Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Malu a Bukalenge bua Nzambi avuabu balaye adi akumbana

Malu a Bukalenge bua Nzambi avuabu balaye adi akumbana

Malu a Bukalenge bua Nzambi avuabu balaye adi akumbana

‘Nudi nuenza bimpe pa kuteya ntema ku dîyi dia mulayi bu ku muendu udi ukenka mu muaba wa mîdima.’​—2 PETELO 1:19, NW.

1. Ndishilangana kayi ditudi tumona pa buloba lelu?

 NTATU ipingana pa mikuabu: ke tshitudi tutamba kumona lelu pa buloba bujima. Kubangila ku dinyanguka dia bintu bidi bitunyunguluke too ne ku malu a tshikisu adi azakeja bantu pa buloba bujima, bidi bimueneka ne: kakuena mushindu wa kujikija ntatu ya bantu to. Nansha bitendelelu bia pa buloba ki mbikumbane bua kuyijikija to. Bushuwa, mbiobi mene bidi bitamba kunyanga malu pa kusonsola mu bantu dibenga kuitaba mmuenenu wa bakuabu, lukinu ne buena-ditunga bidi bitapulula bantu. Eyowa, anu bu mukavuabu badianjile kumanyisha, “mîdima mifike-fitutû” mmibuikile “bantu.” (Yeshaya 60:2) Kadi amu mu tshikondo etshi, bantu miliyo mivule badi ne ditekemena bua matuku atshilualua. Bua tshinyi? Bualu badi bateya ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi “bu ku muendu udi ukenka mu muaba wa mîdima.” Badi balekela “dîyi” dia Nzambi, peshi mukenji wende udi mu Bible uludika biendedi biabu.​—2 Petelo 1:19, NW.

2. Bilondeshile mulayi wa Danyele udi wakula bua ‘tshikondo tshia ku nshikidilu,’ dijingulula dia malu a mu nyuma ndilamina anu banganyi?

2 Muprofete Danyele wakafunda bua ‘tshikondo tshia ku nshikidilu’ ne: ‘Ba bungi nebatambakane, lungenyi neluvulangane. Ba bungi nebadilengeje, nebaditokeshe, nebavuijibue balengele; kadi bantu babi nebananukile kuenza malu mabi; kakuena umue wa mu bantu babi wajingulula malu, kadi bantu badi ne meji nebaajingulule.’ (Danyele 12:4, 10) Dijingulula dia malu a mu nyuma ndilamina anu aba badi ‘batambakana’ ne muoyo umue, anyi badi balonga Dîyi dia Nzambi ne tshisumi, batumikila mikenji idimu ne badifila bikole bua kuenza disua diende.​—Matayo 13:11-15; 1 Yone 5:20.

3. Mu bidimu bia 1870, mbulelela kayi bua mushinga mukole buakajingulula balongi ba Bible ba kumpala?

3 Bu bapuipi ne tshidimu tshia 1870, ‘matuku a ku nshikidilu’ kaayi manji kutuadija, Yehowa Nzambi wakabanga kufila butoke buvule pa ‘malu a bukalenge bua mu diulu adi masokoka.’ (2 Timote 3:1-5; Matayo 13:11) Mu tshikondo atshi kasumbu ka balongi ba Bible kakajingulula ne: dilua dia Kristo kadivua ne bua kumueneka ne mêsu to, bishilangane ne muvua bantu ba bungi bela meji. Kunyima kua Yezu mumane kutekibua mu nkuasa wa bumfumu mu diulu, uvua ne bua kupingana mu ngumvuilu wa se: uvua ne bua kutuma ntema yende pa buloba bujima bu Mukalenge wabu. Tshimanyinu tshienza ne malu adi amueneka tshivua ne bua kutabuluja bayidi bende bua bamanye ne: dikalaku diende didi kadiyi dimueneka dikavua dituadije.​—Matayo 24:3-14.

