Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Teyayi ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi

Teyayi ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi

Teyayi ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi

Tudi ne dîyi dia mulayi dishindika bikole; ne nudi nuenza bimpe pa kuteyaku ntema.”​—2 PETELO 1:19, NW.

1, 2. Ntshilejilu kayi tshia masiya wa mafi tshiudi mua kufila?

 MUNKATSHI mua nkama ya bidimu, ba-masiya ba mafi mbambe malu a matuku atshidi alua kumpala. Mu lukama lua bidimu luitanu B.B., muntu mukuabu uvua mudinyike dîna ne: Mose, wakajadikila bena Yuda ba mu tshidiila tshia Kulete ne: uvua masiya ne uvua ne bua kubapikula ku makenga. Mu dituku divuaye mulongolole bua kubapikula, bakamulonda too ne pa kakunakuna kumpenga kua Mbuu wa Mediterane. Wakabambila bua badiele mu mâyi, ne pashishe mâyi avua ne bua kupanduluka. Bantu ba bungi bakadiela mu mâyi bakadina, ne masiya au wa mafi wakanyema katshiyi pa kumuenena.

2 Mu lukama lua bidimu lua 12, munga “masiya” wakajuka mu ditunga dia Yémen. Mfumu kampanda wakamulomba bua aleje tshimanyinu tshivua tshijadika bu-masiya buende. “Masiya” eu wakambila mfumu au bua amukose mutu. Uvua mulaye bua se: uvua ne bua kubika diakamue, ke tshimanyinu tshiakafilaye. Mfumu wakitaba bua kumukosa mutu, ne atshi ke tshivua ndekelu wa muoyo wa “masiya” au.

3. Nnganyi udi Masiya mulelela, ne mudimu wende wakajadika tshinyi?

3 Malu adi ba-masiya ba mafi balaye ki mmakumbane to. Kadi kuteya ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi kakutu kufuisha bantu bundu nansha kakese. Milayi ya bungi ya mu Bible yakakumbana mu Yezu Kristo udi Masiya mulelela. Tshilejilu, Matayo mufundi wa Evanjeliyo wakatela mêyi a mulayi wa Yeshaya a se: ‘Buloba bua Zebuluna ne buloba bua Nafatale, njila wa pepi ne dijiba, dishiya dia Yadene, Galela wa bisamba bia bende, bantu bakadi bashikame mu mîdima bakatangila dinkenka dinene, munya wakatemena bantu bakadi bashikame mu muaba wa lufu ne mu mundidimbi walu. Ku tshikondo atshi Yezu wakabanga kuambila bantu bualu bua Nzambi ne: Kudimunayi mitshima yenu; bualu bua bukalenge bua mu diulu budi pepi.’ (Matayo 4:15-17; Yeshaya 9:1, 2) Yezu ke uvua “dinkenka dinene” adi, ne mudimu wende wakajadika ne: uvua Muprofete uvua Mose mudianjile kuamba bualu buende. Bantu bavua babenga kuteleja Yezu bavua ne bua kubabutula.​—Dutelonome 18:18, 19; Bienzedi 3:22, 23.

4. Mmunyi muvua Yezu mukumbaje mêyi a mu Yeshaya 53:12?

4 Yezu wakakumbaja kabidi mêyi a mulayi wa Yeshaya 53:12 a se: ‘Wakapumuna mashi a muoyo wende too ne ku lufu, wakabadibua munkatshi mua bantu babi, pakatualaye mibi ya ba bungi, ne wakakuila benji ba malu mabi.’ Bu muvua Yezu mumanye ne: uvua ne bua kufila muoyo wende bua kupikula bantu, wakakolesha ditabuja dia bayidi bende. (Mâko 10:45) Wakakolesha ditabuja diabu ku diambuluisha dia dikudimuka mpala.

