Thomas Emlyn

Thomas Emlyn​—Dauvakaucaca se Tutaka na ka Dina?

Thomas Emlyn​—Dauvakaucaca se Tutaka na ka Dina?

O CEI o Thomas Emlyn, na cava a uqeti koya me tutaka na ka dina? Na cava eda vulica?

Eda rawa ni sauma na taro qori nida dikeva na ka a yaco mai Igiladi kei Ailadi ena icavacava ni ika17 ni senitiuri kei na itekitekivu ni ika18 ni senitiuri. E vosayaco ena gauna oya na Lotu Jaji. Ia e levu na lewenilotu era sega ni duavata kei na ka e vakavuvulitaka.

O CEI O THOMAS EMLYN?

A sucu o koya ena 27 ni Me, 1663, ena tauni o Stamford e Lincolnshire mai Igiladi. Ena gauna qori e vosayaco tu e kea na Lotu Jaji. A tekivu dauvunau ena Lotu Jaji ni se qai yabaki 19. Toso na gauna a lai nona italatala e dua na marama ena vuvale vakatui e Lodoni, oti e toki sara ena siti o Belfast mai Ailadi.

A vakadonui tale ga me italatala e kea kei na so tale na vanua, okati kina o Dublin.

BEITAKI NI VAKAUCACA

Ena gauna vata qori, a vakadidike vinaka sara ena iVolatabu o Emlyn. Na veika e dikeva e lomatarotarotaka kina na ivakavuvuli ni Letoluvakalou. Ni toso nona vakadidike ena Kosipeli, e vakadeitaka ni dina na ka e lomatarotarotaka.

Ia a sega ni vakaraitaka ena gauna vata oya na nona lomatarotaro kei na ka sa dikeva ena iVolatabu. Sa sega tale ga ni okata na ivakavuvuli ni Letoluvakalou ena nona ivunau ra qai kidava qori eso na lewenilotu e Dublin na koroturaga kei Ailadi. Ni kila era na sega ni taleitaka na ka sa dikeva, e vola kina: “Ena gauna au sa na vakaraitaka kina na ka au dikeva, au kila niu sa na sega ni veiqaravi tale eke.” Ena June 1702, erau via kila e rua nona itokani italatala na vuna sa sega ni okata kina ena nona ivunau na ivakavuvuli ni Letoluvakalou. E tukuna vakadodonu vei rau o Emlyn ni sa sega ni vakabauta na ivakavuvuli qori, mani kere vakacegu mai na itavi e qarava tiko.

Na ivola i Thomas Emlyn na “An Humble Inquiry Into the Scripture-Account of Jesus Christ”

Na ivola e tabaka o Emlyn me vakadinadinataka kina mai na iVolatabu ni sega ni Kalou Cecere o Jisu

Ni oti e vica na siga e biubiu me gole i Igiladi, ia e lesu tale i Ailadi ni oti e tini na macawa me cakava eso na ka ni bera ni toki vakadua i Igiladi. Ni vinakata me kilai na nona rai ena nona vakadidike a mani tabaka na ivola na Humble Inquiry Into the Scripture-Account of Jesus Christ. Ena ivola qori e vakadinadinataka kina mai na iVolatabu ni sega ni Kalou Cecere o Jisu. Nira sega ni taleitaka na lewenilotu mai Dublin na ka e tabaka, era mani kudruvaka ena mataveilewai.

Ena 14 June,1703 e vesu o Emlyn qai kau ena mataveilewai na Queens Bench Court e Dublin. E tabaki na ka e yaco ena nona veilewai ena ivola na True Narrative of the Proceedings (iTukutuku ni ka e Yaco), e beitaki kina ni “vola qai tabaka na ka e lasu, e vakaucacataki Jisu tale ga. E tukuna tale ga ni sega ni tautauvata o Jisu kei na Kalou na Tamana.” Ni bera mada ga ni veilewaitaki, sa vakatulewataki oti tu ni cala o Emlyn. Eratou dabe kei ratou na turaganilewa e vitu na bisovi ena gauna e veilewaitaki kina. E sega ni vakatarai me vosa ena ka e beitaki kina. E kaya o Richard Levins e dua na loya rogo vei Emlyn, “o na vakasasataki me vaka na olifa veitalia ke o lewai vakatawadodonu.” Ni cava na veilewai a tukuna na Turaganilewa Levu kei Ailadi o Richard Pyne vei ira na lesi mera rogoca na veilewai, ke dou sega ni beitaki Emlyn ni cala “eratou tu qo na bisovi” me ratou tokoni au, dou na qai totogitaki.

