Skip to content

Skip to table of contents

KAROA 16

Tomadiho Momokani Ba Badinaia

Tomadiho Momokani Ba Badinaia
  • Baibul ese kaivakuku iḡaukaralaidia karana be ede e herevalaia toma?

  • Kristen taudia ese tomadiho edia dina badadia be ede e lalodia tomamu?

  • Edena dalai mai hematauraimu ida emu abidadama ba herevalaia?

1, 2. Tomadiho koikoi ba rakatania murinai sibomu edena henanadai ba laloa, bona dahaka dainai una na mai anina bada?

BEMA mai dibamu ta ese hehuni ai poisini na ranu abi gabunai e bubua, bona hari una ranu na dika dainai momo bae mase diba. Oi be dahaka bo karamu? Ranu namona bo tahuamu. To unu bo kara tomamu murinai, dounu bo henanadaimu, ‘Lau eme poisinigu, eiava?’

2 Tomadiho koikoi danu unu heto. Baibul na e gwaumu idia na hahediba koikoi bona kara mirodia amo e honu. (2 Korinto 6:17) Una dainai, “Babulono badana” eiava tanobada ibounai tomadiho koikoi oreana amo baita raka siri na ḡau badana. (Apokalupo 18:2, 4) Unu do kara toma eiava? Bema oibe, una na namo herea. To tomadiho koikoina ba rakatania eiava ladamu ba kokia mo na dia heḡereḡere. Namona na sibomu ba henanadai, ‘Tomadiho koikoi karadia haida dounu na karamu, eiava?’ Mani haheitalai haida aita herevalai.

KAIVAKUKU BONA SENE TAUDIA ITOMADIHO HENIDIA KARANA

3. (a) Baibul ese kaivakuku be ede e herevalai toma, bona dahaka dainai haida ese Dirava ena lalohadai bae abi dae na auka? (b) Bema tomadiho koikoi ai e ḡaukaralaiamu ḡauna ta na dekemu ai, dahaka ba kara be namo?

3 Haida na dounu edia rumai kaivakuku eiava tomadiho patadia e balahenimu. Emu rumai danu unu bamona, a? Bema oibe, reana bo laloamu bema unu ḡau na lasi Dirava na basio ḡuriḡuri henia dibamu. Reana basio uramu unu ḡau ba negedia. To Dirava sibona ese e hadibadamu ia be ede baita tomadiho henia toma, bona Baibul na e gwaumu ia na se uramu kaivakuku baita ḡaukaralaidia. (Esodo 20:4, 5 ba duahi; Salamo 115:4-8; Isaia 42:8; 1 Ioane 5:21) Una dainai, tomadiho momokani ba badinaia totona, dekemu ai tomadiho koikoi ḡaudia na ba nege. Namona na Iehova ese e ‘dadaraimu’ heḡereḡerena ba dadaraidia.​—Deuteronomi 27:15.

4. (a) Ede ta diba tomamu sene taudia baita tomadiho henidia na asi anina? (b) Dahaka dainai Iehova ese Israel taudia e taravatudia babalau karadia basie kara?

4 Tomadiho koikoidia momo lalodiai sene taudia itomadiho henidia karana na bada. Haida na Baibul ena hereva momokani do se diba neganai, e abia daeva mase taudia na lauma gabuna ta ai nonoho, bona mauri taudia bae durudia eiava bae hahisidia diba. Reana ḡau momo o karava sene taudia ihamoaledia. To ina buka ena Karoa 6 ai do diba, mase taudia na ḡau ta asi dibadia. Una dainai, idia ida ba herevahereva na asi anina. Bema ta na mase tauna amo hereva haida baine kamonai, una na demoni e herevamu. Una dainai, Iehova ese Israel taudia e taravatudia mase taudia ida basie herevahereva eiava babalau karana ta basie karaia.​—Deuteronomi 18:10-12 ba duahi.

5. Dahaka ba kara diba, bema guna emu tomadiho lalonai kaivakuku eiava sene taudia o tomadiho henidiava?

5 Bema guna emu tomadiho ai kaivakuku eiava sene taudia o tomadiho henidiava, dahaka ba kara diba? Namona na Dirava ese unu ḡau e lalomu daladia Baibul ai ba duahidia bona ba lalodia dobu. Hanaihanai Iehova ba ḡuriḡuri henia tomadiho momokani ba badinaia totona, bona ba noia baine durumu iena lalohadai bavabia.​—Isaia 55:9.