Dikudimuka mpala didi dikolesha ditabuja dietu

5. Mu mêyi ebe nkayebe, umvuija muvua Yezu mukudimuke mpala.

5 Dikudimuka mpala divua muanda wa tshiprofete. Yezu wakamba ne: ‘Muana wa muntu nealue mu butumbi bua Tatu wende ne banjelu bende. Bulelela, ndi nnuambila ne: bakuabu badi bimana apa kabena bafua too ne pamonabu Muana wa muntu ulua mu bukalenge buende.’ (Matayo 16:27, 28) Bamue bapostolo bavuaku bushuwa bamone Yezu ulua mu Bukalenge buende anyi? Tudi tubala mu Matayo 17:1-7 ne: ‘Pakapita matuku asambombo, Yezu wakangata Petelo ne Yakobo ne muanabu Yone, wakabanda nabu ku mukuna mule, buobu nkayabu. Yeye wakakudimuka ku mêsu kuabu.’ Mmuanda kayipu wa dikema! ‘Mpala wende wakatema bu dîba, bilulu biende biakatoka bu munya. Monayi, Mose ne Eliya bakamueneka kudibu bayikila nende.’ Kabidi, ‘ditutu diengelela diakababuikila; dîyi diakalopoka mu ditutu ne: Eu udi Muananyi munanga, yeye udi unsankisha bimpe, mumvuilayi. Pakumvua bayidi dîyi adi, bakatua mpala panshi, bakatamba kutshina. Yezu wakalua, wakabalenga tshianza, wakamba ne: Bikayi, kanutshinyi.’

6. (a) Bua tshinyi Yezu wakabikila dikudimuka mpala ne: tshikena-kumona? (b) Dikudimuka mpala divua ka-diosha ka tshinyi?

6 Muanda eu wa dikema wakenzekela pamu’apa pa Mukuna wa Hêmona pavua Yezu ne bapostolo abu basatu basanganyibua butuku. Bidi bimueneka ne: dikudimuka mpala diakenzeka butuku, ke tshiakatamba kuenzeja bua kumuenekadi bimpe menemene. Yezu wakabikila dikudimuka edi ne: tshikena-kumona bualu Mose ne Eliya bakavua bafue kale kabavua muaba au ku buntu to. Anu Kristo ke uvuapu mu bulelela. (Matayo 17:8, 9) Muanda eu udi ukemesha wakaleja Petelo, Yakobo ne Yone ka-diosha ka dikalaku mu butumbi dia Yezu mu Bukalenge. Mose ne Eliya badi baleja bela manyi bapianyi pamue ne Yezu, ne tshikena-kumona etshi tshiakashindika mêyi akambaye bua Bukalenge buvuaye ne bua kupeta mu matuku atshivua alua.

7. Bua tshinyi tudi tuamba ne: Petelo uvua muvuluke bimpe dikudimuka mpala?

7 Dikudimuka mpala diakakolesha ditabuja dia bapostolo basatu abu bavua ne bua kuenza mudimu munene mu tshisumbu tshia bena Kristo. Mpala wa Kristo uvua wengelela, bilamba biende bivua bikenka, ne dîyi dia Nzambi diakumvuika diakamba ne: Yezu uvua Muanende munanga uvuabu ne bua kuteleja, bionso ebi biakakumbaja tshipatshila tshiabi bimpe menemene. Kadi bapostolo bavua ne bua kulondela muntu bualu bua tshikena-kumona atshi anu pavua Yezu ubika ku lufu. Kunyima kua bidimu bitue ku 32, Petelo utshivua anu muvuluke tshikena-kumona atshi. Wakakula bualu buatshi ne bua diumvuija diatshi pakafundaye ne: ‘Tuetu katuakalonda nsumuinu yakambabu ku budimu bua bantu patuakanumanyisha bua bukole ne bua [dikalaku] bia Mukalenge wetu Yezu Kristo, kadi tuetu tuakadi bamonyi ba butumbi buende ku mêsu etu. Bualu bua yeye wakangata bunême ne butumbi kudi Nzambi Tatu pakalua dîyi dia nunku kudiye munkatshi mua butumbi bua bunême ne: Eu udi Muana wanyi munanga, disanka dianyi dionso didi kudiye; ne tuetu tuakumvua dîyi edi difuma mu diulu patuakadi nende ku mukuna au wa tshijila.’​—2 Petelo 1:16-18.

