1-2. a) Vakreste lava kalaka va nge se chada va fanele va pimisa hi yini na va nge se sungula ku namorara? b) Swi vula a ku namorara? (Vona “Marito Lawa Ma Nga Tlhamuseliwa.”)

 WENA wa swi navela ku chada? I ntiyiso swaku ku tsaka a swi yi hi swaku munhu a chadile kumbe a nga chadanga. Hambileswo, Vakreste va ku tala lava nga majovhem ni lava se va nga kula lava kalaka va nga chadanga, va swi navela ku kuma munhu wa kahle wa ku chada na yena. Kambe leswaku u sungula ku namorara swi lava u rhanga hi ku va ni wunghanu la kahle na Yehovha, u titiva kahle naswona u li ni male ya ku yenela ya ku tiwundla ni lweyi u nga ta chada na yena. a (1 Ko. 7:36) Loko se u lulamile swaku u chada, muchadu wa wena wu ta tsakisa swinene.

² Kambe a ku kuma nuna kumbe nsati a hi minkama hinkwayu swi vevukaka. (Swiv. 31:10) Hambiloko se u mu kumile munhu wa kona naswona u tsakela ku mu tiva ku yampsa, swi nga yendleka swi nga vevuki ku sungula ku namorara na yena. b Ka djondzo leyi hi ta vona leswi nga pfunaka Vakreste lava kalaka va nge se chada swaku va kuma munhu wamunene wa ku chada na yena. Hi ta tlhela  hi vona swaku vamakwerhu van’wani abandleni va nga va pfunisa ku yini lava lavaka ku chada.

U NGA MU KUMISA KU YINI WA KU CHADA NA YENA?

3. I yini leswi Mukreste a faneleke a pimisa hi swona loko a lava munhu wa ku chada na yena?

³ Loko u lava ku chada i swa lisima kuva u swi tiva leswi u swi lavaka ka munhu lweyi u lavaka ku chada na yena na wu nge sungula ku namorara. Hikusa loko u nga yendli leswo, u nga ha luza munhu wamunene u nga namorari na yena kumbe u namorara ni munhu wa ku a hi munene ka wena. I ntiyiso swaku loko u lava ku namorara u fanele u namorara ntsena ni munhu lweyi a nga tsakamisiwa. (1 Ko. 7:39) Kambe leswo a swi vuli swona swaku mun’wani ni mun’wani lweyi a nga tsakamisiwa i munene swaku u namorara na yena. Se, tivutisi leswi: ‘Hi wani maplanu lawa ni nga na wona ka wutomi la mina? Hi lini wumunhu la lisima leli ni li nyimelaka ka nuna kumbe nsati wa mina?’

4. I mpsini leswi vanhu van’wani va swi kombelaka ka swikhongelo swa vona?

⁴ Loko u lava ku chada, ha tiyiseka swaku se u khongelile hi swona. (Filp. 4:6) I ntiyiso swaku Yehovha a nga tshembisi munhu swaku a ta mu nyika nuna kumbe nsati. Kambe Yehovha a ni mhaka ni leswi hi titwisaka xiswona ni leswi hi swi lavaka, naswona a ta ku pfuna nkama wa ha lavetelaka wa ku chada na yena. Hi mhaka leyo, tama u mu byela Yehovha leswi u titwisaka xiswona ni leswi u swi navelaka. (Ps. 62:8) Khongela u kombela swaku a ku pfuna u lehisa mbilu a tlhela a ku nyika wutlharhi. (Yak. 1:5) John, c makwerhu mun’wani wa ku kala a nge se chada lweyi a tshamaka aEstados Unidos, a vula leswi a swi petaka ka swikhongelo swa yena. Yena a li: “Ni vulavula na Yehovha ni mu byela wumunhu leli ni li navelaka ka nsati wa mina. Ni mu kombela swaku a ni pfulela ndlela ya kuva ni tiva munhu wa xipesiyali  wa ku chada na yena, naswona ni tlhela ni kombela Yehovha swaku a ni pfuna leswaku ni kota ku va ni wumunhu lalinene leli nga ta ni pfuna swaku ni va nuna wamunene.” Makwerhu Tânia wa Sri Lanka, a li: “Na na ha lavetela wa ku chada na yena, ni kombela Yehovha leswaku a ni pfuna ku tama ni tshembeka, ni tama ni tsaka ni tlhela ni va ni mimpimiso yayinene.” Phela hambiloko swi lava leswaku u nyima nkama wa ku leha swinene, na wa ha nyimela munhu wa ku chada na yena, Yehovha a tshembisa leswaku a ta tama a ku rhandza a tlhela a va kusuhi na wena. — Ps. 55:22.

