Skip to content

Skip to table of contents

Raro amo idia karaia paipa bamona uro ai Belesasa ena ladana ia hedinarai (Uro ena bada)

Inai Oi Diba, A?

Inai Oi Diba, A?

Edena dala ai akioleji taudia idia hamomokania Babulonia tauna, Belesasa, be momokani ia noho bona ia be king ta?

LAGANI momo lalonai, Baibel idia hakoikoia taudia idia gwau Daniela bukana ese ia herevalaia King Belesasa, be momokani ia noho lasi. (Dan. 5:1) Unai bamona idia hereva badina akioleji taudia be hamomokania gaudia haida idia davaria lasi. To, lagani 1854 ai edia hereva idia haidaua. Dahaka dainai?

Unai lagani ai, British edia embaseda ladana J. G. Taylor, ese idaunegai siti ladana Uru, hari idia gwauraia southern Iraq ai, toretore gunadia haida ia davaria. Unuseniai, kohoro badana ta dekenai, ia ese raro amo idia karaia paipa bamona uro haida ia davaria. Unai uro ta ta, edia lata be 10 sentimita bamona bona ia latanai toretore gunadia (cuneiform writing) idia noho. Unai uro ta ai ia noho toretore be guriguri herevana ta, bona Babulonia ena King Nabonido bona ena natuna mero ginigunana Belesasa edia mauri ia herevalaia. Danu Baibel idia hakoikoia taudia ese unai idia abia dae: Idia davaria gaudia ese idia hamomokania Belesasa be momokani ia noho.

To, Baibel ese ia hahedinaraia Belesasa be momokani ia noho, danu ia be king ta. To, Baibel idia hakoikoia taudia be idia do daradara noho. Hegeregere, lagani 1875 bamona lalonai, English scientist William Talbot ena toretore ai ia gwau haida idia laloa “Bel-sar-ussur [Belesasa] be ena tamana Nabonido ida ia lohia. To toretore ta ese unai idia hahedinaraia lasi.”

To unai hepapahuahu idia hamaoromaoroa, badina idia davaria uro haida dekenai idia noho toretore ese idia hahedinaraia Belesasa ena tamana, King Nabonido be lagani momo Babulonia dekenai ia noho lasi. Unai negai dahaka ia vara? Encyclopaedia Britannica ia gwau, “Nabonido be tano ma ta ai ia noho neganai, ia ese Belesasa dekenai king dagina ia henia bona ena tuari orea haida danu.” Unai dainai, unai negai Babulonia dekenai, Belesasa be king gaukara ia karaia. Danu, akioleji bona gado ia stadilaia diba bada tauna, Alan Millard ia gwau: “Daniela Bukana ese Belesasa ia gwauraia ‘king’” be maoro.

Oibe, Dirava ena hesiai taudia dekenai Daniela bukana ese ia gwauraia herevana be momokani, bona ia be Dirava ena hahekau henunai Baibel ai idia torea.​—2 Tim. 3:16.