8. (a) Mêyi akamba Nzambi bua Muanende akashindika tshinyi? (b) Ditutu diakamueneka pakakudimuka Yezu mpala divua dileja tshinyi?

8 Mêyi aa akamba Nzambi avua ne mushinga wa bungi: “Eu udi Muana wanyi munanga, disanka dianyi dionso didi kudiye.” Mêyi aa adi ashindika ne: Nzambi mmuteke Yezu Mukalenge, ne bifukibua bionso bidi ne bua kumukokela. Ditutu diakababuikila divua dileja ne: dikumbana dia tshikena-kumona etshi kadivua ne bua kumueneka ne mêsu to. Bavua ne bua kudijingulula anu kudi bantu badi ne mêsu a lungenyi ne badi bitaba “tshimanyinu” tshia dikalaku dia Yezu (didi kadiyi dimueneka ne mêsu) mu Bukalenge. (Matayo 24:3) Bushuwa, mêyi akamba Yezu bua kuambila muntu mukuabu tshikena-kumona atshi anu pavuaye ujuka ku lufu adi aleja ne: dimubandisha muulu ne dimutumbisha bivua ne bua kulua kunyima kua dibika diende ku lufu.

9. Bua tshinyi dikudimuka mpala didi ne bua kukolesha ditabuja dietu?

9 Petelo mumane kuakula bua dikudimuka mpala, wakamba ne: “Nenku tudi ne dîyi dia mulayi dishindika bikole; ne nudi nuenza bimpe pa kuteyaku ntema bu ku muendu udi ukenka mu muaba wa mîdima, too ne padi dituku dibanga kumueneka ne padi mutoto wa nkesha ubanda, mu mioyo yenu. Bualu nudi badianjile kumanya bualu ebu ne: mulayi nansha umue wa Mufundu kautu ufumina ku diumvuija dia muntu nkayende. Bualu mulayi kautu muanji kulua ku disua dia muntu, kadi bantu bakakula malu a kudi Nzambi bualu bavua bambula kudi spiritu munsantu.” (2 Petelo 1:19-21, NW) Dikudimuka mpala didi ditushindikila ne: dîyi dia mulayi dia Nzambi ndia kueyemena. Tudi ne bua kuteya ntema ku dîyi edi pamutu pa kuteya ntema ku ‘nsumuinu yakambabu ku budimu bua bantu’ idi Nzambi kayi wanyisha. Dikudimuka mpala didi dikolesha ditabuja ditudi nadi mu dîyi dia mulayi dia Nzambi, bualu tshikena-kumona atshi tshiakadianjila kuleja butumbi ne bukalenge bua Yezu tshikadi tshikumbane. Bushuwa, tudi ne bijadiki kabiyi kuelesha mpata bidi bituleja ne: lelu Yezu udi Mukalenge wa bukole mu diulu.

Mushindu udi Mutoto wa nkesha ubanda

10. “Mutoto wa nkesha” wakamba Petelo nnganyi peshi ntshinyi, ne bua tshinyi udi wandamuna nanku?

10 Petelo wakafunda ne: “Nudi nuenza bimpe pa kuteyaku ntema bu ku muendu udi ukenka mu muaba wa mîdima, too ne padi dituku dibanga kumueneka ne padi mutoto wa nkesha ubanda.” “Mutoto wa nkesha” eu nnganyi peshi ntshinyi? Muaku “mutoto wa nkesha” udi mu Bible misangu ibidi ne udi umvuija tshintu tshimue ne ‘mutoto wa mu dinda.’ Buakabuluibua 22:16 (Muanda Mulenga Lelu) udi ubikila Yezu Kristo ne: “mutoto udi ukenka wa mu dinda.” Mu imue mivu, mitoto eyi ke itu ya ndekelu ku dibanda ku Est. Itu ibanda kumpala kua dîba kupatukadi, nanku itu imanyisha ntuadijilu wa dituku dipiadipia. Petelo wakatela muaku “mutoto wa nkesha” bua kuakula bua Yezu kunyima kua Yeye bamane kumupesha Bukalenge. Tshikondo atshi, Yezu wakabanda mu tshibuashibuashi, mudi kabidi buloba ebu busanganyibua! Bu mudiye Masiya Mutoto wa nkesha, udi uleja ntuadijilu wa dituku anyi tshikondo tshipiatshipia bua bantu bena butumike.