5. I ka swiyimu swini lani Vakreste va ku kala va nge se chada va nga kumaka munhu wa ku chada na yena? (1 Vakorinto 15:58) (Vona mafoto.)

⁵ Bibele li li: “Tshamani na mi ni swa swinyingi swa ku swi yendla ka ntirho wa Hosi.” (Lerha 1 Vakorinto 15:58.) Loko u tshama na u khomekile ka ntirho wa Yehovha u tlhela u heta nkama wa wunyingi ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati, a u nga ta tikhorisa hi ku va ni vanghanu vavanene ntsena; kambe leswo swi ta ku pfulela ni nkama wa ku tiva vanhu van’wani va ku kala va nge se chada, lava ku fana na wena, va swi rhandzaka ku mu tirhela Yehovha. Loko u yendla hinkwaswu leswi u nga swi kotaka leswaku u tsakisa Yehovha, u ta tsaka swinene.

6. I yini leswi vamakwerhu lava kalaka va nga se chada va faneleke va swi khumbuka loko va lavetela wa ku chada na yena?

⁶ Tivoneli! U nga pfumeleli swaku a mhaka leyi ya ku lava ku chada yi va yona ya lisima hintamu ka wutomi la wena. (Filp. 1:10) Hikusa leswaku u tsaka a swi yi hi swaku u chadile kumbe a wu chadanga, kambe swi ya hi wunghanu leli u nga na lona na Yehovha. (Mat. 5:3) Leswi u kalaka u nge se chada, u ta pfulekeliwa hi nkama wa ku yendla mintirho ya ku hambanahambana ka ntirho wa Yehovha. (1 Ko. 7:32, 33) Se, wu tirhisi kahle nkama wa wena. Makwerhu Jessica lweyi a tshamaka aEstados Unidos, naswona a nga chada na a li kusuhi ni ku tlhanganisa 40 wa malembe a li: “Na ni nge se chada, a ni tshama na ni khomekile hintamu ka ntirho wa Yehovha, funtshi leswo hi swona swi nga ni pfuna ku tama ni tsaka hambi nkama lowu a ni nge se kuma nuna.”

TINYIKI NKAMA WA KU DJONDZA LWEYI U LAVAKA KU CHADA NA YENA

7. Hi mhaka muni swi li swa lisima ku rhanga hi ku djondza munhu na u nge se mu gangisa? (Swivuriso 13:16)

⁷ Ku nga va leswaku ku ni lweyi a nga ku yiva mbilu? Ku nga va leswaku i swinene ku tekela ku mu gangisa? Bibele li vula swaku a munhu wa ku tlhariha na a nga se yendla nchumu a rhanga hi ku pimisa. (Lerha Swivuriso 13:16.) I swinene funtshi i wutlharhi ku djondza munhu na u nga zanga u vulavule na yena kumbe u heta nkama na yena. Makwerhu Aschwin, wa Holanda a vule leswi: “Phela namuntlha u nga tsakela munhu kambe mundzuku u nga ha mu tsakeli.” Se swi lava u tinyika nkama wa leswaku u mu djondza kahle munhu wa kona. Se loko u yendla leswo, a wu nga ta sungula ku namorara na yena na u nga zanga u pimisa kahle hi swona. Handle ka leswo, loko u tinyika nkama wa ku djondza munhu u nga ha tsumbula leswaku wena ni munhu wa kona a mi kombinari.

8. I yini leswi makwerhu a nga swi yendlaka nkama a kambelaka lweyi a lavaka ku namorara na yena? (Vona mafoto.)

⁸ Kambe u nga mu djondzisa ku yini munhu lweyi u lavaka ku namorara na yena na a nga swi voni? U nga ha yendla leswo loko mi li mintlhanganwini abandleni kumbe loko mi li ka xifextani ni vanghanu. Ka tindhawu leti, u ta pfulekeliwa hi nkama wa ku li kambela kahle wumunhu la munhu yelweyo, wunghanu la yena na Yehovha ni leswi a swi yendlisaka xiswona swilo. Tivutisi leswi: I vamani vanghanu va yena? A tolovela ku vulavula hi yini? (Luk. 6:45) A leswi ni navelaka ku swi yendla ka wutomi la mina swa fana ni swa yena? U nga ha tlhela u bula ni madoda ya bandla  la yena kumbe makwerhu lweyi a nga ni wunghanu lalinene na Yehovha, lweyi a mu tivaka kahle. (Swiv. 20:18) U nga ha tlhela u vutisa vanhu van’wani swaku a tiviwa na a li munhu wa ndjhani. (Rut. 2:11) Nkama u kambelaka munhu yelweyo, tivoneli leswaku u nga mu ngheni phakithini, hi ku lava ku tiva xin’wani ni xin’wani lexi a xi yendlaka. Mu hloniphi u tlhela u hlonipha leswi a titwisaka xiswona.

