Перейти к основным материалам

Перейти к содержанию

Генити ци информаци ес, уой ку феййевонцӕ, уӕд адӕймаг фулдӕр цӕрдзӕй?

Фулдӕр цӕрун – адӕни бӕллец

Фулдӕр цӕрун – адӕни бӕллец

«Ӕз фӕууидтон, Хуцау адӕймаги фуртти ци гъуддӕгти хай бакодта, уони. Е ӕ рӕстӕги алцидӕр искодта дессаг. Адӕнӕн сӕ зӕрдити ниввардта ӕносон цард» (Екклесиаст 3:10, 11).

АЦИ дзурдтӕ берӕ ӕности размӕ загъта паддзах Соломон, ӕма уонӕй бӕрӕг ӕй, адӕнӕн цард уотӕ хъазар цӕмӕн ӕй. Цард цубур ке ӕй ӕма мӕлӕтӕй хизт ке неке ӕй, уомӕ гӕсгӕ адӕни алкӕддӕр фӕндадтӕй фулдӕр цӕрун. Цӕмӕй е сӕ къохи бафтудайдӕ, уой туххӕй минӕнзти дӕргъи цитӕ кодтонцӕ, уой туххӕй берӕ хабӕрттӕ ӕма таурӕхътӕ байзадӕй.

Зӕгъӕн, берӕ таурӕхътӕ ес шумераг паддзах Гильгамеши туххӕй. «Эпос Гильгамеши туххӕй» ке хонунцӕ, еци киунуги еу таурӕхъи финст ӕй, еухатт тӕссаг балций ке рараст ӕй, цӕмӕй базудтайдӕ, мӕлӕтӕй фӕййервӕзӕн куд ес, уой. Фал ӕ цуд дзӕгъӕли фӕцӕй.

Астӕуккаг ӕности цӕрӕг алхимик ӕ лабораторий

Нӕ эри цуппӕрӕймаг ӕноси китайаг алхимиктӕ архайдтонцӕ, адӕнӕн сӕ бон фулдӕр цӕрун ке фӕрци адтайдӕ, уӕхӕн царди хуасӕ искӕнунбӕл. Ци ниуазуйнаг искодтонцӕ, уоми адтӕй еу минкъий гинасу (уруссагау «ртуть») ӕма еу минкъий мистимарг (уруссагау «мышьяк»). Куд зӕгъунцӕ, уотемӕй цалдӕр китайаг императори еци хуаси фудӕй рамардӕнцӕ. Астӕуккаг ӕности Европи дӕр цалдӕр алхимики архайдтонцӕ, сугъзӕрийнӕй уӕхӕн цидӕр искӕнун, цӕмӕй ӕй адӕймаг ку баниуаза, уӕд ин батайа. Сугъзӕрийнӕ изгӕ ке нӕ кӕнуй, уомӕ гӕсгӕ уотӕ гъуди кодтонцӕ, ӕма син е ку рауайа, уӕд адӕймаг фулдӕр цӕрдзӕй.

Абони дӕр биологтӕ ӕма генетиктӕ архайунцӕ, адӕймаг цӕмӕн зӕронд кӕнуй, уой райертасунбӕл. Е ба уобӕл дзорӕг ӕй, ӕма нӕ рӕстӕги дӕр адӕни фӕндуй ести мадзал иссерун, цӕмӕй ма зӕронд кӕнонцӕ ӕма ма мӕлонцӕ. Цума син ести ӕнтӕсуй?

ХУЦАУ «АДӔНӔН СӔ ЗӔРДИТИ НИВВАРДТА ӔНОСОН ЦАРД» (ЕККЛЕСИАСТ 3:10, 11)

АДӔЙМАГ ЦӔМӔН ЗӔРОНД КӔНУЙ, УОЙ РАЙЕРТАСУНБӔЛ АРХАЙУНЦӔ

Адӕймаги кълетки конд ка ертасуй, еци ахургӕндтӕмӕ ес 300 аллихузи теорийӕй фулдӕр, цӕмӕн зӕронд кӕнӕн ӕма цӕмӕн мӕлӕн, уой фӕдбӕл. Фӕстаг ӕнзти биологтӕн рауадӕй цӕрӕгойти ӕма адӕймаги кълеткити цард фӕддаргъдӕр кӕнун. Уомӕ гӕсгӕ гъӕздуг адӕнӕй кадӕртӕ ахургӕндтӕн ӕхца дӕттунцӕ, цӕмӕй райертасонцӕ, цӕмӕн мӕлӕн, уой. Цума уой фӕдбӕл цӕхӕун куститӕ кӕнунцӕ?

Агорунцӕ цард фӕддаргъдӕр кӕнуни мадзӕлттӕ. Биологтӕй кедӕрти гъудимӕ гӕсгӕ, адӕймаг сӕйрагидӕр зӕронд кӕнуй нӕ хромосомити кӕройнаг хӕйтти туххӕй, хуннунцӕ теломертӕ. Теломертӕ гъӕуай кӕнунцӕ нӕ кълеткити генетикон информаци, кълеткъитӕ ку фӕддехтӕ кӕнунцӕ, уӕд. Фал кълеткӕ ку фӕддех уй, уӕд алли хатт дӕр теломертӕ дӕр фӕццубурдӕр унцӕ. Фӕстагмӕ кълеткитӕ нӕбал фӕддех кӕнунцӕ, ӕма уӕд зӕронд кӕнун райдайӕн.