11. (a) Bua tshinyi 2 Petelo 1:19 kêna umvuija ne: “mutoto wa nkesha” udi ubanda mu mioyo ya bimuma idi munda mua bantu? (b) Mmunyi muudi mua kumvuija 2 Petelo 1:19?

11 Nkudimuinu mivule ya Bible idi ifila lungenyi lua se: mêyi a mupostolo Petelo adi mu 2 Petelo 1:19 adi akula bua muoyo wa tshimuma udi munda mua muntu. Muoyo wa muntu mukole utu ne bujitu bua grame mibangile ku 250 too ne ku 300. Mmunyi muvua Yezu Kristo (udi mpindieu mu diulu muikale nyuma wa butumbi udi kayi ufua) mua kubanda mu tutupa etu tukese tua mibidi ya bantu? (1 Timote 6:16) Bushuwa, mioyo yetu ya mu tshimfuanyi ke idi ne bualu muaba eu, bualu yoyi ke itudi tuteya nayi ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi. Kadi wewe mutangile bimpe mu 2 Petelo 1:19, neumone ne: nkudimuinu wa Traduction du monde nouveau udi wela kakoselu bua kutulakaja tshiambilu tshia: “too ne padi dituku dibanga kumueneka ne padi mutoto wa nkesha ubanda” ku mêyi adi ku ntuadijilu kua mvese eu ne ku tshiambilu tshia: “mu mioyo yenu.” Mvese eu udi ne bua kuikala mushindu’eu: ‘Tudi ne dîyi dia mulayi dishindika bikole; ne nudi nuenza bimpe pa kuteyaku ntema bu ku muendu udi ukenka mu muaba wa mîdima, mmumue ne: mu mioyo yenu, too ne padi dituku dibanga kumueneka ne padi mutoto wa nkesha ubanda.’

12. Mioyo ya bantu bonso idi mushindu kayi, kadi bidi munyi bua bena Kristo balelela?

12 Mioyo ya mu tshimfuanyi ya bantu bonso bena mpekatu idi mushindu kayi? Bushuwa, mioyo yabu idi mu mîdima ya mu nyuma! Nenku bituikala bena Kristo balelela, mbienze bu se: tudi ne muendu udi utema mu mioyo yetu, tshianana ivua mifuanyike kuikala mu mîdima. Anu mudi mêyi a Petelo aleja, bena Kristo balelela badi mua kushala batabale ne bamanye se: dituku dipiadipia ndibange kumueneka pa kuteya ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi didi dibakenkesha. Ne mbimpe bamanye ne: Mutoto wa nkesha ukadi mubande kumpala kua bifukibua bionso, kadi ki mmu mioyo ya bimuma idi munda mua bantu nansha.

13. (a) Bua tshinyi tudi bajadike ne: Mutoto wa nkesha ukadi mubande? (b) Bua tshinyi bena Kristo badi mua kutantamena ntatu mikole yakamanyisha Yezu bua matuku etu aa?