Padi bualu bulaya bulua kukumbana

4. Mmunyi mudi Yehowa mukoleshe ditabuja dia basadidi bende ba lelu?

4 Tshikena-kumona tshia dikudimuka dia mpala tshivua tshimuenekelu tshia dikema tshia Kristo mu butumbi bua Bukalenge. (Matayo 17:1-9) Tshikena-kumona atshi tshiakakolesha ditabuja dia Petelo, dia Yakobo ne dia Yone mu tshikondo tshiakalekela bantu ba bungi kulonda Yezu bualu wakabenga kuenza bualu buvuabu balomba buvua bubengangana ne Mifundu minsantu. Bia muomumue, mu tshikondo etshi tshia ku nshikidilu, Yehowa mmukoleshe ditabuja dia basadidi bende ba lelu pa kubapesha butoke buvule bua kumvuabu dikumbana dia tshikena-kumona atshi tshikuate buôwa ne milayi mikuabu ya bungi idi misuikilaku. Tukonkononayi mpindieu amue malu malelela a mu nyuma adi akolesha ditabuja.

5. Nnganyi uvua Mutoto wa nkesha, ne ndîba kayi ne mmunyi ‘muakabandaye’?

5 Pavua mupostolo Petelo wakula bua dikudimuka dia mpala, wakafunda ne: “Nenku tudi ne dîyi dia mulayi dishindika bikole; ne nudi nuenza bimpe pa kuteyaku ntema bu ku muendu udi ukenka mu muaba wa mîdima, too ne padi dituku dibanga kumueneka ne padi mutoto wa nkesha ubanda, mu mitshima yenu.” (2 Petelo 1:19, NW) Mutoto wa nkesha wa mu tshimfuanyi, peshi “mutoto wa mu dinda wa dikenka,” n’Yezu Kristo mutumbishibue. (Buakabuluibua 22:16, MMM) ‘Wakabanda’ mu tshidimu tshia 1914 pakaledibua Bukalenge bua Nzambi mu diulu, bimanyisha nunku ntuadijilu wa tshikondo tshipiatshipia. (Buakabuluibua 11:15) Mu tshikena-kumona tshia dikudimuka dia mpala, Mose ne Eliya bakamueneka pamue ne Yezu, bikale bayukila nende. Bavua tshimfuanyi tshia banganyi?

6, 7. Mbanganyi badi baleja kudi Mose ne Eliya mu dikudimuka dia mpala, ne mmalu kayi a mushinga adi Mifundu yumvuija bua bantu badibu baleja?

6 Bu muvua Mose ne Eliya bikale ne Kristo mu butumbi buende, bantemu babidi ba lulamatu aba badi ne bua kuleja bantu badi bakokesha ne Yezu mu Bukalenge buende. Ngumvuilu wa ne: Yezu udi ne bantu bakokesha nende pamue udi upetangana ne bualu buvuabu badianjile kuleja muprofete Danyele mu tshikena-kumona bua Masiya muteka mu nkuasa wa bumfumu. Danyele wakamona “Wa Kale wa Matuku a Bungi,” Yehowa Nzambi, upesha ‘mukuabu mufuane muana wa muntu bukokeshi bua tshiendelele.’ Kadi tangila tshidibu baleja Danyele katupa kîpi pashishe. Udi ufunda ne: ‘Nebafile bukalenge ne bukokeshi ne butumbi bua makalenge a muinshi mua diulu dionso kudi bantu ba bansantu ba Nzambi Mutambe Bunene wa mu diulu.’ (Danyele 7:13, 14, 27) Bulelela, bidimu bipite pa nkama itanu kumpala kua dikudimuka dia mpala, Nzambi wakaleja ne: bamue ‘bansantu’ bavua ne bua kuikala pabu mu butumbi bua bumfumu bua Kristo.

