1, 2. Tongana nyen la dutingo ti e na yâ ti sewa ayeke nde nde? Tongana nyen la lege so e hinga na tâ tënë ayeke nga nde nde?

JÉHOVAH la asara si sewa abâ gigi (aÉph. 3:14, 15). Atâa so e yeke na yâ ti sewa oko, asarango ye ti e nga na dutingo ti e ayeke nde nde. Ambeni zo babâ na mama ti ala la abata ala juska ala kono. Ti ambeni babâ na mama ti ala akui awe peut-être ngbanga ti kobela, ndao wala ambeni ye ti ngangu so asi na ala. Ti ambeni nde ala hinga même babâ na mama ti ala ape.

² E kue e yeke azo ti yâ ti sewa ti Jéhovah nga lege so e hinga na tâ tënë ayeke nde nde. Peut-être ‘mo kono na yâ ti tâ tënë’ na babâ na mama ti mo afa na mo afango ye ti Nzapa (Deut. 6:6, 7). Wala peut-être mo yeke na popo ti azo saki na saki so ahinga tâ tënë na lege ti fango tënë so ambeni wakua ti Jéhovah afa na ala.—aRom. 10:13-15; 1 Tim. 2:3, 4.

3. Aye wa la e kue e yeke na ni wala so ayeke si na e kue?

³ Atâa so asarango ye ti e nga na dutingo ti e ayeke nde nde, ambeni ye ayeke dä so e kue e yeke na ni wala so ayeke si na e kue. Ndali ti so Adam ake yanga ti Nzapa, a sara si e kue e yeke na siokpari na tere ti e nga e yeke kui (aRom. 5:12). Atâa so kue, e so e yeke atâ Chrétien, e lingbi ti iri Jéhovah “Babâ ti e”.  Na ngoi ti giriri, azo so Nzapa asoro ala atene lani tënë so ayeke na Ésaïe 64:8 so atene: “O [Jéhovah], Mo yeke Babâ ti e”. Jésus nga ato nda ti sambela ti lo so lo zia tongana tapande na lege ti atënë so: “Babâ ti e so mo yeke na yayu, zia a sara si iri ti mo aga nzoni-kue.”—Mat. 6:9.

4, 5. Aye wa la e yeke sara tënë na ndo ni so ayeke mû maboko na e ti ndoye Jéhovah Babâ ti e ti yayu mingi?

⁴ Babâ ti e so ayeke na yayu ayeke bâ lege ti e so e yeke na yâ ti sewa ti lo ti atâ Chrétien nga lo yeke bata e. Tongana ti so mbeni wasungo psaume atene, Jéhovah atene: “Fade Mbi sö lo [tâ Chrétien] teti lo ndoye Mbi; fade Mbi yä lo na nduzu teti lo hinga iri ti Mbi.” (Ps. 91:14). Jéhovah Nzapa asara ye na ndoye ti sö azo ti lo na tïtî awato ti ala nga lo bata ala si a futi ala pëpe.

⁵ Ti tene e ndoye Jéhovah Babâ ti e ti yayu mingi, zia e bâ tongana nyen la Jéhovah ayeke (1) Zo so amû ye na e, (2) Zo so abata e, nga (3) kota Kamarade ti e. Na ngoi so e yeke sara tënë na ndo ti akpengba ye so, a yeke nzoni e gbu li ti e na ndo ti songo ti e na Nzapa nga e bâ tongana nyen la e lingbi ti ne lo tongana Babâ ti e. A yeke nga nzoni ti tene e gbu li ti e na ndo ti aye ti nzoni so Jéhovah ayeke mû na azo so aga nduru na lo.—Jacq. 4:8.

6. Mbeni lege so Jéhovah afa so lo yeke Zo so amû “nzoni matabisi kue” na zo ayeke so wa?

⁶ Disciple Jacques atene: “Nzoni matabisi kue nga na matabisi so alingbi kue alondo na nduzu si azu, teti a londo na Babâ ti alumière so ayeke na lê ti nduzu.” (Jacq. 1:17). Fini ayeke mbeni pendere matabisi so alondo na Jéhovah (Ps. 36:9). Tongana e mû fini ti e ti sara ye so bê ti Jéhovah aye, e yeke wara aye ti nzoni dä laso nga na yâ ti angoi so ayeke ga e yeke wara ande fini ti lakue lakue na yâ ti fini dunia (aProv. 10:22; 2 Pi. 3:13). Me e yeke wara aye ti nzoni so tongana nyen so siokpari ayeke na tere ti e nga e yeke kui so?

