Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Nyuma udi ukebakeba ne mu malu male a Nzambi’

‘Nyuma udi ukebakeba ne mu malu male a Nzambi’

‘Nyuma udi ukebakeba ne mu malu male a Nzambi’

‘Nyuma udi ukebakeba malu onso, too ne ku malu male a Nzambi.’​—1 KOL. 2:10.

1. Mmudimu kayi udi nawu nyuma muimpe udi Paulo muleje mu 1 Kolinto 2:10? Nkonko kayi idi ijuka?

MBIMPE tuikale ne dianyisha bua mudimu udi nyuma muimpe wa Yehowa wenza. Bible udi ubikila nyuma eu bu muambuluishi, bu dipa, bu mumanyishi, ne bu mutuakuidi. (Yone 14:16; Bien. 2:38; Lomo 8:16, 26, 27) Mupostolo Paulo wakaleja kabidi mudimu mukuabu munene udi nawu nyuma muimpe, wamba ne: ‘Nyuma udi ukebakeba malu onso, too ne ku malu male a Nzambi.’ (1 Kol. 2:10) Bulelela, Yehowa udi ukuata mudimu ne nyuma wende muimpe bua kusokolola malongesha male a mu Dîyi diende. Bu nyuma eu kayi utuambuluisha, ntshinyi tshituvua kuikala bumvue mu bualu bua disua dia Yehowa? (Bala 1 Kolinto 2:9-12.) Kadi nkonko mivule idi ijuka nya ne: Mmushindu kayi udi ‘nyuma ukebakeba mu malu male a Nzambi’? Nkupitshila kudi banganyi kuvua Yehowa usokoluela malu aa mu bidimu lukama bia kumpala? Mmushindu kayi udi nyuma ukebakeba mu malu male aa lelu eu? Ne nkupitshila kudi banganyi?

2. Mmudimu kayi udi mu bitupa bibidi uvua nyuma ne bua kuenza?

2 Yezu wakaleja mushindu uvua nyuma eu mua kuenza mudimu mu bitupa bibidi. Matuku makese kumpala kua kufuaye, wakambila bapostolo bende ne: ‘[Muambuluishi,] nyuma muimpe mene, watumabu kudi Tatu mu dîna dianyi, yeye neanuyishe malu onso, neanuvuluije mêyi onso angakunuambila.’ (Yone 14:26) Nyuma muimpe uvua ne bua kukumbaja mudimu wa bulongeshi ne wa muvuluiji. Bu mulongeshi, uvua mua kuambuluisha bena Kristo bua kushikuluja malu avuabu kabayi bumvue kumpala. Bu muvuluiji, uvua mua kubambuluisha bua kuvuluka malu avuabu babalongeshe ne kuatumikila bimpe menemene.

Mu bidimu lukama bia kumpala

3. Mmêyi kayi akamba Yezu avua aleja ne: “malu male a Nzambi” avua ne bua kusokolodibua ku kakese ku kakese?

3 Yezu nkayende wakalongesha bayidi bende malu malelela a bungi avuabu kabayi banji kumanya. Nansha nanku, batshivua anu ne malu a bungi a kulonga. Yezu wakambila bapostolo bende ne: ‘Ntshidi ne malu makuabu a bungi a kunuambila, kadi nuenu kanuena bamanye mua kuatuala katataka. Kadi palua nyuma wa bulelela, yeye neanulombole mu malu malelela onso.’ (Yone 16:12, 13) Mushindu eu ke uvua Yezu muleje ne: malu male a Nzambi avua ne bua kusokolodibua ku kakese ku kakese ku diambuluisha dia nyuma muimpe.

