Swivutiso Swa Valerhi
I mani “wansati” lweyi ku vulavuliwaka hi yena ka Esaya 60:1, funtshi a ‘pfukise’ ku yini naswona a ‘voningelisa’ ku yini?
Esaya 60:1 yi li: “Pfuka wena wansati, u voninga hikusa ku vonakala ka wena ku fikile. Ku phatima ka Yehovha ka ku voningela.” Loko hi kambela ndzima hinkwayu, hi tsumbula swaku “wansati” lweyi ku vulavuliwaka hi yena i Siyoni kumbe Yerusalema, khale ka doropa la Yuda. a (Esa. 60:14; 62:1, 2) Yerusalema lweyi a nyimela tiko hinkwalu la Israyele. Loko swi ta ka mhaka leyi, hi ta hlamula 2 wa swivutiso. Xa ku sungula, Yerusalema a ‘pfukise’ ku yini naswona a ‘voningelisa’ ku yini? Xa wumbirhi, a marito lawa ya Esaya, ku nga va leswaku ma hetiseka ka masiku ya hina namuntlha?
Yerusalema a ‘pfukise’ ku yini naswona a ‘voningelisa’ ku yini? Nkama lowu Vayisrayele va nga heta 70 wa malembe na va li wukaraweni aBabilona, a doropa la Yerusalema li sale li hohlokela. Kambe nkama lowu a Vameda ni Vapersa va nga hlula Babilona, swi kotekile swaku Vayisrayele va tlhelela ka tiko la vona va ya pfuxeta wugandzeli la ntiyiso hi lembe la 537 na ku nge se va nguva ya hina. (Ezr. 1:1-4) Ku ve hi nkama wolowo swi nga koteka swaku Vayisrayele hinkwavu lava nga swi kota ku tlhelela ka tiko la vona, va nga sungula ku nyikela magandzelo ka Yehovha, va hamba mafexta ya ku dzunisa Yehovha va tlhela va pfuxeta tempele. (Esa. 60:4; Ezr. 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Se ku va Vayisrayele va yendla leswo, a swo fana ni loko va voninga hikusa nkama lowu a va swi yendla a vanhu va matiko man’wani a va va vona.
Leswi Esaya a nga swi profeta swi hetisekile ka Israyele wa khale. Kambe a swi hetisekanga hi ku helela. A Vayisrayele va tame va nga xi yingisi Xikwembu. (Neh. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mat. 15:7-9) Va yalile na Mesiya, ku nga Yesu Kreste. (Mat. 27:1, 2) Se hi 70 E.C., Yerusalema ni tempele swi tlhele swi helisiwa.
Phela Yehovha se a a swi vulile swaku a swi ta yendleka leswo. (Dan. 9:24-27) Kambe a ku nga li xikongomelo xa Yehovha kuva leswo hinkwaswu swi hetiseka ka Yerusalema wa lani misaveni.
Indjhe marito ya Esaya ma hetiseka ka masiku ya hina namuntlha? Ina, ma hetiseka. Kambe swoswi wansati lweyi muprofeta Esaya a nga vulavula hi yena i “Yerusalema wa le tilweni,” lweyi mupostolo Pawulo a nga vulavula hi yena nkama a nge te i “mamani wa hina.” (Gal. 4:26) A Yerusalema lweyi, i nhlengeletanu ya Xikwembu leyi nga kona tilweni leyi vumbiwaka hi tintsumi. “Vana” va Yerusalema lweyi i Yesu ni lava 144.000 lava nga ni ntshembo wa ku hanya tilweni ku fana na Pawulo. Vona i “tiko la ku hlawuleka,” ku nga “Israyele wa Xikwembu.” — 1 Pe. 2:9; Gal. 6:16.
Yerusalema wa le tilweni a ‘pfukisa’ ku yini naswona a ‘voningelisa’ ku yini? A yendla leswo hi ku tirhisa vana va yena ku nga vatotiwa lava nga lani misaveni. Se vona swaku leswi nga yendlekela vatotiwa lava swi fambisanisa ku yini ni leswi nga tsaliwa ka Esaya 60.
