Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MURU 2

Moota Wookhalana Murima Wooloka

Moota Wookhalana Murima Wooloka

Mukhalane “murima woloka”. —1 PEDRU 3:16.

1, 2. (a) Nakhala opuro nihinsuwela ahu, xeeni vanireerela aya okhalana ekaruma aahiiso mutthu wira onikhaliherye? (b) Yehova onivanhe exeeni wiira onikhaliherye?

NKAHAYA muupuwele mweettaka moothakoni. Khula opuro munivira anyu, muniweha mihaava paahi ni epheyo enikhuma khula opuro. Nto mapuro awo vannikhweya mutthu orimeela. Exeeni enrowa wookhaliheryani osuwela opuro munrowa anyu? Woonasa wene, nyuwo pooti onvekela mutthu onisuwela saana othako owo aahiiso orumeela maapha, nsuwa, itheneeri, ebuusula wala GPS. Orumeela ikaruma iyo ti wootthuneya mwaha woowi pooti woopola okumi anyu.

2 Otheene ahu ninnikumana mixankiho mookumini mwahu, nto okathi mukina pooti woonaka wira noorimeela. Wira onikhaliherye, Yehova oonivaha murima. (Yakobo 1:17) Muru ola, ninrowa woona: (1) ele onitaphulela aya murima, ni moota onivara awe muteko; (2)  moota wowiixuttiha murima ahu; (3) moota woottittimiha murima wa atthu akina ni (4) moota murima wooloka onniphwanyiha aya mureerelo.

MURIMA ONTAPHULELA EXEENI NI ONIVARA SAI MUTEKO?

3. Murima onitaphulela exeeni?

3 Murima, yoovaha enikhuma wa Yehova. Nto ontaphulela exeeni murima ninlavula ahu? Etthu eyaraniwa ahu ennilopola ni ennikhaliherya osuwela ele eri yooloka ni yoohiloka. Nuulumo na eGriki nirumeeliwe mBiibiliyani noowi “murima”, nintaphulela “wiisuwela mutthu mwaneene”. Vaavo murima ahu onivara awe saana onninikhaliherya osuwela muupuwelo ni moonelo ahu. Nave onninikhaliherya opaka itthu sooloka ni osyaka itthu soohiloka. Nto, ninnihakalala vaavo nimpaka ahu soothanla sooloka nisyakaka opaka soothanla soohiloka.—Nwehe Enoota n.° 5.

4, 5. (a) Exeeni yaakhumelenle mwaha wa Adamu ni Eva ohiiwelela vaavo yaalopoliwe aya ni murima aya? (b) Murima wa Yobi ni Davidi, waavirikanne sai?

4 Khula mutthu pooti othanla wiiwelela olopola wa murima awe aahiiso ohiiwelela. Mwa ntakiheryo, Adamu ni Eva yaahithanla ohiwiriyana murima aya. Nto exeeni yaakhumelenle? Awo yaahipaka etampi. Nuumala opaka etampi, yaahiivaha nthowa, masi khivaaweryaneya oleveleliwa mwaha woowi khiyaamwiiwelenle Muluku. (Maphattuwelo 3:7, 8) Okhala wira Adamu ni Eva yaari oomalela, yaanisuwela wira ohimwiiwelela Muluku etthu yootakhala. Masi hata vaari siiso, awo yaahithanla ohiiwelela olopola wa murima aya.

5 Moovirikana ni Adamu, apinaatamu anceene oohimalela anniiwelela murima aya. Yobi ntakiheryo nuulupale na mutthu aiwelenle murima awe. Mwaha woopaka eyo, Yobi aahipaka soothanla sooloka, tivo aahimmye awe oriki: “Ankhili aka khankùlumela mwaha w’etthu p’itthu”. (Yobi 27:6) Yobi aaphavela ohimya exeeni vaavo aahimmye awe wira “ankhili aka”? Owo, aaphavela ohimya murima awe. Moovirikana ni Yobi, waahikhala okathi mwene Davidi ahiiwelenle awe vaavo aalopoliwe awe ni murima awe. Eyo yaahimwiiriha ohimwiiwelela Yehova. Mwa ntakiheryo, okathi ahaamuttittiminhe awe mwene Sawuli, Davidi aahiivaha nthowa ni “murima wahimuripa”. (1 Samuweli 24:6) Eyo enooniherya wira murima awe waahimuleela wira aahipaka etthu yoohiloka. Vaakhanle wira aahiwiriyana murima awe, wammukhaliherya ohitthikela opaka etthu yoohiloka.

