Era vesu e le tinikadua na tacida cauravou e Sigapoa nira sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra lewaeloma. E le ono vei ratou qori sa totogitaki tiko ena ikarua ni gauna. Na vuna? Ni ratou yalodina tiko ga ena gauna ratou sere mai kina e valeniveivesu ena imatai ni nodratou vesu. E lewa na matanitu o Sigapoa mera curu ena mataivalu na cauravou, e beca tale ga nodra dodonu na sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra lewaeloma. Ia e sega ni dua gona e valataka nodratou kisi na cauravou qori.

Ni yabaki 18 e dua na cauravou, e dodonu me curu ena mataivalu ni Sigapoa. Ke sega ni via curu ena vuku ni nona lewaeloma, ena totogitaki me 12 na vula ena keba ni mataivalu. Oti qori ena sere, ena qai soli vua na unifomu ni sotia me dara, me tereni tale ga ena mataivalu. Ke sega ni cakava qori, ena veilewaitaki tale qai vesu me 18 na vula. Kena ibalebale, era na totogitaki vakarua e valeniveivesu na tacida cauravou, era sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra lewaeloma me 30 taucoko na vula.

Na Matabose kei Vuravura e vakamasuti ira tiko na lewena ena dua na gauna balavu, ni “tiko na nodra dodonu na sega ni via curu ena mataivalu me baleta na lewaeloma, rai, kei na lotu e vakadonuya na Universal Declaration of Human Rights.” Ena 1965, sa lewena tu o Sigapoa na Matabose kei Vuravura, ia e sega ni tokona na ka e vakatututaka na Matabose me baleta na tikina qori. Ena ika24 ni Epereli 2002, e vola e dua na ivola na vakailesilesi ni matanitu o Sigapoa. E tukuna ina UN Commission on Human Rights ke “veisaqasaqa nona vakabauta vakalotu e dua se nona itovo kei na dodonu ni matanitu, ena vakabau ga na ka e tukuna na matanitu me muri tiko ga kina na lawa.” E kuria: “Keitou na sega tale ga ni vakadonuya nodra dodonu na sega ni curu ena mataivalu ena vuku ni nodra lewaeloma.”

1. Feperueri 16, 2024

   Vesu e le tinikadua na tacida nira sega ni via curu ena mataivalu.

2. Epereli 24, 2002

   Vakaraitaka na vakailesilesi ni matanitu ni sega ni tokona o Sigapoa na nodra dodonu na sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra lewaeloma.

3. Feperueri 1995

   Vesu na tacida era lewenivanua e Sigapoa, e caka tale ga vei ira na itovo kaukaua.

4. Okosita 8, 1994

   Sega ni rogoca na Mataveilewai Levu e Sigapoa na nodra kerekere na tacida.

5. Janueri 12, 1972

   Vakaraitaka na matanitu o Sigapoa nira sega ni kilai vakalawa na tacida.