7 Bansantu aba ba mu tshikena-kumona tshia Danyele mbanganyi? Mupostolo Paulo udi wakula bua bantu aba padiye wamba ne: ‘Nyuma muimpe muine udi mumanyishangane ne nyuma yetu ne: tuetu tudi bana ba Nzambi. Ne bituikala bana, tudi bapianyi kabidi; bapianyi ba Nzambi, ne bapianyi tshiapamue ne Kristo: bituakenga nende, mbua tuetu tutumbishibue nende.’ (Lomo 8:16, 17) Bansantu aba badi anu bayidi ba Yezu bela manyi a nyuma. Yezu udi wamba mu Buakabuluibua ne: “Watshimuna, nemmupeshe bukole bua kusombaye nanyi mu nkuasa wa bukalenge, bu mumvua meme muine musombe ne Tatu wanyi mu nkuasa wende wa bukalenge pamvua mumane kutshimuna.” ‘Batshimunyi’ babishibue ku lufu aba badi 144 000, pamue ne Yezu, nebakokeshe pa buloba bujima.​—Buakabuluibua 3:21; 5:9, 10; 14:1, 3, 4; 1 Kolinto 15:53.

8. Mmunyi mudi bayidi bela manyi ba Yezu benze mudimu udi upetangana ne wa Mose ne Eliya, ne mbipeta kayi bidi bimueneke?

8 Kadi, bua tshinyi bena Kristo bela manyi mbaleja kudi Mose ne Eliya? Bualu mudimu udi bena Kristo aba bela manyi benza patshidibu mu mubidi pa buloba udi upetangana ne uvua Mose ne Eliya benze. Tshilejilu, badi basadila bu bantemu ba Yehowa, nansha bikale babakengesha. (Yeshaya 43:10; Bienzedi 8:1-8; Buakabuluibua 11:2-12) Anu bu Mose ne Eliya, ne dikima dionso badi bela patoke malongesha a bitendelelu bia dishima eku benda balomba bantu ba muoyo muimpe bua kulamatabu Nzambi nkayende. (Ekesode 32:19, 20; Dutelonome 4:22-24; 1 Bakelenge 18:18-40) Mudimu wabu mmupatulaku bipeta bimpe anyi? Eyowa! Pa kumbusha mudibu bambuluishe bua kusangisha bungi buonso bua bela manyi, mbambuluishe miliyo ya “mikoko mikuabo” bua kukokela Yezu Kristo ku budisuile.​—Yone 10:16; Buakabuluibua 7:4.

Kristo udi ushiikija ditshimuna diende

9. Buakabuluibua 6:2 udi uleja Yezu mushindu kayi lelu?

9 Mpindieu Yezu kêna kabidi muntu wa patupu eu udi mubande pa kana ka mpunda to, kadi udi Mukalenge wa bukole. Mbamuleje mubande pa kabalu kadi kikale tshimanyinu tshia mvita mu Bible. (Nsumuinu 21:31) Buakabuluibua 6:2 udi wamba ne: ‘Mona, kabalu katoke, ne wakadi ushikama pa nyima paku wakadi ne buta, ne bakamupesha tshifulu tshia butumbi; ne wakapatuka, muikale mutambi, ne bua kutambaye bakuabu bukole.’ Kabidi, Davidi mufundi wa Misambu wakafunda bua Yezu wamba ne: ‘Yehowa neolole bukokeshi buebe bu dikombo kule bubangile mu Siona. Ukokeshe biebe munkatshi mua badi nebe lukuna.’​—Musambu 110:2.

10. (a) Mmunyi muakatuadija lubilu lua Yezu lua ditshimuna ne butumbi? (b) Mmalu kayi adi ditshimuna dia kumpala dia Kristo dituadile bukua-bantu buonso?