4. Mmushindu kayi uvua nyuma muimpe mukumbaje mudimu wa bulongeshi ne muvuluiji mu dia Pentekoste wa mu 33?

4 Dituku dia Pentekoste wa mu 33, “nyuma wa bulelela” wakalua, kumuitshikijabu pa bena Kristo batue ku 120 bavua badisangishe pamue mu Yelushalema. Kuvua malu akamueneka ne akumvuika avua ajadika muvua nyuma mulue. (Bien. 1:4, 5, 15; 2:1-4) Bayidi bakakula “mianda minene ya Nzambi” mu miakulu mishilashilangane. (Bien. 2:5-11) Pinapu ke pavua dîba dikumbane bua malu mapiamapia kusokolodibua. Muprofete Yoele ukavua mudianjile kumanyisha muvua nyuma muimpe eu ne bua kuitshikijibua. (Yoe. 2:28-32) Babandidi bavua badimuene dikumbana dia mêyi a Yoele aa mu mushindu uvuabu kabayi batekemene to, ke mupostolo Petelo kuangata dîyi bua kumvuija tshivua tshienzeke atshi. (Bala Bienzedi 2:14-18.) Mushindu au ke uvua nyuma muimpe muenze mudimu wa bulongeshi pavuaye mubuluile Petelo ne: bualu buvua bufikile bayidi abu ndikumbana dia mulayi wa kale au. Nyuma wakenza kabidi mudimu wende wa muvuluiji bualu Petelo kavua mutele anu mêyi a Yoele nkayawu to, kadi uvua mutele kabidi ne mêyi a mu misambu ya Davidi. (Mus. 16:8-11; 110:1; Bien. 2:25-28, 34, 35) Malu avua bonso bavua badisangishe abu bamone ne bumvue avua malu male a Nzambi bushuwa.

5, 6. (a) Nkonko kayi ya mushinga ya bualu bua tshipungidi tshipiatshipia ivua ikengela kuandamuna panyima pa Pentekoste wa mu 33? (b) Nyuma wakenza mudimu ne banganyi bua kuandamuna nkonko eyi? Mmushindu kayi wakangatabu dipangadika dia bualu abu?

5 Kutshivua malu a bungi avua bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala ne bua kujingulula bimpe. Tshilejilu, kuvua nkonko ivua itangila tshipungidi tshipiatshipia tshivua tshituadije mu dituku dia Pentekoste. Bantu bavua mua kubuela mu tshipungidi tshipiatshipia bavua anu bena Yuda ne balondi ba malongesha a bena Yuda anyi? Bavua mua kuitabamu kabidi bantu ba bisamba bia bende ne kuedibuabu pabu manyi a nyuma muimpe anyi? (Bien. 10:45) Balume ba mu bisamba bia bende bavua ne bua kuanji kutengudibua ne kulonda mikenji ya Mose anyi? (Bien. 15:1, 5) Nkonko eyi ivua ne mushinga wa bungi. Bivua bikengela kuikala ne nyuma wa Yehowa bua kukeba too ne ku malu male aa. Kadi nyuma uvua mua kuenza mudimu eu ne banganyi?

6 Bana betu bavua balombola midimu ke bavuaye muenze nabu mudimu bua kukonkonona nkonko ayi ku lumue ku lumue. Petelo, Paulo ne Banaba bavua mu tshisangilu tshia kasumbu kaludiki atshi bakalonda malu avua Yehowa muenzele bantu ba bisamba bia bende bavua kabayi batengula. (Bien. 15:7-12) Pavua kasumbu kaludiki kakonkonone bijadiki ebi bilondeshile malu avua mamba mu mikanda ya mu Bible ivua mifunda mu tshiena Ebelu ne ku diambuluisha dia nyuma muimpe, bakangata dipangadika dia bualu abu. Pashishe bakafundila bisumbu mikanda bua kubimanyisha dipangadika adi.​—Bala Bienzedi 15:25-30; 16:4, 5; Ef. 3:5, 6.

