1. Расселл вә униң ярдәмчилири Муқәддәс китапни қандақ тәтқиқ қилған вә бу усул немә үчүн нәтиҗилик болған?

 БИР әсирдин көпирәк вақит бурун Чарльз Расселл вә униң ярдәмчилири, йәни Худа Сөзини тәтқиқ қилған башқа кичик бир топ адәмләр билән биллә җәм болушни башлиған. Улар Муқәддәс китап Йәһва Худа, Әйса Мәсиһ, өлгәнләрниң әһвали вә төләм қурбанлиғи тоғрилиқ немиләрни үгитидиғанлиғини билишни халиған. Уларниң издиниш усули бәк аддий болған. Бирси соал қойған вә кейин һәммиси бу темиға мунасивәтлик һәрбир айәт һәққидә издинип пухта тәтқиқ қилған еди. Ахирида улар издинишиниң нәтиҗисини йезип қойған. Йәһва Худа бу сәмимий хизмәтчилириниң нурғун муһим һәқиқәтләрни чүшинишигә ярдәм бәргән вә биз бу һәқиқәтләрни бүгүнму бәк қәдирләймиз.

2. Муқәддәс китаптики пәйғәмбәрлик сөзни чүшинишкә тиришқанда, қандақларчә натоғра хуласә чиқиришимиз мүмкин?

² Лекин көп өтмәй Муқәддәс китап тәтқиқатчилири Муқәддәс китапниң асасий тәлимлиригә қариғанда, униңдики пәйғәмбәрлик сөзләрни чүшиниш қийинирақ екәнлигини байқиған. Немә сәвәптин? Биринчидин, Муқәддәс китаптики пәйғәмбәрлик сөзләр әмәлгә ешиватқанда яки әмәлгә ешип болғандин кейин, уларни чүшиниш асанирақ. Иккинчидин, пәйғәмбәрлик сөзләрни тоғра чүшиниш үчүн, алди-кәйнидики мәзмунни толуғи билән көрүп чиқиш муһим. Әгәр биз пәйғәмбәрлик сөзниң бир қисмиғила көңүл бөлсәк, натоғра хуласә чиқиришимиз мүмкин. Қаримаққа, Йоел китавидики пәйғәмбәрлик сөзи билән шундақ болған. Һазир бу пәйғәмбәрлик сөзни көрүп чиқип, немә  үчүн чүшәнчимизни өзгәртиш керәк болғанлиғини муһакимә қилайли.

3, 4. Мошу кәмгичә Йоел 2:7—9дики пәйғәмбәрлик сөзни қандақ чүшәнгән едуқ?

³ Йоел 2:7—9ни оқуң. Йоел пәйғәмбәр Исраил зиминини чекәткиләр бесип вәйран қилидиғанлиғини алдин-ала ейтқан. Чишлири вә еңәклири ширниңкигә охшаш бу тоймас һашарәтләр Исраил зиминидики һәммә өсүмлүкләрни йәйду (Йоел 1:4, 6). Көп жиллардин бу ян бойи биз бу пәйғәмбәрлик сөзини Йәһва Худаниң хизмәтчилириниң һечким тохтиталмайдиған чекәткиләргә охшаш вәз қилидиғанлиғи билән мунасивәтлик дәп ойлаттуқ. Вәз ишимиз «зиминға», йәни дин рәһбәрлириниң қол астидики адәмләргә, зиян кәлтүриду дәп чүшәнгән едуқ b.

⁴ Әгәр пәқәт Йоел 2:7—9дики айәтләрни оқуған болсақ, бу чүшәндүрүш тоғра болатти. Амма биз пәйғәмбәрлик сөзниң алди-кәйнидики мәзмунға диққәт ағдурсақ, униң мәнаси башқичә екәнлигини чүшинимиз. Буниң төрт сәвәвини көрүп чиқайли.