6. Exeeni enooniherya wira atthu otheene aakhalana murima onaakhaliherya opaka soothanla?

6 Yehova ohaavaha atthu otheene murima. Hata atthu yaale ahinimurumeela, okhala wene annisuwela etthu yooloka ni yoohiloka. Biibiliya onihimya wira: “Tthiri, yirá sorera, murim’aya onnattela, yirá sonanara, murim’aya onnaripa”. (aRoma 2:14, 15) Mwa ntakiheryo, atthu otheene annisuwela wira ti voohiloka wiiva aahiiso wiiya. Hata ahisuwelaka, awo anniiwelela vaavo murima aya onaalopola aya, eyo ennaakhaliherya osuwela etthu yooloka ni yoohiloka. Atthu awo annitthara malakiheryo a Muluku, niire so, ikeekhai siri mBiibiliyani Yehova onivanhe awe wira onikhaliherye opaka soothanla sooloka.

7. Xeeni okathi mukina murima ahu ohininlopola awe?

7 Ikwaha sikina murima ahu pooti ohinlopola. Eyo enniiraneya, mwaha woowi na atthu oohimalela. Nto okathi mukina, muupuwelo ahu ni moonelo ahu pooti ohonona murima ahu mpakha oniiriha opaka itthu soohiloka. Wira murima ahu ovareke saana, nihaana wiixuttiha. Eyo ti etthu yaamukhalihenrye Yosefe ohipaka itthu soohiloka okathi eehereriwa awe. (Maphattuwelo 39:1, 2, 7-12) Wira onikhaliherye, Yehova onninivaha ikuru sawe sowaarya ni malakiheryo a mBiibiliyani. (aRoma 9:1) Nrowe niwehe moota wowiixuttiha murima ahu.

NINROWA WIIXUTTIHA SAI MURIMA AHU?

8. (a) Moonelo ni muupuwelo ahu onivara sai murima ahu? (b) Nihinatthi opaka yoothanla nihaana wuupuwela exeeni?

8 Atthu akina anuupuwela wira wiiwelela murima ahu vaavo onnilopola awe onitaphulela opaka khula etthu amphavela aya. Awo anoona wira etthu yootepa otthuneya opaka itthu sinaasivela paahi. Masi musuweleke wira murima khonroromeleya, nto pooti oniwoka. Moonelo ni muupuwelo ahu, pooti okhala muulupale mpakha ohonona murima ahu. Biibiliya onihimya wira: “T’ani onwerya otokosa murima wa mutthu? Khivo etthu yotakhala envikana murima wowotha”. (Yeremiya 17:9) Eyo enooniherya wira hiyo pooti wuupuwelaka wira etthu eyo ti yooloka eri ene yoohiloka. Mwa ntakiheryo, ohinatthi okhala muKristau, Paulo aanaalupattha vanceene maKristau. Owo uupuwela wira aapaka itthu sooloka, ni murima awe khiwampwapwela. Muhoolo mwaya Paulo aahimmye so: “Ankilamula t’Apwiya” Yehova. (1 aKorinto 4:4; Miteko 23:1; 2 Timótheyo 1:3) Nuumala osuwela moota Yehova oonela awe ele aapaka awe, Paulo aahoona wira aahaana opaka marukunuxo. Tthiri, eyo enooniherya wira nihinatthi opaka yoothanla nihaana wiikoha so: ‘Yehova oniphavela wira kipake exeeni?’