Yerusalema wa le tilweni kumbe Vakreste lava nga totiwa va sekelekile kumbe va “pfuka” hi ndlela ya ku fanekisela, nkama va nga huma ka Babilona Wamukulu hi 1914, ku nga nkama lowu masiku ya wugamu ya misava leyi ma nga sungula hi wona. (Mat. 13:39, 40) Na lembe leli li nge se fika, vona a va ha li ka munyama, ku nga leswi Yesu a nga vula swaku a swi ta yendleka. (Matewu 13:37-43) Kambe loko se ku hundze nkama hi 1919, na vatotiwa se va humile ka Babilona Wamukulu, va sungule ku voninga hi ndlela ya ku fanekisela. Hi ndlela yini? Hi ku chumayela mahungu ya ku tsakisa ka vanhu va matiko hinkwawu. b Ntirho lowu wu yendle swaku vanhu va vanyingi va ta ka ku vonakala loku, ku patsa ni “tihosi” leti Esaya a nga vulavula hi tona ka Esaya 60:3, ku nga “Israyele wa Xikwembu.” — Nhl. 5:9, 10.
Ka nkama lowu taka Vakreste lava nga totiwa va ta ‘phatima’ hintamu ku tlula leswi va ‘phatimisaka’ xiswona namuntlha. Hi mhaka muni? Loko se va hetile ntirho wa vona lani misaveni, va ta ya tilweni, lani va nga ta ya vumba doropa la “Yerusalema wa nyuwani” va tlhela va va tihosi ni vaprista. — Nhl. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
A Yerusalema wa Nyuwani a ta va ni ntirho wa lisima swinene a ku hetisiseni ka wuprofeta leli nga ka Esaya 60:1. (Vona ni Esaya 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 ni Nhlawutelo 21:2, 9-11, 22-26.) Ku fana ni leswi aYerusalema wa khale a a li doropa lalikulu ka Israyele wa khale, na yena Yerusalema wa Nyuwani na Yesu Kreste hi vona va nga ta fuma loko ku helisiwe misava leyi ya Sathana. Se swi ta kotekisa ku yini swaku a Yerusalema wa Nyuwani a xika hi le tilweni na a ta hi ka Xikwembu? Leswo swi ta yendleka hikusa hambileswi Yesu ni vatotiwa va nga ta va tilweni vona va ta yendla swilo swaswinene swaku hi pfuneka lani misaveni. Vanhu lava rhandzaka Yehovha lava nga ka matiko hinkwawu, swi ta fana ni loko va famba ka ku vonakala. Phela vona va ta chunsiwa ka xidjoho ni lifu. (Nhl. 21:3, 4, 24) Leswo swi ta yendla swaku “ku pfuxetiwa swilo hinkwaswu” hilani muprofeta Esaya ni vaprofeta van’wani va nga vula hi kona. (Min. 3:21) Phela ku pfuxetiwa koloko ku sungule hi nkama lowu Yesu a nga sungula ku fuma naswona ku ta gama loko ku hela 1.000 wa Malembe ya ku fuma ka Kreste.
a Ka Esaya 60:1, ka Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani, ku tirhisiwe rito “wansati” handle ka ku va ku tirhisiwa rito “Siyoni” kumbe “Yerusalema,” hikusa hi Xiheberu a rito “ku pfuka” kumbe “ku voninga” lawa ma nga tirhisiwa ka ndzimana leyi, ma tsaliwe hi ndlela leyi kombetelaka ka wansati.
b A ku pfuxetiwa ka wugandzeli la ntiyiso loku nga va kona hi 1919 ku tsaliwe ka buku la Ezekiyele 37:1-14 ni ka Nhlawutelo 11:7-12. Muprofeta Ezekiyele a profete hi nkama lowu Vakreste hinkwavu lava nga totiwa a va ta huma ka Babilona Wamukulu, kumbe ka munyama. Kasi a wuprofeta leli nga ka buku la Nhlawutelo li vulavula hi ntlawa wawutsongo wa Vakreste lava nga totiwa lava a va ta rhangela ka nhlengeletanu ndzhaku ka loko va humesiwe djele hileswi a va li ku hluphiweni. Se hi 1919 ntlawa wolowo wawutsongo wa vatotiwa wu vekiwile swaku wu va “mutirhi wa ku tshembeka ni wa ku tlhariha.” — Mat. 24:45; vona buku leli nge Eku Heteleleni Yehovha U Pfuxete Vugandzeri Lebyi Tengeke!, paj. 118.