5, 6. Бу айәтләрни оқуғанда қандақ соал пәйда болиду? а) Йоел 2:20? ә) Йоел 2:25?

⁵ Әң авал, чекәткиләрниң һуҗумиға мунасивәтлик Худаниң: «Шималдин кәлгүчини [чекәткиләрни] силәрдин жирақ қилимән»,— дегән вәдисигә диққәт ағдуруң (Йоел 2:20, КТ). Әгәр чекәткиләр Әйсаниң вәз қилиш вә шагиртларни тәйярлаш буйруғини орунлаватқан Йәһва гувачилирини билдүрсә, Йәһва уларни немә үчүн жирақ қилиду? (Әзәк. 33:7—9; Мәт. 28:19, 20). Ениқки, Йәһва Өзиниң садиқ хизмәтчилирини әмәс, Униң хәлқигә қарши чиққанларни һайдаветиду.

⁶ Иккинчи сәвәвини билиш үчүн Йоел 2:25кә (КТ) диққәт қилайли. Бу айәттә Худа мундақ дегән: «Мән силәргә чекәткиләр, чекәткә личинкилири, “вәйранчи қурутлар”, “чишлигүчи қурутлар”, йәни Мән араңларға әвәткән улуқ қошунум йегән жилларни қайтуруп беримән». Байқисиңиз, Йәһва Худа чекәткиләр вәйран қилғанни «қайтуруп беришкә» вәдә қилған. Пәйғәмбәрлик сөздики чекәткиләр вәз ейтқучиларни билдүргән болса, демәк улар йәткүзүватқан хәвәр зиян кәлтүрүши керәк еди. Амма бу хәвәр әсли адәмләрниң һаятини сақлайду вә рәзил кишиләрни товва қилишқа дәвәт қилиду (Әзәк. 33:8, 19). Бу улар үчүн немә дегән зор бәрикәт болатти дәңа!

7. Йоел 2:28, 29дики «кейин» дегән сөз немини чүшинишимизгә ярдәм бериду?

⁷ Йоел 2:28, 29ни оқуң. Үчинчи сәвәп — пәйғәмбәрлик сөздики вақиәләрниң әмәлгә ешиш новити бар. Йәһва Худаниң чекәткиләргә тапшурған ишни улар қилип болғандин «кейин Мән Өз роһумни барлиқ әт егилири үстигә қуйимән» дегәнлигини байқидиңизму? Чекәткиләр Худа Падишалиғини җакалайдиған адәмләрни билдүрсә, Йәһва немә үчүн улар гувалиқ берип болғандин кейин уларға муқәддәс роһини берәтти? Әмәлийәттә, Худаниң хизмәтчилири қаршилиққа вә һәтта вәз паалийитиниң мәнъий қилинишиға қаримастин, Йәһваниң муқәддәс роһисиз шунчә көп жиллар җәриянида вәз қилалматти.

8. Вәһий 9:1—11дә тәсвирләнгән чекәткиләр кимләрни билдүриду?

⁸ Вәһий 9:1—11ни оқуң. Һазир төртинчи сәвәвини көрүп чиқайли. Бурун биз Йоел  язған пәйғәмбәрлик сөздики чекәткиләрниң һуҗуми вәз иши билән мунасивәтлик дәп ойлиған. Чүнки Вәһий китавида охшаш пәйғәмбәрлик сөзләр бар. Вәһий китавида үзи адәмниңкигә охшайдиған вә «башлирида алтундин ясалған таҗға охшаш бир нәрсә болған» чекәткиләр тәсвирләнгән (Вәһ. 9:7). Улар «пешанисидә Худаниң мөһүри болмиған адәмләрни [Худаниң дүшмәнлирини]» бәш айғичә (чекәткиниң оттуричә яшаш өмри) азаплайду (Вәһ. 9:4, 5). Бу айәтләрдә Йәһва Худаниң майланған хизмәтчилири тәсвирләнгән. Улар бу рәзил дуния түзүми һәққидә Худаниң сот хәвирини җасарәт билән җакалап, бу дунияни қоллайдиған кишиләрни азаплиғандәк болиду.