9. Ontaphulela exeeni omoova Muluku?

9 Okhala wene, khanimphavela omuriipiha murima mutthu nnimphenta ahu. Nto okhala wira ninnimphenta Yehova, khanimphavela opaka aahiiso ohimya etthu enrowa omunyoonyiha. Nto ophavela wahu ohimunyoonyiha Yehova ohaana okhala wuulupale ni woolipa. Nehemiya ntakiheryo nuulupale. Owo aari kuvernatoro, nto anwerya orumeela okhulupale awe wira othaaciri. Exeeni yaamwiirinhe ohipaka eyo? Mwaha woowi Nehemiya ‘animova Muluku’. (Nehemiya 5:15) Nehemiya khaaphavela opaka nnakhala etthu emosa yaarowa omunyoonyiha Yehova. Hiyo nave, nihaana omoova Yehova, niire so, ohipaka etthu enrowa omunyoonyiha. Nnoowerya osuwela itthu sinimusivela Yehova nimusomaka Biibiliya khula nihiku.—Nwehe Enoota n.° 6.

10, 11. Malakiheryo xeeni anrowa onikhaliherya opaka soothanla sooloka voohimya sa owurya eviinyu?

10 Nwehe ntakiheryo na eviinyu. Malakiheryo xeeni a mBiibiliyani anrowa onikhaliherya owurya aahiiso ohiwurya? Nrowe niwehe malakiheryo vakhaani. Biibiliya khonihimya wira ti vootthekeya owurya eviinyu. Mwa ntakiheryo, Biibiliya onihimya wira eviinyu yoovaha ya Muluku. (Esalimo 104:14, 15) Masi hata vari siiso, Yesu aahaaleela atthareli awe wira “mirima sanyu sihilemeliwe ni sonanara ni sohapala”. (Luka 21:34) Nave murummwa Paulo aahimmye wira maKristau yaahaana ohiya “wipeliwa n’uhapaliwa”. (aRoma 13:13) Nave aahimmye wira anamuhapaliwa khanwerya “okela Momweneni mwa Muluku”.—1 aKorinto 6:9, 10.

11 Nto muKristau ohaana wiikoha so: ‘Kiireke kinoona wira eviinyu ti yootepa otthuneya? Kiireke kihaana owurya wira kiphwanye ikhove aahiiso ophumurya? Kiireke kiniwurya eviinyu wira kimalihe wuuliwa muru? Kiireke annivira mahiku manceene kihiwunrye? Kiireke kinniwerya owurya voohitepana? * Kiireke kinwurya kiphavelaka otthekula paahi?’ Nave pooti onvekela Yehova wira ookhaliheryeni opaka yoothanla mwa miruku. (Musome Esalimo 139:23, 24.) Opaka eyo enimookhaliheryani weemererya malakiheryo a mBiibiliyani yeettihaka okumi anyu. Masi niireke nihaana ovaha efaita murima ahu paahi?

NTTITTIMIHEKE MURIMA WA ATTHU AKINA

12, 13. (a) Exeeni eniwiiriha atthu anli okhalana muupuwelo woovirikana? (b) Nihaana opaka exeeni akhala wira atthu akina aakhalana moonelo woovirikana ni wawihu? Nvahe ntakiheryo.

12 Khula mutthu ookhalana murima awe. Nto atthu anli pooti okhalana moonelo woovirikana. Mwa ntakiheryo, mutthu mmosa pooti othanla owurya eviinyu, masi mukina ohiwurya. Vaniweryaneya sai?

Murima wiixuttihiwe saana onoonikhaliherya osuwela akhala wira pooti owurya eviinyu aahiiso nnaari

13 Sookhala itthu sinceene sikhanle oomwiiriha mutthu okhalana moonelo awe, ntoko: Opuro oyariwe awe, moota ohuuwale awe, itthu simukhumelenle mookumini ni itthu sikina. Voohimya sa owurya eviinyu, pooti wira mutthu owo ootoko owurya simukhumelela mixankiho sinceene. (1 Mamwene 8:38, 39) Nto akhala wira munonvaha eviinyu khukhootta, munrowa woonela sai? Niireke munrowa wuupuwela wira ohooveehani? Niireke munoomukhanyererya? Munoomukoha nthowa naya onikhootta awe owurya? Tthiri khamunrowa opaka eyo, mwaha woowi munnittittimiha murima awe.