2009 анзи Нобели премий лауреат Элизабет Блэкбёрн ӕма, ке хӕццӕ куста, етӕ иссирдтонцӕ, теломерти цубур кӕнуни процесс ка къулумпи кӕнуй, уӕхӕн фермент. Еци ферменти фӕрци кълеткӕ ӕрӕгӕмӕдӕр зӕронд кӕнуй. Фал, сӕ хигъди куд финсунцӕ, уотемӕй теломертӕн сӕ бон нӕй адӕймаги цард фӕддаргъдӕр кӕнун.

Кълеткити ци информаци ес, уой фӕййевунбӕл архайунцӕ, цӕмӕй ма зӕронд кӕнӕн. Нӕ кълеткитӕ ку базӕронд унцӕ ӕма ку нӕбал фӕддехтӕ кӕнунцӕ, уӕд, гӕнӕн ес, ӕма раст сигналтӕ мабал ӕрветонцӕ, хӕстӕгдӕр сӕмӕ ка ӕй ӕма бауӕр аллихузи незтӕй ка гъӕуай кӕнуй, еци кълеткитӕмӕ. Ӕма уой фудӕй адӕймаг сӕйун райдайуй ӕма си цидӕртӕ фӕррессуй. Ӕрӕги французаг ахургӕндтӕ исистонцӕ, ка базӕронд ӕй, уӕхӕн адӕни кълеткитӕ ӕма син сӕ информаци феййивтонцӕ. Ӕма уой фӕсте кълеткитӕ нӕуӕгӕй дехтӕ кӕнун райдӕдтонцӕ. Ертасӕн куститӕ ка кодта, еци ахургӕндти сӕргълӕууӕг профессор Жан-Марк Леметр загъта, сӕ кусти фӕрци ке рабӕрӕг ӕй, кълеткитӕн сӕ бон ке ӕй фӕстӕмӕ нӕуӕг кӕнун.

НАУКИ БОН ӔЙ АДӔЙМАГИ ЦАРДИ БОНТӔМӔ БАФТАУН?

Кӕд адӕймаги цард фӕддаргъдӕр кӕнуни туххӕй берӕ ертасӕн куститӕ кӕнунцӕ, уӕддӕр, ахургӕндтӕй берети гъудимӕ гӕсгӕ, адӕймаг нуртӕккӕ цӕйбӕрцӕ цӕруй, уомӕй берӕ фулдӕр цӕрун ӕ бон нӕ бауодзӕй. 19 ӕносӕй фӕстӕмӕ адӕн фулдӕр цӕрун райдӕдтонцӕ. Фал сӕйрагидӕр уомӕн, ӕма кӕдзосдзийнадӕмӕ сӕ гъос хъӕбӕрдӕр дарун райдӕдтонцӕ, аллихузи хуӕцгӕ незти нихмӕ хуастӕ иссирдтонцӕ, удта пайда кӕнунцӕ антибиотиктӕй ӕма вакцинитӕй. Еуӕй-еу генетикти гъудимӕ гӕсгӕ, адӕн абони цӕйбӕрцӕ цӕрунцӕ, уомӕй фулдӕр сӕ бон цӕрун нӕй.

Еу 3 500 анзи размӕ Библий финсгутӕй еу, Моисей, уӕхӕн дзурдтӕ ниффинста: «Нӕ царди бӕнттӕ ӕнцӕ ӕвдай анзи. Ӕма кӕд, уӕлдай федар ка ӕй уомӕн ӕстай анзи ’нцӕ, уӕддӕр еугурӕйдӕр ӕнцӕ маст ӕма фудӕбон. Ратӕхунцӕ хъӕбӕр тагъд, ӕма райевгъуйӕн» (Псалом 90:10). Кӕд адӕн сӕ царди бӕнттӕ фӕффулдӕр кӕнунбӕл архайунцӕ, уӕддӕр сӕ цард ӕй, Моисей куд загъта, уотӕ.

Фал еуӕй-еу цӕрӕгойтӕ ӕма зайӕгойтӕ адӕймаги хӕццӕ рабаргӕй цӕрунцӕ дзӕвгарӕ фулдӕр. Зӕгъӕн, еуӕй-еу уӕртгун хӕпситӕ цӕрунцӕ 150 анземӕй фулдӕр, еуӕй-еу бӕлӕстӕ ба, зӕгъӕн, кедр – мингай ӕнзтӕ. Уомӕ гӕсгӕ ӕвзуруй фарста: «Райгурӕ, 70–80 анзи фӕццӕрӕ ӕма удта рамӕлӕ – нӕ цард ӕндӕр неци ӕй?»