9. Вәһий вә Йоел китаплиридики пәйғәмбәрлик сөзләрниң арисида қандақ муһим пәриқләр бар?

⁹ Әлвәттә, Вәһий вә Йоел китаплиридики пәйғәмбәрлик сөзләрниң арисида охшашлиқлар болсиму, амма уларниң арисида муһим пәриқләрму бар. Мәсилән, Йоел пәйғәмбәр чекәткиләрниң өсүмлүкләрни йәп вәйран қилидиғанлиғини ейтқан (Йоел 1:4, 6, 7). Әлчи Йоһан көргән вәһийдики чекәткиләр болса, «йәрдики һечбир өсүмлүккә» зиян кәлтүрмәслиги керәк еди (Вәһ. 9:4). Йоел көргән чекәткиләр шималдин кәлгән (Йоел 2:20). Йоһан көргән чекәткиләр һаңдин чиққан (Вәһ. 9:2, 3). Йоел китавида тәсвирләнгән чекәткиләр жираққа һайдалған. Вәһий китавидики чекәткиләргә  болса, ишини пүтиришкә йол қоюлған. Муқәддәс китапта Худаниң уларни қобул қилмайдиғанлиғи тоғрилиқ һечнемә йезилмиған (« Чекәткиләр тоғрилиқ пәйғәмбәрлик сөзләрдики муһим пәриқләр» намлиқ рамкиға қараң.).

10. Муқәддәс китаптики бәзи символлар икки түрлүк мәнада ишлитилиши мүмкинлигини көрситидиған мисални кәлтүрүң.

¹⁰ Бу икки китаптики пәйғәмбәрлик сөзләрниң арисидики пәриқләр уларниң өз ара бағлинишлиқ әмәслигини чүшинишимизгә ярдәм бериду. Демәк, Йоел китавида тәсвирләнгән чекәткиләр вә Вәһий китавида тилға елинған чекәткиләр охшаш әмәс. Муқәддәс китаптики бәзи символлар икки түрлүк мәнада ишлитилиши мүмкин. Мәсилән, Вәһий 5:5тә Әйса «Йәһуданиң әвлади болған Шир» дәп аталған. Петрусниң 1-хети 5:8дә болса, Шәйтан қатирап жүргән ширдәк тәсвирләнгән. Жуқуридики төрт сәвәпкә асасән, Йоелниң пәйғәмбәрлик сөзи билән мунасивәтлик чүшәнчимизни өзгәртишимиз керәклигигә көзүмиз йәтти. Ундақта, Йоелниң пәйғәмбәрлик сөзи немини билдүрүши мүмкин?

11. Йоел 1:6 вә 2:1, 8, 11 айәтләр чекәткиләрниң ким екәнлигини чүшинишкә қандақ ярдәм бериду?

¹¹ Йоелниң пәйғәмбәрлик сөзиниң алди-кәйнидики мәзмунға диққәт ағдурсақ, пәйғәмбәрниң һәрбий һуҗум тоғрилиқ ейтқанлиғини чүшинимиз (Йоел 1:6; 2:1, 8, 11). Йәһва Худа итаәтсиз исраилларни улуқ қошуниниң (Бабил әскәрлириниң) ярдими билән җазалайдиғанлиғини ейтқан (Йоел 2:25). Бу қошунниң «шималдин кәлгүчи» дәп атилиши орунлуқ, чүнки бабиллиқлар Исраилға шималдин һуҗум қилип келәтти (Йоел 2:20). Бабил әскәрлири тәшкилләнгән чекәткиләргә охшаш болған. Йоел пәйғәмбәр улар тоғрилиқ мундақ дегән: «Һәр [әскәр] өз йолида маңиду... Шәһәрниң һәммә йеригә чепишиду, сепил үстидә жүгүрүп жүриду, өйләргә ямишип чиқиду, деризиләрдин оғридәк кириду» (Йоел 2:8, 9, КТ). Буни тәсәввур қилип беқиңа: әскәрләр һәммә йәрдә; мөкүнидиған йәр йоқ; бабиллиқларниң қиличидин һечким қечип қутулалмайду.