7. Tongana nyen la Jéhovah amû lege na e ti duti na nzoni songo na lo?

⁷ Jéhovah ayeke Zo so amû ye na zo ahon azo kue na alege mingi. Kota nzobe ti lo apusu lo ti sö e. E kue e yeke na siokpari na tere ti e, e wara ni na lege ti Adam kozo babâ ti e (aRom. 3:23). Me ndali ti so Jéhovah andoye e, lo mû lege na e ti duti na nzoni songo na lo. Bazengele Jean atene: “A bâ ndoye ti Nzapa na mbage ti e na lege so: Nzapa atokua lani oko Molenge ti lo na dunia so si e lingbi ti wara fini na lege ti lo. A bâ ndoye ni na lege so, a yeke e la e ndoye Nzapa pëpe, me a yeke lo si andoye e na lo tokua Molenge ti lo tongana sandaga so amû lege ti leke songo na popo ti zo na Nzapa, sandaga ndali ti asiokpari ti e.”—1 Jean 4:9, 10.

8, 9. Tongana nyen la Jéhovah afa lani so lo yeke Zo so amû ye na zo ahon azo kue na ngoi ti Abraham na Isaac? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

⁸ Na ngu 1893 tongaso kozo ti Christ, mbeni ye so asi na yâ ti fini ti Abraham afa tongana nyen Jéhovah ayeke mû fini ti lakue lakue na azo so amä yanga. A-Hébreu 11:17-19 afa nda ni atene: “Na lege ti mabe, a ngbâ kete Abraham amû Isaac na sandaga na ngoi so Nzapa atara bê ti lo, na koli so tere ti lo anzere lani ti wara azendo ni atara ti mû gi oko molenge so lo dü ti yä na sandaga, atâa so a tene fade na lo a tene: ‘Ye so a yeke iri ni ande “ngongoa ti mo” ayeke sigigi na lege ti Isaac.’ Me lo tene na bê ti lo so Nzapa ayeke na ngangu ti zingo Isaac même na kuâ; na lo kiri lo wara Isaac tongana mbeni zo so azingo na kuâ, na ye so aduti tongana mbeni tapande ti ye.” Tongana ti so Abraham ayeda lani ti mû Isaac molenge ti lo na sandaga, Jéhovah nga ayeda ti mû Jésus Christ molenge ti lo ti sö azo.—Diko Jean 3:16, 36.

 ⁹ Tere ti Isaac anzere lani mingi na ngoi so lo hinga so a yeke fâ lo ape. Lo kiri singila mingi na Jéhovah so amû mbeni koli ngasangbaga ti tene a mû na sandaga na place ti lo (Gen. 22:10-13). Abraham adi iri ti ndo so “Jéhovah-Jiréh” so aye ti tene “Jéhovah ayeke mû ye”.—Gen. 22:14.

10, 11. Azo wa la amû li ni na yâ ti “kusala ti kiringo na songo”? Ala sara ni tongana nyen?

¹⁰ Tongana e gbu li ti e na ndo ti aye kue so Jéhovah amû na e, e bâ so tongana fade sandaga ti Jésus ayeke dä ape ka e lingbi ti ga kamarade ti Nzapa ape. Paul atene: “Ngbanga ti ye so e bâ ayeke so: zo oko akui ndali ti azo kue; tongaso azo kue akui fade awe; na lo kui ndali ti azo kue si ala so ayeke na fini, ala lingbi ti ngbâ na fini ndali ti ala wani mbeni pëpe, me ndali ti lo so akui ndali ti ala na so a zingo lo na kuâ.”—2 aCor. 5:14, 15.

¹¹ Akozo Chrétien andoye Nzapa nga ala kiri singila mingi ndali ti pasa so ala yeke na ni ti voro lo, a sara si ala yeke na ngia ti sara “kusala ti kiringo na songo”. Kusala so ala sara ayeke kusala ti fango tënë so amû lege na azo ti duti na siriri na Nzapa, ti ga akamarade ti lo nga ti ga amolenge ti lo na lege ti yingo. Laso, aChrétien so a soro ala ti gue na yayu ayeke sara oko kua so. Ala sara kua tongana alembe ti Nzapa na ti Christ. Kusala ti fango tënë so ala yeke sara amû lege na azo so asara tere ti ala kete nga so asara ye na lege ni ti ga nduru na Jéhovah na ti ga awakua ti lo.—Diko 2 aCorinthien 5:18-20; Jean 6:44; Kus. 13:48.

12, 13. E lingbi ti fa tongana nyen so e kiri singila na Jéhovah ndali ti aye kue so lo mû na e?

