1, 2. (a) Ádá nitsáhákees éí haitʼéego łaʼ yaa nitsídaakees? (b) Diyin Bizaadshąʼ, ádá nitsíikeesgi haʼátʼíí yee nanihinitin, áádóó naʼídíkid haitʼéhígíí baa nídadíitʼįįł?

ASDZÁNÍ léiʼ bikʼis łaʼ ííłní: “Tʼáadoo díí áłtsé baa nitsíníkees shidiníní, tʼóó kónínééh shidiní. Ákótʼéego éí doo shá nanitłʼah da.” Éí asdzání hazhóʼó ádá nitsíkees doogo God bee diníʼánę́ę, doo choyoołʼı̨́ı̨́góó tʼóó kónááníʼnééh dashidohní dííniid. Nishąʼ? Tʼáá ní ádá nitsíníkeesgoósh nił yáʼátʼééh, doodaiiʼ háiida kónínééh nił nííjígo daatsʼí? Ádá nitsáhákees éí haash yitʼéego baa nitsíníkees?

² Diné éí ádá nitsáhákees haʼnínígíí ałʼąą átʼéego yaa ntsídaakees. Łaʼ ádaaníigo éí God yeeʼ tʼáá íídą́ą́ʼ ádiiʼníiłgi yee nihá nihwiizʼą́. Łaʼ ánáádadiʼníigo éí tsʼídá tʼáá ałtsojįʼ ádá nitsídeikeesígíí bee nihá hazʼą́ągo tʼéiyá éí tʼáá aaníí doo. Ákótʼéii ndi, Diyin Bizaad naʼnitingo éí ádá nitsídeikees doogo ádanihiʼdilyaa ní. (Joshua 24:15 yíníłtaʼ.) Díí ndaʼídíkidígíí éí Diyin Bizaad nihił ííshjání íidoolííł: Díí ádá nitsídeikeesígíísh binahjįʼ tʼáá  nihí daniidzinígi ádeiitʼı̨́į doogo átʼé? Áádóó haash yitʼéego chodeilʼı̨́į doo? Índa haash yitʼéego Jiihóvah ayóóʼádeiyíníiʼnínígíí ííshjání ííłʼı̨́? Haash yitʼéego łaʼ ádá nitsíkeesígíí, doo bee ádíhodiilnih da?

3. Jiihóvah yinízinígíí haash yitʼéego tʼáá ałtsojįʼ yiʼoolííł?

³ Jiihóvah éí tʼáá ałtsojįʼ bí íinízinígíí íidoolíiłgo bá bee hazʼą́. Áádóó éí haitʼéego choyoołʼínígíí bitsʼą́ą́dóó ídahodiilʼááł. Díí átʼéego łaʼ, Jiihóvah éí Ízrel dineʼé ádá néiidiinilgo éí “tʼáá sahdii dineʼé danohłı̨́į doo” yidííniid. (Deuteronomy 7:6-8) Jó, Jiihóvah éí Éíbraham yee yichʼįʼ ádee haadzííʼ yę́ę yikʼeh ádooníił biniyé ákódzaa. (Genesis 22:15-18) Jiihóvah éí íinízinígíí íidoolíiłgo bee ayóóʼíʼóoʼniʼ dóó tʼáá ákogi éʼéłʼı̨́įgi choidoołʼįįł. Éí Ízrel dineʼé doo bikʼeh dahóółʼįįd yę́ędą́ą́ʼ yee hashtʼeʼ ninéiiniʼeezh. Áko ádaa nídaʼoozkango, Jiihóvah áháłní: “Tʼą́ą́ʼ anídadziiskaii hashtʼéédahodeeshdlííł; tʼáádóo nídí ayóóʼádahwííníshʼníi doo.” (Hosea 14:4) Jiihóvah íinízinígíí, diné yee yíká adoolwołgi béédaʼdiilniił!

4, 5. (a) Ádá nitsáhákees éí háí áłtsé bee yílyá, dóó haash yitʼéego choyoosʼįįd? (b) Haʼátʼíísh éí naʼídídíilkił?