9. U fanele u tiyiseka hi yini na u nge se mu yangula munhu lweyi u navelaka ku namorara na yena?

⁹ U fanele u teka nkama muni na wa ha mu djondza munhu wa kona, na u nge se mu yangula? Loko u kahlula, swi ta yendla ingaku a wu swi koti ku tikhoma. (Swiv. 29:20) Kambe loko u hlwela hintamu, swi ta yendla ingaku a wu swi tivi leswi u swi lavaka, ngopfungopfu loko munhu wa kona se a swi vonile leswaku wa mu lava. (Ekl. 11:4) A swi bohi leswaku u tiyiseka swaku u ta chada na yena munhu wa kona, kambe u fanele u tiyiseka swaku wena se u lunghile swaku u chada, naswona munhu wa kona a ni leswi u swi lavaka ka nuna kumbe nsati wa wena.

10. U fanele u yendla yini loko u tsumbula swaku munhu wa ku lava, kuve wena a wu mu lavi?

¹⁰ Loko u tsumbula swaku ku ni munhu lweyi a ku lavaka ke! I yini leswi u nga swi yendlaka? Loko wena u nga mu lavi, swi kombisi hi mintirho ya wena swaku a wu swi lavi. A swi nga ta va swinene ku va u yendla ingi swi ta koteka kuva mi namorara kuve wa swi tiva swaku wena a wu le ka swona. — 1 Ko. 10:24; Efe. 4:25.

11. Loko u kombeliwa swaku u lavela munhu nsati kumbe nuna, i mpsini leswi u faneleke u swi yendla?

¹¹ Ka tindhawu tin’wani, vapsali kumbe munhu mun’wani wamukulu, hi vona va nyikiwaka ntirho wa ku lavela munhu nsati kumbe nuna. Ka tindhawu tin’wani, maxaka kumbe vanghanu va zama ku kumela xaka kumbe munghanu wa vona nsati kumbe nuna; se va va tlhanganisa leswaku va bula, ku vona swaku swa dara kumbe a swi dari swaku va chada xikan’we. Se loko va ku kombela swaku u lavela munhu nsati kumbe nuna, zama ku lava leswi swi laviwaka hi vona vambirhi. Loko se u mu kumile munhu wa kona, yendla hinkwaswu swaku u tiva leswi a nga tshamisa xiswona, wumunhu la yena ni leswaku a wunghanu la yena na Yehovha li tshamise ku yini. Phela ku va munghanu wamukulu wa Yehovha i swa lisima hintamu ku tlula ku djondzeka, ku va ni male ni ntirho lowu a wu yendlaka. Kambe khumbuka leswaku hambiloko se u mu kumile munhu wa kona, xiboho xa leswaku va ta chada xikan’we i xa vona. — Gal. 6:5.

 U NGA SUNGULISA KU YINI KU NAMORARA?

12. U nga mu byelisa ku yini munhu leswaku u lava ku namorara na yena?

¹² U nga mu byelisa ku yini munhu leswaku u lava ku namorara na yena? d U nga ha langa ndhawu leyi nga tala hi vanhu kumbe u mu ligarela, se u mu byela. Loko u bula na yena, kongoma mhaka; mu byeli swaku wa mu rhandza naswona u lava ku namorara na yena. (1 Ko. 14:9) Loko swi laveka, mu nyiki nkama wa leswaku a pimisa na a nge se ku hlamula. (Swiv. 15:28) Loko munhu wa kona a nga ku lavi, hlonipha xiboho xa yena.

13. U fanele u yendla yini loko munhu a ku gangisa? (Vakolosa 4:6)

¹³ U fanele u yendla yini loko munhu a ku gangisa? Phela loko munhu o za a yendla leswo, swi nga yendleka swi mu karhatelile hintamu kuva a ku tela a ta bula na wena. Se, mu hlamuli hi ndlela yayinene u tlhela u kombisa xihlonipho. (Lerha Vakolosa 4:6.) Loko u lava nkama leswaku u pimisa hi mhaka leyo, mu byeli, kambe u nga hlweli a ku mu hlamula. (Swiv. 13:12) Loko u nga swi lavi ku namorara na yena, u nga djikadjiki; mu byeli hi ku kongoma, kambe hi lirhandzu. Leswo hi leswi nga yendliwa hi makwerhu Hans, lweyi a tshamaka Áustria, nkama a nga hlamula makwerhu mun’wani wa xisati nkama lowu a nga mu gangisa. Yena a te: “Ni mu byele hi ku kongoma swaku a swi nga ta dara, kambe ni mu byele hi ndlela ya xihlonipho; naswona a ni hlwelanga a ku mu nyika nhlamulu hikusa a ni nga swi lavi ku mu yendla a pimisa leswaku siku lin’wani swi nga koteka swaku hi namorara xikan’we. Ni tlhele ni tivonela swaku ni nga mu byeli nchumu kumbe ku yendla nchumu lexi a xi ta mu yendla a pimisa swaku ni txintxe mavonelo ya mina.” Kambe loko u swi lava ku namorara ni munhu yelweyo, mu pfulele mbilu, u mu byela swaku wa swi lava u tlhela u mu byela ndlela leyi u navelaka swaku mi namorara hi yona. Leswo i swa lisima hikusa leswi wena u swi nyimelaka ka yena swi nga ha hambana ni leswi yena a swi nyimelaka ka wena nkama lowu mi namoraraka, hi ku ya hi leswi a nga kulisiwa xiswona ni swilo swin’wani.