13 Mutoto wa nkesha ukadi mubande! Tuikale bajadike bualu abu pa kuteya ntema ku mulayi munene wa Yezu wa dikalaku diende. Lelu’eu, tudi tumona mudiwu ukumbana ne malu a katshia ne kalele bu mudi mvita, nzala, bikumina ne mudimu wa diamba lumu luimpe pa buloba bujima. (Matayo 24:3-14) Nansha mudi ntatu mikole yakamba Yezu mikale ikuata ne bena Kristo, tudi bamanye mua kuyitantamena ne ditalala pamue ne disanka dia mu mutshima. Bua tshinyi? Bualu tudi tuteya ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi ne tudi tuitabuja malu adiye mulaye bua kuenza matuku atshilualua. Tudi bamanye ne: bikondo bia nsombelu milengele bikadi pabuipi bualu tukadi basemene bikole ku ‘tshikondo tshia ku nshikidilu’! (Danyele 12:4) Bukua-panu budi mu ntatu mikole yakamanyisha Yeshaya 60:2 ne: “Mona, mîdima neyibuikile buloba, ne mîdima mifike-fitutû neyibuikile bantu.” Mmunyi mudi muntu mua kupatuka mu mîdima eyi? Udi ne bua kudipuekesha ne kuteya ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi mpindieu patshidi dîba kuoku apa. Bantu ba muoyo umue badi ne bua kunyemena kudi Yehowa Nzambi, Mufidi wa muoyo ne butoke. (Musambu 36:9; Bienzedi 17:28) Anu muntu yeye muenze nunku ke yeye kushisha kupeta butoke bulelela ne ditekemena dia malu malenga adi Nzambi mulongolole bua kuenzela bantu bena butumike mu matuku atshilualua.​—Buakabuluibua 21:1-5.

“Butoke mbulue mu bantu”

14. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua kumona muakumbana malu malenga adibu bambe mu Bible?

14 Bible udi uleja patoke ne: Yezu Kristo m’Mukalenge udi ukokesha mpindieu. Bu mudiye mulue mfumu mu 1914, milayi mikuabu milenga neyikumbane payi. Bua tuetu kumona muakumbanayi, tudi ne bua kuikala bena bupuekele ne kuitabuja Yezu Kristo, ne tudi ne bua kunyingalala bua mpekatu itudi benze mu dipanga. Bulelela, bantu badi banange mîdima kabakupeta muoyo wa kashidi to. Yezu wakamba ne: “Tshilumbu tshidi nunku: butoke mbulue mu bantu, kadi bantu kunanga midima kumpala kua butoke, bualu malu avuabo benza avua mabi. Muntu udi wenza bualu bubi, mmubenge butoke, kena ufika kudibu to, udi utshina bua malu ende mabi kaamueneki. Kadi muntu udi wenza malu mu bulelela, udi ufika kudi butoke, bua bimueneke patoke ne: malu ende mmenza [ku disua dia Nzambi].”​—Yone 3:19-21, MMM.

15. Ntshinyi tshiatufikila bituapetula lupandu ludi Yehowa mulongolole ku butuangaji bua Muanende?

15 Yezu ke udi mulue ne butoke bua mu nyuma mu bantu, nunku tudi ne bua kumuteleja. Paulo wakafunda ne: ‘Nzambi, mumane kuambila batatu mêyi ende kudi baprofete bende kale mu bitupa bia bungi ne mu biambidi bia bungi, ku nshikidilu kua matuku aa wakatuambila bietu dîyi kudi Muana wakatekaye mupianyi wa bintu bionso.’ (Ebelu 1:1, 2) Ntshinyi tshiatufikila bituapetula lupandu ludi Nzambi mulongolole ku butuangaji bua Muanende? Paulo wakatungunuka wamba ne: ‘Bikala dîyi diakambidibua kudi banjelo diakajadikibua, ne bikala bualu buonso bua dipambuka ne bupidia buonso biakapetela benji babi difutu diakanangane ne bubi, tuetu mene netupanduke munyi, bituapetula lupandu bunene nunku, luakadianjila kuambibua kudi Mukalenge, luakajadikibua kutudi kudi bakalumvua kudiye? Nzambi kabidi wakamanyishangana nabu ne ku bimanyinu ne ku malu a kukema ne ku bienzedi bia bukole bia bungi ne ku bipedi bia nyuma muimpe biakababanyinabu, bu mudi disua diende.’ (Ebelu 2:2-4) Bulelela, Yezu udi ne mudimu munene menemene mu dimanyisha dia dîyi dia mulayi.​—Buakabuluibua 19:10.