⁴ Jiihóvah éí diyingo nidaalʼaʼí dóó bílaʼashdlaʼii tʼáá bí ádá nitsídaakeesgo ádayiilaa. Jiihóvah éí Jesus tsʼídá áłtsé áyiilaa, éí tʼáá honáłtʼé. (Colossians 1:15) Jesus yinízinígíí haa lá yitʼéego yiʼoolííł? Jesus tʼáh doo nahasdzáán bikáaʼgi yíghááh yę́ędą́ą́ʼ, God tʼéiyá yikééʼ sizı̨́ı̨́ ńtʼééʼ, Séítan éí ndagaʼ. Jesus nahasdzáán bikáaʼjįʼ níyáago, Séítan yee naʼíhonitaah yę́ę doo baa ázhdeetʼą́ą da. (Matthew 4:10) Áko dazhdootsaał bitłʼééʼ, Jesus bizhéʼé ííłní: “ShiTaaʼ, íinínízingo díí doodlı̨́įłii shitsʼą́ąjįʼ kónílééh, ákondi shí íinisinígíí éí dooda, nidi ni íinínízinígíí ádoonííł.” (Luke 22:42) Jesus éí Jiihóvah yinízinígíí yikʼeh ádzaa, nihíísh ałdóʼ tʼáá ákódiiʼníiłgo átʼé?

⁵ Aooʼ, jó, tʼáá Jesus nahalingo nihí ałdóʼ Jiihóvah bedaniiltʼéego ánihiʼdilyaa. (Genesis 1:26) Ákótʼéii ndi, doo Jiihóvah nahalingo tʼáá ałtsojįʼ ádá nitsíikees da doo. Háálá Jiihóvah éí doo yee nihá hoołʼaʼ da, díí éí God Bizaad nihił ííshjání ííłʼı̨́. Díí nahalingo, hooghan hazʼą́ągi eʼasdzą́ą́ danílíinii bahastiin yídahołníih doo, áádóó áłchíní bimá dóó bizhéʼé yikʼeh dahółʼı̨́į doo. (Ephesians 5:22; 6:1) Díí God yee hoołʼaʼígíí, haash yitʼéego choiniilʼı̨́į doo? Díí bínaʼádéékidígíí éí iiná doo ninítʼiʼii bił ahídéétʼiʼgo átʼé.

6. Haʼátʼíí biniinaa bee hazʼáanii bikʼeh honiilʼı̨́įgo nihá yáʼátʼééh, azhą́ shı̨́ı̨́ tʼáá nihí ádá nitsíikees ndi?

⁶ Bee hazʼáanii hólǫ́ǫgo, tʼáásh nihí íiniidzinígi ádiiʼnííł? Ndagaʼ, jó éí bee nihaa áháyą́. Díí baa nitsíníkees: kin łání léiʼgi yíníyáá lá jiní. Ákweʼé bee hazʼáanii bikʼehgo naʼabąąs doo hólǫ́ǫ da, áko tʼáá hó ádazhnízinígi átʼéego hoł nidaʼajeeh lá jiní. Éí shı̨́ı̨́ tʼáá íiyisíí béédiildziił! Jó, bee hazʼáanii hólǫ́ǫgo éí bee hashtʼe hodítʼé. Diyin Bizaad biiʼdóó éí Jiihóvah bibee hazʼáanii hólǫ́ ní, éí haitʼéego nihíká análwoʼ doogi baa nídadíitʼįįł.

7. (a) Ádam dóó naaldlooshii éí haʼátʼíí bee ałʼąą ájítʼé? (b) Ádam ádá nitsíkeesgi éí haitʼéego choyoosʼįįd?

⁷ Jiihóvah áłtsé hastiin Ádam áyiilaa yę́ędą́ą́ʼ, éí tʼáá diyingo nidaalʼaʼí nahalingo ádá nitsíkeesgo áyiilaa. Ndi, naaldlooshii éí doo ákótʼéego ályaa da. Ádam ádá nitsíkeesgi éí haitʼéego choyoosʼįįd? Éí bee naaldlooshii bízhiʼ ádajiilaa. “Áko haash yitʼéego dabízhiʼ ádaazhdoolííł nízingo [God éí naaldlooshii] Ádam yaa yiizhʼeezh.” Ádam éí naaldlooshii tʼááłaʼí nítínígo hajíísidígíí binahjįʼ bízhiʼ ádajiilaa, éí Jiihóvah doo łah ánááyiidlaa da. Áko Ádam “hináanii nináneelʼą́ąjįʼ tʼáá bee dajíízhiʼígíí bízhiʼ daazlı̨́ı̨́ʼ.”—Genesis 2:19.

8. Ádamshąʼ éí haitʼéego Jiihóvah bibee hazʼáanii yę́ę kʼíinítiʼ, biniinaa éí haa hóótʼįįd?