HI NGA VA PFUNISA KU YINI VAMAKWERHU VA KU A VA SE CHADA?

14. Hi nga va pfunisa ku yini vamakwerhu lava va ku a va se chada hi leswi hi swi vulaka?

¹⁴ I mpsini leswi hinkwerhu hi nga swi yendlaka swaku hi pfuna lava kalaka va nge se chada? Ndlela yin’wani ya ku yendla leswo, i ku va hi tivonela  ka leswi hi swi vulaka. (Efe. 4:29) Hi nga ha tivutisa leswi: ‘Ku nga va leswaku ni tshamela ku mandara mapiyada hileswi va kalaka va nga se chada? Loko ni vona makwerhu wa xinuna ni wa xisati na va bula ni pimisa swaku vo namorara xikan’we?’ (1 Tm. 5:13) A hi swi lavi ku yendla vamakwerhu va ku a va se chada va pimisa swaku ku ni lexi va chotelaka ni leswaku a va pfuni nchumu hileswi va kalaka va nge se chada. Makwerhu Hans lweyi se hi nga vulavula hi yena a vule leswi: “Vamakwerhu van’wani va tshamela ku ni vutisa leswaku ‘kasi hi mhaka muni u nga chadi? A wu swi voni swaku a ntanga se yo famba?’ Phela marito lawa ma nga va vavisa vamakwerhu lava va ku a va se chada, naswona ma va hlohlotela swaku va lava ku chada.” Kambe xa lisima hintamu, hi lava ku tiyisa vamakwerhu lava va ku a va se chada, handle ka ku va tshova hi leswi hi swi vulaka. — 1 Tes. 5:11.

15. a) Na u nge se na pfuna munhu wa ku a nge se chada, u fanele u pimisa hi yini? (Varoma 15:2) (Vona mufoto.) b) I mpsini leswi u nga swi rhandza ka vhidiyo?

¹⁵ Loko u vona swaku makwerhu mun’we wa xisati ni wa xinuna va fanelana ke! Bibele li vula swaku hi fanele hi pimisa hi leswi van’wani va titwisaka xiswona. (Lerha Varoma 15:2.) Vanhu vanyingi va ku a va se chada a va swi lavi ku kombiwa munhu lweyi va nga chadaka na yena. Hina hi fanele hi swi hlonipha swoleswo. (2 Tes. 3:11) Ku ni van’wani va swi lavaka ku pfuniwa, kambe a hi fanelanga hi va pfuna loko va nge se hi kombela. e (Swiv. 3:27) Van’wani va vona swaku swa yampsa ku va komba munhu lomu ku tlangeni. Lydia, lweyi a tshamaka Alemanha a li: “Loko wo rhamba makwerhu wa xinuna ni mun’wani xisati lomu se u nga rhamba vanhu van’wani va vanyingi, swi nga pfuna. Swo lava u va pfulela ndlela ya ku va tivana ku yampsa, leswin’wanyani u swi tshikela vona.”

16. Vamakwerhu lava kalaka va nga chadanga va fanele va khumbuka yini?

¹⁶ Swi nga na mhaka swaku hi chadile kumbe a hi chadanga, hinkwerhu hi nga va ni wutomi la ku tsakisa. (Ps. 128:1) Se loko u navela ku chada kambe u nge se mu kuma wa ku chada na yena, tama u hisekela ntirho wa Yehovha. Makwerhu wa xisati, Sin Yi lweyi a tshamaka Macau a li: “A nkama lowu u wu hetaka na u nga chadanga, a hi wa nchumu loko wu fanisiwa ni nkama lowu u nga ta wu heta ni nuna wa wena kumbe nsati wa wena aParadesi. Hi mhaka leyo, wu tirhisi kahle nkama lowu u nga na wona swoswi.” Kambe loko ku li swaku se u sungulile ku namorara ke? Nhlokomhaka leyi landzelaka, yi ta ku pfuna swaku ndlela leyi u namoraraka hi yona yi ku pfuna ku yendla xiboho xa wutlharhi.