¹² Teti so ambeni ngasangbaga akiri singila na Jéhovah ndali ti so lo yeke Zo so amû ye na zo ahon azo kue, ala bungbi legeoko na aChrétien so a soro ala ti gue na yayu ti fa nzoni tënë. Na yâ ti kusala ti fango tënë so, e yeke sara kua na Bible, so ayeke mbeni pendere matabisi so Nzapa amû na e (2 Tim. 3:16, 17). Tongana e sara kua nzoni na Bible na ngoi so e yeke fa tënë, e yeke mû lege na azo ti wara fini ti lakue lakue. Jéhovah ayeke mû nga yingo vulu ti lo na e. E oko oko kue e zia bê ti e kue na yingo vulu so ti mû maboko na e na fango tënë (Zach. 4:6; Luc 11:13). Aye ti nzoni so ayeke ga na peko ti kusala ti fango tënë tongana ti so a yeke fa ngu oko oko na yâ ti Annuaire des Témoins de Jéhovah apika bê mingi. E yeke biani na kota pasa ti sara kusala so amû gonda na Babâ ti e, Zo so amû ye na e.

¹³ Teti so Nzapa amû na e aye mingi, a lingbi e hunda tere ti e: ‘Mbi yeke fa tënë na bê ti mbi kue ti fa na Jéhovah so mbi kiri singila mingi na lo ndali ti aye kue so lo mû na mbi? Nyen la mbi lingbi ti sara ti ga nzoni wafango nzoni tënë?’ Tongana e zia aye ti Royaume na kozo ndo na yâ ti fini ti e, e yeke fa so e kiri singila na Nzapa teti apendere ye so lo mû na e. Tongana e sara tongaso, Jéhovah ayeke mû na e aye so e yeke na bezoin ni (Mat. 6:25-33). Teti so Jéhovah andoye e, e ye biani ti sara kue ti nzere na lê ti lo nga ti zia ngia na bê ti lo.—aProv. 27:11.

14. Tongana nyen la Jéhovah afa so lo yeke Zo so ayeke sö awakua ti lo?

¹⁴ David so asû ambeni psaume ahe bia atene: “Mbi yeke wanzinga na ye amanke mbi mingi; me Seigneur abi bê ti Lo na mbi. Mo yeke Zo ti sara na mbi, na Sauveur ti mbi.” (Ps. 40:18). Fani mingi Jéhovah asö awakua ti lo, mbilimbili na ngoi so awato ti ala asara ngangu mingi na ala nga atomba ala. E kiri singila mingi na Jéhovah so ayeke mû maboko na e na ngoi ti aye ti ngangu tongaso. E kiri nga singila na lo ndali ti gbâ ti kobe ti yingo so lo yeke mû na e lakue.

15. Mû mbeni tapande so afa tongana nyen mbeni babâ ti ndoye abata molenge ti lo.

¹⁵ Mbeni babâ ti ndoye ayeke mû ye na amolenge ti lo nga lo yeke bata ala. Lo yeke zi ala hio tongana ala yeke na yâ ti kpale. Mbeni ita-koli adabe ti lo na mbeni ye so asi na lo na ngoi so lo ngbâ kete. Lo na babâ ti lo ayeke kiri lani na fango tënë na ala si na mbeni ndo so a lingbi ala fâ mbeni kete ngu. Kota ngu apika na ndapre ni a sara si kete ngu so asuku mingi. Ye so ala lingbi ti sara ti fâ kete ngu so ayeke gi ti huru na ndo ti akota tênë. Teti so lo la lo yeke na devant, lo glissé, lo tï na yâ ti ngu ni na lo lï ngu lege use. Hio babâ ti lo agbu maboko ti lo, lo gboto lo na gigi. Lo kiri singila mingi na babâ ti lo. Legeoko nga, Babâ ti e ti yayu ayeke bata nga e na yâ ti aye ti ngangu ti sioni dunia ti Satan. Jéhovah la ayeke biani Zo so ayeke bata zo nzoni mingi.—Mat. 6:13; 1 Jean 5:19.

16, 17. Tongana nyen la Jéhovah amû maboko na azo ti Israël nga lo bata ala na ngoi so ala sara bira na azo ti Amalek?

¹⁶ Jéhovah abata lani azo ti Israël nzoni na ngu 1513 kozo ti Christ. Lo zi lani ala na ngbâa nga lo bata ala na ngoi so ala fâ Ngu-Bengba. Azo ti Israël ayeke tambela na yando ti gue na Hoto ti Sinaï, ala si na Rephidim.