7. Mbantu kayi bavua nyuma muenze nabu mudimu bua kusokolola malu male a bulelela?

7 Bavua batokeshe malu makuabu a bungi ku diambuluisha dia mikanda ivua nyuma mufundishe, bu mudi yakafundabu kudi Yone, Petelo, Yakobo ne Paulo. Kadi panyima pa matuku pakavuabu bajikije kufunda mikanda ya mu Bible ya mu tshiena Greke, bipedi bia mayisha a baprofete ne bishima bia kumanya malu biakashikila. (1 Kol. 13:8) Nyuma uvua anu mua kutungunuka kabidi ne mudimu wa bulongeshi ne wa muvuluiji anyi? Utshivua anu mua kutungunuka ne kuambuluisha bena Kristo bua kukebakebabu mu malu male a Nzambi anyi? Milayi ya buprofete ivua mileje ne: bivua ne bua kuikala nanku.

Mu tshikondo tshia ku nshikidilu

8, 9. Mbanganyi bavua mua ‘kukenka’ ne meji a malu a Nzambi mu tshikondo tshia ku nshikidilu?

8 Pavua muanjelu mukuabu muakule bua matuku a ku nshikidilu, wakamba ne: ‘Badi ne meji nebakenke bu bintu bia mu diulu, ne badi balombola bantu ba bungi ku buakane nebakenke bu mitoto kashidi ne kashidi. Lungenyi [anyi dimanya] nedivulangane.’ (Dan. 12:3, 4) Mbanganyi bavua ne bua kuikala ne meji aa? Ne mbanganyi bavua ne bua kukenka? Yezu uvua mufile tshimanyinu mu mufuanu wende wa mponde ne lupele. Pavuaye wakula bua ‘ku nshikidilu kua tshikondo etshi,’ wakamba ne: ‘Dituku diadia bantu bakane nebakenke bu dîba mu bukalenge bua Tatu wabu.’ (Mat. 13:39, 43) Pavua Yezu umvuija mufuanu eu wakaleja mudi “bantu bakane” bikale “bana ba mu bukelenge” anyi bena Kristo bela manyi.​—Mat. 13:38.

9 Mmumue ne: bena Kristo bela manyi bavua mua kukenka bonso anyi? Bidi nanku mu mushindu kampanda, bualu bena Kristo bonso bavua mua kuenza mudimu wa diyisha, wa divuija bantu bayidi ne wa dikoleshangana mu bisangilu. Bena Kristo bela manyi mbavua ne bua kufila tshilejilu mu malu aa. (Zek. 8:23) Kabidi, malu male avua ne bua kusokolodibua mu tshikondo tshia ku nshikidilu. Mulayi wa buprofete muine uvua Danyele mufunde bavua bawutue “tshimanyishilu” bua kulua kuwukangula anu pavua tshikondo atshi tshikumbana. (Dan. 12:9) Mmushindu kayi uvua nyuma mua kukebakeba mu malu male aa? Ne nku diambuluisha dia banganyi?

10. (a) Nku diambuluisha dia banganyi kudi nyuma usokolola malu male a bulelela mu tshikondo tshia ku nshikidilu etshi? (b) Umvuija muvuabu batokeshe malongesha adi atangila ntempelo munene wa mu nyuma wa Yehowa.

10 Padi tshikondo tshia kufila butoke bua malu a mu nyuma tshikumbana lelu, nyuma muimpe udi wambuluisha baleji mpala ba ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ badi balombola midimu ku biro bietu bia buloba bujima bua kujingulula malongesha male avuabu kabayi banji kumvua kumpalampala. (Mat. 24:45, NW; 1 Kol. 2:13) Kasumbu kaludiki konso kajima kadi kakonkonona diumvuija dipiadipia dia malu adibu bakajilule aa. (Bien. 15:6) Pashishe malu adibu balonga au, badi baapatuila bantu bonso bua baamanye. (Mat. 10:27) Mu bungi bua matuku, biobi bikengela kutokesha kabidi malu makuabu, badi baumvuija patoke kabayi badia tshibanga to.​—Bala malu adi mu kazubu ka “ Muvua nyuma musokolole diumvuija dia ntempelo wa mu nyuma.”