10 Ditshimuna dia kumpala dia Yezu ngedi divuaye mutshimune baluishi bende banene: Satana ne bademon. Wakabipata mu diulu kubelaye panshi pa buloba. Bu mudi nyuma eyi mibi mimanye ne: tshikondo tshiayi ntshîpi, mmijikijile bukua-bantu tshiji tshiayi tshikole pa kukebesha diakabi dinene. Diakabi edi ndileja mu tshimfuanyi mu Buakabuluibua kudi bena tubalu bakuabu basatu bikale mu lubilu. (Buakabuluibua 6:3-8; 12:7-12) Mu diumvuangana ne tshikavua Yezu mumanyishe bua “tshimanyinu tshia dikalaku [diende] ne tshia nkomenu wa ndongoluelu eu wa malu,” lubilu lua bena tubalu basatu aba ndufikishe ku mvita, nzala ne bipupu bia masama. (Matayo 24:3, 7, NW; Luka 21:7-11) Anu bu mutu mukaji ukenga bushuwa pa kulela, kakuyi mpata “kanyinganyinga” nekatungunuke ne kukola too ne padi Kristo ‘utamba bakuabu bukole,’ peshi ushiikija ditshimuna diende pa kujimija mukono wonso wa bulongolodi bua Satana budi bumueneka. *​—Matayo 24:8.

11. Mmunyi mudi malu adi menzekele tshisumbu tshia bena Kristo ajadika ne: Kristo udi ukokesha bu Mukalenge?

11 Bukokeshi budi nabu Yezu bu Mukalenge budi bumueneka kabidi mu mushindu udiye mulame tshisumbu tshia bena Kristo bienze bua ne: tshisumbu etshi tshikumbaje mudimu watshi wa kuyisha mukenji wa Bukalenge pa buloba bujima. Nansha mudi Babulona Munene (nsangilu wa bitendelelu bionso bia dishima bia pa buloba) ne mbulamatadi ya tshikisu iluisha mudimu wa diyisha, mudimu eu udi anu utungunuka, ne mmuye kumpala mu mushindu wa dikema mu mianda ya bukua-bantu. (Buakabuluibua 17:5, 6) Etshi ki ntshijadiki tshia bukole tshia mudi Kristo muikale Mukalenge anyi?​—Musambu 110:3.

12. Bua tshinyi bantu ba bungi kabena bajingulula dikalaku dia Kristo didi kadiyi dimueneka?

12 Bia dibungama, bantu bapite bungi, pamue ne miliyo ya aba badi badiamba mudibu bena Kristo, kabena nansha bafika ku dijingulula malu malelela adi kaayi amueneka kunyima kua malu a mushinga mukole adi enda enzeka pa buloba apa to. Badi mene baseka aba badi bamanyisha Bukalenge bua Nzambi. (2 Petelo 3:3, 4) Bua tshinyi? Bualu Satana mmubafofomije lungenyi. (2 Kolinto 4:3, 4) Bushuwa, wakatuadija kufofomija bantu aba badi badiamba bena Kristo mu nyuma kukadi bidimu nkama ne nkama, kubafikisheye mene ku dilekela ditekemena dia mushinga mukole dia Bukalenge.

Badi balekela ditekemena dia Bukalenge

13. Difofomija dia bantu mu nyuma diakabafikisha ku tshinyi?

13 Yezu wakadianjila kuamba ne: anu bu mudi lupela lukuna muaba ukadibu bamane kukuna mponda, batontolodi bavua ne bua kudifinya mu tshisumbu tshia bena Kristo bua kupambuisha bantu ba bungi. (Matayo 13:24-30, 36-43; Bienzedi 20:29-31; Yuda 4) Mu kupita kua bikondo, bena Kristo aba ba ku dîna bakanyisha mafesto, bilele ne malongesha a bampangano, kutuadijabu kubibikila mene ne: mbia bena Kristo. Tshilejilu, Nowele mmufumine ku bilele bia ditendelela nzambi ya bampangano, Mithra (nzambi-dîba) ne Saturne (nzambi wa madimi). Kadi ntshinyi tshiakafikisha bantu bavua badiamba bena Kristo ku dianyisha misekelelu eyi ivua kayiyi ya bena Kristo? Mukanda kampanda udi wamba ne: “Bakajadika Nowele, difesto dia diledibua dia Yezu Kristo, bu mukavua ditekemena dia dipingana katataka dia Kristo dienda dijimina.”​—The New Encyclopædia Britannica, 1974.