⁸ Jiihóvah éí nahasdzáán ayóó áhonóolingo ádoolníiłgi, Ádam yee diníʼą́. Jiihóvah kóbidííniid: “Nihaʼáłchíní hooleełgo kʼeeʼąą noohtʼı̨́įł doo, áádóó nahasdzáán bikááʼgóó nihinołtʼeehgo kʼeeʼąą dínóhtʼįįh, áko tónteel yiiʼ naaldeehii, wódahgo nidaatʼaʼii índa nahasdzáán bikáaʼgi dahináago naaldeehii tʼáá ałtso bee nihídahólníih doo.” (Genesis 1:28) Ákondi Ádam tsin bineestʼąʼ yiyííyą́ąʼgo, Jiihóvah bibee hazʼáanii yę́ę kʼízhnítiʼ. Ádam ákójiidzaaígíí biniinaa, kʼad ląʼí miil nááhaigo bílaʼashdlaʼii tidaʼhoonííh. (Romans 5:12) Díí Ádam yéigo ádihozhdiiltiʼígíí hazhóʼó baa nitsíníkeesgo binahjįʼ ádá nitsídeikeesgi, hazhóʼó chodeiniilʼı̨́į doo, áádóó Jiihóvah bibee hazʼáanii bikʼeh íitʼı̨́į doo.

9. Jiihóvah bidineʼé haʼátʼíí yidáahgi niinílá, áádóó haʼátʼíí hachʼįʼ yee ádee hanídaasdzííʼ?

⁹ Bílaʼashdlaʼii éí Ádam dóó Íiv biniinaa, tʼáá ałtso ádił nidaʼiisíihgo daniné. Ákondi tʼahdii tʼáá nihí ádá nitsíikeesgo nihá bee hazʼą́. God éí Ízrel dineʼé yaa joozbaʼígíí binahjįʼ nihił bééhózin. Éí tʼáá bí ádeiniizı̨́ʼígíí binahjįʼ bidineʼé dazhdooleełgo bá hooʼaʼ. (Exodus 19:3-6) Ízrel dineʼé éí Jiihóvah yídahoosníiʼgo kódadííniid: Jiihóvah “nihichʼįʼ yee haadzíʼígíí tʼáá ałtso bikʼeh ádadiiʼnííł.” (Exodus 19:8) Ákótʼéii ndi, tʼahádóó Ízrel dineʼé  Jiihóvah bibee hazʼáanii yę́ę kʼídajiitíihgo baa nízhdiikai. Éí bitsʼą́ą́dóó ídahodiilʼáłígíí ayóó ílı̨́. Ádá nitsíikeesgo ánihiʼdilyaaígíí éí yéigo baa ahééh daniidzingo tʼáá áłahájįʼ Jiihóvah bikʼeh dahoniilʼı̨́į doo.—1 Corinthians 10:11.

10. Bílaʼashdlaʼii Hebrews 11 biiʼ baa dahóóneʼ yę́ę, éí ádá nitsídaakeesgi haitʼéego God yee yaa dahooznih? (Áłtsé naʼashchʼąąʼígíí níníłʼı̨́.)

¹⁰ Hebrews 11, éí hastóí dóó sáanii 16go Jiihóvah yikʼeh dahóółʼįįdgo yaa halneʼ. Biniinaa éí Jiihóvah yikʼi hasdliʼ, áádóó náásgóó hoł chodahooʼı̨́įgo áhoolaa. Nóah éí beʼoodląʼ binahjįʼ Jiihóvah tsinaaʼeeł ádíílííł hoł nínę́ę beʼjiilaa, éí binahjįʼ haghan hazʼą́ą́dóó dóó náásgóó oochíłígíí ałdóʼ yisdá jííʼeezh. (Hebrews 11:7) Éíbraham dóó Sárah éí God yikʼeh hóółʼįįdgo, kéyah yee hachʼįʼ ádee haadzííʼ yę́ęgóó dashdiiná. Éí Ergóó “tʼą́ą́ʼ nídooʼnéełgi tʼáá aaníí tʼáá bá ashjaʼósin nítʼééʼ” ndi, Diyin Bizaad ání “kéyah tʼah aláhídi átʼéii” God yee hachʼįʼ ádee hahaasdzííʼ yę́ę alááhjígo baa nitsíjízkééz. (Hebrews 11:8, 13, 15, 16) Mózes éí Ííjip binaalyeʼé daʼílíinii doo yiniizı̨́ı̨́ʼgóó “Diyin God bidineʼé doo ákǫ́ǫ́ ádabiʼdilʼínígíí bitahjí jílı̨́į” doo jiniizı̨́ı̨́ʼ, “tʼóó kónígháníjįʼ nidi bąąhági átʼéii ił honeełniígíí éí doo yiniizı̨́įʼ da.” (Hebrews 11:24-26) Díí hastóí dóó sáanii bedaʼiilʼı̨́į doo. God bá nideilʼaʼgi éí ádá nitsídeikeesígíí chodeiniilʼı̨́į doo.

