Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Painim Wanpela Samting i Dia Tumas

Painim Wanpela Samting i Dia Tumas

PIKSAIM long tingting wanpela ples i pulap long ol pipia. Ating dispela ples bai kamapim smel nogut, olsem na yu no laik go long kain hap olsem. Na tu, yu save olsem yu no inap painim wanpela samting i dia tumas long dispela ples.

Tasol inap 100 yia i go pinis ol man i painim wanpela samting i dia tumas namel long ol hip pipia. Ol i painim wanem samting? Na olsem wanem dispela samting ol i painim i helpim yumi long nau?

OL I PAINIM WANEM SAMTING?

Kirap long yia 1900 samting, Bernard P. Grenfell na Arthur S. Hunt em tupela saveman long University of Oxford i go long Isip. Ol i painim sampela liklik hap rait namel long ol hip pipia klostu long ples daun bilong Nail. Bihain, long yia 1920 taim ol i wok long stretim lista bilong ol dispela rait, Grenfell i kisim sampela moa rait em ol saveman i bin painim long Isip. Em i kisim ol dispela rait bilong lukautim long wanpela laibreri (The John Rylands Library) long Manchester, Inglan. Tasol Grenfell na Hunt i dai paslain long ol i stretim ol dispela lista.

Olsem na Colin H. Roberts em wanpela saveman long Oxford University i pinisim wok bilong raitim ol dispela lista. Taim em i wok long stretim ol dispela hap rait, em i luksave long wanpela liklik rait em longpela bilong en 9 sentimita, na braitpela bilong en 6 sentimita. Em i kirap nogut long lukim ol tok Grik i stap long dispela rait. Long wanpela sait bilong dispela rait, ol i raitim ol tok bilong Jon 18:31-33. Na long narapela sait bilong rait, i gat ol hap tok bilong Jon sapta 18, ves 37 na 38. Nau Roberts i luksave olsem em i painim wanpela samting i dia tumas.

DISPELA RAIT I STAP HAMAS YIA?

Roberts i ting dispela rait i wanpela rait bilong bipo tru. Tasol dispela rait i stap inap hamas yia? Bilong save long dispela, em i skelim dispela rait wantaim ol arapela rait bilong bipo. Ol man i kolim dispela kain wok paleography. a Dispela pasin bilong skelim ol rait i helpim em long kisim save long yia ol man i kamapim dispela rait. Bilong helpim em long mekim olsem, em i salim ol piksa bilong dispela rait i go long tripela saveman bilong skelim ol rait. Ol dispela saveman i tok wanem?

Dispela tripela saveman i skelim ol stail bilong dispela rait. Na ol i tok ol man i kamapim dispela rait long 125 C.E. samting, em sampela yia bihain long aposel Jon i dai! Tasol pasin bilong skelim ol rait i no inap helpim ol man long save long yia stret ol i bin kamapim ol dispela rait. Wanpela saveman i ting dispela rait ol i painim long Isip i bin stap long 150 C.E. samting. Maski ol saveman i gat narapela narapela tingting, dispela hap rait bilong ol Kristen Grik Skripsa i wanpela olpela rait tru winim ol narapela rait.

MANUSKRIP RYLANDS I GIVIM WANEM SAVE LONG YUMI?

Bilong wanem dispela rait bilong Gutnius bilong aposel Jon long manuskrip Rylands i bikpela samting long ol man i save ritim Baibel? I gat tupela risen. Namba 1, ol rait bilong dispela manuskrip i soim olsem ol Kristen long taim bilong ol aposel i tingim tok bilong Baibel i olsem bikpela samting.

Bilong wanem dispela rait bilong Gutnius bilong aposel Jon long manuskrip Rylands i bikpela samting long ol man i save ritim Baibel?

Long yia 150 C.E. samting, ol man i raitim ol tok long ol skrol na ol kodeks. Bilong wokim ol skrol, ol i save kisim ol pitpit (papyrus) na samapim bilong wokim ol longpela pepa. Ol skrol i longpela tru, olsem na ol man inap opim ol skrol long taim ol i ritim na bihain ol i pasim gen. Planti taim ol man i save rait long wanpela sait tasol bilong skrol.

Tasol dispela manuskrip em Roberts i painim i gat ol rait long tupela sait wantaim. Olsem na yumi ken ting olsem dispela manuskrip i hap bilong wanpela kodeks na i no wanpela skrol. Long bipo, bilong wokim wanpela kodeks ol man i save kisim ol pitpit na samapim bilong wokim ol pepa. Bihain ol i save foldim ol dispela pepa, olsem na kodeks i luk wankain olsem wanpela buk.

Bilong wanem planti man long bipo i yusim ol kodeks? Tingim, ol Kristen long taim bilong ol aposel i save mekim wok evanselis. (Matyu 24:14; 28:19, 20) Ol i save autim gutnius bilong Baibel long olgeta hap. Olsem, long ol haus, ol maket ples, na tu, long ol man ol i bungim long rot. (Aposel 5:42; 17:17; 20:20) Olsem na ating ol i yusim ol kodeks bilong ritim ol skripsa taim ol i autim tok long ol man.

Na tu, long rot bilong ol kodeks ol kongrigesen na ol wan wan Kristen inap long kisim kopi bilong Baibel bilong ol yet. Olsem na ol man i bin raitim ol tok bilong Gutnius inap planti taim, na dispela i helpim planti man long kamap Kristen.

Manuskrip Rylands, Fran pes na pes long baksait

Namba 2 risen na manuskrip Rylands i bikpela samting, em i helpim yumi long save olsem ol tok bilong Baibel long nau i wankain long ol rait bilong bipo. Maski dispela manuskrip i gat sampela ves tasol bilong Gutnius bilong aposel Jon, ol tok bilong en i wankain long ol tok bilong ol Baibel long nau. Manuskrip Rylands i kamapim klia olsem maski ol man i bin raitim ol kopi bilong Baibel inap planti taim, ol i no raitim ol tok bilong ol yet long Baibel, nogat.

I gat planti narapela manuskrip i wankain long manuskrip Rylands we i soim olsem ol man i no bin senisim ol tok bilong Baibel, maski ol i raitim ol kopi bilong Baibel inap planti taim. Na dispela hap rait bilong Gutnius bilong Jon long manuskrip Rylands i kamapim klia dispela samting. Werner Keller i raitim buk The Bible as History i tok: “Ol manuskrip i soim olsem olgeta tok bilong ol Baibel long nau i stret na inap tru long helpim i stap bilong yumi wankain olsem em i bin helpim ol man bilong bipo.”

Ol wok painimaut bilong ol saveman i no as bilong bilip bilong ol Kristen, nogat. Ol Kristen i bilip olsem “God em i as bilong olgeta tok i stap long Rait Holi.” (2 Timoti 3:16) Maski i olsem, yumi amamas taim yumi kisim save olsem ol saveman i painim ol samting i dia tumas olsem ol rait bilong bipo. Dispela i strongim tok bilong Baibel olsem: “Tok bilong Jehova i save stap oltaim oltaim.”—1 Pita 1:25.

a Buk Manuscripts of the Greek Bible i tok palaeography “em wok bilong skelim ol rait bilong bipo.” Insait long sampela haptaim, pasin bilong ol man long raitim ol tok i save senis. Olsem na taim ol saveman i skelim ol rait bilong bipo, nau ol inap save long hamas yia ol dispela rait i bin stap.