adi. Mikenji ya Mose ivua ikuba bantu ba ku babende ne ivua ibanyishila bua kutendelela Yehowa, kadi kabavua babapesha bitupa bia maloba to. (Lew. 19:33, 34) Kadi malu avua Yehowa muambile Yehezekele avua mashilangane bikole ne avuaye muleje mu mikenji ya Mose. Yehowa wakamuambila bua “kupesha muntu udi musombe buenyi bumpianyi mu tshitupa tshia buloba tshia tshisa mudiye musombele.” Pavua Yehowa muele mukenji au uvua mumbushe dishilangana dinene divuaku pankatshi pa “bena Isalele ba ku tshilelelu” ne bantu ba ku babende bavua basombele mu buloba. (Yeh. 47:22, 23) Mu ditunga diasulula divua Yehezekele mumone mu tshikena kumona, wakamona benamu batendelela Yehowa mu buobumue ne mu mushindu wa muomumue.​—Lew. 25:23.

15. Mbualu kayi budi butangila Yehowa budi kabuyi bushintuluka buvuaye muleje mu malu a kulonda bua ditunga ne benamu?

15 Malu manene abidi a kulonda avua Nzambi muambile Yehezekele bua ditunga ne benamu avua ne bua kuikala makoleshe bena Yuda bavuabu bakuate abu ku muoyo. Bavua bamanye ne: Yehowa uvua ne bua kubabanyina miaba ya bunene bua muomumue, nansha bobu bena Isalele ba ku tshilelelu anyi bantu ba ku babende bavua bamutendelela. (Eze. 8:20; Neh. 3:26; 7:6, 25; Yesh. 56:3, 8) Malu a kulonda au avua kabidi abakankamija ne abajadikila bualu budi kabuyi mua kushintuluka bua ne: ku mêsu kua Yehowa batendeledi bende bonso badi ne mushinga wa muomumue. (Bala Hagai 2:7.) Lelu, nansha tuetu ne ditekemena dia kuya mu diulu anyi dia kuikala ne muoyo pa buloba, tuetu bonso tudi ne mushinga wa muomumue ku mêsu kua Yehowa.

16, 17. a) Dikonkonona malu adi atangila ditunga ne benamu too ne mu katoba didi dituambuluisha mushindu kayi? b) Netumone tshinyi mu nshapita udi ulonda?

16 Dikonkonona malu adi atangila ditunga ne benamu too ne mu katoba didi dituambuluisha mushindu kayi? Didi dituvuluija ne: kutendelela Nzambi mu buobumue ne mu mushindu wa muomumue kudi ne bua kumuenekela patoke mu dîku dia bana betu ba pa buloba bujima lelu. Yehowa katu ne kansungansunga to. Mbimpe tudiebeje ne: ‘Ntuku ndeja mundi tshiyi ne kansungansunga anu bu Yehowa anyi? Ntuku nnemeka mutendeledi wende yonso ne muoyo mujima, nansha yeye wa tshisamba kayi anyi wa dikoba kayi peshi muikale ne nsombelu wa mushindu kayi anyi?’ (Lomo 12:10) Tudi tusanka bua mudi Yehowa Tatu wetu wa mu diulu mutupeshe tuetu bonso muaba wa muomumue mu Mparadizu wa mu nyuma, mutudi tumuenzela mudimu ne muoyo mujima ne mudiye utubenesha.​—Gal. 3:26-29; Buak. 7:9.

Tudiku tuleja ne: katuena ne kansungansunga anu bu Yehowa ne tunemeka bakuabu ne muoyo mujima anyi? (Tangila tshikoso tshia 15 ne tshia 16)

17 Mpindieu tuakulayi bua mulayi muinayi udi mu tshitupa tshia ndekelu tshia tshikena kumona tshia Yehezekele wa ne: Yehowa uvua ne bua kuikala munkatshi mua bena Yuda bavuabu bakuate abu. Mmalongesha kayi atudi mua kupetela ku mulayi au? Netuandamune lukonko elu mu nshapita udi ulonda.

^ tshik. 11 Bua dikonkonona dia mudimu ne muaba wa pa buawu uvua Yehowa muteke bua bakuidi ne bamfumu mu ditunga dia mu nyuma, tangila nshapita wa 14 wa mukanda eu.