12. Йоелниң чекәткиләр тоғрилиқ пәйғәмбәрлик сөзи қандақ әмәлгә ашқан?

¹² Миладидин бурунқи 607-жили бабиллиқлар (яки калдийләр) чекәткиләргә охшаш Йерусалимға бесип киргән. Муқәддәс китапта мундақ йезилған: «Уларға қарши Халдияниң шаһи келип, ибадәтханида қилич билән әң әтиварлиқлирини өлтүрди. У йә өсмүрни, йә қиз балини, йә қерини, йә аялни айимиди, сәвәви Пәрвәрдигар уларниң һәммисини униң қолиға беривәтти. Ахирида һәқ Худаниң макани көйдүрүлди вә Йерусалимниң сепили вәйран қилинди. Униң һәммә сарайлири өрткә тутулуп, барлиқ қиммәтбаһа қача-қомучлири сундурулди» (Тар. 2-яз. 36:17, 19). Бабиллиқлар Исраил зиминиға бесип кирип уни вәйран қилғандин кейин адәмләр: «У вәйранә, адәмзатсиз вә һайванатсиздур; калдийләрниң қолиға тапшурулған!»— дәпла ейталиған (Йәр. 32:43).

13. Йәрәмия 16:16, 18 айәтләрниң мәнасини чүшәндүрүп бериң.

¹³ Йоел бу пәйғәмбәрлик сөзни ейтқандин 200 жил өткәндин кейин, Йәһва Худа Йәрәмия арқилиқ мошу һуҗум тоғрилиқ йәнә бир бәшарәтни ейтқан. Йәрәмияниң ейтишичә, һуҗум қилғучилар рәзил ишларни қилған исраилларни издәп, һечбири  қечип қутулалматти. «“Мән нурғун белиқчиларни әвәтип уларни тутқузушқа чақиримән”, — дәйду Пәрвәрдигар — “андин нурғун овчиларни әвәтип уларни қоғлап овлашқа чақиримән; улар уларни һәрбир тағдин, һәрбир егизликтин, қия ташларниң ғар-қисилчақлиридин тепивалиду. Лекин Мән авал уларниң қәбиһлигини вә гунайини бешиға һәссиләп қайтуримән”». Товва қилмиған исраилларни Бабил әскәрлиридин һечқандақ океанлар яки орманлар сақлап қалалматти (Йәр. 16:16, 18, КТ).

14. Йоел 2:28, 29дики пәйғәмбәрлик сөз қачан әмәлгә ашқан?

¹⁴ Йоел пәйғәмбәр хуш хәвәрни ейтқан: йәр қайтидин гүллинип, мол һосул бериду (Йоел 2:23—26). Келәчәктә бир вақит келидуки, роһий озуқ мол кәң-тәшачилиқ пәйт болиду. Йәһва Худа мундақ дегән: «Мән Өз роһумни барлиқ әт егилири үстигә қуйимән; силәрниң оғул-қизлириңлар бешарәт бериду... . Бәрһәқ, шу күнләрдә қуллар үстигиму, дедәкләр үстигиму роһумни қуйимән» (Йоел 2:28, 29, КТ). Бу пәйғәмбәрлик сөз исраиллар Бабилдин өз жутиға қайтип кәлгәндин кейин дәрһал әмәлгә ашмиған. Йәһва Худа уларға муқәддәс роһини милади 33-жилниң Әллигинчи күн мәйримидә төккән. Биз буни нәдин билимиз?

15. Әлчиләр 2:16, 17гә асасән, Петрус Йоел 2:28дики қайси сөзләрни башқичә ейтқан? Бу немини көрситиду?