14. Mmunyi muvua malongesha a Origène ne a Augustin manyange ngumvuilu wa muaku Bukalenge?

14 Tangila kabidi dikonyangaja dia diumvuija dia muaku “bukalenge.” Mukanda wa Bukalenge bua Nzambi mu ngumvuilu wa mu bidimu bia 1900 (Angl.) udi wamba ne: “Origène [muena teoloji wa mu bidimu bia 200] ke udi mushintulule mushindu udi bena Kristo benza mudimu ne muaku ‘bukalenge’ bua kuupesha ngumvuilu wa bukokeshi bua Nzambi munda mua mutshima.” Mpa tshinyi pavua Origène muimanyine ne dilongesha diende edi? Kadivua dimanyine pa Mifundu minsantu to, kadi mpa “dikuatakaja dia nkindi ne mmuenenu wa bantu, bishilangane bikole ne ngelelu wa meji wa Yezu ne wa ekeleziya wa ku tshibangidilu.” Mu mukanda wende wa De Civitate Dei (Tshimenga tshia Nzambi), Augustin wa ku Hippone (354-430 B.B.) wakamba ne: ekeleziya muine ke Bukalenge bua Nzambi. Ngelelu wa meji wa nunku udi kayi upetangana ne Bible wakafikisha bena ekeleziya ya Bukua-buena-Kristo ku ditaba bua kuikala bakokeshi mu malu a tshididi bilondeshile malu abu a teoloji. Ne bakakuata mudimu ne bukokeshi ebu munkatshi mua bidimu bia bungi, misangu mivule ne tshikisu.​—Buakabuluibua 17:5, 18.

15. Mmunyi mudi Galatia 6:7 mukumbane bua bitendelelu bivule bia Bukua-buena-Kristo?

15 Nansha lelu’eu bitendelelu bidi bipuola tshivuabi bikune. (Galatia 6:7) Bia bungi bidi bimueneka bienda bijimija bukokeshi buabi pa bena kuitabuja babi. Bidi bitamba kumueneka nunku nangananga ku Mputu. Bilondeshile tshikandakanda kampanda (Christianity Today) “mpindieu nzubu minene ya Mvidi Mukulu ya ku Mputu [kayitshiena] bu nzubu ya ntendelelu kadi bu bilaminu bia bintu bia kale, mutu anu bamusua-luendu baya kubandila bintu.” Bidi bimueneka kabidi nunku mu bitupa bikuabu bia buloba. Bidi bileja tshinyi bua bitendelelu bia dishima? Nebijimine anu bua dipanga diambuluisha dia kudi bantu badimu anyi? Ntshinyi tshikala ne bua kuenzekela ntendelelu mulelela?

Udilongolole bua dituku dinene dia Nzambi

16. Bua tshinyi dienda diunda dia buluishi budibu baluisha Babulona Munene didi ne mushinga?

16 Anu mutu muishi ne butu bipatuka ku mukuna ukavua kawutshiyi upatula tupia mua kuleja ne: mukuna eu ukadi pa kutudika, dienda didiunda dia buluishi budi bitendelelu bituilangana nabu mu bitupa bia bungi pa buloba didi dileja ne: matuku a bitendelelu bia dishima mmabala ku minu. Mu katupa kîpi emu, Yehowa neasake bamfumu ba tshididi ba pa buloba bua badisangishe bua kuela patoke ne kubutula Babulona Munene, ndumba eu wa mu nyuma. (Buakabuluibua 17:15-17; 18:21) Bena Kristo balelela badi ne bua kutshina bualu abu ne malu makuabu ikala mua kulonda kunyima kua “dikenga dinene” anyi? (Matayo 24:21) Nansha kakese! Bushuwa nebikale ne tshidibu mua kusankila pabutula Nzambi bantu babi. (Buakabuluibua 18:20; 19:1, 2) Angata tshilejilu tshia malu akafikila Yelushalema mu bidimu lukama bia kumpala ne bena Kristo bavuamu.