Diambuluisha dia mudimu udi nawu nyuma lelu

11. Mmunyi mudi mudimu udi nawu nyuma wa kusokolola malu male a Nzambi wambuluisha bena Kristo bonso lelu?

11 Mudimu udi nawu nyuma muimpe wa kusokolola malu male a Nzambi udi wambuluisha bena Kristo bonso ba lulamatu. Anu muvuabi bua bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala, tuetu petu lelu tudi tulonga malu adi nyuma muimpe utuambuluisha bua kumvua, pashishe tulua kuavuluka ne kuatumikila. (Luka 12:11, 12) Katuena dijinga ne kulonga tulasa tupite bungi bua kushisha kumvua malongesha male a mu Bible adibu batupatuile nansha. (Bien. 4:13) Mmushindu kayi utudi mua kufika ku diumvua malu male a Nzambi bimpe menemene? Tumonabi ngenyi mikese.

12. Ndîba kayi ditudi ne bua kulomba bua kupeta nyuma muimpe?

12 Tulombe bua kupeta nyuma muimpe. Patudi tusua kulonga malu a mu Bible, tudi ne bua kuanji kulomba Nzambi nyuma wende muimpe bua atulombole. Bidi nanku nansha patudi pa nkayetu anyi padi dîba ditudi nadi dikale dikese. Milombu ya bupuekele ya mushindu eu neyisankishe Tatu wetu wa mu diulu bulelela. Anu muvua Yezu muleje, Yehowa neatupeshe nyuma wende muimpe ne disanka patudi tumulombaye ne muoyo mujima.​—Luka 11:13.

13, 14. Patudi tulongolola bisangilu bietu bidi bituambuluisha ku tshinyi bua kumvua malu male Nzambi?

13 Tuikale tulongolola bisangilu. Kudi mupika nkutudi tupetela ‘biakudia padi dîba diabi’ dikumbana. ‘Mupika’ eu udi ukumbaja mudimu wende padiye ufila malongesha a mu Bible ne ulongolola programe ya dilonga ne ya bisangilu. Kudi malu makumbane adibu bakonkonone adi abasaka bua kulomba ‘bana betu ba mu Kristo’ bonso bua kulonda malu aa. (1 Pet. 2:17; Kolos. 4:16; Yuda 3) Tudi tuitaba bulombodi bua nyuma muimpe patudi tudienzeja bua kutumikila mibelu idibu bafila eyi.​—Buak. 2:29.

14 Patudi tulongolola bisangilu bietu, mbimpe tuikale tubala mvese idibu kabayi batele mêyi ayi mu bikoso ne tuteta kujingulula mudiyi ipetangana ne tshiena-bualu tshitudi tulonga. Tuetu bikale tuenza nanku, netufike ku dilepesha ngumvuilu wetu wa malu a mu Bible ku kakese ku kakese. (Bien. 17:11, 12) Dibala dia mvese eyi didi ditushiya ne malu mu lungenyi adi nyuma muimpe mua kutuambuluisha bua kuvuluka. Kabidi, tuetu tubadila mvese ayi mu Bible wetu muine, nebikale bituvuluija dibeji dia muaba utuvua bamubale ne bituambuluisha bua kumupeta patudi nende dijinga.

15. Bua tshinyi tudi ne bua kuikala tuenda pamue ne malongesha adibu batupatuila? Mmunyi muutu wewe wenza bualu ebu?

15 Tuende pamue ne malongesha a mupika. Amue malongesha akadibu bapatule kabatu anu baambulula mu bisangilu bietu to, kadi mmalongolola bua kutuambuluisha. Nansha biena-bualu bidi mu bibejibeji bitutu tushila bantu mu buambi, mbitulongoluela petu kabidi. Mutudi pa buloba bua ntatu ebu, kutu anu bikondo bitutu tuindila muntu kampanda anyi tshintu kansanga. Tuetu bikale tuenda ne mikanda itutu katuyi banji kubala anyi itutu katuyi banji kubala yonso, tudi mua kupeta mpunga wa kuyibalaku tshitupa. Bakuabu batu benda pamue ne malongesha a mupika padibu bateleja dibala dia mikanda yetu idibu bakuate mu bande anyi pa matadi dîba didibu benda panshi anyi mu mashinyi. Malongesha au adibu bakebulule bimpe ne bafunde mu mushindu wa kusankisha babadi ba bungi adi alepesha diumvua dietu dia malu a Nzambi.​—Hab. 2:2.