16. Bua tshinyi tudi ne bua kuikala ne ditabuja dikole mu milayi yonso ya Yehowa Nzambi?

16 Anu mutuamonyi, Petelo wakamba ne: “Mulayi nansha umue wa Mufundu kautu ufumina ku diumvuija dia muntu nkayende.” Bantu nkayabu kabena mua kufila milayi milelela nansha, kadi tudi mua kuikala ne ditabuja dikole mu milayi yonso ya Nzambi. Milayi eyi idi ifumina kudi Yehowa Nzambi nkayende. Mmuambuluishe basadidi bende ne spiritu munsantu bua kumvuabu mudi milayi ya mu Bible yenda ikumbana. Bushuwa, tudi ne dianyisha kudi Yehowa bua mutudi bamone mudi milayi eyi ya bungi mikumbane katshia mu 1914. Ne tudi ne dishindika dikole dia se: milayi idi mishale idi yakula bua nshikidilu wa ndongoluelu eu mubi wa malu neyikumbane. Bidi ne mushinga bua tutungunuke ne kuteya ntema ku malu adi Nzambi mulaye, eku tuenda tukenkesha butoke buetu. (Matayo 5:16) Tudi ne dianyisha dia bungi bua mudi Yehowa ‘utemesha munya wende mu mîdima’ idi mibuikile buloba lelu!​—Yeshaya 58:10.

17. Bua tshinyi tudi dijinga ne butoke bua Nzambi?

17 Butoke bua dîba butu butuambuluisha bua kumona. Butu kabidi bukoleshisha bikunyibua bidi bitupesha biakudia kabukabu. Butoke ebu buobu kabuyiku katuena mua kushala ne muoyo to. Netuambe bishi bua butoke bua mu nyuma? Budi butuludika ne butuleja malu atshilualua adibu bamanyishe mu Bible. (Musambu 119:105) Bua dinanga diende, Yehowa Nzambi ‘udi utuma butoke buende ne bulelela buende.’ (Musambu 43:3, MMM) Bushuwa, tudi ne bua kuikala ne dianyisha dia bungi bua bionso bidiye mutupeshe ebi. Nenku tuenzayi muetu muonso bua kupeta butoke bua “dimanya dia butumbi dia Nzambi” bua bukenkeshe muoyo wetu wa mu tshimfuanyi.​—2 Kolinto 4:6, NW; Efeso 1:18.

18. Ntshinyi tshikadi Mutoto wa nkesha wa Yehowa pa kuenza mpindieu?

18 Tudi ba diakalenga bua mutudi bamanye ne: mu 1914, Yezu Kristo, Mutoto wa nkesha, wakabanda mu tshibuashibuashi tshionso ne wakatuadija kukumbaja tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala! Mutoto wa nkesha wa Yehowa udi mpindieu mu tshialu, ukadi pa kukumbaja dilongolola dia Nzambi mu mushindu mukuabu wakumbana tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala: ‘mvita ya dituku dinene dia Nzambi Wa-Bukole-Buonso.’ (Buakabuluibua 16:14, 16) Kunyima kua kabutu ka ndongoluelu eu wa kale, Yehowa neakumbaje mulayi wende wa ‘diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia’ mutuikala mua kumutumbisha bua kashidi bualu udi Mukalenge Munene wa diulu ne buloba ne Nzambi wa milayi ya bushuwa. (2 Petelo 3:13) Too ne palua dituku adi dinene, tutungunukayi ne kuendela mu butoke bua Nzambi eku bikale tuteya ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi.

Mmunyi muudi mua kuandamuna?

• Umvuija mushindu uvua Yezu mukudimuke mpala.

• Mmunyi mudi dikudimuka mpala dikolesha ditabuja dietu?

• Mutoto wa nkesha wa Yehowa nnganyi peshi ntshinyi, ne ndîba kayi diakabandawu?

• Bua tshinyi tudi ne bua kuteya ntema ku dîyi dia mulayi dia Nzambi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 13]

Udiku mua kufila diumvuija dia dikudimuka mpala anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Udi mumanye dîba ne mushindu uvua Mutoto wa nkesha mubande anyi?