17. Bua tshinyi basadidi ba Yehowa ba lulamatu badi mua kuindila nshikidilu wa ndongoluelu eu wa malu ne dieyemena?

17 Pakalua biluilu bia bena Lomo kutshintshimika Yelushalema mu 66 B.B., bena Kristo bavua batabuluke mu nyuma kabakakema anyi kumvua buôwa to. Bu muvuabu balongi ba tshisumi ba Dîyi dia Nzambi, ‘bakamanya ne: dibutuka dia musoko au diakulua.’ (Luka 21:20) Bavua bamanye kabidi ne: Nzambi uvua ne bua kubapetesha mushindu wa bobu kunyema bua kupanduka. Ne pakenza Nzambi bualu ebu, bena Kristo bakanyema. (Danyele 9:26; Matayo 24:15-19; Luka 21:21) Bia muomumue lelu, aba badi bamanye Nzambi ne badi batumikila Muanende badi mua kutekemena bua kupanduka ku nshikidilu wa ndongoluelu eu wa malu. (2 Tesalonike 1:6-9) Bushuwa, pikala dikenga dinene ne bua kudituta, ne disanka dionso ‘nebabanduluke, nebatangile muulu, bualu nebamanye ne: bupikudi buabu budi pabuipi.’​—Luka 21:28.

18. Mvita ya ndekelu yikala Gogo ne bua kuela basadidi ba Yehowa neyifikishe ku tshinyi?

18 Kunyima kua dibutuka dia Babulona Munene, Satana bu Gogo wa ku Magoga neele Bantemu ba Yehowa bena ditalala mvita minene ya ndekelu. Biluilu biende nebilue “bu ditutu didi dibuikila buloba,” bitekemene bua kutshimuna bipepele. Kadi nebilue kubangula nsanga ne tshielela! (Yehezekele 38:14-16, 18-23) Mupostolo Yone udi ufunda ne: ‘Ngakatangila diulu dibululuke; ne mona, kabalu katoke, ne wakadi ushikama pa nyima paku wakabikidibua ne: Wa Kueyemena ne Mulelela. Muele wa mvita mutuisha udi upatuka mukana muende, bua kutapaye nawu bisamba bia bantu.’ ‘Mukalenge wa bakalenge’ eu udi muntu kayi mua kutshimuna nealuile batendeledi ba lulamatu ba Yehowa mvita ne neabutule baluishi babu bonso nkong. (Buakabuluibua 19:11-21) Bushuwa nedikale dikumbana dia ndekelu dia tshikena-kumona tshia dikudimuka dia mpala!

19. Mmunyi muikala ditshimuna dia Kristo ne bua kuambuluisha bayidi bende ba lulamatu, ne ntshinyi tshidibu ne bua kuenza mpindieu?

19 Yezu neikale ne bua ‘kukemibua mu dituku adi kudi bantu bonso bamana kumuitabuja.’ (2 Tesalonike 1:10) Udiku musue kuikala munkatshi mua aba bikala ne bua kuimana batangile bakema bua Muana wa Nzambi mutshimunyi anyi? Nanku tungunuka ne kukolesha ditabuja diebe ne ‘udilongolole, bualu bua Muana wa muntu nealue pa dîba diudi kuyi muelangane meji.’​—Matayo 24:43, 44.

Ikala ne meji mapole

20. (a) Mmunyi mutudi mua kuleja dianyisha dietu bua ndongoluelu udi Nzambi muteke wa “mupika wa lulamatu ne wa budimu”? (b) Nnkonko kayi itudi ne bua kudiela?