11. (a) Ádá nitsáhákees éí haitʼéego Jiihóvah bá choidiilʼįįł? (b) Haʼátʼíísh binahjįʼ ádá nitsáhákees yáʼátʼéehgo choiniilʼı̨́į doo?

¹¹ Tʼáá háiida nihá nitsíkeesgo éí shı̨́ı̨́ nihił tʼáá áko łeh. Ndi ádá nitsáhákees Jiihóvah nihee nílá yę́ę, doo chodeilʼı̨́į da doo. Diyin Bizaad Deuteronomy 30:19, 20 (yíníłtaʼ) éí díí nihił ííshjání ííłʼį. Verse 19 éí iiná dóó aniné nihidáahgi silá yidííniid. Verse 20 éí, ayóóʼádabóʼnínígíí ííshjání ádeidoolíiłgo yá hoołʼaʼ. Nihí ałdóʼ Jiihóvah bá neilʼaʼ díníidzįįłgo yee nihá hoołʼaʼ. Áko ádá nitsídeikeesgi, Jiihóvah nihee diníʼánę́ę bee baa hwiiʼniih biniyé chodeiniilʼı̨́į doo, áádóó ayóóʼádeiyíníiʼnínígíí tʼáá ííshjání doo!

12. Ádá nitsídeikeesígíí haitʼéegoshąʼ doo tʼóó bee nidadiiʼneeł da?

¹² Nikʼis éí naalyéhé ílínígíí léiʼ bee níʼą́, jiní. Ńtʼééʼ tʼóó yóó ayííłhangoshąʼ, doodaiiʼ háiida yee atíyiilaagoshąʼ? Tʼóó shı̨́ı̨́ bikʼee haada díínííł. Jiihóvah éí ádá nitsíikeesgo ánihiilaa yę́ę, tʼóó bee nideiʼnéego doodaiiʼ háiida bee atídeiilʼı̨́įgo biniinaa bijéí yineesgai doo. Diyin Bizaad éí: “Nihoogháahjįʼ yoołkáałgo” diné “doo ahééh danízin da doo” ní. (2 Timothy 3:1, 2) Áko díí Jiihóvah ádá nitsíikeesgo ánihiilaaígíí baa ahééh daniidzinígíí haitʼéego bił ííshjání ádadiilnííł? Áádóó haitʼéegoshąʼ doo tʼóó bee nidadiiʼneeł da?

13. Ádá nitsíikeesgi éí haitʼéego doo tʼóó bee neiiʼnée da doo?

¹³ Háí danihikʼis doo, haitʼéego háádadiitʼįįh doo, áádóó haitʼéhígíí honeeni ádá daniidzinígíí éí tʼáá nihí bee nihídahólnííh. Ákótʼéii ndi, diné tʼáá azlı̨́ı̨́ʼgóó ádaaníiłii tʼóó bikʼeh ádeitʼı̨́įgo,  éí Jiihóvah yijoołá yę́ę bikʼeh ádeiʼníił doo. (1 Peter 2:16 yíníłtaʼ.) Éí biniinaa nihí éí ádá nitsíikeesgo, “tʼáá ałtso Diyin God bee haa haʼniih doo biniyé” baa nideiikai doo.—1 Corinthians 10:31; Galatians 5:13.

14. Ádá nitsíikees doogi, haʼátʼíísh biniinaa Jiihóvah baʼííníidlíi doo?

¹⁴ Jiihóvah ání: “Shí Bóhólníihii niDiyin God nishłíinii éí ná yáʼátʼéehii áádóó ná honítʼiʼgóó yínááł dooleełgo yínaniniłtinii nishłı̨́.” (Isaiah 48:17) Jiihóvah badaʼííníidlíigo áádóó bibee hazʼáanii bikʼeh ádeitʼı̨́įgo éí ádá nitsídeikeesígíí hazhóʼó chodeiniilʼı̨́į doo. Díí éí baa ádakoniidzin: “diné yikʼehgo hináa dooleełígíí doo biiʼ hólǫ́ǫ da. Diné biyoołááł dooleełii biiʼ ádin.” (Jeremiah 10:23) Ádam dóó Ízrel dineʼé éí Jiihóvah bibee hazʼáanii yę́ę doo yikʼeh dahóółʼįįdgóó tʼáá bí ádaa dajoosdliʼ. Díí éí bitsʼą́ą́dóó nídadidiilyééł, “nijéí tʼáá átʼé bee [Jiihóvah] baa dzíínílí; tʼáá ni nił bééhózinii éí tʼáadoo baʼíínílíhí.”—Proverbs 3:5.