16. Patudi tufunda nkonko idi ituluila mu mutu ne tukeba mandamuna ayi, bidi bituambuluisha ku tshinyi?

16 Ikala welangana meji. Paudi wenda ubala Bible anyi mikanda yetu mikuabu mbimpe kuelangana meji dîba dia bungi. Paudi wenda wela meji a mudi ngenyi milondangane, nkonko idi mua kukuvuila mu mutu. Pamuapa udi mua kuyifunda ne kulua kukeba mandamuna ayi pashishe. Misangu mivule, patutu tukebulula malu adi atusankisha bikole ke patutu tuya nawu mu buondoke buawu. Malu atudi tumvua au adi alua tshitupa tshia bintu bia mushinga bia mu tshibutshilu tshietu bitudi mua kupatula patudi nabi dijinga.​—Mat. 13:52.

17. Mprograme webe wa didilongela anyi wenu wa Ntendelelu wa mu Dîku utu bishi?

17 Tulongoluele Ntendelelu wa mu Dîku diende dîba. Kasumbu kaludiki nkatukankamije buonso buetu bua kuditekela dîba dilolo kampanda anyi dîba dikuabu lumingu luonso bua kudilongela anyi bua Ntendelelu wa mu Dîku. Padibu bakajulule programe ya bisangilu bietu bidi bitupetesha mushindu wa tuetu kutumikila mubelu eu. Mmalu kayi anutu nulonga mu Ntendelelu wa mu Dîku dienu? Bamue batu babala Bible, bakebulula mvese itu ibajula nkonko mu mitu yabu, bafunda ne tumalu tukese tudi tuyumvuija mu Bible yabu. Bena mu mêku a bungi batu bela meji a mudibu mua kutumikila malu adibu balonga au mu dîku diabu. Bamue batatu ba mêku batu basungula malu adibu bamone ne: adi apetangana ne majinga a mêku abu bua kualongabu anyi malu adi ne biena-bualu anyi nkonko idi bena mu mêku abu basue bua kukonkonona. Pamuapa mu bungi bua matuku, nenumone biena-bualu bikuabu bikumbane binudi mua kulonga kabidi. *

18. Bua tshinyi katuena ne bua kuepuka bua kulonga malu male a mu Dîyi dia Nzambi?

18 Yezu wakamba ne: nyuma uvua mua kuenza mudimu wa dituambuluisha. Nunku, katuena ne bua kuepuka bua kulonga malu male a mu Dîyi dia Nzambi nansha. Malu aa adi tshitupa tshia “dimanya dia malu a Nzambi” dia mushinga mukole, kabidi badi batulomba bua kuakebakeba. (Bala Nsumuinu 2:1-5.) Adi atusokoluela bia bungi pa bidi bitangila ‘malu onso akalongoluela Nzambi badi bamunange.’ Patudi tudienzeja bua kumanya malu a bungi a mu Dîyi dia Yehowa, nyuma muimpe udi utuambuluisha, bualu ‘nyuma udi ukebakeba malu onso, too ne ku malu male a Nzambi.’​—1 Kol. 2:9, 10.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 17 Bala malu adi mu Mudimu wetu wa Bukalenge wa 10/2008, dibeji 8.

Newandamune munyi?

• Mmishindu kayi minene ibidi idi nyuma utuambuluisha bua kukebakeba mu ‘malu male a Nzambi’?

• Nku diambuluisha dia banganyi kuvua nyuma muimpe musokolole malongesha male mu bidimu lukama bia kumpala?