KRISMAS​—KRISTEN GINIGUNADIA ESE SE MOALELAIAVA

6, 7. (a) Krismas dinanai dahaka e moalelaiava, bona Kristen ginigunadia ese una dina e moalelaiava, eiava? (b) Kristen ginigunadia edia negai, vara dinana imoalelaina karadiai dahaka e karava?

6 Ta ena tomadiho karana na tanobada taudia edia dina badadia ese baine hamiroa diba. Heḡereḡere, Krismas aita laloa. Krismas na e gwauraiamu Iesu Keriso ena vara dinana ilalotaona negana, bona sibodia e hegwauraimu Kristen tomadihodia iboudiai ese e moalelaiamu. To, ḡau ta ese se hamomokania, Iesu ena hahediba taudia ginigunadia ese una dina badana e moalelaiava. Buka ta (Sacred Origins of Profound Things) na e gwa: “Keriso e vara bena laḡani 200 muridiai, iena vara dinana na ta asi dibana, bona taunimanima momo ese se laloa bada.”

7 Ena be Iesu ena hahediba ese iena vara dinana korikorina bema diba, to basiema moalelaia. Dahaka dainai? Buka ta (The World Book Encyclopedia) na e gwa: Kristen ginigunadia na “e laloava ta ena vara dinana ihahelaḡana karana na kaivakuku e tomadiho henimu taudia edia kara.” Baibul ese vara dinadia e moalelai taudia rarua mo e herevalaidia, idia na Iehova asie tomadiho heniava lohia taudia. (Genese 40:20; Mareko 6:21) Danu, vara dinadia e moalelaiva, dirava koikoidia bae hanamodia totona. Heḡereḡere, May 24 ai Roma taudia ese Diana diravana ena vara dinana e moalelaiava. Murina dinanai, dina diravana, Apollo, ena vara dinana e moalelaiava. Una dainai, vara dinadia imoalelaidia karana na dirava koikoidia itomadiho henidia karana, dia Kristen karana.

8. Vara dinadia imoalelaidia karana bona babalau e ḡaukara heboumu dalana mani a herevalaia.

8 Badina ma ta dainai Kristen ginigunadia ese Iesu ena vara dinana na se moalelaiava. Iena hahediba taudia na mai dibadia vara dinadia imoalelaidia karana na babalau karadia. Heḡereḡere, idaunegai Greek bona Roma taudia na e abia daeva lauma ta na beibi ta e varava neganai, e laova bona ena mauri lalonai e gimaiava. Buka ta (The Lore of Birthdays) na e gwa: “Una lauma na dirava ta ida e ḡaukara hebouva, una dirava ena vara dinana na beibi ena ida heḡereḡere.” Bema Iesu ena vara dinana na babalau karadia ida baita gwauraidia heboumu, Iehova na basine moalemu. (Isaia 65:11, 12) To dahaka dainai taunimanima momo ese Krismas e moalelaiamu?

KRISMAS ENA HEMATAMA

9. Edena dalai December 25 na Iesu ena vara dinana ai e halaoa?

9 Iesu guba ela bena laḡani handred haida muridiai, taunimanima ese December 25 ai iena vara dinana e laloatao matama. To una na dia Iesu e vara dinana. * Dahaka dainai December 25 e abia hidi? Gabeai sibodia e hegwauraiva Kristen taudia “na e ura Iesu ena vara dinana na Roma edia ‘dina diravana ena vara dinana’ ariana ida bae haheḡereḡerea.” (The New Encyclopædia Britannica) Keru neganai, dina siahuna na dia bada neganai, dirava koikoidia e tomadiho henidiava taudia ese dina baine lou totona aria idauidau e karava. E laloava December 25 na dina e lou matamava negana. Tomadiho igunalaidia taudia na e urava dirava koikoidia e tomadiho heniva taudia na Kristen taudia ai baela dainai, una dina na “Kristen” karana ta ai e halaoa. *

10. Dahaka dainai guna haida ese Krismas na asie moalelaiava?

10 Idaunega amo momo na da mai dibadia, Krismas na Dirava momokani asi dibadia taudia ese e hamatamaia. Baibul ese Krismas na se herevalaia dainai, laḡani 1600 lalodiai, England bona America ese e naridiava tanodia haida ai Krismas na e taravatua. Krismas dinana ai se ḡaukarava taudia na e panisidiava. To gabeai, Krismas karadia gunadia na e hamatamadia lou bona matamatadia haida danu e kara. Krismas na ma dina badana ai ela lou, bona tano momo ai doini e badinaiamu. Krismas na tomadiho koikoi amo e hematama dainai, e uramu Dirava bae hamoalea taudia na una dina eiava tomadiho koikoi amo e hamata dina badadia ma haida na se moalelaidiamu. *

EDIA HEMATAMA BE MAI ANINA, EIAVA?