20 “Mupika wa lulamatu ne wa budimu” udi ubela pa tshibidilu bantu ba Nzambi bua bashale batabale ne bikale ne meji mapole. (Matayo 24:45, 46, NW; 1 Tesalonike 5:6) Utuku wanyisha malu adibu bakuvuluija aa adi afika mu tshikondo tshiawu anyi? Utuku wenza nawu mudimu paudi udifundila bipatshila mu nsombelu webe anyi? Bua tshinyi kubenga kudiebejaku ne: ‘Ndiku ne mmuenenu muimpe wa mu nyuma udi ungambuluisha bua kumona Muana wa Nzambi muikale ukokesha mu diulu anyi? Ndiku mmumona muikale pabuipi bua kukumbaja dilumbuluisha dia Nzambi didi ditangila Babulona Munene ne ndongoluelu mujima wa Satana anyi?’

21. Bua tshinyi bamue badi mua kuikala balekele lumonu luabu lua mu nyuma lubuitshidila, ne ntshinyi tshidibu ne bua kuenza ne mitalu yonso?

21 Bamue badi badisangisha mpindieu ne bantu ba Yehowa mbalekele lumonu luabu lua mu nyuma luenda lubuitshidila. Bidiku mua kuikala ne: kabena ne lutulu anyi ditantamana, bu muvua bamue bayidi ba Yezu ba kumpala anyi? Tunyinganyinga tua mu nsombelu, dinanga dia bintu anyi dikengeshibua bidiku mua kuikala bibatondeshe nsombelu anyi? (Matayo 13:3-8, 18-23; Luka 21:34-36) Pamuapa bamue badi ne lutatu bua kumvua malu kampanda adi “mupika wa lulamatu ne wa budimu” mulongeshe. Bikala bumue bua ku malu aa bukufikile, tudi tukulomba bua ulonge Dîyi dia Nzambi ne lukunukunu lukole ne usengelele Yehowa bua upetulule bukole bua kudia nende malanda mashême.​—2 Petelo 3:11-15.

22. Mmunyi mudi dikonkonona dia tshikena-kumona tshia dikudimuka dia mpala ne milayi mikuabu ya muomumue dikuambuluishe?

22 Bakapesha bayidi ba Yezu tshikena-kumona tshia dikudimuka dia mpala dîba divuabu dijinga ne dikankamija. Lelu’eu, tudi ne tshintu kampanda tshinene menemene tshidi mua kutukolesha: dikumbana dia bualu bua dikema abu buvuabu balaye ne milayi mikuabu mivule ya muomumue. Bu mutudi batekemene malu malelela aa a butumbi ne tshikalawu mua kumvuija mu matuku atshilualua, tulejayi petu ne muoyo wetu mujima muakumvua mupostolo Yone pakambaye ne: ‘Amen; lua, Mukalenge Yezu.’​—Buakabuluibua 22:20.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 10 Mu tshiena-Greke tshia kale, muaku udibu bakudimune ne: “kanyinganyinga” udi umvuija ‘dikenga dia pa kulela.’ (Matayo 24:8, MMM) Bidi biumvuija ne: anu bu mutu kanyinganyinga ka pa kulela, ntatu ya bantu neyikale yenda ivula, ikola ne inenga bikole ifika too ne ku dikenga dinene.

Udi muvuluke anyi?

• Mu bidimu bia 1870, mbualu kayi buakafika kasumbu kakese ka balongi ba Bible ku diumvua pa dipingana dia Kristo?

• Mmunyi mudi tshikena-kumona tshia dikudimuka dia mpala tshikumbane?

• Mbuenzeji kayi budi nabu lubilu lua Yezu lua ditshimuna pa bantu bonso ne pa tshisumbu tshia bena Kristo?

• Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua tuetu kubadibua munkatshi mua bantu bapanduka pikala Yezu ne bua kujikija ditshimuna diende?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu mabeji 16, 17]

Bualu budianjila kuleja budi bukumbana

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Udiku mumanye tshiakenzeka pakatuadija Kristo ditshimuna diende anyi?