14, 15. (a) Exeeni yiiraneyale mahiku a Paulo? (b) Miruku xeeni Paulo aavanhe awe?

14 Mahiku a murummwa Paulo, yaahikhumelela etthu enooniherya wira khula mutthu ookhalana murima awe. Inama sikina saatumihiwa omerkaatu, saari seiye yaavahiwa aya mukuttho amuluku eethiru. Paulo khoona otthekeya waya okhura enama ele, maana yoolya yotheene enikhuma wa Yehova. (1 aKorinto 10:25) Masi anna akina yaatonko waakokhorela amuluku eethiru, yuupuwela wira vaari voohiloka muKristau okhuura enama ele. Woonasa wene Paulo aanuupuwela so: ‘Kookhalana ehakhi yoolya khula etthu, akhala wira khenxankiha murima aka’. Masi niireke aahipaka eyo?

15 Nnaari. Maana Paulo aanisuwela wira murima ni moonelo wa atthu akina waari wootepa otthuneya ovikana soophavela sawe. Paulo aahimmye wira ‘khaphavela samusivela’ paahi. Nave aahincererya oriki: “Kristu mwanene khaphavenle samusivela”. (aRoma 15:1, 3) Omutakihaka Yesu, Paulo aanivaha efaita murima wa atthu akina ohiya murima awe paahi.—Mmusome 1 aKorinto 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Yehova onivanhe murima wira naaphukeleke aani?

16 Masi, ankhi akhala wira murima wa mutthu mukina onnimweemererya opaka etthu hiyo nnoona ahu wira ti yoohiloka? Okathi owo, nihaana okhalana ephoole, khivanreerela waaphukela aahiiso waavaanyiha nihimyaka wira moonelo ahu tori wooloka ohiya wawaya. (Mmusome aRoma 14:10.) Yehova oonivaha murima wira oniphukeleke ohiya waaphukela atthu akina. (Matheyo 7:1) Nihikhala-khale neemereryaka soothanla sahu sihononaka muloko. Ohiya-vo, nihaana waavya inamuna wira ophenta ni wiiraana ohimale mmulokoni.—aRoma 14:19.

MURIMA WOOLOKA ONNIPHWANYIHA MAREELIHO

17. Exeeni yiiraneyale ni murima wa atthu akina?

17 Murummwa Paulo aalempe so: Mukhalane “murima woloka”. (1 Pedru 3:16) Mooriipiha murima, vaavo mutthu onimakela awe ohiiwelela malakiheryo a Yehova, nuuvira okathi murima awe khonvara muteko. Paulo aahimmye wira murima wa atthu awo ‘wotthittiwa’ ni eyuuma yooviha. (1 Timótheyo 4:2) Exeeni eniiraneya mutthu apahiwa ni eyuuma? Akhala wira mutthu owo ohoovya vanceene pooti okhalana murala, nto opuro owo pooti okhutureya ohinoona owereya. Mwa enamuna emosaru, akhala wira mutthu onnilimalela opaka itthu soohiloka, murima awe onnoovya ohinoona owereya aahiiso ohinavara muteko.

Murima wooloka onoonikhaliherya opaka soothanla sooloka ni onihakalaliha

18, 19. (a) Wiivaha nthowa ni wuuliwa muru pooti oniiriha opaka exeeni? (b) Nihaana opaka exeeni akhala wira ninnivikaniha wiivaha nthowa mwaha wa itthu soohiloka nttharunwe ahu?