¹⁷ Teti so Satan ahinga prophétie so ayeke na Genèse 3:15, peut-être lo bâ so a lingbi lo gi alege kue ti sara bira na azo ti Israël so ayeke mo bâ mo tene mbeni zo ti bata ala ayeke dä ape. Lo sara kusala na azo ti Amalek so ayeke lani awato ti awakua ti Jéhovah (Nom. 24:20). Bâ ye so Jéhovah asara na lege ti akoli osio so ayeke be-ta-zo, Josué, Moïse, Aaron nga na Hur. Na ngoi so Josué ayeke sara lani bira na azo ti Amalek, Moïse, Aaron nga na Hur ayeke ti ala na li ti hoto. Na ngoi so Moïse  ayô maboko ti lo na nduzu, azo ti Israël ahon na ngangu awato ti ala. Me na ngoi so maboko ti lo ason, Aaron na Hur agbu ni na nduzu. Tongaso, ndali ti so Jéhovah amû maboko na Josué nga lo bata lo, “Josué afâ Amalek na azo ti lo”. (Ex. 17:8-13). Moïse aleke gbalaka na ndo ni so na lo di iri ni “Jéhovah-nissi”, so aye ti tene “Jéhovah ayeke ndo ti bata tere ti mbi”.—Exode 17:14, 15, FD.

18, 19. Tongana nyen la Jéhovah abata awakua ti lo laso?

¹⁸ Jéhovah abata azo so andoye lo nga amä yanga ti lo. Legeoko tongana ti azo ti Israël na Rephidim, e yeke zia bê ti e na Nzapa ti bata e na ngoi so awato ti e asara ngangu na e. Fani mingi Jéhovah abata e nga lo zi e na yâ ti akûkû ti Zabolo. Na tapande, fani mingi Nzapa abata aita ti e so a sara ngangu na ala ndali ti so ala ke ti sara kua ti turugu. A yeke ye so asi na Allemagne nga na ambeni kodoro na ngoi so aNazi akomande. Tongana e diko nga e gbu li ti e na ndo ti ye so asi na yâ ti gigi ti ambeni ita nga na atënë so ayeke na yâ ti Annuaire so afa tongana nyen la Nzapa abata azo ti lo na ngoi ti ye ti ngangu, a yeke sara si e zia bê ti e na Jéhovah mingi ahon ti kozo.—Ps. 91:2.

¹⁹ Na lege ti bungbi ti Jéhovah nga na ambeti so e yeke wara, e wara anzoni wango so ayeke bata e. Gbu li ti mo ti bâ tongana nyen la awango so abata mo na yâ ti angu so ahon ade ti ninga ape. Lango-sioni, nyongo samba ahon ndo ni nga na porno amû ndo na yâ ti dunia so. Me Jéhovah amû na e awango so alingbi na ngoi ni nga na aye so biani e yeke na bezoin ni ti bata e si e sara pëpe ye so alingbi ti buba songo ti e na lo. Na tapande, Babâ ti e ti yayu amû na e awango ti kpe ti sara songo na asioni kamarade na ndo ti Internet. *—1 aCor. 15:33.

20. Tongana nyen la Jéhovah ayeke bata e nga lo yeke fa lege na e na lege ti congrégation?

²⁰ Tongana nyen la e lingbi ti fa so ‘Jéhovah la afa biani nda ti tënë’ na e? E yeke fa ni na lege so e yeke sara ye alingbi na acommandement ti lo (És. 54:13). Congrégation ti e ayeke nzoni ndo so e lingbi ti bata tere ti e dä nga ti wara fango lege ti Jéhovah. Na yâ ti congrégation, a-ancien ayeke mû maboko na e nga ala yeke mû na e awango so ayeke na yâ ti Bible (aGal. 6:1). Jéhovah ayeke sara kua na “akoli” so, so lo mû ala “tongana amatabisi” ti bâ lege ti e nzoni (aÉph. 4:7, 8). Nyen la alingbi e sara na ngoi so a-ancien amû na e wango? A lingbi e woko tere ti e na gbe ti ala nga e mä yanga ti ala. Tongana e sara ni, Jéhovah ayeke iri tënë nzoni na ndo ti e.—aHéb. 13:17.

21. (a) Nyen la alingbi e leke na bê ti e ti sara? (b) Nyen la e yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article ti peko?

²¹ Zia e leke na bê ti e ti zia si yingo vulu ti Jéhovah afa lege na e nga e yeda na fango lege ti Babâ ti e ti yayu. A lingbi e gbu li ti e na ndo ti fini ti Jésus nga e sara kue ti mû peko ti nzoni tapande ti lo. Ndali ti so Jésus amä yanga juska na kuâ, a futa lo nzoni mingi (aPhil. 2:5-11). Legeoko tongana ti Jésus, Jéhovah ayeke iri tënë nzoni na ndo ti e tongana e zia bê ti e kue na lo (aProv. 3:5, 6). Tongaso, zia e zia bê ti e lakue na Jéhovah, lo so ayeke mû ye na e nga lo yeke bata e nzoni mingi. Ti sara na Jéhovah ayeke mbeni pasa nga asara si e yeke biani na ngia. Tongana nyen la Jéhovah ayeke nzoni kamarade ti e? E yeke kiri ti ye Jéhovah mingi na ngoi so e yeke kiri tënë na hundango ndo so na yâ ti article ti peko.