15. Galatians 6:5 biiʼdóó Diyin Bizaad bikʼehgo oodáałii chʼétʼánígíí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bídahwiidiilʼááł?

¹⁵ Diné beʼiinaʼ dayółtʼéehgi éí doo nihí bee nihíhólníih da, biniinaa tʼáá bá baa siitiʼ doo. Tʼáá áníiltso éí ádá nitsídeikees, áko Oodlání danílíinii éí doo tʼáá aheełtʼéego ádá nitsékees da. Díí niheʼoodląʼ dóó niheʼiinaʼ tʼáá nihí  bá nideitłizh. Díí Galatians 6:5 (yíníłtaʼ) biiʼdóó Diyin Bizaad bikʼehgo oodáałii łaʼ chʼétʼánígíí béénílniih. Áko Oodlání tʼááłaʼí nítínígo ádá nitsíkeesgi bee bóhólnííh, éí nihił bééhózingo binahjįʼ baa siitiʼ doo.

16, 17. (a) Kórinthgi, haʼátʼíí biniinaa ahaʼdazhditʼááh ńtʼééʼ? (b) Paul éí díí Oodlání haitʼéego yíká eelwod, dóó haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó nídadidiilyééł?

¹⁶ Kórinthgi łaʼ áhóótʼįįdígíí dadíníilʼįįł. Ákweʼé edaʼalyaii atsįʼ bee bichʼįʼ náádajiiłniih yę́ę, éí doodı̨́ı̨́ł biniyé baa nidahaniih lá. Áko ákweʼé łaʼ Oodlání danilíinii éí deidooyı̨́įłgi doo yee ádá nidahasʼą́ą da. Jó, edaʼalyaii tʼahdii bichʼįʼ nidahajiłáago yaa nitsídaakees. Łaʼ éí deidooyı̨́įłgi doo bidaʼdiiłʼáa da. Jó, edaʼalyaii doo dahináa da daaní. (1 Corinthians 8:4, 7) Díí baa hóóneʼígíí binahjįʼ bił áłah nídeidleehígíí ádá nitsídaakeesgo, doo éí haitʼéego da, dadíníiltłʼah da. Díí éí Oodlání tʼáá íiyisíí ałtsʼáiidooniłgo átʼé. Áko díí ahaʼdazhditʼáhígíí, Paul haitʼéego yee háká eelwod?

¹⁷ Áłtsé éí Paul ání, God bił kʼé daʼahidiiʼníigi chʼiyáán binahjįʼ doo niłdzilgo íidoolíił da. (1 Corinthians 8:8) Áádóó Paul éí łaʼ tʼahdoo bidziilgo ádá nitsídaakees daaleʼígíí, danółtłʼa lágo yidííniid. (1 Corinthians 8:9) Łaʼ éí atsįʼ deidooyı̨́įłgo bidaʼdiiłʼáhígíí, éí doo bidaʼdiiłʼáhígíí tʼáadoo bee aa nánítʼíní doo yidííniid. (1 Corinthians 10:25, 29, 30) Áko łahda díí átʼéego hooʼaahgo, éí tʼááłaʼí niitínígo ádá nitsíikeesgi bee nihíhólnííh. Éí binahjįʼ nihilahkéé ádá nitsíkeesgi bá baa dasiitiʼ doo.—1 Corinthians 10:32, 33.

18. Ádá nitsáhákees baa ahééh nínízinígíí haitʼéego ííshjání ádíílííł?

¹⁸ Jiihóvah éí ádá nitsíikeesígíí nihee nílá, éí binahjįʼ íiniidzinígíí bikʼehgo íʼiilnííł. (2 Corinthians 3:17) Díí ádá nitsídeikeesgo ánihiʼdilyaaígíí éí ayóó baa ahééh daniidzin. Éí binahjįʼ Jiihóvah ayóóʼádeiyíníiʼnínígíí bee ííshjání ádeilneʼgo bee baa dahwiiʼniih. Áádóó ałdóʼ nihilahkéé ádá nitsíkeesgi bá baa dasiitiʼ doo.