18 Akhala wira ninniivaha nthowa, pooti wira murima ahu onnileela wira noopaka etthu yoohiloka. Eyo pooti onikhaliherya ottharuwa ni ohiya etthu yoohiloka naapaka ahu. Nihaana wiixutta etthu ni soovonya sahu ni ohitthikela opaka etthu yoohiloka. Mwa ntakiheryo, nuumala Mwene Davidi ottheka, murima awe waahimukhaliherya ottharuwa. Nto aahipacerya onyokha etthu yoohiloka aapanke awe ni aahilakela ohitthikela ohimwiiwelela Yehova. Mwaha wa itthu saamukhumelenle, Davidi aahoona wira Yehova tooreera “murima ni òlevelela”.—Esalimo 51:3-21; 86:5; nwehe Enoota n.° 7.

19 Masi hata ovinre ene okathi munceene mutthu ottharunwe ene, owo pooti ovikaniha wiivaha nthowa. Moonelo owo pooti omukhulumula ni omwiiriha wuupuwelaka wira khorina efaita. Niireke nyuwo munoona siiso? Akhala wira ti siiso, muhaana osuwela wira khivaniweryaneya oturuka itthu soohiloka nipanke ahu khalai. Akhala wira moottharuwa ni murima wotheene, Yehova oohoolevelelani hata mwaasuwela wira yaari etthu yoohiloka aahiiso mwahaasuwela. Yehova onniwoonani okhala mutthu ooloka ni onniweha wiimananiha wanyu opaka itthu sa xariya. Akhala wira murima anyu onnoophukelani, musuweleke wira “Muluku ti mulupale ovikana murim’ahu”. (Mmusome 1 Yohani 3:19, 20.) Nnaamwi mwiivahaka nthowa aahiiso wuuliwa muru mwaha wa itthu soohiloka mpanke anyu, muhiliyale wira ophenta ni olevelela wa Yehova ti wuulupale ovikana moonelo woohiloka murina anyu. Nave mukupaliki ni murima wotheene wira Yehova ohoolevelelani. Vaavo mutthu oneemererya awe oleveleliwa ni Yehova, murima awe onnikhala saana ni onnivikaniha omukokhorela Muluku moohakalala.—1 aKorinto 6:11; aHéberi 10:22.

20, 21. (a) Eliivuru ela, enrowa onikhaliherya opaka exeeni? (b) Otaphuwa xeeni Yehova onivanhe awe? Ninrowa orumeela sai?

20 Eliivuru ela epakiwe wira yookhaliheryeni wiixuttiha murima anyu mahiku ala ookiserya. Nave enimookhaliheryani ovarihela muteko malakiheryo a Biibiliya mookumini mwanyu. Masi eliivuru ela khenrowa woovahani elista ya malamulo a khula etthu enrowa wookhumelelani. Maana hiyo nneettihiwa ni “ikano sa Kristu” seiyo sinlipihiwa ni malakiheryo a Muluku. (aGalasia 6:2) Nto akhala wira khanikhanle nlamulo nooluluwanya, khivanreerela wuupuwela wira nookhalana ehakhi yoopaka ele nimphavela ahu hata eri ene yoohiloka. (2 aKorinto 4:1, 2; aHéberi 4:13; 1 Pedru 2:16) Ohiya opaka eyo, nimphavela orumeela othanla wahu mootaphuwa wira nooniherye omphenta wahu Yehova.

21 Vaavo nnuupuwelela ahu malakiheryo a mBiibiliyani ni ovarihela muteko mookumini mwahu, ninniixutta “osuwela n’uthanla sorera ni sotakhala”, niire so, wuupuwela ntoko Yehova onuupuwela awe. (aHéberi 5:14) Tthiri murima ahu onoonikhaliherya opaka soothanla sooloka mookumini mwahu ni ovikaniha omphenta Muluku.

^ etti. 11 Mameediku manceene, anihimya wira anamuhapaliwa anceene onnaavila wiiphimela okathi aniwurya aya. Nto mameediku awo, anihimya wira vaamureerela atthu awo ohiwurya nnakhala vakhaani.