¹⁵ Муқәддәс роһниң тәсири астида әлчи Петрус Йоел 2:28, 29дики сөзләрни Әллигинчи күн мәйримидә йүз бәргән әҗайип вақиә билән бағлиған. Шу күни тәхминән әтигән саат тоққузда, муқәддәс роһқа еришкән кишиләр «Худаниң улуқ ишлири һәққидә» сөзләшкә башлиған (Әлч. 2:11). Худа роһиниң йетәкчилиги билән әлчи  Петрус Йоел пәйғәмбәрниң сөзлирини сәл башқичә ейтқан. Сиз униң қайси сөзләрни башқичә ейтқанлиғини байқидиңизму? (Әлчиләр 2:16, 17ни оқуң). Нәқил кәлтүргән үзүндини «кейин» дегән сөз билән башлашниң орниға, Петрус «ахирқи күнләрдә», йәни бу айәтләрдә йәһудий түзүмниң ахирқи күнлиридә, Худа Өз роһини «барлиқ әт егилири үстигә» төкидиғанлиғини ейтқан. Бу Йоелниң пәйғәмбәрлик сөзи әмәлгә ашқичә бираз вақит өткәнлигини көрситиду.

16. Худаниң муқәддәс роһи биринчи әсирдики вәз ишиға қандақ тәсир қилған, бүгүнки күндичу?

¹⁶ Худа биринчи әсирдики мәсиһийләргә муқәддәс роһни төккәндин кейин, улар келәчәктә пүтүн дунияға тарқилип кетидиған вәз ишини башлиған. Әлчи Паул милади 61-жили Колосидики етиқатдашларға хәт язғанда, «хуш хәвәр пүткүл асман астидики каинатта җакаланған» дәп ейталиған (Кол. 1:23). Паулниң күнлиридә «пүткүл каинат» шу замандики Паул вә башқилар сәпәр қилалиған йәрләрни билдүриду. Йәһва Худаниң қудрәтлик муқәддәс роһиниң ярдими билән бүгүнки күндә вәз иши техиму көп җайларға, «йәр йүзиниң чәт-яқилириғичә» йәтмәктә! (Әлч. 13:47) (« Хизмәтчилиримгә Өз роһумни төкүмән» намлиқ рамкиға қараң.)

17. Йоелниң чекәткиләр тоғрилиқ пәйғәмбәрлик сөзигә мунасивәтлик чүшәнчимиз қандақ өзгәрди?

¹⁷ Шуниң билән, немә өзгәрди? Әнди бизниң Йоел 2:7—9 айәтләрдики пәйғәмбәрлик сөзгә мунасивәтлик тоғра чүшәнчимиз бар. Ениқки, бу айәттики сөзләр бизниң қизғин вәз ишимиз әмәс, миладидин бурунқи 607-жили Бабил әскириниң Йерусалимни бесивалғанлиғи тоғрилиқ ейтилған.

18. Йәһва Худаниң хәлқи тоғрилиқ немә өзгәрмиди?

¹⁸ Немә өзгәрмиди? Йәһва Худаниң хәлқи һечбир пурсәтни қолдин чиқармай, хуш хәвәрни һәммә җайларда вәз қилмақта (Мәт. 24:14). Һөкүмәт вәз ишимизни мәнъий қилсиму, биз өз вәзипимизни орунлашни тохтатмаймиз. Худаниң ярдими билән биз Падишалиқ тоғрилиқ вәз ишини бурунқиға қариғанда, техиму қизғин қиливатимиз. Муқәддәс китаптики пәйғәмбәрлик сөзләрни чүшиниш үчүн биз кәмтәрлик билән Йәһва Худаниң йолбашчилиғиға тайинип, Униң өз вақтида «толуқ һәқиқәтни» чүшинишимизгә ярдәм беридиғанлиғиға ишәнчимиз камил (Йоһ. 16:13).