“Au vakararawataki niu vakabauta na ka dina me baleta na Kalou kei na nona lagilagi.”—Thomas Emlyn

Ni sa tau na lewa ni cala o Emlyn, e vakatututaka e dua na loya me cakitaka o Emlyn na ka e tabaki tu ena ivola. Ia a sega ni cakava qori o Emlyn, mani totogitaki vakailavo qai bala i valeniveivesu me dua na yabaki. Ni sega ni sauma rawa na itotogi vakailavo, e toso cake na kena itotogi me yabaki rua e valeniveivesu. Ia a vakamasuti ratou na ivakalesilesi e dua na nona itokani me vakalailaitaki na kena itotogi. A qai sereki o Emlyn ena 21 Julai, 1705. Ni tawadodonu na veika a caka vua, e tukuna kina na malanivosa e cavuti ena itekivu ni ulutaga: “Au vakararawataki niu vakabauta na ka dina me baleta na Kalou kei na nona lagilagi.”

Ni vakaitikotiko e Lodoni o Emlyn a sota kei William Whiston, e dua na gonevuli gumatua ni iVolatabu a tusaqati tale ga ni tabaka na ka dina ena iVolatabu. E dokai Emlyn vakalevu o Whiston, e kaya ni o koya na “‘imatai me tusanaka’ ‘na vakabauta dina vakarisito.’”

VUNA E SEGA NI VAKABAUTA KINA NA LETOLUVAKALOU

Me vakataki rau na dauvakadidike rogo o William Whiston kei Isaac Newton, e kila o Emlyn ni sega ni tokona na iVolatabu na ivakavuvuli ni Letoluvakalou e vakaivolataki ena Athanasian Creed. E vakamacalataka: “Noqu vakasamataka vakabibi na ka au sa dikeva ena iVolatabu, . . . au raica kina ni bibi . . . meu veisautaka na ka au vakabauta tu e liu me baleta na ivakavuvuli ni Letoluvakalou.” E tinia, “na Kalou na Tama i Karisito, e Cecere Duadua.”

Na cava e tukuna kina qori o Emlyn? A raica eso na tikinivolatabu e dusia na kedrau duidui na Kalou kei na luvena o Karisito. Qo e vica na kena ivakaraitaki (E vakalai na ivakamacala i Emlyn me baleta na tikinivolatabu):

  •  Joni 17:3: “E sega ni bau tukuni ni Kalou o Karisito se ni Kalou dina se Kalou Duadua ga.” Na Tamana ga e vakatokai me “Kalou dina duadua ga.”

  •  Joni 5:30: “Na Luvena e sega ni cakava na lomana, ia na loma i Tamana.”

  •  Joni 5:26: “O Tamana e solia vua na icegu ni bula.”

  •  Efeso 1:3: “E dau tukuni me Luve ni Kalou o Jisu Karisito, e sega ni bau tukuni me baleti Tamana me Tama ni Kalou, e tukuni ga me Tama ni noda Turaga o Karisito.”

Ni vakasamataka o Emlyn na ivakadinadina e tu ena iVolatabu, e tukuna ena doudou: “E sega ni dua na vanua ena iVolatabu e tukuni kina ni ratou tautauvata se ratou le dua ga na Tamana, Luvena kei na Yalo Tabu.”

NA CAVA EDA VULICA?

E levu nikua era sega ni doudou mera tutaka na ivakavuvuli dina ena iVolatabu. Ia o Emlyn a doudou me cakava qori. E taroga, “ke sega ni tukuna e matanalevu e dua na ka dina e vakamatatataki tu ena iVolatabu, na cava na yaga ni nona wilika kei na nona vakadidike ena iVolatabu?” A sega ni cakitaka o Emlyn na ka dina sa vulica.

Na ivakaraitaki i Emlyn kei na so tale e uqeti keda meda tutaka tiko ga na ka dina nida tusaqati. Eda rawa tale ga ni taroga: ‘E bibi noda dokai kei na nodra veivakadonui o ira eda tiko veitikivi se na noda tutaka na ka dina ena iVolatabu?’