• Mmushindu kayi udi nyuma muimpe wenza mudimu wa kufila butoke mu matuku etu aa?

• Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua mudimu udi nyuma wenza lelu kukuambuluishawu?

[Nkonko ya dilonga]

[Kazubu mu dibeji 22]

 Muvua nyuma musokolole diumvuija dia ntempelo wa mu nyuma

Munkatshi mua ‘malu male a Nzambi’ avuabu basokolole mu bidimu lukama bia kumpala muvua bualu bua ntenta wa kusambakena, pashishe ne bua ntempelo ivua mundidimbi wa ntempelo mulelela mutambe bunene wa mu nyuma. Paulo wakabikila ntempelo mulelela au bu “tshitendelelu tshilelela tshiakashimikabo kudi Nzambi, katshiakashimikibua kudi muntu.” (Eb. 8:2) Tshiotshi atshi tshivua ntempelo munene wa mu nyuma, anyi ndongoluelu wa mua kusemena kudi Nzambi udi mukumbane ku diambuluisha dia mulambu wa Yezu Kristo ne buakuidi buende.

Ntenta anyi “tshitendelelu tshilelela” atshi tshiakatuadija mu 29 pavua Yezu mutambule, Yehowa mumuitabe bua kuluaye mulambu udi kawuyi ne bubi. (Eb. 10:5-10) Panyima pa lufu lua Yezu ne dibika diende, wakabuela mu muaba Mutambe Tshijila wa mu ntempelo wa mu nyuma ne kufilaye mushinga wa mulambu wende ‘kumpala kua Nzambi.’​—Eb. 9:11, 12, 24.

Mupostolo Paulo wakafunda muaba mukuabu kabidi bua bena Kristo bela manyi ne: badi ‘badiundadiunda too ne paluabu ntempelo wa tshijila mu Mukalenge.’ (Ef. 2:20-22) Ntempelo eu uvua ne bua kuikala yeye umue ne “tshitendelelu tshilelela” anyi ntenta uvuaye mulue kumvuija mu mukanda wakafundilaye bena Ebelu anyi? Kukadi makumi a bidimu bivua bantu ba Yehowa bela meji nanku. Bivua bimueneka ne: bavua balongolola bena Kristo bela manyi pa buloba bua kuluabu “mabue” a mu ntempelo wa mu diulu wa Yehowa.​—1 Pet. 2:5.

Kumpala kua tshidimu tshia 1971, bena mu kasumbu ka mupika bavua batangila mudimu bakatuadija kujingulula ne: ntempelo udibu batele kudi Paulo mu mukanda wa Efeso kavua mua kuikala ntempelo munene wa mu nyuma wa Yehowa to. Bikala ntenta anyi “tshitendelelu tshilelela” tshienza ne bena Kristo bela manyi bavua babishibue ku lufu, ntenta au uvua ne bua kutuadija kuikalaku panyima pa dibishibua diabu diakatuadija mu tshikondo tshia ‘dilua dia Mukalenge.’ (1 Tes. 4:15-17) Kadi pakakula Paulo bua ntenta wa kusambakena, wakafunda ne: ‘Etshi ntshifuanyikiji tshia ku tshikondo etshi.’​Eb. 9:9.

Pavuabu bafuanyikija mvese eyi bimpe ne mikuabu, biakamueneka patoke ne: ntempelo eu kena munkatshi mua dibakibua to, ne bena Kristo bela manyi ki ‘mmabue’ adibu balongolola pa buloba bua kulua kumuibaka nawu to. Kadi bena Kristo bela manyi badi benzela Nzambi mudimu mu lupangu lua ntempelo wa mu nyuma ne mu Muaba wa tshijila wa ntempelo au, bapesha Nzambi ‘mulambu wa kumutumbisha nawu’ ku dituku ne ku dituku.​—Eb. 13:15.

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Mmushindu kayi utudi mua kulengeja ngumvuilu wetu wa ‘malu male a Nzambi’?