11. Dahaka dainai haida ese dina badadia e moalelaimu, to baita laloa bada ḡauna be dahaka?

11 Momo na mai dibadia Krismas na dirava koikoi e tomadiho heniva taudia edia amo e hematama, to e laloamu bae moalelaia na dia kerere. Taunimanima momo ese unu dina badadia e moalelaimu neganai, tomadiho koikoi na asie laloamu. Unu dina badadia ese ruma bese e hatamonadiamu. Oi danu unu o lalo tomamu, a? Bema oibe, reana dia tomadiho koikoi o ura heniamu, to emu ruma bese o lalokau heniamu dainai tomadiho momokani ba badinaia na auka. Namona na ba diba Iehova, ruma bese e havaraia Diravana, na e uramu varavaramu ida ba noho namonamo. (Efeso 3:14, 15) Dirava ese e moalelaimu daladia amo emui hevaravara ba hanamoa diba. Aposetolo Paulo ese baita laloa bada ḡauna na ini e gwauraia toma: “Lohiabada ihamoalena karana na ba tahua.”​—Efeso 5:10.

Drein ai lole miana bo abiamu bona bo aniamu eiava?

12. Haheitalai ta amo ba hahedinaraia dahaka dainai tomadiho koikoi amo e hematama kastom bona moale karadia baita dadarai na namo.

12 Reana bo laloamu taunimanima ese hari dina badadia e moalelaimu neganai, edia hematama badidia na asie lalomu. To edia hematama baita lalo be mai anina, eiava? Oibe! Ini baita haheitalaia toma: Bema lole ta na drain ai heato. Bo abiamu bena bo aniamu eiava? Lasi! Una lole na mai mirona. Una heḡereḡerena, baita laloamu dina badadia baita moalelai na dia kerere, to idia na tomadiho koikoi amo e hematama. Tomadiho momokani baita badinaia totona, namona na peroveta tauna Isaia ena lalohadai baita abia, ia ese tomadiho momokani taudia e hamaorodia: “Ḡau mirona ta basio daua toho.”​—Isaia 52:11.

AONEGA DALANAI HAIDA BA KARA HENIDIA

13. Dahaka hekwakwanai bae vara diba bema dina badadia basio moalelaimu?

13 Dina badadia basio moalelaimu dainai hekwakwanai haida na be varamu. Heḡereḡere, ḡaukara gabunai bamomu na be uramu bae diba dahaka dainai dina badadia so moalelaimu. Bema Krismas presen ta bae henimu be ede bamona? Una presen bavabia be kerere, eiava? Bema adavamu ese e abi daemu ḡaudia na idau, oi be dahaka ba kara? Ede ba kara toma unu amo natumu na basie lalohisihisi badina dina badadia asie moalelaidiamu?

14, 15. Bema ta baine gwa ‘Meri Krismas,’ eiava presen ta baine henimu, oi be dahaka ba kara?

14 Namona na aonega dalanai baita kara. Bema ta baine gwa ‘Meri Krismas,’ namona na ba tanikiu henia. To bema o itaia hanaihanaimu eiava o ḡaukara heboumu tauna ta ese una baine gwauraia, reana emu haere badina ba herevalaia. To namona na hanaihanai mai hematauraimu ida ba hereva. Baibul na e gwaumu: “Nega idoinai ba hereva mai gado namomui ida; emui hereva na damena ai ba damenaia. Bena taunimanima ta ta ba haere henidia mai dibamui ida.” (Kolose 4:6) Namona na ma haida ba matauraidia. Bona aonega dalanai emu abidadama badina ba gwauraia. Ba hahedinaraia presen heni bona moale karadia na dia kerere, to oi na o uramu nega idaudiai unu ba kara toma.

15 Oi be dahaka bo karamu bema ta na e uramu presen ta baine henimu? E uramu baine henimu badina ba laloa na namo. Reana ia na be gwaumu: “Mai dibagu umui ese dina badadia na asio moalelaimu. To na uramu ina na bavabia.” Reana bo laloamu una negai presen bavabia karana ese se hahedinaraiamu una dina na o moalelaiamu. To bema presen e henimu tauna na asi dibana dahaka dainai dina badadia so moalelaimu, namona na oi ese badina ba hadibaia. Unu amo be dibamu dahaka dainai una dinai ia ese be henimu presen be bo abia daemu, to ia be ta basio heniamu. Danu, bema una presen e henimu badina na e uramu o abi daemu ḡaudia basio badina eiava kohu iabidia totona emu abidadama ba rakatania, aonega karana na una presen na basio abia dae.

