SÜKÜJÜNÜLE pümüin outasiroʼuluin tü ayuulii pünainkat jee shiale tü nünainkat wanee püpüshi, mojushaateerü maʼin paaʼin sünainjee tia. Eesü süpüla shapaain maʼin paaʼin nnojorüle pünaʼannamaatüin, isale püchiki püwalaajüin tü soʼuinnakat tottoolu, matunküinre pia jee aire püleʼe sutuma tü wunuʼu püsajakat. Mojushaatasü maʼin saaʼin wayuu sünainjee mepin tü ayuulii sünainkat.

¿Kasa akaalinjeenaka waya sülatüle tia wamüin? Watta maʼin naalii na wayuu anakana aaʼin sutuma noʼuraajüin jee sutuma naashajeʼerüin pütchi atütüleʼeraka naaʼin suluʼujee tü Wiwüliakat. Otta eeshii na anakana aaʼin sutuma nakaalinjünüin natuma napüshi jee natuma naʼaleewainyuu.

Anuu tü eekat süpüla waaʼinrüin naashin Robert, wanee wayuu 58 nuuyase. Müshi nia: «Piʼitaa paaʼin nünain Jeʼwaa, nükaalinjeechi pia süpüla nnojoluin paapüin paaʼin sünain ayuulii. Püküja  nümüin Jeʼwaa jamüin paaʼin, puchunta nümüin chi naaʼinkai otta puchunta nümüin püchecherüinjatüin paaʼin süpüla pükaalinjain na püpüshikana. Puchunta kaalinwaa nümüin Jeʼwaa jaʼitasü mepin tü ayuulii pünainkat.

»Choʼujaasü nümüin wanee wayuu nükaalinjünüin sutuma nüpüshi. Jamüshijaʼa taya, neenajawalin taya na tapüshikana süpüla natüjaain saaʼu jamüin taaʼin. Otta eeshii taʼaleewainyuu wattajanakana atütüleʼeraka taaʼin. Anatsü taaʼin sutuma tia jee nnojoishi yüülain taya».

Püʼnalaainjachire nümüin wanee paʼaleewain eekai ayuulin, jülüjeesü paaʼin tü sümakat Linda. Müsü shia: «Ayuuire wanee wayuu nnojoishi nia aashajaweein süchiki tü ayuulii nünainkat. Müsüjeseʼe paashajaainjatüin nümaa süchiki waneirua kasa aneetka atuma naaʼin».

Nnojoleerü yüülain paaʼin mayaainjeʼe mepin tü ayuulii pünainkat süka nükatsüinreerüin paaʼin Jeʼwaa jee nümülialeerü paaʼin sükajee tü sümakat tü Wiwüliakat. Otta aneerü paaʼin sutuma nakaalinjain pia na püpüshikana jee na paʼaleewainyuukana.