RUMA BESE BE EDE BAMONA?

16. Tanobada taudia edia dina badadia ai e karamu ḡaudia be ede ba lalodia toma?

16 Bema ruma bese taudia na dia Kristen taudia be ede bamona? Hemataurai dalanai ba kara henidia. Dia namo varavaramu ese e abi hidimu kastom karadia eiava moale karadia iboudiai ba gwauraidia dika. To, edia lalohadai ba matauraia, bema o uramu idia ese emu lalohadai bae matauraia. (Mataio 7:12 ba duahia.) Emu kara ta amo basio hahedinaraia oi na tanobada taudia edia dina badadiai e karamu karadia lalodiai o vareaimu. To, unu moale karadia se durudiamu ḡaukaradia hari ba kara diba. Momokani, namona na hanaihanai ba kara ḡaudia ese lalomu mamina na basine hadikaia.​—1 Timoteo 1:18, 19 ba duahi.

17. Natumui na dina badadia asie moalelaimu dainai, edena dalai ba durudia bena basie lalohisihisi?

17 Natumui na dina badadia asie moalelaimu dainai, dahaka ba kara diba bena basie lalohisihisi? Laḡani ta ta lalodiai nega idaudiai ba kara ḡaudia na mai anina bada. Tama sina haida na nega e atomu natudia edia harihari ḡaudia bae heni. Natumui ba henidia harihari ḡauna namona ta na nega bavato idia ba bamodia bona ba lalokau henidia.

TOMADIHO MOMOKANI BA BADINAIA

Tomadiho momokani ibadinana ese moale e havaraiamu

18. Edena dalai Kristen heboudia baola karana ese baine durumu tomadiho momokani ba badinaia totona?

18 Dirava ba hamoalea totona, namona na tomadiho koikoi ba dadaraia bona tomadiho momokani ba badinaia. Una anina be dahaka? Baibul na e gwaumu: “Baita helalolai heheni, bena baita hahealo heheni, lalokau bona kara namodia baita havara. Eda hegogo karadia danu basita nege, haida ese e nege heḡereḡerena, a baita hahealo heheni; oibe, ina kara baita habadaia, badina be, o itaiamu, dina badana eme kahikahi.” (Heberu 10:24, 25) Kristen heboudia na nega namodia Dirava ese e moalelaiamu dalanai ia ba tomadiho henia. (Salamo 22:22; 122:1) Unu hebou lalodiai, abidadama Kristen taudia na e ‘hahealo hehenimu.’​—Roma 1:12.

19. Dahaka dainai Baibul amo o dibamu ḡaudia na ma haida ba hadibalaidia?

19 Tomadiho momokani ba badinaia dalana ma ta na, Iehova ena Witnes taudia ida Baibul o stadilaia karana amo o diba ḡaudia na ma haida ba hadibadia. Taunimanima momo na hari e varamu kara dikadia daidiai ‘e taitaimu bona e ḡanaḡanamu.’ (Esekiel 9:4) Reana unu bamona taudia haida na mai dibamu. Namona na Baibul ai o dibaia helarona na idia ba hadibalaidia. Kristen taudia momokanidia ba bamodia bona Baibul ena hereva momokanidia o diba ḡaudia na haida ba hadibalaidia neganai, bo davariamu tomadiho koikoi ena kastom karadia emu ai na taina ruana be ore be laomu. Namona na ba diba tomadiho momokani bo badinaiamu neganai, bo moalemu bona hahenamo momo bo abimu.​—Malaki 3:10.

^ par. 9 Apendiks ai atikol ladana “Iesu be December ai E Vara, Eiava?” ba itaia.

^ par. 9 Danu, Saturnalia ariana dainai December 25 e abia hidi. Una aria na December 17-24 ai e karaiava, Roma edia biru diravana ihanamona totona. Saturnalia arianai, e anianiva, e moaleva, bona harihari ḡaudia e heniva.

^ par. 10 Kristen momokanidia edia lalohadai dina badadia ma haidai ba diba totona, mani Apendiks ai atikol ladana “Dina Badadia Baita Moalelai Eiava Lasi?” ba itaia.